Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Mesjanizm rozproszony. Epigonia oraz Polonia aeterna Wojciecha Wencla

100%

Spólna A.

|

tom 35(2)

109-125

PL

The article shows forms that neo-romantic messianism takes in Wojciech Wencel’s poetry volumes Epigonia and Polonia aeterna. The Polish nation, understood as a primordial community, is depicted through the prism of national-conservative clichés, taken from freely interpreted Sarmatian literature and Mickiewicz’s romanticism. The hero of Wencel’s poems has a sense of mission as a guide for his compatriots through the traps of late modernity and as a guardian of national memory. The language of this poetry, ostentatiously old-fashioned, serves to sacralize history seen as a continuum of struggle and martyrdom. Both books demonstrate a strongly internalized, martyrological-heroic concept of the messianic calling of Poland – although not expressed as directly as in the preceding volume, De profundis.

2

W szklanej kuli tradycji

71%

Woźniewska-Działak M.

|

tom 38

252-264

EN

The article is a review of Agata Seweryn’s book Between the Worlds. Studies in the Literature of the Enlightenment and Romanticism. The review’s author presents the composition of the book and examines the research problems raised in it in greater detail. She comments on the studies included in the publication as interesting suggestions for interpretive supplements of selected romantic poems and works. She draws attention to those aspects that reveal the richness inherent in the works, and not yet described enough. They are introduced by references to the Baroque tradition or reflection on normative poetics and rhetorics.

PL

Artykuł jest recenzją książki Agaty Seweryn Pomiędzy światami. Studia z literatury oświecenia i romantyzmu. Autorka omawia kompozycję książki oraz szczegółowiej przygląda się problemom badawczym w niej poruszonym. Zamieszczone w publikacji studia komentuje jako interesujące propozycje uzupełnień interpretacyjnych wybranych wierszy i dzieł romantycznych. Zwraca uwagę na te aspekty, które odsłaniają tkwiące w utworach a nie wystarczająco dotąd opisane bogactwo. Wprowadzają je odniesienia do tradycji barokowej i refleksja nad poetyką normatywną i retoryką.

3

Шляхі фарміравання нацыянальнай ідэі ў беларускай літаратуры ХІХ стагоддзя

67%

Васілюк І.

Białorutenistyka Białostocka

|

2014

|

tom 6

RU

Iаанна Васiлюк - Беласток

PL

Artykuł jest poświęcony kształtowaniu się idei narodowej w okresie formowania nowej literatury białoruskiej (XIX w.). Konsolidacja etniczno-kulturalna ludu białoruskiego, kształtowanie się zrębów nacji białoruskiej, charakteryzujące się powrotem do historycznych korzeni narodowych, kultury i języka ojczystego przebiegało w trudnych warunkach społecznych i politycznych. Przywrócenie pamięci historycznej i duchowej spuścizny narodu białoruskiego było wyraźnym impulsem dla pisarzy, a ich twórczość z kolei kształtowała ideę narodową, świadome dążenie do „stania się narodem”. Poszerzone o dotychczas jakby „niczyje” teksty badania literaturoznawcze otwierały nowe możliwości wyznaczania kierunku kształtowania się idei narodowej.

EN

The article is devoted to the forming process of national idea in Belarusian literature (20th century). Ethnic-cultural consolidation of Belarusian people, shaping of Belarusian nation proceeded in rough conditions. The restoration of historical memory and spiritual heritage of the Belarusian nation was a clear impulse to writers whose literary works shaped national idea, conscious striving for becoming a nation. Literary studies extended by so called nobody’s texts opened new possibilities to set new directions in the field of national idea.

