Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Literatura o tematyce tanatycznej adresowana do najmłodszych – problemy dostępności, odbioru, recepcji na polskim rynku wydawniczym

100%

Borkowski I.

Filoteknos

|

2020

|

nr 10

187-200

EN

The article focuses on determining the status of potential users (parents and guardians more often than the actual addressees of children’s literature), the circumstances of selecting tanatical literature, as well as the awareness of the circumstances of exposing children to tanatical literature. The author poses questions about whether the parents and guardians of the youngest readers are aware of the importance of these kinds of texts; when, how, and why they choose to use them; what obstacles they encounter and how they seek to overcome them. An important aspect of this research is the attempt to determine the thanatopedagogical competences based on the evaluations, opinions and reviews formulated by the readers and users of literature on dying and death which is primarily addressed to the youngest recipients.

2

Tanatos wiecznie żywy. Tim Burton i jego (dozgonna) przygoda ze śmiercią

75%

Michniewicz A. H. A.

Creatio Fantastica

|

2017

|

nr 1(56)

69-82

EN

In the article Thánatos Forever Alive. Tim Burton and His (Undying) Adventure with Death Adam H.A. Michniewicz presents images of death in the works of Tim Burton, as well as in the works of several of his successors. In these movies, death is shown differently than in other works of contemporary popular culture. Terms such as death, illness, and old age have been repressed by society—but not by Burton, whose films remind us that talking about difficult subjects is not only important, but also necessary. To convey this message, the director uses a wide range of methods. He makes use of cultural heritage of various religions and civilizations. In conclusion, the author proves that Burton does not want to terrify the audience, but rather to encourage reflection on the meaning of death.

3

Skracanie życia pacjenta w polskim prawie karnym

75%

Szulejko P.

Głos Prawa. Przegląd Prawniczy Allerhanda

|

2022

|

tom 5

|

nr 1 (9)

53-65

EN

The subject of the article is a review of the regulation concerning a euthanasia and medically assisted suicide in the Polish criminal law. The thesis is that the currently applicable regulations on: mercy killing (article 150 of the Criminal Code) and assisted suicide (article 151 of CC) do not include the medical context nor the health situation of the victim, hence the discussion in the literature on the subject of the penalty and the institution of extraordinary mitigation of punishment is unjustified. The discussion on the admissibility of the above-mentioned medical procedures is omitted because regardless of its axiological basis, the future regulation will increase the protection of patients’ right to life and the legal security of medical staff. Finally, an outline of the future regulation is presented.

PL

Przedmiotem artykułu jest omówienie regulacji eutanazji oraz medycznie wspomaganego samobójstwa w polskim prawie karnym. Postawiona zostaje teza, że stosowane obecnie regulacje: zabójstwa z litości (art. 150 K.k.) oraz pomocy w samobójstwie (art. 151 K.k.) nie uwzględniają kontekstu medycznego oraz sytuacji zdrowotnej ofiary, stąd prowadzone w literaturze rozważania dotyczące wysokości zagrożenia karnego oraz instytucji nadzwyczajnego złagodzenia kary są nieuzasadnione. Pominięte zostało rozważenie dopuszczalności wymienionych procedur medycznych, bowiem niezależnie od założeń aksjologicznych przyszła regulacja pozwoli na zwiększenie ochrony prawa do życia pacjentów oraz bezpieczeństwa prawnego personelu medycznego. Na zakończenie sformułowany zostaje zarys przyszłej regulacji.

4

Living Dead. The Inevitability of Death at Works of Aleksandr Pushkin and Danil Kharms

75%

Walczak J.

Slavia Orientalis

|

2019

|

tom LXVIII

|

nr 2

5

Historyczne i współczesne postawy wobec śmierci

75%

Bołoz W.

Studia Ecologiae et Bioethicae

|

2005

|

tom 3

|

nr 1

173-186

EN

Though death is a universal and real event, large diversity of the attitudes to death are observed. Depending on the culture and historical period, death has been perceivable as distant and horrible, or mysterious and fascinating. In the last years in the area of western civilization the increased interest in this issue occurred. Attempt has been made to consider death as one of the events of human life, which is present in both individual and social consciousness. Relegation of tanatological issues into subconsciousness or passing them over does not eliminate the confrontation with this important existential problem. The analysis of historical attitudes to death can help to avoid in our time mistakes, which in the past were making most often.

