Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Actors in the social world of public drama theatre in Poland during the communist period and in the 21st century. A comparative analysis

100%

Zimnica-Kuzioła E.

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Sociologica

|

2020

|

nr 73

111-126

PL

Celem artykułu jest analiza porównawcza kondycji społecznej aktorów w okresie PRL-u i po transformacji ustrojowej 1989 roku. Materiałem empirycznym, jaki wykorzystuje Autorka, są publikacje popularnonaukowe poświęcone aktorom polskich publicznych teatrów dramatycznych i przeprowadzone przez nią – w latach 2015–2017 – wywiady swobodne z twórcami teatralnymi, reprezentującymi sześć polskich ośrodków teatralnych. Aktorzy, którzy dobrze pamiętają okres PRL-u, z nostalgią wspominają miniony czas w życiu teatralnym, pamiętają familiarne stosunki w zespołach, antyrankizm, włączanie pracowników technicznych i administracyjnych do wspólnoty twórców, bez podkreślania jakiejkolwiek hierarchii. Współcześnie podziały społeczne, ideologiczne i polityczne w zespołach są bardziej widoczne. Młodzi aktorzy częściej kwestionują autorytety, w minionej epoce zasłużeni aktorzy darzeni byli wielkim szacunkiem. Współcześnie multiaktywni aktorzy demitologizują profesję aktorską, zwracają uwagę na upadek zawodowego etosu.

EN

This article aims to provide a comparative analysis of the social condition of actors during the communist era in Poland and after the political transformation of 1989. The empirical material used by the author includes popular science publications devoted to actors of Polish public drama theatres as well as free-flowing interviews conducted by the author in 2015–2017 with theatre artists representing six Polish theatrical centres. Actors who remember the period of the People’s Republic of Poland well are nostalgic about the past theatrical life, they remember being on familiar terms within theatre teams, anti-rankism, and the inclusion of technical and administrative staff in the community of artists without emphasising hierarchies. Today, the social, ideological and political divides in theatre teams are more noticeable. Distinguished actors are being challenged by young colleagues, while they were held in high regard in the past. Nowadays, multi-active actors demythologise the profession of an actor and point to the decline of the professional ethos.

2

Poetyka współczesnego teatru faktu – Rozmowy z katem oraz Golgota wrocławska jako znaczące realizacje gatunku

99%

Fabisiak I.

Colloquia Litteraria

|

2009

|

tom 7

|

nr 2

61-78

PL

The Poetics of Contemporary Non-fiction Theatre – Conversations with an Executioner and Wrocław Via Dolorosa as Significant Representations of the Genre The aim of the article is to examine the specificity of theatrical performances based on historical documents and carried out as part of a Television Theatre.The author of the paper observes the described phenomenon from a broad perspective and ponders on current and past characteristics of a nonfiction theatre. She endeavours to bring the reader close to the origins of a TV Non-fiction Theatre and to the idea of this enterprise. The first part of the article focuses on the historical development of a theatrical genre, which is a documentary drama (docudrama). A special attention is drawn to its links with a political theatre, for instance to Piscator’s and Brecht’s artistic activities.The discussion about a contemporary phenomenon of the Non-Fiction Theatre is based on the description of the two selected stage performances – Conversations with an Executioner and Wrocław Via Dolorosa. Similarly to many other spectacles of this genre these plays rediscover the Stalin era. The action of the spectacles takes place in Poland at the end of the 1940s and their protagonists are people persecuted during that system. Conversations with an Executioner directedby Maciej Englert (the premiere was in 2007) is the adaptation of a widely known Kazimierz Moczarski’s book under the same title. Wrocław Via Dolorosa written by Piotr Kokociński and Krzysztof Szwagrzyk, and directed by Jan Komasa (the premiere: 2008) recounts the story of a ruthless investigation and a fabricated process that took place in Wrocław. The ruminations on both these stage performances lead to the conclusion that a theatrical reconstruction of true events may currently play key roles. The critics draw the attention to the fact that both the spectacles have not only educational and documentary dimensions. They, first and foremost, revive the interest in the most recent history provoking the debates over stalinism. By showing an individual drama they make the viewer identify with historical characters and therefore the very history appears closer to him/her. The author assumes that if the non-fiction theatre avoids certain mistakes that are imputed to it (such as conventionality, martyrdom, direct didacticism) it will still constitute a significant element of contemporary culture.

