Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

Ten serwis zostanie wyłączony 2025-02-11.

Nowa wersja platformy, zawierająca wyłącznie zasoby pełnotekstowe, jest już dostępna.
Przejdź na https://bibliotekanauki.pl

Ograniczanie wyników

3 2017

3 Babik Z.

Znaleziono wyników: 3

Liczba wyników na stronie

Wyniki wyszukiwania

Wyszukiwano:
w słowach kluczowych: toponimia polska

Sortuj według:

Ogranicz wyniki do:

…a vado in Pruthenico Singurbrast et in Polonico Sgers nominato

100%

Babik Z.

Onomastica

2017

tom 61

nr 1

171-199

The paper is devoted to the origin of a set of supposedly related Polish place names pointing to a Slavic proto-form *žьgъrʹь. Its main results can be summarized as follows:- The supposed topographic appellative is preserved in four to seven Polish, place or terrain names in Central and Northern Poland. Its precise meaning and etymology is not quite clear.- Nevertheless, it cannot be excluded that a derivative of this rare word was preserved in Montenegro as žàgrica ʽslope’, the exact proto-form of which, however, cannot be established with certainty for the moment. The Slovak place name Žehra could be related as well.- An etymology is considered which attaches *žьgъrʹь < *giguri̯a- to the reduplicated root contained, e.g., in Old Indic jígāti.- The name of a ford on the Orzyc river (northeastern Poland), attested in the middle 14th century as Old Prussian Zingurbrast and Old Polish Żgierz should be considered rather as an originally Slavic (Proto- or Old Polish) toponym.

Przerośl - próba rekonstrukcji ewolucji znaczenia apelatywu topograficznego

100%

Babik Z.

Onomastica

2017

tom 61

nr 2

323-334

The paper discusses a set of likely related Polish geographical names: Przerośl(e) ~ Przyrośl(e). It is assumed that a topographic appellative, based evidently on the participle *perorslъ ʽovergrown’ underlies most of them, but the existing reconstructions of the semantics of the latter cannot be regarded as satisfactory. It is shown that przerośl(a), referring to an unspecified part of a lake near contemporary Złotów, is attested directly as an appellative in a North Polish source from the beginning of the 17th century, although unfortunately in a context which does not reveal its precise meaning. As a considerable percentage of these names refer to lakes or parts thereof, a new hypothesis is put forward, according to which the basic North Slavic meaning of the term was ʽlake bay of prolonged shape’ (Northern Poland) and ʽoxbow lake’ (Southern Poland). In South Slavic, on the contrary, reflexes of the same etymological structure *perorslь have developed the specific meaning ʽspecifically shaped rock, called natural bridge’.

Glosa czy nazwa terenowa? O dwóch dyskusyjnych miejscach XV-wiecznych ksiąg ziemskich

89%

Babik Z.

nr 4

49-58

Artykuł, poza wprowadzeniem poświęconym zagadnieniom ogólnym ilustrowanym stosownymi przykładami, składa się z dwóch zasadniczych części. W pierwszej wzięto pod rozwagę fragment z piętnastowiecznej części kaliskich ksiąg ziemskich, znany od 1922 r. dzięki S. Kozierowskiemu. Zawartą w nim formę graficzną interpretowano dotąd jako nazwę własną. Szczegółowa analiza tekstu nie pozostawia jednak większych wątpliwości, że mamy tu staropolską glosę wynikā oddającą bezpośrednio poprzedzające łacińskie ex(s)ilit ‘poczyna się (o rzece)’, zatem w znaczeniu poza tym nie zaświadczonym dla tego czasownika w polszczyźnie. Część druga poświęcona jest głównie analizie północnopolskiej nazwy miejscowej Wąbrzeźno. Wysunięto w niej sugestię, iż nazwa pochodzi od szczątkowo udokumentowanego dawnego słowiańskiego terminu topograficznego *ǫbergъ ‘dolina’, zachowanego w warstwie apelatywnej jedynie w przebudowanym formalnie ukraińskim gwarowym uberezʹ ‘ts.’. Krakowscy historycy sugerowali, że podobny apelatyw wąbrzeżek zapisano we fragmencie miejscowych ksiąg ziemskich pochodzącym z 1429 r. Jednak według leksykografów opracowujących „Słownik staropolski” odpowiedni passus brzmi , co w takiej sytuacji należałoby interpretować jako mikrotoponim. Problem wymaga zatem ostatecznego wyjaśnienia metodami ściśle filologicznymi.

The article, apart from an introduction devoted to the general issues illustrated with pertinent examples, consists of two main parts. In the first one, attention is drawn to the passage (Acta terrestria from the Kalisz area, Greater Poland, 15th century) known since 1922. Its was formerly interpreted as a proper name. However, a thorough analysis of the text leaves little doubt that this is an Old Polish gloss “wynikā” translating the preceding Latin ex(s)ilit ‘begins (of a river)’, thus a meaning otherwise unattested for this verb in Polish. The second part is devoted mainly to the etymology of the place name “Wąbrzeźno” (Northern Poland). It is suggested that the name derives from an almost fully extinct Ancient Slavic term *ǫbergъ ‘valley’, retained at the appellative level only in the somewhat remodeled formally dialectal Ukrainian appellative uberezʹ ‘id.’. There were some suggestions made by Cracow historians that a similar topographic term “wąbrzeżek” shows up in a passage from the local “Acta terrestrial” dating from 1429. However, according to lexicographers compiling “The dictionary of Old Polish” the respective passage of the source text reads as , which instead should be interpreted as a microtoponym. Thus, the problem needs further philological elucidation.