6

Sztuka projektowania przestrzeni schyłku życia

63%

Gawlak A. , Springer P.

PUA Przestrzeń Urbanistyka Architektura

|

2018

|

tom Vol. 1

107--118

PL

Celem artykułu jest przedstawienie wpływu architektury, która towarzyszy człowiekowi w obliczu śmierci, oraz omówienie roli przestrzeni w procesie umierania, jak również analiza wpływu architektury na umierającego człowieka, a także jego bliskich. Prezentowane w artykule tezy oparte są na wiedzy z zakresu teorii architektury, proksemiki i tanatologii oraz osobistych doświadczeń autorów w projektowaniu opisywanych obiektów.

EN

The paper deals with the influence that architecture has on a person who is facing death. The aim of this article is to discuss the role of the architectural environment in the process of passing away, and analysing the impact that architecture has on the dying person and his loved ones. The subject will take into consideration the example of hospitals. The theses presented rely on the theory of architecture, proxemics, thanatology, and the personal experiences of authors in the field of designing the structures described.

7

К вопросу о векторах освоения темы смерти в современной русской прозе

63%

Szewczenko L.

Slavica Wratislaviensia

|

2018

|

tom 166

467-480

EN

On the vectors of studying of the topic of deathin modern Russian prose In Russian prose of the past decades, one can see the broadening of the scope of mortal spaces presented. Traditional chronotopes of the trench war, battlefield, hospital, deathbed, cemetery, sites of murder and suicide are now complemented by the chronotope of exclusion zones after environmental or other catastrophe, the chronotope of foreign land of long-distance and hybrid warfare, and the chronotope of acts of terror and territories suffering from pandemics. There appear new angles of comprehension of the thanatological characters, plots, and topics. The article deals with the analysis of how the aforementioned are reflected in the works by S. Aleksievych, O. Yermakov, Z. Prilepin, E. Vodolazkin, O. Postnov, K. Khutsishvili, D. Bortnikov, M. Hobbel and other authors.

UK

До питання про напрямки розвитку теми смертів сучасній російській прозі В російській прозі останніх десятиліть спостерігається значне урізноманітнення зображуваних мортальних просторів. Традиційні хронотопи війни, поля бою за свою вітч-изну, шпиталя, кімнати, де вмирає людина, доповнюються хронотопами зони відчудження після тегногенної катастрофи, ареалу чужої землі, де тепер відбуваються дистанційні та гибридні війни, хронотопами скоєння терористичних актів та територій поширення пандемії. Відкриваються нові ракурси бачення та осмислення танатологічних героїв, сюжетів та тем. В статті йдеться про специфіку їхньої актуалізації у творах С. Алексієвіч, О. Єрмакова. З. Прилєпіна, Є. Водолазкіна, О. Постнова, К. Хуцішвілі. Д. Бортникова, М. Хоббель та інших авторів.

8

Edukacja tanatologiczna – współczesne wyzwanie

63%

Sielicka E.

Pedagogika Społeczna

|

2015 (R. XIV)

|

nr 2(56)

155-165

PL

Czy we współczesnym świecie, w którym dominuje kult młodości, witalności, w szczególny sposób należy interesować się tematyką śmierci, żałoby, cierpienia? Czy w edukacji szkolnej istnieje przestrzeń, na tak dziś odsuwane zagadnienia tanatologiczne? To jedno z najważniejszych pytań, na które odpowiada niniejszy artykuł. Odsuwamy temat śmierci z naszego codziennego funkcjonowania, a wraz z nim świadomość jego wszechobecności. Wielokrotnie wspólnie przeżywamy żałoby państwowe, szkolne, słuchamy informacji o ofiarach ogromnych katastrof, wypadków, niestety bardzo często zapominamy o indywidualnym wymiarze każdej z nich. Nie nadajemy jej także znaczenia edukacyjnego. Jak wynika z przeprowadzonych w latach 2012–2013 badań własnych, których respondentami byli uczniowie szczecińskich szkół gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych, 85% spośród badanych uczniów bezpośrednio doświadczyło przeżywania śmierci osób dla nich ważnych, ich umierania, bądź też żałoby. Postulaty niniejszego artykułu, które są wynikiem prowadzonych badań, koncentrują się wokół kilku obszarów działania, m.in.: zmiany postrzegania przez nauczycieli istoty i celowości edukacji tanatologicznej, wprowadzenia treści tanatologicznych do programu studiów pedagogicznych w ramach odrębnego przedmiotu, bądź też jasno wyodrębnionych treści w innym przedmiocie rozwijającym kompetencje nauczycielskie, wzmocnienia roli szkolnego psychologa i pedagoga, jako zespołu profesjonalnego wsparcia nauczyciela w trudnych sytuacjach. Niezbędnym krokiem do wprowadzania postulowanych zmian jest wielokrotnie wspominana, zmiana perspektywy postrzegania roli i miejsca edukacji tanatologicznej, jako jednego z koniecznych komponentów edukacji szkolnej. I to właśnie ta zmiana stanowi główne współczesne wyzwanie.