3

Groza i wyobraźnia w teatrze

71%

Wiśniewski T.

Konteksty - Polska Sztuka Ludowa

|

2023

|

tom 340

|

nr 1-2

253-258

EN

The article deals with the subject of the connection between horror and imagination in selected contemporary theatre performances. Bearing in mind the wide potential of the discussed issue, the article focuses on stage and verbal detail, referring to the works of Marina Carr, Complicité, Ex Machina, as well as the unexpectedly current – also in the context of the war in Ukraine – Brazilian staging of Waiting for Godot at the Teatro Oficina Uzyna Uzona from São Paolo, directed by Zé Celso.

PL

W artykule podjęty jest temat powiązania grozy i wyobraźni w wybranych współczesnych przedstawieniach teatralnych. Mając na uwadze szeroki potencjał omawianego zjawiska, autor skupia się na detalu scenicznym i werbalnym, odnosząc się przy tym do twórczości Mariny Carr, teatrów Complicité oraz Ex Machina, a także niespodziewanie aktualnej – również w kontekście wojny w Ukrainie – brazylijskiej inscenizacji Czekając na Godota w Teatrze Oficina Uzyna Uzona z São Paolo w reżyserii Zé Celso.

4

O Kronosach. Garbaczewski rozczytuje Gombrowicza

71%

Pogonowicz J.

Przestrzenie Teorii

|

2023

|

nr 39

271-285

EN

The article presents the performance Kronos, directed by Krzysztof Garbaczewski in 2013. The performance was an immediate reaction to the extremely intimate work of art written by Witold Gombrowicz. Garbaczewski is involved in reading and staging Gombrowicz’s work since 2008. The article highlights how the creative method presented in Kronos is portrayed by actors during the performance. Moreover, the author shows the phenomenon of poetry epiphany in the play, the coexistence of corporeality and the mind, the processes of tabooisation of the body and mediatization in the play. The author points to common points in the works of Gombrowicz and Garbaczewski. She also draws attention to how the writer’s authority is invoked, a process through which the director legitimises the theatrical exploration.

5

W teatrze virtual reality Krzysztofa Garbaczewskiego

71%

Pogonowicz J.

Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia de Cultura

|

2023

|

tom 15

|

nr 3

67-75

EN

The theater of Krzysztof Garbaczewski is filled with media and new technologies. The director creatively uses cameras, screens, and virtual reality. Together with the Dream Adoption Society (DAS) group, which he founded in 2017, Garbaczewski realized intermedial projects. VR and AR have become an integral part or even the entire space of DAS’s and Krzysztof Garbaczewski’s recent performances. The discussed A Midsummer Night’s Dream (2022) was created using VR technology. An actor‑ cyborg appears on stage, experiencing a new reality together with the audience.

PL

Teatr Krzysztofa Garbaczewskiego jest przepełniony mediami oraz nowymi technologiami. Reżyser twórczo korzysta z kamer, ekranów, a obecnie także z virtual reality. Wraz z grupą Dream Adoption Society (DAS), którą założył w 2017 roku, Garbaczewski realizował intermedialne projekty. VR i AR stały się nieodłącznym elementem bądź całą przestrzenią ostatnich spektakli studia DAS oraz Krzysztofa Garbaczewskiego. Omówiony w artykule spektakl Sen nocy letniej (2022) został zrealizowany właśnie z wykorzystaniem VR‑ u: na scenie pojawił się aktor cyborg, który wraz z widzem doświadczał nowej rzeczywistości.

6

Schronienie: O Zbigniewie Majchrowskim

57%

Kolankiewicz L.

