Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Teoria i kryteria wartościowania dziedzictwa jako podstawa jego ochrony

100%

Szmygin B.

Wiadomości Konserwatorskie

|

2015

|

tom Nr 44

44--52

PL

Autor podejmuje trudny i obarczony nieporozumieniami problem budowy nowego systemu wartościowania zabytków uwzględniający: odrębność zbioru dziedzictwa i zbioru zabytków, zasadność/możliwość względnej oceny wartości zabytku (w ramach określonego zbioru i kryteriów), możliwość dokonania oceny materialnej „jakości” zabytku, zakres wartościowania zabytków i zastosowanie nowoczesnych procedur wartościowania zabytków. Autor widzi ten nowy model systemu wartościowania jako istotę w założeniach nowej teorii konserwatorskiej, mając świadomość, że tzw. „zobiektywizowana wartość zabytku”, uzasadnia utrzymanie publicznego systemu ochrony (prawa, służb, finansowania, kontroli), który wiąże się z ograniczeniem prawa własności zabytku, jego użytkowania i przekształcania.

EN

The author addresses the difficult and controversial issue of building a new system of heritage evaluation taking into consideration: distinctiveness of the heritage and monuments sets, justifi cation/possibility of relative assessment of the monument value (within a defined set and criteria), a possibility to assess the material “quality” of a monument, scope of monument assessment and application of modern procedures for evaluation of monuments. The author perceives the new model of the assessment system as the essential principle of the new theory of conservation, and he is aware that the so called “objectivised monument value” justifies maintaining the public protection system (law, services, financing, control), which is connected with limiting the property rights of the monument, its use and transformation.

2

Artystyczna funkcja pracy konserwatora (Artykuł dyskusyjny)

88%

Furdyna J.

Ochrona Zabytków

|

1970

|

nr 4

243-249

EN

To throw the light on some doubtful problems connected with the work of a conservator acting as an artist was the author’s intention in preparing of his article. For his considerations were taken into account both the art of the past and that modern seen from the point of view of their social function with regard to actual cultural requirements and basing on elements of the art and artistic production theory. Going on an assumption that the monuments of art affected by the action of time and under influence of local conditions are subjected to constant changes and destruction it may be generally stated that the scope of conservation in equal measures consists in protection and preservation of both the documentary and artistic values present in the works but also in the aesthetical and artistical preparation and arranging of the objects subjected to conservation for utilitarian purposes. As has already many times been emphasized in his theoretical publications and practically applied solutions by the late Professor J. E. Dutkiewicz the conservation so meant may, and in several cases should display an artistically active and creatively orientated attitude. As an obligatory rule in conservation should be accepted the striving to get the most precisely defined truth about the work of art — comprising the historical, material, content, and artistic truth in the object by itse lf representing an authentic record of the time, style, place and ideology. In his efforts aimed at the practical defining the precise truth about the work the conservator as an executor should possess a good deal of manual abilities and also be conscious in his choice of technological methods and possibilities of historical and style argumentation. As the manual abilities of a conservator are to be understood both the skill and artistry able to subordinate his activities to the final, purely artistic result. The problem, however, does not merely consist in the active apprehension of conservation as an one of artistic disciplines. A considerable number of works of art has come up to our days in fragmentary forms. In the proper elaboration, arrangement and organisation on a wall, within an interior, in a sculpture or picture of authentic elements are to be sought the possibilities and in some cases even the artistic and utilitarian sense of the conservator’s action. Since the conditionings of an existence are not only contemporary but also historical ones, in his search for authenticity in works which frequently enough is not linked with a single author or even the single historical period he must form these works purposefully, by his creative will, at the same time furnishing them with a documentary force and binding them with the context of the local artistic realities. A purposeful arrangement of an ancient work of art in a neighbourhood of modern elements or with a linkage to the new social, ideological, educational or utilitarian functions frequently results in a quite unexpected, artistically modern expression. And also in this respect it may be considered as the creative act from the other artistic disciplines differing only by its kind and „taste” of engagement. The conservator’s ex e cu tion in Poland, repudiating the formerly observed rules of the style purity, the ignoring of the cultural context of the work, the belief that the work of art represents a pure product of an artistic concept as such deserving the extension of its life, is rising nowadays to the level of an authentic artistical discpline with its strictly determined and unique, own peculiarities. As the expression of such approach to this profession may be considered the fact that those w illing to act as conservators are being trained mainly at the Academies of Fine Arts and within the final period of their studies specialising in their respective lines of the future activities. At the end of his article the author makes an attempt to determine the terms — fine arts and beautiful arts, relating them to the specialised section of the Union of Polish Artists which, according to its statuary outlines, is being understood as a kind of professional community. Within this community there is a place for different artistical orientations, including the s.c. applied art, to which the conservation is closely related being today lastingly connected with the programme of building the culture of the nation who has suffered such immense losses in her history.

