Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Mikromechanika i fizykochemia oddziaływania struktury warstwy wierzchniej na tarcie graniczne

100%

Kula P. , Pietrasik R.

|

1999

|

tom nr 6

857-863

PL

W niniejszej pracy przedstawiono hipotetyczno-doświadczalny model dla wyjaśnienia zależności pomiędzy strukturą technologicznej warstwy wierzchniej kształtowanej na drodze nowoczesnej obróbki cieplnej i cieplno-chemicznej a trwałością warstwy granicznej oleju w styku skoncentrowanym. W eksperymencie wykorzystano metodę identyfikacji mikrozwarć metalicznych oraz odwołano się do innych badań.

EN

In this paper the theoretical model for explaining the tribological interactions at boundary friction conditions between the structures of surface layers is presented. Various layers produced by the means of the modern thermochemical treatment technologies were compared. To prove it the measurements of meter circuit of relative duration time of microshorting were used for evaluation of boundary oil film durability.

2

Wpływ budowy i stężenia nienasyconych związków eterowych na właściwości przeciwzużyciowe modelowych cieczy smarowych

84%

Molenda J. , Grądkowski M.

|

1999

|

tom nr 4

135-144

PL

Zbadano wpływ stężenia i budowy związków eterowych, zawierających w cząsteczce grupę winylową, na właściwości przeciwzużyciowe węglowodorowych cieczy smarowych. Jako model oleju smarowego stosowano n-heksadekan, do którego wprowadzano poszczególne etery nienasycone w ilości od 0,1 do 2,0%. Tak przygotowanymi roztworami smarowano węzły tarcia typu kula-tarcza, wykonane ze stali ŁH 15 i badano wielkość ich zużycia. Stwierdzono, że ze wzrostem stężenia eteru w n-heksadekanie zużycie elementów węzła tarcia początkowo maleje, a po przekroczeniu pewnej wartości (1,0+-1,5% zależnie od budowy eteru) szybko wzrasta. Wynika z tego, że organiczne warstwy ochronne powstające na roboczych powierzchniach węzła tarcia osiągają maksymalną stabilność przy pewnym, określonym stężeniu eteru w cieczy smarowej. W zależności od bu dowy eteru maksymalna redukcja zużycia (względem zużycia w obecności czystego n-heksadekanu) osiąga wartości od około 10% do ponad 40%.

EN

Influence of the chemical structure and concentration of ethers containing vinyl group on the antiwear properties of lubricant (n-hexadecane) was investigated. It was show that compositions with 1,0+-0,2% ether are the most effective. Maximum reduction of the wear (in comparison with pure n-heksadecane) for this concentration of ether was from 10% to above 40% according to the type of used ether.

3

Structures of adsorbed ZnDTC layer and their relationship to friction

84%

Celichowski G.

|

1999

|

tom nr 2

119-135

EN

Adsorption, STM and froction experiments were used to study both propertie and structure of layers of zinc isooctyldithiocarbamate (ZDTC) absorbed on FE and FE2O3 surfaces monolayer formed an graphite and boundary lubrication of thi additive.Adsorption studies showed that s-type isotherms of ZDTC are formed on both adsorbents at 25oC, at this temperature on iron additive is chemisorbed, and at 80oC chemisorption on Fe2O3 powder occured.In hydrocarbon solutions zinc disooctyldithiocarbamate forms dimmers which are also formed on graphite surface form hydrocarbon solution zincdisooctytiocarbimate forms dimmers which are alsoformed on graphite surface from hydrocarbon solutions. The relationship between additive concentration and friction coeeficient is observed through frictional testing.