Pamiętnik Teatralny

|

2024

|

tom 73

|

nr 1

170-194

EN

21st December 2023 saw the passing of Zbigniew Majchrowski, a literary scholar, theatre scholar, and cultural critic. This essay recalls the two most important authors in his scholarly career: Adam Mickiewicz and Tadeusz Różewicz. Majchrowski’s book diptych on Mickiewicz-Cela Konrada (Konrad’s Cell) and Krypta Gustawa (Gustaw’s Crypt)-gives an insight into the history of Polish theatre from the beginning of the 20th century to the present day. The two books speak of historical changes and the current condition of the Poles’ collective soul: the various stagings of Mickiewicz’s Forefathers’ Eve (Polish Dziady) appear in Majchrowski’s writings as a meta-social commentary, perhaps the most important and momentous in the history of Polish performing arts. Różewicz, in turn, found in Majchrowski a critic who read his works thoroughly, insightfully, and with uncommon subtlety; especially memorable in this context are the interpretations of Różewicz’s dramas On All Fours (Na czworakach) and Mariage Blanc (Białe małżeństwo). The essay concludes with the story of Różewicz’s trip to Shelley’s grave in Rome; in the spirit of Majchrowski, the author interprets this event as a kind of an unwritten poem.

PL

21 grudnia 2023 zmarł Zbigniew Majchrowski, literaturoznawca, teatrolog, krytyk kultury – tekst przypomina dwóch najważniejszych twórców, którymi się zajmował: Mickiewicza i Różewicza. Mickiewiczowi poświęcił dyptyk: Cela Konrada i Krypta Gustawa, który daje wgląd w historię teatru polskiego od początku XX wieku do dziś. Dyptyk Majchrowskiego mówi o historycznych przemianach i o aktualnym stanie zbiorowej duszy Polaków: inscenizacje Dziadów jawią się w nim jako komentarz metaspołeczny, może najważniejszy i najbardziej doniosły w historii polskich sztuk widowiskowych. Różewicz znalazł w Majchrowskim krytyka, który go czytał rzetelnie, wnikliwie i z niepospolitą subtelnością – przykłady szczególnie pamiętne to dramaty Na czworakach i Białe małżeństwo. Tekst kończy opowieść o wyprawie Różewicza na grób Shelleya w Rzymie i interpretacja tej wyprawy jako swego rodzaju nie napisanego wiersza – interpretacja dokonana w duchu Majchrowskiego.

7

Rola teatru w edukacji 4.0. W stronę kompetencji nie‑cyfrowych

57%

Ogonowska A.

Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia de Cultura

|

2023

|

tom 15

|

nr 3

5-16

EN

The aim of the article is to show the role of theater in cultural education focused on new media and cyberculture 3.0, mediatized and medialized contemporary theater, and the development of the so‑called key competencies. In addition to digital competencies, which are closely related to the media, soft and transversal competencies play an important role in adaptation and cultural transgression. They are both the final effect (at the higher level of the competency pyramid) and the foundation of all basic forms of learning. Theater performance competencies and theater criticism allow you to develop the competencies necessary for cooperation, communication, and creative activities using digital media, which makes theater education closely related to education through theater. As part of education 4.0, it is worth remembering non‑digital competencies, which are important for the effective use of tools and resources of the digital environment and the very subjective, creative, and participatory cooperation with its other users. In addition, the development of cultural competencies related to and through theater makes it possible to acquire other performance and cognitive competencies related to the social, political, and civic spheres, which proves the performative power of the theater itself and its “tools” or means of expression.

PL

Celem artykułu jest ukazanie roli teatru zarówno w edukacji kulturowej zorientowanej na nowe media i cyberkulturę 3.0, na zmediatyzowany i zmedializowany teatr współczesny, jak i w rozwijaniu tzw. kompetencji kluczowych. Obok kompetencji cyfrowych, które ściśle związane są z nowymi mediami, istotną rolę – zarówno w procesach adaptacji, jak i transgresji kulturowej – odgrywają tzw. kompetencje miękkie i transwersalne. Są one zarówno efektem finalnym (na wyższym poziomie piramidy kompetencji), jak i fundamentem wszystkich podstawowych form uczenia się. Wykonawcze kompetencje teatralne oraz krytyka teatralna pozwalają rozwijać kompetencje niezbędne do współpracy, komunikacji oraz działań kreatywnych przy wykorzystaniu mediów cyfrowych, co sprawia, że edukacja teatralna jest ściśle związana z edukacją poprzez teatr. W ramach edukacji 4.0 warto pamiętać o kompetencjach nie‑cyfrowych, które mają istotne znaczenie dla efektywnego wykorzystania narzędzi i zasobów środowiska cyfrowego oraz dla samej współpracy – podmiotowej, kreatywnej, partycypacyjnej z innymi jego użytkownikami. Ponadto rozwój kompetencji kulturowych związanych z teatrem i poprzez teatr pozwala zdobyć inne kompetencje wykonawcze i poznawcze związane ze sferą społeczną, polityczną, obywatelską, co świadczy o performatywnej sile samego teatru i potencjale jego narzędzi czy środków wyrazu.

