Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

„Et stupebant super doctrina ejus” (Mk 1:22). On the Role of Wonderment in the Theological Method

100%

Smuniewski C.

Teologia w Polsce

|

2020

|

tom 14

|

nr 2

49-62

EN

The study is a contribution to research on the theological method and shows the motif of wonderment in the teaching and poetry of John Paul II as an experience inviting man to get to know God and His works ever more deeply. The human experience of being amazed with God has been presented as a theological event – a grace of the ability to stand in awe of God, to get closer to Him and to speak about Him. The author of the article comes to the conclusion that the mission of a theologian is inseparably connected with cultivating the ability to be amazed with God and His works. The experience of wonderment is one of the elements leading to communion with Christ the Theologian, who reveals the Father.

2

75%

Wąsek D.

Theological Research. A Journal of Systematic Theology

|

2016

|

tom 4

75-87

EN

The aim of this paper is to answer to the following question: How should theological propositions, originating from the language used to describe creatures, be understood so as to avoid idolatry, that is reducing God to the category of contingent entities? Using the theory of similarities formulated by Peter Abelard, I pointed out that the risk of committing theological errors decreases when language formulas are treated as models, and their meaning is understood in a figurative way. Such an attitude enables us to acknowledge the fact that language can be only partially adequate to the subject under discussion, and makes us aware that we describe only one aspect of a given theological phenomenon, as the chosen model may not correspond to other aspects. Such understanding of the theological language calls for a constant reinterpretation of theological propositions. If images used in theology are linked to the structure of the world, each change in the scientific understanding of this structure brought by empirical sciences, should lead to changes in the language used by theology. Lack of such changes in the system of religious beliefs will lead to a decrease in the credibility of theology and push its truths towards the category of myths and fables.

3

„Et stupebant super doctrina ejus” (Mk 1:22). On the Role of Wonderment in the Theological Method

63%

Smuniewski C.

Teologia w Polsce

|

2020

|

tom 14

|

nr 2

49-62

PL

Opracowanie niniejsze jest przyczynkiem do badań dotyczących metody teologicznej i ukazuje motyw zdumienia w nauczaniu i poezji Jana Pawła II jako doświadczenia zapraszającego człowieka do coraz wnikliwszego poznawania Boga i Jego dzieł. Ludzkie doświadczenie zdumienia się Bogiem zostało przedstawione jako wydarzenie teologiczne – łaska zdolności zachwytu Bogiem, przybliżenia się do Niego i mówienia o Nim. Autor artykułu dochodzi do wniosku, że z misją teologa nierozerwalnie związane jest pielęgnowanie w sobie zdolności do zdumiewania się Bogiem i Jego dziełami. Doświadczenie zdumienia jest jednym z elementów prowadzących do komunii z Chrystusem Teologiem, który objawia Ojca.

EN

The study is a contribution to research on the theological method and shows the motif of wonderment in the teaching and poetry of John Paul II as an experience inviting man to get to know God and His works ever more deeply. The human experience of being amazed with God has been presented as a theological event – a grace of the ability to stand in awe of God, to get closer to Him and to speak about Him. The author of the article comes to the conclusion that the mission of a theologian is inseparably connected with cultivating the ability to be amazed with God and His works. The experience of wonderment is one of the elements leading to communion with Christ the Theologian, who reveals the Father.

4

Jürgen Habermas on the (Non-)Translatability of Religious Meaning

63%

Vander Schel K. M.

Theological Research. A Journal of Systematic Theology

|

2016

|

tom 4

35-58

EN

The relationship between religious faith and public reason has occupied an increasingly central role in Jürgen Habermas’s mature work. Yet this recent engagement with questions of religious meaning also illuminates a significant area of development in Habermas’s thought. While his earlier writings emphasized a need to subordinate religious beliefs to rational critique and to translate religious truth claims into publicly accessible forms of reasoning, his later writings signal a shift to a more cooperative understanding of religious faith and critical reason that highlights the ongoing potential of religion to advance rational discourse and social criticism in the public sphere. This essay traces this growing recognition of the irreducibility of religious meaning in Habermas’s writings, and it attends to the non-translatable dimension of religious faith as a source of its ongoing contemporary significance.

5

Metody badawcze stosowane w pracach dyplomowych z etnologii religii

51%

Kupisiński Z.

Roczniki Teologii Fundamentalnej i Religiologii

|

2009

|

tom 1

111-129

EN

The present article explains the concept of the research method, what such a method is in the general meaning, then it presents those research methods that are most frequently used in writing master’s and doctoral dissertations in ethnology of religion that undertake issues connected with folk religiousness. In dissertations such methods, among others, are used, as the method of ethnographic field research, the method of analysis and critique of writings, the comparative method and the theological method. Most attention was devoted to the ethnographic method, because ethnology is not included in the curriculum of theological studies. Due to the complexity of the subject of research, that is of religion, it requires a multi-faceted approach, so that its essence as well as the rites and rituals that are performed in it can be properly understood.