3

Noli Tangere – on touch

75%

Bogdanowska M.

Czasopismo Techniczne. Architektura

|

2014

|

tom R. 111, z. 3-A

7--23

EN

This paper discusses the issue of a physical interaction with the heritage of the past. Writing about monuments, the leading English theoretician of conservation John Ruskin stated that “we have no right whatever to touch them”. At the same time, the French restorer Violet le-Duc took a contrary stand encouraging his contemporaries to establish a creative interaction with the relics of the past. This controversy, which appeared more than 150 years ago, remains a key question – throughout history, societies claim their right to touch things motivating it in various manners. At the beginning of the 21st century, when traditional reality starts intermingling with the virtual world, we experience new dilemmas: do we really need physical contact with an authentic object if our perception can be satisfied by means of the multimedia? The human need for creation and experimentation may be realized outside physical reality. Perhaps it is the right time to resume the old dilemma. After all, we have the experiences of the 20th century behind and the pressing need to define our relation with historical objects ahead as long as we are willing to understand them. These ruminations will be illustrated with examples of the changing attitude towards the heritage of the past and such recent phenomena as commercialization or virtual reality.

PL

W artykule omówiono zagadnienie fizycznej interakcji z dziedzictwem przeszłości. Czołowy angielski teoretyk konserwacji – John Ruskin, pisząc o zabytkach, stwierdził, że „nie mamy najmniejszego prawa ich dotykać”. W tym samym czasie francuski restaurator – Violet le Duc – zajął przeciwne stanowisko, zachęcając współczesnych do podjęcia twórczej współpracy z reliktami przeszłości. Kontrowersja sprzed ponad stu pięćdziesięciu lat nadal pozostaje kluczowa, a społeczeństwa na przestrzeni historii, różnie to motywując, przyznają sobie prawa do dotyku. U progu XXI wieku, gdy tradycyjna rzeczywistość zaczyna przenikać się z rzeczywistością wirtualną, doświadczamy nowych rozterek: czy faktycznie nadal potrzebujemy fizycznego kontaktu z autentycznym obiektem w erze, w której nasza percepcja może zostać usatysfakcjonowana dzięki multimediom? Ludzka potrzeba kreacji i eksperymentowania może realizować się poza rzeczywistością fizyczną. Być może jest to dobry czas, aby powrócić do dawnego dylematu. Mamy wszak za sobą doświadczenia XX wieku, a przed sobą naglącą potrzebę zdefiniowania naszej relacji z obiektami historii, póki jeszcze całkiem nie wygasła w nas chęć ich rozumienia. Rozważania te zostaną zilustrowane na przykładach zmieniającego się stosunku do dziedzictwa przeszłości oraz najnowszych zjawisk, takich jak komercjalizacja czy rzeczywistość wirtualna.

4

Tendencje dziedzictwa dziś i jutro – z perspektywy ewolucji filozofii i teorii konserwacji

75%

Araoz G. F.