8

Teatr Nasz w Michałowicach, czyli teatr rodzinny i wiejski

50%

Gołaczyńska M.

Góry, Literatura, Kultura

|

2018

|

tom 12

389-395

EN

The note concerns Jadwiga and Tadeusz Kuta private theatre, Teatr Nasz (Our theatre), which performs in the Karkonosze village of Michałowice. The actors sold their possessions in the city and decided to settle in the mountains, giving up their comfortable jobs in an institutional theatre. Twenty-five years ago they erected a wooden theatre building, a restaurant and cottages for guests in Michałowice. Their spectators flee cities in order to find some rest in Michałowice, and watch cabaret, comedy and musical shows. They also undergo a humor therapy, as it were, and experience the refreshing influence of the mountains.

9

Cучасная беларуская драматургія ў Польшчы: пераклады і даследаванні

43%

Kowalow S.

Roczniki Humanistyczne

|

2016

|

tom 64

|

nr 7: Słowianoznawstwo

179-200

PL

Artykuł podejmuje analizę procesu przekładu literackiego i badań naukowych poświęconych współczesnemu dramatowi białoruskiemu w Polsce. Autor artykułu dostrzega wzmożone zainteresowanie polskich badaczy i tłumaczy sztukami współczesnych dramatopisarzy białoruskich. Jest to związane z sukcesami białoruskiej dramaturgii za granicą oraz z rozwojem slawistyki w Polsce, pojawieniem się nowej generacji badaczy i tłumaczy. Polscy badacze zauważają, że w wyniku procesu rusyfikacji na Białorusi większość młodych autorów pisze w języku rosyjskim, natomiast do ojczystego języka zwracają się przedstawiciele średniego i starszego pokolenia. Większość polskich tłumaczy i badaczy (Andriej Moskwin, Agnieszka Lubomira Piotrowska, Karolina Niewiadomska, Jakub Adamowicz i in.) koncentruje swoją uwagę właśnie na rosyjskojęzycznej dramaturgii Białorusi, ale dzięki staraniom Beaty Siwek, Małgorzaty Buchalik, Agnieszki Goral polski odbiorca ma możliwość zaznajomienia się także z twórczością autorów białoruskojęzycznych.

RU

В статье анализируется процесс художественного перевода и научного изучения современной белорусской драматургии в Польше. Автор статьи отмечает возросший интерес польских исследователей и переводчиков к пьесам современных белорусских драматургов. Связано это с успехами белорусской драматургии за рубежом и с развитием славистики в Польше, появлением новой генераци исследователей и переводчиков. Польские исследователи отмечают, что в результате процессов русификаци в Беларуси большинство молодых авторов пишет на русском языке, а на родном языке пишут представители среднего и старшего поколения. Большинство польских переводчиков и исследователей (Андрей Москвин, Агнешка-Любомира Петровская, Каролина Невядомская, Якуб Адамович и др.) обращают свое внимание именно на рускоязычную драматургию Беларуси, но благодаря усилиям Беаты Сивек, Малгожаты Бухалик, Агнешки Гораль польский читатель имеет возможность познакомиться и с творчеством белорусскоязычных авторов.

EN

The article analyzes the process of literary translation and the scientific study of Modern Belarusian playwriting in Poland of nowadays. The author notes the growing interest of Polish researchers and translators to the modern plays of the Belarusian writers. This fact is due to the success of Belarusian Drama Art abroad as well as with the development of Slavic studies in Poland, the advent of a new generation of researchers and translators. Polish researchers have noted that as a result of the Russification process in Belarus, the majority of young authors writes in Russian, however middle and older generations of the play writers prefer to use their native language. Most Polish translators and researchers (Andrei Moskvin, Agnieszka-Lubomira Petrovskaya, Carolina Niewiadomska et al.) are concentrated on Russian language drama in Belarus, but thanks to the efforts of Beata Siwek, Malgorzata Buhalik, Agnieszka Goral Polish readers have the opportunity to get acquainted with the works of Belarusian authors.