EN

Should we be interested in the subject of death, grief and suffering in our modern world, which is dominated by the cult of youth and vitality? Is there any room for thanatology issues in school education? These are the main questions answered in this article. We tend to ignore the subject of death in our everyday life as well as the consciousness of its omnipresence. Its educational meaning is very important and often forgotten. Research conducted in 2012–2013 among students of junior and high schools, has shown that 85% of them have directly experienced the death of people who were important to them. Based on the research results author suggests several improvements in educational context. There should be change in teachers’ perception of the essence and purpose of thanatology education. There should be an implementation of thanatology content in teachers’ education program as a separate subject is needed, or at least a clearly defined content in another subject which is developing teaching skills. The role of the school psychologist and pedagogue, as a team that can professionally support teacher in difficult situations should be strengthened. To make these changes possible, there must be a transition in perception of the role and place of thanatology education. This particular change can be a major challenge.

9

Suicydologiczny wizerunek niebezpieczeństwa

63%

Adamkiewicz M.

Studia Bezpieczeństwa Narodowego

|

2015

|

tom R. 5, Nr 7

225--252

PL

Artykuł przedstawia w szerokiej perspektywie poglądy na samobójstwo, które jest traktowane jako apogeum nieprzyjaznej postawy żywionej wobec siebie, a tym samym staje się przykładem skrajnego niebezpieczeństwa egzystencjalnego. Tłem wypowiedzi jest koncepcja suicydologiczna rozwijana w obrębie różnych nauk, pośród których przywoływane są zagadnienia filozoficzne, psychologiczne, socjologiczne czy kulturoznawcze. Problematyka ta jest naświetlana w perspektywie historycznej, jako że zjawisko samobójstwa to jeden z trwalszych przejawów desperacji człowieka umiejscowionej w dziejach. Sam zresztą stosunek do samobójstwa jest wyznacznikiem cywilizacyjnych uwarunkowań rozwoju ludzkości w rozmaitych kręgach kulturowych. Suicydologia jako dziedzina mająca związek z bioetyką (tanatologią) rozważa dylematy moralne połączone z fizyczną dekonstrukcją człowieka uwidaczniającą się podczas analizy kwestii społecznych (humanistycznych) łączących się z problematyką zagrożenia czy wprost niweczenia życia ludzkiego. W związku z tym rozważania nad ową formą niebezpieczeństwa egzystencjalnego wchodzą w zakres stwierdzeń właściwych zarówno dla filozofii, socjologii, psychologii, jak i prawa. Tak więc nauki, zwłaszcza społeczne, pojmują samobójstwo jako akt agresji nakierowanej na siebie i autodestrukcji świadomie niszczącej życie wbrew przyrodniczym imperatywom nakazującym jego trwanie.

EN

In the article author presents a wide scope perspective on suicide, understood as an apogee of unfriendly life-stand against oneself as it becomes the example of extreme form of existential insecurity. There is a background for this conception evolving within a theme of different subjects in philosophy, psychology, sociology or culture studies. Main view on this suicidal notion is being described in historical perspective, since as the author argues, act of suicide is one of the more common phenomenon of human desperation in face of history. Position towards a suicide is a factor in many cultures describing, among the others, conditions of civilizations’ progress. Suicidology, a subject connected to bioethics (tanatology) considers the moral dilemmas linked to physical deconstruction of a human being in face of social analyses (in humanities) being done in relation to the issues of threat or annihilation of a human life. Therefore, such discussion on this form of existential insecurity can be rationalized by arguments true for philosophy, sociology, psychology, and law. The science and especially the social sciences consider a suicide as an act of aggression directed towards oneself and a conscious auto destruction contrary to the natural imperative ordering any life to live.

