Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Znaczenie dopełnienia małżeństwa naturalnego, czyli (jeszcze) niesakramentalnego

100%

Wójcik A.

|

2023

|

tom 19

|

nr 2

125-138

EN

Canon 1142 Code of Canon Law indirectly introduces the category of consummation of natural marriage, which is not yet sacramental. This article attempts to present the anthropological meaning of this consummation using John Paul II’s analyzes contained in his theology of the body. The consummation of marriage is an act that may be called by the biblical term of „one flesh”. This act is characterized by anthropological terms: „knowledge”; „reaching the end of the objectivity of the body” and „possession”. Showing the content of these terms leads to the conclusion that the meaning of consummation of natural marriage is deeply personalistic and allows for a deeper understanding of what is the subject of the marriage consensus, i.e. the marriage bond.

PL

Kanon 1142 KPK wprowadza pośrednio kategorię dopełnienia małżeństwa naturalnego, które nie jest jeszcze sakramentalne. Niniejszy artykuł próbuje przedstawić antropologiczne znaczenie tego dopełnienia, posługując się analizami Jana Pawła II zawartymi w jego teologii ciała. Dopełnienie małżeństwa jest aktem, który można nazwać biblijnym terminem „jednego ciała”. Charakteryzują ów akt antropologiczne terminy: „poznanie”, „dojście do kresu przedmiotowości ciała” oraz „posiadanie”. Ukazanie treści tych terminów prowadzi do konkluzji, że znaczenie dopełnienia małżeństwa naturalnego jest głęboko personalistyczne i pozwala na głębsze zrozumienie, czym jest przedmiot małżeńskiego konsensu, czyli małżeński węzeł.

2

“The genealogy of the person is inscribed in the very biology of generation”. Towards the heart of the dispute on Humanae vitae

94%

Bortkiewicz P.

|

nr 2(24)

29-43

PL

Od momentu publikacji encykliki „Humanae viate” w roku 1968 przez Pawła VI trwa wokół tego dokumentu gorąca dyskusja. Ożywa w sposób szczególnie intensywny przy okazji kolejnych rocznic publikacji dokumentu. Kolejne dekady pokazywały szereg problemów związanych nie tylko z samą etyką życia małżeńskiego i etyką seksualna, ale i koncepcją sumień czy uznaniem bądź odrzuceniem powagi Urzędu Nauczycielskiego Kościoła. Ostatnie miesiące przyniosły kolejne głosy antagonistów i protagonistów dokumentu. Wśród przeciwników bądź krytyków encykliki pojawiły się poglądy kwestionujące nauczanie, że antykoncepcja jest wewnętrznie zła. To oznacza w konsekwencji przyjęcie tezy, że nie ma w ogóle żadnych czynów wewnętrznych złych czynów. Idąc dalej, należy zauważyć, że każde ludzkie działanie jest określone w swoim moralnym charakterze wyłącznie przez proporcję między jego dobrymi i złymi skutkami. W konfrontacji z tymi poglądami artykuł prezentuje zarys prawdy antropologicznej i teologicznej leżącej u podstaw „Humanae vitae” a egzegezowanej z wnikliwością przez św. Jana Pawła II. Pozwala to na wydobycie kilku podstawowych tez odnoszących się do teologicznej wizji małżeństwa i rodzicielstwa: 1) dla odczytania prawdy o małżeństwie i rodzicielstwie niezbędne jest uznanie w pełnej rozciągłości prawdy o godności osoby ludzkiej, 2) osoba realizuje się w pełni w rzeczywistości daru, który tworzy komunię międzyosobową z udziałem ciała ludziego, 3) komunia i obdarowanie dokonywane z pomocą „znaku” ciała realizują się w międzyosobowej miłości małżeńskiej, 4) szczególnym (choć nie jedynym) aktem miłości małżeńskiej jest akt małżeński, 5) logika małżeńskiego bycia darem dla osoby ma swoją specyfikę, którą jest nierozłączność więzi między obdarowywaniem śród-małżeńskim (między małżonkami) oraz poza-małżeńskim (między rodzicami a dziećmi). Ostatecznie prowadzi to do myśli św. Jana Pawła II nakazującej łączyć porządek aktu małżeńskiego z aktem stwórczym „w biologię rodzenia wpisana jest genealogia osoby”.