PL

Wyniki badań adsorpcyjnych, obrazowanie za pomocą skanningowej mikroskopii tunelowej i testy tarciwe pozwoliły na korelację budowy i właściwości trubologicznych zaadsorbowanych warstw dialkiloditiokarbaminianów cynku (ZnDTC) na żelazie i tlenku żelaza (III). Badania adsorpcyjne wykazały że adsorpcja przebiega zgodnie z izoterma typu S i pozwoliły wywnioskować że ZnDTC zaabsorbowany jest fizycznie na tlenku żelaza (III w temperaturze 25 0C zaś chemicznie w temperaturze 80 0C i w obu tychj temperaturach na powierzchni żelaza Wykazano istnienie równowagi monomer dimer ZnDTC w roztworze węglowodorów oraz na powierzchni grafitu zanurzonej w tych roztworach. Podczas testów tarciowych wykazano korelację współczynnika tarcia za stężeniem dodatku i przebiegiem izoterm adsorpcji obserwowanych dla badanego zakresu stężeń.

4

Neural networks as a friction classifiers

84%

Gocman K. , Kałdoński T.

|

2007

|

tom nr 4

111-118

EN

Preliminary results of the influence of load and rotational speed on the moment of friction and wear of a tribological pair are presented in the paper. Tests were carried out at rotational speeds of about 100-2000 rpm and loads of about 500-6000 N. During the tests, the moment of friction, oil temperature and weather conditions were registered. After the tests, the conditions of the wear of tribological pairs were measured. The analysis of results was developed, and a friction classifier was built using artificial neural networks (ANN). The different training algorithms were applied to obtain the best quality models.

PL

W artykule przedstawiono wstępne wyniki badań wpływu obciążenia i prędkości obrotowej na wartość momentu tarcia i zużycie pary ciernej. Badania przeprowadzono w szerokim zakresie obciążeń (500-6000 N) i prędkości obrotowych (100-2000 obr./min). W czasie pomiarów rejestrowano wartość momentu tarcia, temperaturę środka smarnego oraz warunki otoczenia. Po zakończeniu testów wyznaczono zużycie elementów pary ciernej. Po przeprowadzonej analizie wyników, na bazie sztucznych sieci neuronowych zbudowano klasyfikator tarcia. W czasie budowy modeli zastosowano różne algorytmy uczące, tak aby uzyskać jak najlepszą jakość klasyfikatorów.

5

Wpływ struktury warstwy wierzchniej części maszyn na tarcie graniczne

84%

Kula P. , Pietrasik R.

|

2000

|

tom nr 2

173-183

PL

W parcy przedstawiono wyniki badań nad wpływem warstwy wierzchniej części maszyny oraz tężeniem zawartego w niej wodoru na trwałość warstwy granicznej środka smarnego w styku skoncentrowanym. Zaprezentowano wyniki badań względnego czasu trwania mikrozwarć elektrycznych jako opisu jakości smarowania dla skojarzenia trzech struktur (hartowanej, azotowanej i azotonasirczanej) z olejem silnikowym i bazowym. Przedstawiono również wyniki badań chromatograficznych potwierdzających specyfikę oddziaływania wodoru w smarowanych węzłach ciernych.

EN

Appreciation of the influence of modifying the surface layer technological structure, on the way, of modern heat treatment and thermochemical heat treatment. on the oil boundary layer life in concentrate contact is discussed in this paper. The associations of surface layers (nitrided, sulphonitrided and hardended) with lubricants (oil base and oil with additives), were taken under investigation. The method of measuring the contact resistance and counting the relative time of metallic micro-shortings was used to identify the state of oil boundary layer. The possible influences of hydrogen on physico-chemical interaction of chemical and phase composition of surface layer on the oil boundary layer life in elastohydrodynamic contact has been confirmed.

6

Tribochemia związków perfluorowanych zawierających grupę hydroksylową

84%

Kajdas C. , Przedlacki M.