10

Architektura obiektów opieki paliatywnej

63%

Springer P.

Zeszyty Naukowe Politechniki Poznańskiej. Architektura, Urbanistyka, Architektura Wnętrz

|

2020

|

tom Z. 2

143--156

PL

Tematem artykułu jest architektura obiektów realizujących funkcję opieki paliatywnej. Opracowanie stanowi wstęp do zagadnienia teorii projektowania hospicjów stacjonarnych, ze szczególnym uwzględnieniem aspektów psychologicznych kreowania przestrzeni odpowiedniej dla funkcji tych budynków. Przedstawiono studium przypadku Zakładu Opieki Długoterminowej w Świnoujściu, który był projektowany z wykorzystaniem założeń teoretycznych prezentowanych w początkowych rozdziałach niniejszego opracowania. Przedstawione w artykule tezy oparte są na wiedzy z zakresu teorii architektury, proksemiki i tanatologii oraz osobistych doświadczeń autorów w projektowaniu opisywanych obiektów.

EN

The paper deals with the architecture of facilities performing the function of palliative care. This research is an introduction to the issue of theory of designing stationary hospices, with special consideration of psychological aspects. Within this paper a case study of long-term care facility in Świnoujście will be presented. Abovementioned facility was designed with the use of theoretical background discussed in first chapters. Presented theses rely on theory of architecture, proxemics, thanatology, and personal experiences of author in the field of designing described structures.

11

Motywy erotyczne i tanatyczne w powieści „Kostnica” Dźagdamby Prasada Dikszita

63%

Kurowska J.

Przegląd Orientalistyczny

|

2016

|

nr 3-4

313-325

EN

One example of a literary work engaging with the problem of social seclusion is the Hindi novel Murdāghar written in 1974 by J.P. Dikshit. It describes the lives of prostitutes and pimps living in the slums of Bombay, trying to secure a minimum income, raise kids, find love and escape from the corrupted police forces and justice system. The existence of the poor is a constant struggle with hunger, disease and death. Newborn children are destined to die prematurely. Prostitutes do not enjoy healthcare or contraception while their partners engage in dangerous acts, such as smuggling and theft. After their death, the bodies of the poor become anonymous, amorphous corpses and a liability for the family which cannot afford its release from the morgue or a proper burial. They are lost in the mass of other unprivileged, desacralized bodies and will never find peace. Their death – untimely, violent and macabre – is a consequence of the life they led.

12

Танатологические мотивы в контексте парадигм художественности (на материале русской литературы)

63%

Krasilnikov R.

Slavica Wratislaviensia

|

2018

|

tom 167

11-21

EN

Thanatological motifs and paradigms of artistry(on materials of Russian literature) The article is devoted to interaction of thanatological motifs and paradigms of artistry (pre-reflective traditionalism, reflective traditionalism, aesthetic creativism, reflective communicativism and others) as ways of representation of reality in different periods. On the one hand, paradigms (and “subparadigms”) of artistry are discursive principles, directed in the history of literature not only to the development of thanatosemantics and thanatopoetics, but also to their limitation. On the other hand, text elements representing attitude toward death determine some key meaningful and formal attributes of these paradigms.

PL

Motywy tanatologiczne i paradygmaty artyzmu(na materiale literatury rosyjskiej) Artykuł poświęcony jest interakcji motywów tanatologicznych i paradygmatów artyzmu (przed-refleksyjnego tradycjonalizmu, refleksyjnego tradycjonalizmu, estetycznego kreatywizmu, refleksyjnego komunikatywizmu i innych) jako sposobu reprezentacji rzeczywistości w różnych epokach. Z jednej strony, paradygmaty (oraz subparadygmaty) artyzmu są dyskursywnymi zasadami, w historii literatury skierowanymi nie tylko na rozwój semantyki i poetyki Tanatosa, lecz także na ich ograniczenie. Z drugiej strony, elementy tekstowe przedstawiające stosunek do śmierci określają niektóre znaczeniowo kluczowe i formalne właściwości tych paradygmatów.