EN

Since the publication of the encyclical "Humanae vitae" by Paul VI in 1968, a heated discussion has been taking place around this document. It comes alive in a particularly intense way on the occasion of the subsequent anniversaries of the publication of the document. Subsequent decades showed a number of problems related not only to the ethics of marital life and sexual ethics, but also to the concept of conscience or recognition or rejection of the seriousness of the Church's Magisterium. Recent months have brought further opinions of antagonists and protagonists of this document. Among opponents or critics of the encyclical, there are views questioning the teaching that contraception is intrinsically evil. This, in consequence, means accepting the thesis that there are no intrinsically evil acts at all. What is more, it should be noted that every human action is determined in its moral nature only by the proportion between its good and bad effects. In confrontation with these views, the article presents an outline of the anthropological and theological truth underlying "Humanae vitae" which was analysed with insight by St. John Paul II. This allows for the extraction of several basic theses relating to the theological vision of marriage and parenthood: 1) to read the truth about marriage and parenthood, it is necessary to fully recognize the truth about the dignity of the human person, 2) the person realizes fully in the reality of the gift that creates interpersonal communion with the participation of the human body, 3) communion and endowment made with the help of the "sign" of the body are realized in interpersonal conjugal love, 4) the special (though not the only) act of conjugal love is a sexual act, 5) marital logic of being a mutual gift is specific and this is inseparability of the bond between the inter-marital gift (between spouses) and the non-marital gift (between parents and children). Ultimately, this leads to the thought of St. Pope John Paul II, ordering to combine the order of the marriage act with the creative act "the genealogy of the person is inscribed in the very biology of generation".

3

Portret Wandy Półtawskiej na tle zawiłości społeczno-obyczajowych XX wieku

84%

Wiertelak P.

|

nr 4

117-141

PL

Wanda Półtawska belonged to the departing generation of „Columbus”. Born in Lublin, where she was deprived of any of youth well-being, she always preferred to use the term “providence” to describe her adolescence. During the World War II she became the victim of medical experiments in concentration camp Ravensbrück. After the war she lived in Cracow. In her search for spiritual consolation from post-camp trauma she encounters a charismatic priest – Karol Wojtyła. This meeting developed into a genuine friendship, crowned with spiritual adoption. Półtawska turned out to be not only a devoted trustee of the bishop Wojtyła, but also his intellectual superstructure. She was and still is a voice of conscience, advocate of marital chastity und relentless defender of conceived life. Throughout her post-war life she was engaged in numerous initiatives created and developed by bishop Wojtyła, such as marriage counselling or Institute for Theology of the Family. After election of cardinal Wojtyła to the Pope she had been called to Rome, where she soon became an expert on the encyclical “Humanae Vitae”. She worked as a lecturer at the Institute for Studies of Marriage and Family, a subsidiary of Pontifical Lateran University. She also became a member of an elite academy Pro-Vita, where a famous event of miraculous healing from a cancer through the intercession of Saint Pio of Pietrelcina took place. She was present at John Paul II’s death bed. She is also known as author of many scientific and popular-scientific papers dealing with pastoral medicine. She was decorated with numerous medals and awards and is still ready to serve despite her age and devastating illness.