|

2000

|

tom nr 2

155-175

PL

W pracy przedstawiono wyniki badania reakcji tribochemicznych dwóch perfluorowanych alkoholi zawierających 5 i 8 atomów węgla w cząsteczce.Oprócz masy cząsteczkowej alkohole te różnią się liczbą obecnych w łańcuchu atomów wodoru (3 i 4). Badano również wielkocząsteczkowy perfluorowany poliester (Z-DOL) zawierający dwie grupy hydroksylowe związane z krańcowymi grupami metylenowymi. Badania tribologiczne realizowano w warunkach tarcia granicznego na aparacie typu trzpień-tarcza. Eksperymenty prowadzono w dwóch układach materiałowych: (i) kulka stalowa ślizgająca się po stalowej tarczy i (ii) trzpień aluminiowy ślizgający się po tarczy aluminiowej. Wykazano wpływ liczby atomów wodoru w cząsteczce na przebieg reakcji tribochemicznych alkoholi C5 i C8. Na podstawie wyników badań tribologicznych i wyników analizy śladów zużycia (FTIRMA, SEM/EDS) zaproponowano mechanizm przebiegu reakcji tribochemicznych inicjowanych niskoenergetycznymi elektronami emitowanymi z powierzchni tarcia . Mechanizm ten jest zgodny z hipotezą NIRAM, której słuszność została wcześniej sprawdzona na alkoholach alifatycznych. Stwierdzono, że budowa tworzącego się filmu metaloorganicznego zależy od liczby nie podstawionych fluorem grup metylenowych przy grupie hydroksylowej.

EN

In this paper, the results of research on tribochemical reactions of two fluorinated alcohols containing 5 and 8 carbon atoms in a molecule, are presented. Apart from their molecular weight these two alcohols differ in number of hydrogen atoms contained in a molecule (3 and 4). A high-molecular perfluorinated polyether having two hydroxyl groups connected with terminal methylene groups was also studied. Tribological tests were carried out under boundary friction conditions on pin-on-disc apparatus. Experiments were performed using two types of friction element configurations (i) steel ball sliding.on a stell disc and (ii) aluminium pin sliding on an aluminium disc.The substantial influence of the number of hydrogen atoms (3 and 4) on the course of tribochemical reactions of alcohols C5 and C6 was demostrated. These reactions were compared to the triboreactions of Z-DOL lubricant. Basing on the results of tribological investigations and analysis of wear scars (FTIRMA, SEM/EDS) the mechanism of tribological reactions, initiated by low-energy electrons emitted from the friction surface was proposed. This mechanism is in good agreement with NIRAM hypothesis, which earlier was successfully applied to elucidate tribochemical reactions of aliphatic alcohols. It was stated, that the structure of trobofilm formed on the friction surface depends on the number of non-substituted with fluorine methylene groups next to the hydroxyl group.

7

Influence of work period of the ZS oil on lubricating layer resistance in codition of boundary friction

67%

Olszewski W. , Maciąg A.

|

2006

|

tom Vol. 13, No. 3

255-258

EN

Changes of lubricating layer resistance of the oil LOTOS SYNTHETIC SAE 5W/40 API SJ/CF/EC as a function work period in ZS engine were presented in this paper. In condition “boundary friction” (friction pair MT-1 machine) resistance of lubricating film decreases at first (at 22 MPa to 14 MPa) and next grows achieving 40% higher then in fresh oil. After about 9000km resistance of lubricating layer of the oil stabilises on level 33 MPa. The only exception is correlation between range of changes of resistance of oil lubricating layer with changes of content oil oxidation products (IR spectrum). The basic number also doesn’t change to 3000 km, next decreases linear with the oil work period. Probably it connected with thermooxidation kinetics oil and with increase concentration polar products of oxidation process. Such ageing changes of the motor oil during operation time have influence on chemisorption processes and structure of boundary lubricating layer which decide, among other about oil period time in engine and kinematics pair consumption.

PL

W referacie przedstawiono zmiany wytrzymałości granicznej warstwy smarowej oleju silnikowego LOTOS SYNTETIC SAE 5W/40 API SJ/CF/EC w funkcji czasu eksploatacji w silniku o ZS. W warunkach "tarcia granicznego " (węzeł tarciowy maszyny MT-1) wytrzymałość filmu smarowego początkowo maleje z 22 MPa do ok. 14 MPa, a następnie rośnie, osiągając wartości o 40% wyższe w porównaniu z olejem nieeksploatowanym. Po około 9000 km przebiegu wytrzymałość granicznej warstwy smarowej stabilizuje się na poziomie 33 MPa. Zakres zmian wytrzymałości granicznej warstwy smarowej skorelowany jest ze zmianami zawartości produktów utlenienia oleju (widmo IR). Również liczba zasadowa oleju w początkowym okresie spadku wytrzymałości filmu smarowego (do 3000 km) nie ulega większym zmianom, a następnie liniowo maleje z przebiegiem. Związane jest to prawdopodobnie z kinetyką termoksydacji oleju i ze wzrostem koncentracji polarnych produktów utlenienia. Takie zmiany starzeniowe zachodzące w oleju silnikowym w czasie eksploatacji mają wpływ na procesy chemisorpcji i budową granicznej warstwy smarowej, a te decydują między mymi o czasie pracy oleju w silniku spalinowym i wielkości zużycia smarowanych węzłów tarcia.