13

Suicidia w twórczości Gajto Gazdanowa

63%

Paszkiewicz A.

Slavica Wratislaviensia

|

2018

|

tom 167

321-328

EN

Suicide in Gaito Gazdanov’s fiction Gaito Gazdanov, who was a representative of the young generation of Russian first-wave émigré writers, in his fiction shows particular interest in thanatology, especially suicides. Nikolai Berdyaev and Lev Shestov were recognized theoreticians in this field. In his short stories The Great Musician and Iron Lord Gazdanov argues with Berdyaev’s ideas. Conversely, Black Swan corresponds with Shestov’s views that suicide is a positive act and recalls the archetype depicting suicide as a journey into another, better life.

RU

Суицид в творчестве Гайто Газданова Гайто Газданова, писателя молодого поколения русских эмигрантов первой волны, отличает особенная заинтересованность проблемами танаталогии, в том числе суицидами. Известными теоретиками в этой области были Николай Бердяев и Лев Шестов. Гайто Газданов в рассказе Великий музыкант и особенно в рассказе Железный лорд полемизирует с концепциями Н. Бердяева. В свою очередь рассказ Чёрные лебеди перекликается со взглядами Льва Шестова, согласно которому самоубийство является положительным актом и напоминает архетип, представляющий самоубийство как путешествие в иную, лучшую жизнь.

14

Świat – grób. Gnostyckie lęki i chrześcijańskie nadzieje słowackiego wieszcza Janka Kráľa

63%

Kobylińska A.

Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo

|

2012

|

nr 2(5)

199-218

EN

One of the most signifi cant Slovak romantic poets, Janko Kráľ (1822-1876), was buried in an unknown place, however today he has a symbolic grave in the Slovak National Cemetery in Martin. In this case we may speak of a peculiar irony of fate, because the vision of the world as a grave is central in his work, especially in the poetic cycle known as Dráma sveta (Drama of the World). More intensive analysis of this theme reveals author’s deep involvement in gnosticism on the one hand, and a Christian worldview on the other. Kráľ uses the grave in its extremely negative aspects to illustrate the condition of the modern man, which in his historiosophy project is determined by a temporary victory of evil. The article describes the way of escape from negativity based on the Christian faith in the Resurrection, which is contaminated by the pagan vision of nature and the 19th century myth of Slavic revival. The grave in the author’s interpretation is the metaphor of the modern world. Therefore, special attention is given to the theme of grave as a specifi c variant of the labyrinth. There is the seed of the tree of life hidden in the centre of the labyrinth-grave. In Kráľ’s vision the seed is the Slovak language/ Slovakia. Following that implication, the grave conceals the Garden of Eden.

15

Jakaś niedzisiejsza… Śmierć i starość w obiektywie filmowej kamery

62%

Masłowska-Taffel M.

Polonistyka. Innowacje

|

2015

|

nr 2

175-186

EN

The article is devoted to the use of a feature film with reference to the practice of Polish language teaching at the middle school level. Starting with a detailed reconstruction of the attitudes of the characters, going through the analysis of the film means of expression, the author embeds the movie Pora umierać (Time to Die) by Dorota Kędzierzawska (2007) in the axiological context, in the circle of harsh reflections related to the death and old age. The analysis is complemented by the presentation of some specific methodological solutions and visualization of the issues raised in the film in the form of tables and graphs.

PL

Artykuł poświęcony jest odniesieniom filmu fabularnego do praktyki polonistycznej na poziomie gimnazjum. Wychodząc od szczegółowej rekonstrukcji postaw bohaterek, analizując warsztat filmowych środków wyrazu, autorka osadza film Pora umierać Doroty Kędzierzawskiej (2007) w kontekście aksjologicznym, w kręgu trudnych refleksji związanych ze śmiercią i starością. Analizę dopełnia wskazanie konkretnych rozwiązań metodycznych i wizualizacja problematyki filmu w formie tabel i grafów.

16

Essence of insecurity or civilizational portrayal of transience

51%

Adamkiewicz M. , Warchał A.