Wiadomości Konserwatorskie

|

2015

|

tom Nr 44

9--18

PL

Artykuł ten analizuje rozwój myśli filozoficznej i teoretycznej, który żywił rozwój nowoczesnego międzynarodowego ruchu na rzecz konserwacji dziedzictwa, od jego europejskich początków w wieku XIX aż do jego dzisiejszej uniwersalizacji, powodowany kolejno przez serię nietradycyjnych i/lub nieeuropejskich idei co do natury i roli dziedzictwa w społeczeństwie. Zilustrowane są one, inter alia, w Karcie Florenckiej Konserwacji Ogrodów Historycznych; Karcie z Burra, Dokumencie z Nara, Kartach ICOMOS nt. Miast Historycznych i Architektury Rodzimej, Konwencji UNESCO na rzecz Ochrony Niematerialnego Dziedzictwa Historycznego, Rekomendacji UNESCO na rzecz Historycznego Krajobrazu Miejskiego i ostatnio, Deklaracji Florenckiej 2014. Natura wszystkich tych trwających procesów skierowała dyscyplinę w nowe, nieoczekiwane strony, tworząc nowy paradygmat dziedzictwa. Artykuł analizuje tę ewolucję, jak i jej implikacje co do nowego podejścia do zarządzania dziedzictwem, poszukującego adaptacji jego mechanizmów do tych nowych wymagań.

EN

This paper analyzes the philosophical and theoretical developments that have sustained the modern international heritage conservation movement from its Eurocentric origins dating back to the 19th Century to its current universalization as propelled sequentially by a series of non-traditional and/or non-European notions about the nature and role of heritage in society, as illustrated, inter alia, in the Florence Charter for the Conservation of Historic Gardens, the Burra Charter, the Nara Document, the ICOMOS Charters on Historic Towns and Vernacular Architecture, the UNESCO Convention for the Safeguarding of the Intangible Cultural Heritage, the UNESCO Recommendation for the Historic Urban Landscape and most recently the ICOMOS 2014 Florence Declaration. The nature of all these ongoing processes have steered the field in new and unexpected directions, creating a new heritage paradigm. This evolution is analyzed as are also its implications on the emerging approaches that seek adapt heritage stewardship mechanisms to these new demands.

5

Alert w XXI wieku. Zmiany teorii ochrony dzieł dziedzictwa w znaczeniu materialnym, niematerialnym i cyfrowym

51%

Szmelter I.

Ochrona Dziedzictwa Kulturowego

|

2021

|

tom Nr 12

55--70

PL

Alert’ przedstawia potrzebę rozszerzenia teorii ochrony dziedzictwa kultury w znaczeniu nie tylko materialnym, ale i niematerialnym oraz cyfrowym. Wobec przemian we współczesnym świecie stoimy w obliczu wszechogarniających zmian obszaru dziedzictwa, które modyfikują misję „chronić i przekazywać”. Zastana sytuacja ukazuje nieadekwatność dawnych teorii konserwatorskich i fragmentację doktryn. Autorka przedstawia w czytelnej strukturze możliwe scenariusze rozwiązania kryzysu w teorii i systemie ochrony. Nowe zagadnienia obejmują zarówno teorię konserwacji tradycyjnych dyscyplin przez jej rozszerzone rozpoznanie i dokumentację, jak i innowacyjną ochronę rozszerzonego obszaru dziedzictwa, wraz z paradygmatami współczesnej teorii. Kolejne zagadnienia dotyczą potrzeby reformy istniejących procedur w instytucjach kulturalnych. Uczestnicząc w przełomie kulturalnym nie powinniśmy być ani bierni, ani rewolucyjni, lecz adekwatnie dostosowywać teorię, projekty i prawodawstwo. Aktywna postawa wymaga odpowiedzi na podstawowe pytania: co chronimy w obliczu rozszerzenia obrazu dziedzictwa kultur? Jak dokonać łącznego (holistycznego) zachowania dotychczasowego prymatu kultury materialnej i jednocześnie potrzebnego usankcjonowania ochrony dziedzictwa niematerialnego? Czy w porę dostrzegamy i reagujemy na rosnące znaczenie cyfryzacji objawów sztuki i powstającego jej dziedzictwa? Jak sprowokować optymalne uczestnictwo odbiorców w ochronie dziedzictwa? Odpowiedzi na te pytania okazują się bardzo ważne, bowiem mogą być pomocnym drogowskazem zmian i analizy wartościującej w dwóch uzupełniających si kategoriach: kulturalno-historycznych i społeczno-ekonomicznych, które w rzeczywistości wzajem się przenikają.