6

Teologia duchowości jako dyscyplina naukowa. Zarys problematyki

51%

Chmielewski M.

Roczniki Teologiczne

|

2019

|

tom 66

|

nr 5: Teologia duchowości

115-132

EN

Among the specialties offered by theological faculties at universities and colleges, there is often theology of spirituality. This means that it is a full-fledged scientific discipline. Therefore, it has its own history, own name that identifies it, the subject of research, specific sources and an adequate research method. At the university level, it is practiced by a large number of scientists whose achievements are recognized and appreciated in the world of science. In addition to university structures in which research and teaching are conducted, and conferences are convened, spiritual theologians form organizations and associations that have legal personality. The article aims at to deeping aforementioned issues, taking polish theological and ecclesiastical background on board. The awareness of the main methodological matters is very important for every committed theologian and his reliable scientific work, as well his spiritually-ecclesiastical vocation.

PL

Wśród specjalności oferowanych przez wydziały teologiczne na uniwersytetach i uczelniach często znajduje się teologia duchowości. Oznacza to, że jest to pełnoprawna dyscyplina naukowa. Ma ona swoją historię, własną nazwę, która ją identyfikuje, przedmiot badań, konkretne źródła i odpowiednią metodę badawczą. Na poziomie uniwersyteckim teologią duchowości zajmuje się wielu naukowców, których osiągnięcia są uznawane i doceniane w świecie nauki. Oprócz struktur uniwersyteckich, w których prowadzone są badania i dydaktyka oraz zwoływane konferencje, teologowie duchowości tworzą organizacje i stowarzyszenia posiadające osobowość prawną. Artykuł ma na celu pogłębienie wyżej wymienionych zagadnień, biorąc pod uwagę polskie środowisko teologiczne i kościelne. Znajomość głównych kwestii metodologicznych jest bardzo ważna dla każdego zaangażowanego teologa, rzetelnej pracy naukowej, a także jego powołania w Kościele.

7

Thomistic Themes in Joseph Ratzinger/Benedict XVI’s Theology

51%

Blanco-Sarto P.

Wrocławski Przegląd Teologiczny

|

2022

|

tom 30

|

nr 1

35-66

PL

Spośród wielu autorytetów Ratzinger otrzymał swoją formację od „trzech wielkich mistrzów”: Augustyna, Bonawentury i Tomasza z Akwinu. Odrzucając nieosobową i esencjalistyczną scholastykę, uznaje on autorytet Akwinaty – postrzegany poprzez „tomizm augustiański” – w antropologii, doktrynie o łasce i stworzeniu, a także w naturze aktu wiary i metodzie teologicznej. Niemiecki teolog stara się pogodzić perspektywę ontologiczną z perspektywą historyczno-zbawczą, perspektywę personalistyczną z metafizyczną. Na potrzeby syntezy wiary i rozumu, filozofii i teologii Ratzinger znajduje u Akwinaty dobry model, który opiera się nie tylko na porządku łaski, ale także na porządku stworzenia.

EN

Among many other sources, Ratzinger received his formation from the “three great masters” – Augustine, Bonaventure and Thomas Aquinas. While rejecting an unpersonal and essentialist scholasticism, he recognizes the authority of Aquinas – seen through an “Augustinian Thomism” – in anthropology, the doctrine of grace and creation, as well as in the nature of the act of faith and the method of theology. The German theologian tries to make the ontological perspective compatible with the historical-salvific perspective, the personalist perspective with the metaphysical point of view. In the synthesis between faith and reason, philosophy and theology, Ratzinger finds in Aquinas a good model, which is based not only on the order of grace but also on the order of creation.

8

Da Rio de Janeiro a Medellin: la nascita della teologia post-conciliare latinoamericana

51%

Campagnaro M.

Warszawskie Studia Teologiczne

|

2021

|

tom 34

|

nr 2

26-44

EN

In recent decades, from a theological point of view, the Church in Latin America has gone from being a "receiving" church to being a "protagonist" church. This happened thanks to the dynamic development of a new way of practicing theology. Latin American post-Conciliar theology presents a new existential, kerygmatic and methodological approach based on a wise balance (hermeneutic circle) between orthopraxis and orthodoxy. The article presents and attempts to critically analyze the most important events of the period from the first Latin American Episcopal Conference in Rio de Janeiro in 1955 to the second in Medellin in 1968, which laid the foundations for the birth of post-Conciliar Latin America theology: the rise of CELAM, the choice of John XXIII, the Cuban Revolution and the Vatican Council II and especially the Constitution Gaudium et Spes, which introduces a new theological paradigm that recognizes the historical realities of pluralism of nations and cultures, as well as social, political and economic structures. Undoubtedly, the election of Cardinal Bergoglio as Pope is a "sign of the times" that makes the richness and freshness of Latin American theological reflection powerfully join the world theological discourse.