4

L'uomo come dono per l'altro nel pensiero di Tadeusz Styczeń

67%

Koziej B. W.

|

tom 37

89-119

EN

The main goal of this article is to present the thought of Tadeusz Styczeń, a Polish ethicist and theologian, on love among human beings. The attention is focused on the dimension of love between a man and a woman as a sincere gift of oneself to a beloved person by showing the relationship between 'me' of the person who loves, and 'you' of the person who is loved. Moreover, the article attempts to present love between a man and a woman as affirmation of the person one loves, as expressed in the statement: `It is so good you exist!'. The role and meaning of the human body is also discussed as it is the language in which a person can express his/her dedication to the loved one to the fullest. In this context, the relationship between 'me' and the body of the person who loves is also found significant. The special care is also given to the meaning of the sign of the body, which Styczeń presents as an image of the human 'me'. In this context, the uniqueness of human existence is portrayed against the created world. It was pointed out that the individual 'me' expresses itself the most effectively by action, which becomes a method for looking into a human soul. This action is possible thanks to the human body, which evolves into the language of interpersonal communication. And finally, it is shown how important is the part which a human face plays in this process of communication.

PL

Podstawowym celem artykułu jest omówienie i ukazanie myśli polskiego etyka i teologa Tadeusza Stycznia dotyczącej miłości ludzkiej. W sposób szczególny starano się zwrócić uwagę na wymiar miłości jako bezinteresownego daru pomiędzy kochającymi się: mężczyzną i kobietą, ukazując relację pomiędzy „ja” osoby kochanej i „ty” osoby kochającej. Podjęto również próbę ukazania miłości ludzkiej jako afirmacji drugiej osoby, wyrażającej się w sformułowaniu „Jak dobrze, że jesteś!”. Przedstawiono także rolę i znaczenie ciała ludzkiego jako języka, w którym człowiek najpełniej wyraża dar z siebie dla drugiej osoby. Istotne w tym kontekście stało się też przedstawienie relacji między „ja” osoby i swoim ciałem. Wyszczególniono znaczenie znaku ciała, które Styczeń przedstawia jako obraz ludzkiego ja. W tym kontekście przedstawiono wyjątkowość ludzkiej egzystencji na tle świata stworzonego, podkreślając, że „ja” osoby ludzkiej najlepiej wyraża się poprzez działanie, które staje się metodą, aby wejrzeć do wnętrza ludzkiego. Działanie to jest zaś możliwe dzięki ludzkiemu ciału, które staje się językiem komunikacji międzyosobowej. W końcu ukazano, jaką rolę w tym komunikowaniu się odgrywa ludzkie oblicze.

5

Dwa modele relacji: męskość – ojcostwo. Perspektywa pedagogii personalistycznej

59%

Starnawski W.

Forum Pedagogiczne

|

2016

|

nr 2/2

217-232

EN

The relation masculinity – paternity is considered according to the John Paul II’ theology of the body. The first problem in that question is relation: nature (quiddity) – person. The author claims that „person has nature” (R. Spaemann) and always it is a male/female nature. Body nad sex, the impotrant elements of human being ought to be an expression of the person (John Paul II). Relation masculinity – paternity can be considered in two models. The first one is natural – masculinity is a foundation of paternity; it can be described by such concepts as force, firmness, bravery, risk. The second one is spiritual – paternity is foundation, the important category is „spiritual birth”. It can be described by the terms: power, authority, responsibility, care. Both categories are important in upbringing: masculinity points to realistic, concrete elements in action, paternity – unveils social, cultural and personal aspects of the attitude.

PL

W niniejszym artykule relację męskość – ojcostwo rozważa się według Teologii ciała Jana Pawła II. W związku z tym centralnym problemem jest związek zachodzący między naturą a osobą. Autor uważa, że „osoba ma naturę” (Robert Spaemann) i zawsze jest to natura męska lub kobieca. Ciało i płeć są ważnymi elementami ludzkiego bytu i powinny wyrażać osobę (Jan Paweł II). Relację męskość – ojcostwo można rozważać zgodne z dwoma modelami. Według pierwszego – naturalnego – męskość jest fundamentem ojcostwa; może być opisana przez takie pojęcia jak: siła, stanowczość, odwaga, ryzyko. Drugi model jest duchowy – fundamentem jest ojcostwo, ważną kategorią jest duchowe zrodzenie; można je opisać poprzez takie terminy jak: władza, autorytet, odpowiedzialność, troska. Obydwie kategorie są ważne w wychowaniu: męskość wskazuje na elementy realistyczne, konkretne, skuteczne w działaniu, ojcostwo ujawnia zaś aspekty społeczne, kulturowe, osobowe postawy.