EN

'Alert' presents the need to extend the theory of preservation of cultural heritage in terms of not only material (tangible), but also immamaterial (intangible) and digital. In the face of changes in the contemporary world, we are faced with overwhelming changes in the heritage area that modify the mission of "preservin and share". The present situation shows the inadequacy of old conservation theories and the fragmentation of doctrines. The author presents in a clear structure possible scenarios for solving the crisis in the theory and system of protection. The new topics range from the theory of conservation of traditional disciplines through its extended recognition and documentation - to the innovative preservation of an extended area of heritage, along with the paradigms of contemporary theory. Other issues relate to the need to reform existing procedures in cultural institutions. When participating in the cultural breakthrough, we should not be passive or revolutionary, but adapt the theory, projects and legislation accordingly. Being proactive requires answering basic questions: what do we protect in the face of expanding the field of cultural heritage? How to jointly (holistically) preserve the hitherto primacy of material culture and at the same time sanction the preservation of the intangible heritage? Do we recognize and respond in time to the growing importance of digitization of the symptoms of art and its emerging heritage? How to provoke optimal participation of recipients in the preservation of heritage? The answers to these questions turn out to be very important as they can be a helpful signpost of change with value analysis in two complementary categories: cultural-historical and socio-economic, which actually interpenetrate each other.

6

Średniowieczna estetyka proporcji jako wyznacznik założeń prac konserwatorskich przy późnogotyckiej, haftowanej pretekście ornatu ze skarbca jasnogórskiego

51%

Stachurska M.

Architecturae et Artibus

|

2016

|

tom Vol. 8, no. 4

43--54

PL

Przedmiotem rozważań był późnogotycki haft reliefowy zdobiący przód i tył ornatu z XVII-wiecznej tkaniny ze Skarbca Jasnogórskiego (nr inw. CMC TK 3). Pierwotnie haft stanowił jedną całość i jako krzyżowa preteksta zdobił tył innego paramentu o późnogotyckim kroju. W bliżej nieokreślonym czasie odcięto ramiona krzyża z przedstawieniem scen Zwiastowania i Pokłonu pasterzy, przecięto je na pół, a następnie z przypadkowo ułożonych fragmentów haftu skomponowano kolumnę przodu obecnego ornatu o nowożytnym kroju. W tyle szaty pozostała jedynie środkowa część preteksty krzyżowej z wizerunkami Boga Ojca, Matki Bożej z Dzieciątkiem i Św. Jana Ewangelisty. Przystępując do określenia założeń prac związanych z konserwacją haftu, poddano ocenie przekształcenia, którym uległ on w przeszłości. Odniesiono się do głównych teorii współczesnej konserwacji-restauracji, zagadnień związanych z problemem autentyczności dzieła sztuki i roli konserwatora w procesie konserwacji-restauracji, jak również do sytuacji estetycznej dzieła w rozumieniu epoki, w której ono powstało. W myśl estetyki średniowiecza piękno oznacza harmonię proporcji poszczególnych elementów dzieła sztuki, zarówno względem materii, jak również funkcji. Zgodnie z założeniami średniowiecznej estetyki proporcji odłączenie scen z ramion krzyża, pocięcie i przekomponowanie ich do przedniej części kolumny ornatu uznano za okaleczenie dzieła, pozbawienie go harmonii i piękna. Podejmując taką ścieżkę interpretacji, wyznaczono kierunek rozważań i działań mających na celu przywrócenie piękna wieloaspektowo rozumianej materii dzieła. W ramach zrealizowanych prac konserwatorskich scalono przepołowione sceny Zwiastowania i Pokłonu pasterzy, przyłączono je do części środkowej i odtworzono pierwotny — krzyżowy kształt preteksty. Dążenie do harmonii (czyli piękna) polegało na rekompozycji oryginalnych fragmentów haftu i przywróceniu im formy i idei jak najbliższych pierwotnym intencjom artystycznym, ikonograficznym i semantycznym.