9

Przeciw myśleniu modelami w teologii. Polemika

51%

Słomka J.

Studia Bobolanum

|

2021

|

tom 32

|

nr 1

71-82

EN

Model-based theological reasoning is present in many areas of modern theology. It derives its justification from, inter alia, from I. Barbour’s book Myths, Models, and Paradigms, in which the author validates the use of a model, a concept derived from modern sciences, in theology. The basic principle of this legitimation is an analogy. Jacek Kempa in his article Relacje między modelami w soteriologii. Glossa do dyskusji o komplementarności (roughly translated: Relationships between models in soteriology. Glossary to the discussion of complementarity) presented such theological reasoning. His article inspired my polemic with the very idea of using models in theology. My objection is fundamental. With the use of the concept of „a model”, theology adopts „with the benefit of inventory” the entire paradigm of modern science and guides its reasoning within the principles of mathematical logic. I argue that the analogy used by Barbour is illegitimate, because the model as a mathematical category does not provide a good starting point for the analogy. An important thread in Barbour’s book is the metaphor. He proves that metaphors are simply models and it is precisely as models that they regain their rightful place in science, especially in theology. It is an understanding of metaphor characteristic of analytic philosophy. Twentieth-century European philosophers analyze the metaphor in a completely different way. For them, the metaphor is a full-fledged and primal expression of the human language. I believe that theology should not take metaphors as models, but follow the analyses of the European hermeneutics. My opposition to the use of models in theology presented here and the interpretation of metaphors as models is a contribution to the answer to the fundamental methodological question: can thinking in the paradigm of modern science, the highest form of which is mathematics, become theology’s own thinking? In my opinion – no. Such thinking is purely objective and formal. There is no openness to the subjective nor to the sensual. Even less is it able to be used to express „the truth about God”.

PL

Rozumowanie teologiczne oparte na modelu jest obecne w wielu dziedzinach współczesnej teologii. Swoje uzasadnienie czerpie ono m.in. z książki I. Barboura Mity, modele, paradygmaty, w której Autor uprawomocnia stosowanie „modelu” – pojęcia wywodzącego się z nauk nowożytnych – w teologii. Podstawową zasadą tego uprawomocnienia jest analogia. Jacek Kempa w swoim artykule Relacje między modelami w soteriologii. Glossa do dyskusji o komplementarności” przedstawił właśnie takie rozumowanie teologiczne. Jego artykuł stał się inspiracją dla mojej polemiki z samą ideą stosowania modeli w teologii. Mój sprzeciw jest fundamentalny. Otóż wraz z zastosowaniem pojęcia „model” teologia przyjmuje „z dobrodziejstwem inwentarza” cały paradygmat nauki nowożytnej i swoje rozumowania prowadzi wewnątrz zasad logiki matematycznej. Twierdzę, że zastosowana przez Barboura analogia jest nieuprawniona, bo model jako kategoria matematyczna nie tworzy dobrego punktu wyjścia do analogii. Ważnym wątkiem w książce Barboura jest metafora. Udowadnia on, że metafory są po prostu modelami i właśnie jako modele odzyskują w nauce, a zwłaszcza w teologii, pełnoprawne miejsce. Jest to rozumienie metafory charakterystyczne dla filozofii analitycznej. Zupełnie inaczej analizują metaforę dwudziestowieczni filozofowie europejscy. Dla nich metafora jest pełnoprawnym i pierwotnym wyrazem ludzkiego języka. Sądzę, że teologia nie powinna uznawać metafor za modele, ale iść za analizami hermeneutyki europejskiej. Przedstawiony tu mój sprzeciw wobec używania modeli w teologii oraz interpretowania metafor jak modeli jest przyczynkiem do odpowiedzi na zasadnicze pytanie metodologiczne: czy myślenie w paradygmacie nauki nowożytnej, którego najwyższą formą jest matematyka, może stać się myśleniem własnym teologii? Według mnie ‒ nie. Takie myślenie jest czysto przedmiotowe i formalne. Nie ma w sobie żadnego otwarcia na to, co podmiotowe, ani na to, co zmysłowe. Tym bardziej nie jest w stanie posłużyć do wypowiadania „prawdy o Bogu”.