4

„Moje siostrzyce po piórze”. Jane Austen wobec poprzedniczek

67%

Magnone L.

|

tom 63(2 (465))

11-23

PL

The paper, starting from the analysis of Northanger Abbey, suggests reflection on the attitude of Jane Austen to her predecessors, Ann Radcliffe, Fanny Burney and Maria Edgeworth etc., but also the other both fertile and popular authors of the end of 18th and the beginning of 19th century. Using the research of Dale Spender and Brian Corman, the author presents the novelist as a conscious heiress of a significant, though successfully marginalised in the Victorian period and overlooked even today, female literary tradition. Taken from Linda Hutcheon, the definition of parody allows to compare in the end Northanger Abbey to Strach w Zameczku of the first Polish novelist, who referred in a very similar way to her foreign predecessors, Anna Mostowska.

5

Tradycja liberacka: o potrzebie pisania teorii liberatury

67%

Bazarnik K. , Fajfer Z. , Matuszyk Ł.

|

nr 4

524-531

PL

Artykuł stanowi swoisty teoretyczny wstęp do zjawiska artystycznego zwanego liberaturą. Zostaje w nim podjęta jedna z pierwszych prób usytuowania liberatury w ramach tradycji literackiej, jednak bez szczegółowego badania konkretnych odniesień intertekstualnych. Na początku pokrótce przedstawiono zakres znaczeniowy terminu „liberatura”, przyrównując ową formę do innych form artystycznego wyrazu. Następnie zadano kilka kluczowych pytań dotyczących liberatury i wskazano możliwe odpowiedzi. Szkic ma na celu – poprzez postawienie szeregu problemów badawczych – zwrócenie uwagi na konieczność prowadzenia badań teoretycznych nad liberaturą.

EN

The article is aimed to be a theoretical introduction into the artistic phenomenon called liberature. One of the fi rst att empts to locate liberature within literary tradition is made, although without a detailed analysis of specifi c intertextual references. In the beginning, the scope of the notion of “liberature” is presented and compared to other forms of artistic expression. Subsequently, several key questions concerning liberature are asked and possible answers are indicated. The purpose of the essay is – through pointing to some of the research problems – to draw academics’ att ention to the need for a theoretical research on liberature.

6

Polski prekursor intertekstualności? Rzecz o „wpływologicznych” książkach Stanisława Windakiewicza

67%

Lubański M.

|

nr 1

251-266

EN

Issues concerning history of literary research in Poland constitute content of the paper. The author aimed at examining possible relations between contemporary researches on intertextuality and so called Polish school of ”influenceology” – a popular trend in Polish literary study in two first decades of the 20th century. Ruminations on scholarly achievements of Stanisław Windakiewicz who is the main representative of this trend are included in the paper, as well as detailed critical reception of his works at that time. An outline of differences of opinions between supporters of researches on literary influences and interrelations and opponents of such way of analyzing of literature were presented. The author aimed at emphasizing both advantages, as well as disadvantages of comparative investigations of that time. Finally, similarities and differences between ”influenceology” and intertextuality were pointed. Definitions of intertextuality proposed by i.e. Polish literary theoreticians ( H. Markiewicz, M. Głowiński) were used in the paper.

7

В поисках «положительно прекрасного человека»: Эволюция авторского идеала в творчестве Ивана Шмелева

67%

Gudzova Y.

|

nr 7

73-85

PL

Badanie artystycznych odkryć Iwana Sergiejewicza Szmielewa na szlaku poszukiwań pozytywnego bohatera nie jest możliwe bez uwzględnienia wcześniejszego doświadczenia literackiego, tym bardziej że sam pisarz cenił wysoko zasługi literatury rosyjskiej w ukazywaniu postaci idealnej lub bliskiej ideałowi. W dążeniu do opisu «pozytywnie pięknego człowieka» Szmielew przeszedł niełatwą drogę od zachwytu obrazami rewolucjonistów-idealistów do zaakceptowania prawdy prawosławia. Doszukując się prawyobrażeń o idealnym bohaterze, twórca zwrócił się ku żywiołowi ludowo-narodowemu, wychodząc z założenia, że pierwiastek duchowy jest dominującą cechą charakteru rosyjskiego i wyraża rzeczywiste marzenia oraz dążenia «człowieka prostej świadomości». Na specyfice ewolucji ideowo-artystycznych poglądów Szmielewa odbiły się wzajemne relacje jego prozy z doświadczeniem Dostojewskiego i Czechowa. Twórczy i osobisty los ostatecznie przywiódł pisarza do wyobrażenia kobiecego charakteru jako syntezy najlepszych cech duszy rosyjskiej i wartości chrześcijańskich. Idea duchowego przewodniczenia stała się istotną cechą głównej bohaterki ostatniej powieści pisarza, odzwierciedlającej jego głębokie pragnienie ubóstwienia literatury. Takiego rodzaju zamysł otworzył przed Szmielewem szczególne pespektywy w wyobrażeniu idealnego bohatera jako wierzącego i zakorzenionego w Cerkwi.