6

O oblubieńczym i rodzicielskim sensie ludzkiego ciała

59%

Kupczak J.

|

tom 40

|

nr 1

85-98

EN

The anthropological dualism characteristic of contemporary culture divides the human being into two distinct spheres: material and spiritual. As a result, it is almost impossible to talk meaningfully today about certain topics of fundamental importance: the body, sex, and sexuality. In his philosophical and theological anthropology, John Paul II challenged this error by creating the concept of the spousal and parental sense of the body. The present article is an attempt to apply this concept, key to the so-called “Theology of the Body” of John Paul II. Through critical reflection we can arrive at a broader understanding of fatherhood and motherhood, a way of thinking that breaks the bond between the biological origin of a child and the emotional, real bond formed with his or her parents.

PL

Charakterystyczny dla współczesnej kultury dualizm antropologiczny, który rozdziela człowieka na dwie różne sfery: materialną i duchową, uniemożliwia rozmowę na fundamentalne dla współczesności tematy, dotyczące ciała, płci, seksualności. W swojej filozoficznej i teologicznej antropologii Jan Paweł II zmierzył się z tym błędem, tworząc pojęcie sensu ciała, oblubieńczego i rodzicielskiego. Artykuł jest próbą zastosowania tego pojęcia, kluczowego dla tzw. „teologii ciała” Jana Pawła II, do krytycznej refleksji na temat rozszerzonego rozumienia ojcostwa i macierzyństwa, zrywającego więź pomiędzy biologicznym pochodzeniem dziecka i emocjonalną, realną więzią z rodzicami.

7

Ludzka seksualność w posoborowym nauczaniu Kościoła

59%

Goleń J.

|

tom 40

|

nr 1

1-19

EN

The aim of the article is to discuss human sexuality in the context of the post-conciliar teachings of the Catholic church. First, the article clarifies the employed terminology to subsequently focus on the positive and comprehensive image of human sexuality in the church’s teachings. Further, the personal orientation and purposefulness of human sexuality is analyzed. Within the deductive method the following strategies have been deployed: analysis of source texts, interpretation, comparative analysis, synthesis, and deduction. The main conclusion of the article is that the Catholic church has been slowly uncovering the truth of human sexuality, for centuries having underscored its procreative goal. Human sexuality has been most fully and positively rendered in the post-conciliar teachings of the church, especially in the thought of Popes John Paul II, Benedict XVI, and Francis.

PL

Celem niniejszego artykułu jest ukazanie ludzkiej seksualności w świetle posoborowego nauczania Kościoła katolickiego. Najpierw autor dokonuje wyjaśnienia najważniejszych terminów, a potem ukazuje drogę do pozytywnego i całościowego ujęcia ludzkiej seksualności w nauczaniu Kościoła. Następnie ukazuje osobowy sens ludzkiej płciowości oraz naturalną celowość w niej zawartą. W ramach metody dedukcyjnej wykorzystano metody szczegółowe: analizy tekstów źródłowych, interpretacji, porównawczą, syntezy, wnioskowania. Głównym konkluzją z podjętych badań jest to, że przez szereg wieków Kościół katolicki bardzo powoli odczytywał prawdę o ludzkiej seksualności, podkreślając cel prokreacyjny. Najpełniej i w sposób pozytywny została ona ujęta dopiero w posoborowym nauczaniu Kościoła, a zwłaszcza papieży Jana Pawła II, Benedykta XVI oraz Franciszka.