XX

The subject of discussion was the late Gothic relief embroidery adorning the front and back of the seventeenth century chasuble from the Treasury of Jasna Gora Monastery (inv. CMC TK 3). Originally embroidery was one piece in the shape of a Latin cross and was used as a cross-orphrey on the back of another chasuble of the late Gothic form. At an unspecified time, the arms of the cross-orphrey with the scenes of the Annunciation and Adoration of the Shepherds were cut off and cut in half and then were composed as the pillar-orphrey in front of the current chasuble. At the back of the current vestment there remained only the central part of the cross-orphrey which presents God the Father, Madonna and Child and St. John Evangelist. For determining the principles of conservation of embroidery the transformation, which it has been subjected in the past, were evaluated. Reference was made to the main theories of contemporary conservation-restoration, issues related to the problem of the authenticity of works of art and the role of conservator in the process of conservation-restoration, as well as the aesthetic status of the work of art within the meaning of period in which it was made. In accordance with medieval aesthetics of proportion, beauty is the harmony of proportions of the various elements of the work of art, both in relation to the matter, as well as the function. Following such an interpretation, a decision was made to restore the original cross shape of the orphrey. The cut parts of embroidery, previously moved to the front of the chasuble, were connected and attached to the central parts of the orphrey. It was restored in form and ideas as closely as possible to the original artistic, iconographic and semantic intentions. It should be emphasized that the conservation treatment was not the reconstruction of embroidery, but the recomposition of the original fragments, taking into account the results of the research.

7

Konserwacja zapobiegawcza dziedzictwa archeologicznego : wprowadzenie do problematyki

44%

Kobyliński Z.

Ochrona Zabytków

|

2009

|

nr 3

77-104

EN

ICOMOS Charter for the Protection and Management o f the Archaeological Heritage issued in 1990 can be regarded as the final moment of the long-term process of formation of the belief in the archaeological branch that it is necessary to assign priority to preventive conservation in all actions undertaken towards the authentic substance of archaeological sites and relics. \\ ith regard to archaeological heritage, the strategy of preventive conservation must cover at least (lie implementation of the following rules: 1. Creation of optimum conditions of duration and exposure for the monument (elaboration of the monument protection plan). 2. Non-disturbance of the monument substance (restriction of excavation work to a necessary minimum). 3. Monitoring of the condition of the monument (conservator’s inspections and ensuring that the monument will be cared about by social caretakers of monuments). *+. Intervention in the case of any danger (carrying- -out of minimum required repair activities and legal and administrative interventions). The elaboration of the plan of long-term protection and management of the monument must be a key element of the strateg)7. Such a plan must be based on multidisciplinary scientific research aimed at understanding the fragment of the heritage that is to be covered by the conservation. This understanding covers not only an in-depth knowledge of the monument itself, but also of the historical and contemporary context in which the monument is situated, including th<‘ conditions of natural environment and social attitudes. Only with such a knowledge at our disposal can we elaborate an action plan that will allow us to retain the monument substance of the site, at the same time giving the possibility of I lie widest and most diverse use of monument values that are carried by that site. The article deals with practical problems related to the implementation of such proactive approach to the in situ conservation of architectural relics, such as th<‘ conservation of archaeological sites by refilling them with soil, ensuring of proper humidity and other soil conditions for the given site, impact of plants on the maintenance of archaeological sites, problems arising during the construction of roofs for archaeological sites, or special problems connected with the provision of access to archaeological sites for tourists. The problems discussed in the article lead to the conclusion that preventive conservation consists mainly of planning based on scientific research and anticipation of long-term results of undertaken actions.