Studia Bezpieczeństwa Narodowego

|

2016

|

tom R. 6, Nr 10

91--115

EN

The article in a broad perspective presents the various proposition describing the explanation of human transience, and stigma of death, as the source of existential fear. The methodological approach adopted for the article, notices reflection on a subject in four plains of philosophy, sociology, psychology, but largely bioethics (and especially thanatology). The text touches upon the metaphysical concerns, in a sense that the human demise is considered as insecurity, mentally rooted in social representation of transience. Such a mode of reasoning is established understanding that the concept of a human corpse becomes a manifestation of an intelligible, through the evolution of life from the state of existence to nonexistence. Recognition of “deadness” as the natural order, seen as the paradox of human existence, persisted in the richness of thoughts, projects, and hopes. In opposition to this perception of life (or rather of impermanence), the authors take the position which excludes the passing away understood as a form of non-existence of consciousness. Views presented through this proposition rest on a fundament of contemporary researches of medicine (e.g., psychiatry, oncology, cardiology, or psychology). From this perspective, the article is a new proposition of a research that can be grounded in contemporary security studies.

PL

Artykuł przedstawia w szerokiej perspektywie różne stanowiska na przemijalność człowieka, dla którego piętnem i źródłem niebezpieczeństwa egzystencjalnego jest śmierć. Przyjęty w materiale sposób myślenia orientuje rozważania na czterech zasadniczych płaszczyznach, które tworzą filozofia, socjologia, psychologia, ale w głównej mierze bioetyka (a zwłaszcza tanatologia). W pewnym sensie tekst ma wymiar metafizyczny, gdzie ubytek bezpieczeństwa jest traktowany jako przypadłość mentalna zakorzeniona w społecznym odbiorze przemijania człowieka. Taki tryb rozumowania jest utwierdzony w tzw. koncepcji trupa, który staje się przejawem zrozumiałej dla ludzi ewolucji życia prowadzącej od stanu istnienia do niebytu. Uznanie martwoty za objaw porządku naturalnego jest paradoksem ludzkiej egzystencji utrwalonej w bogactwie myśli, projektów i nadziei. W opozycji do tego sposobu postrzegania trwałości (a raczej nietrwałości) życia w tekście zawarto stanowiska, które wykluczają przemijanie jako formę nieistnienia świadomości. Poglądy tego pokroju obudowane są stanowiskami obecnymi we współczesnej i otwartej na nowe zapatrywania medycynie (np. psychiatrii, onkologii, kardiologii czy psychologii). Z tej perspektywy artykuł jest nową na gruncie sekuritalnym propozycją badawczą.

17

SZTUKA SAKRALNA A PRZEŻYCIE TANATOLOGICZNE – ASPEKT TEOLOGICZNO-PEDAGOGICZNY

51%

Ruman N. M.

Forum Pedagogiczne

|

2015

|

nr 1

135-145

PL

Wychowanie przez sztukę mające prowadzić do rozwoju człowieka, do równowagi funkcji intelektualnych, emocjonalnych i motywacyjno-wolitywnych, jest często pomijanym aspektem. Sztuka powinna opanować nasze życie. Świat wyobraźni formowany jest od dzieciństwa, poddawany różnym perturbacjom, różnicuje się w trakcie dorastania i doświadczeń. Są to również doświadczenia przykre, smutne, trudne. Sztuka sakralna nie pomija takich doznań w życiu człowieka. Przedstawia śmierć często w taki sposób, by odbiorcę zachęcić do refleksji i wzbogacić jego życie. Sztuka wtedy staje się narzędziem ogólnego kształtowania człowieka, które ma umożliwić mu życie w sposób spontaniczny i twórczy, a także pomóc osiągnąć harmonię życia zmysłowego, uczuciowego i intelektualnego.

EN

Education through art, which is to lead to human development and to balance intellectual, emotional and motivational-volitional aspects, is often overlooked problem. Art should control our lives. World of imagination is formed since childhood, subjected to various perturbations and differentiated during adolescence and experiences. These are also the experience unpleasant, sad and difficult. Sacred art does not ignore such sensations in human life. It represents death, which is a taboo subject, in such a way as to encourage the recipient to reflect and enrich his or her life. Therefore art becomes a tool for the overall development of human beings which is to enable man to live in a spontaneous and creative way and to help achieve harmony of sensual, emotional and intellectual life.