EN

It is impossible to search Ivan Sergeyevich Shmelev’s artistic findings for a positive character without considering his previous literary experience, especially since the writer himself commented on the merits of Russian literature in depicting a perfect or close-to-perfect character. In order to describe the “morally outstanding person”, Shmelev trod an uneven path between being carried away by the images of idealistic revolutionaries and recognising the truth of Orthodoxy. Seeking out the fundamental principles in the idea of a perfect character, the writer turned to the national people element, believing that the spiritual principle was the dominant feature of the Russian character and the expression of the true aspirations and motivations of the “simple man”. The evolutionary nature of Shmelev’s high-principled artistic views were influenced by the interaction of his prose with the experiences of Dostoevsky and Chekhov. His literary journey and personal life naturally led the writer to portray the female character as the best focus for the features of the Russian soul and Christian values. The idea of spiritual guidance became the main, essential character feature in the writer’s last novel which reflected his innermost desire to “divinise” literature. This kind of idea opened up some special perspectives for Shmelev in a convincing simulation of the ideal character as a believer and churchgoer.

RU

Изучение художественных открытий Ивана Сергеевича Шмелева на пути поисков положительного героя невозможно без учета предшествующего литературного опыта, тем более что сам писатель высоко ценил заслуги русской литературы в изображении идеального или близкого к идеалу персонажа. В стремлении к живописанию «положительно прекрасного человека» Шмелев прошел непростой путь от увлечения образами революционеров-идеалистов до признания правды Православия. Доискиваясь первооснов в представлениях об идеальном герое, писатель обратился к народно-национальной стихии, полагая духовное начало доминантной чертой русского характера и выражением подлинных чаяний и устремлений «человека простого сознания». На характере эволюции идейно-художественных взглядов Шмелева сказалось взаимодействие его прозы с опытом Достоевского и Чехова. Творческая и личная судьба закономерно привела писателя к изображению женского характера как средоточия лучших черт русской души и христианских ценностей. Идея духовного водительства стала сущностной характеристикой главной героини последнего романа писателя, отразившего его сокровенное желание «обожить» литературу. Такого рода замысел открывал перед Шмелевым особые перспективы в изображении идеального героя как героя верующего и воцерковленного.

8

Tradycja oświecenia stanisławowskiego na łamach „Dziennika Wileńskiego” z lat 1815–1830

59%

Kowal J.

|

tom LXXI

101-119

EN

From the beginning, literature occupied an important place in “Vilnius Daily” (so-called scholar magazine’s pages). The editors of the journal (including Jan and Jędrzej Śniadecki, Euzebiusz Słowacki, Filip Nereusz Golański, Leon Borowski, Ernest Groddeck, Kazimierz Kontrym) who were recruited from the circle of the University of Vilnius are alumni in “the age of lights”. Being heirs to the enlightenment ideals of aesthetics, they appreciated the literary output of their immediate predecessors. These preferences are clearly visible in the literary content of “Vilnius Daily”’, obviously adhering to classical and sentimental tastes. Without a doubt Stanisław Trembecki enjoyed the highest popularity among the Stanislawow creators in those pages. We also encounter there the works of Elżbieta Drużbacka, Ignacy Krasicki, Franciszek Karpiński and Ludwik Kropiński. The Vilnius magazine, appreciating their creative achievements, showed thereby the continuation of eighteen-century literary tradition.