8

Trzystanowy klasyfikator tarcia na bazie sztucznych sieci neuronowych

67%

Gocman K. , Kałdoński T.

|

2008

|

tom nr 2

195-205

PL

W artykule zostały przedstawione wyniki badań wpływu prędkości obrotowej i obciążenia na wartość momentu tarcia generowanego w węźle aparatu czterokulowego. Współpraca elementów pary ciernej odbywała się w szerokim zakresie obciążeń (500-6000 N) oraz prędkości obrotowych (100-2000 obr./min). Dokonano analizy uzyskanych wyników i podjęto próbę stworzenia trzystanowego klasyfikatora tarcia (stany smarowanie, zacieranie i zespawanie) z wykorzystaniem sztucznych sieci neuronowych. W celu uzyskania jak najlepszych wyników modelowania zastosowano różne rodzaje sztucznych sieci neuronowych, a także różne algorytmy uczące.

EN

Occurrence and synergy of many complicated friction phenomena, which have non-linear character, very often result in the lack of the possibility to forecast courses and the effects of tribological processes. Searching models of tribological quantities like wear, friction coefficient, the moment of friction, and temperature taking into account every process which proceed in friction pairs is one of the most important problem in present tribology. As far as boundary friction is concerned, the situation is even more difficult. We are not able to predict if and when the boundary layer is destroyed (which value of load and how much time is needed). In view of their properties, the artificial neural networks (ANN) could become very useful instruments. They let us to carry out some multidimensional analysis, define the influence of single parameters and what is important - the interaction between these parameters. Obtained results of the influence of load and rotational speed on the moment of friction and wear of a tribological pair are presented in the paper. Test were carried out at the range of a rotational speed about 100-2000 rpm and a load of about 500-6000 N. During the tests moment of friction, oil temperature and weather conditions were registered. After the tests the wear of the tribological pairs were measured. The analysis of results was elaborated and three-state friction classifier on base of artificial neural networks (ANN) was built. The different training algorithms were applied to obtain the best quality of built models. All researches showed that artificial neural networks are very useful as prediction models in tribological processes. The analysis proved that RBF networks are the most suitable for classification. The obtained model achieved quite good precision - RBF networks give higher than 90% quantity of correct classifications. Considered networks had a simple structure - only two inputs because teaching data was quite small (for example weather conditions were skipped). It was also proved that implementation of an additional state - "welding" deteriorated the classifiers quantity insensibly.

9

Wpływ napięcia powierzchniowego, kąta zwilżania i adsorpcji substancji smarujących na ich właściwości smarnościowe

67%

Kałdoński T. J. , Kałdoński T. , Ozimina D.

|

2008

|

tom nr 2

235-246

PL

W artykule przedstawiono rezultaty eksperymentalnych badań zależności pomiędzy smarnością wybranych olejów silnikowych i przekładniowych a ich właściwościami sorpcyjnymi oraz napięciem powierzchniowym i kątem zwilżania. Zróżnicowane zdolności olejów do adsorpcji, napięcia powierzchniowego, kąta zwilżania i smarności uzyskano poprzez dodanie do nich różnej ilości wybranych surfaktantów, w tym także cieczy jonowych. Właściwości smarnościowe olejów były ocenione zgodnie z PN-76/C-04147 (ASTM D2596-69, ASTM D2783-71) na aparacie czterokulowym. Napięcie powierzchniowe i kąt zwilżania oceniono za pomocą nowoczesnego tensjometru KSV SIGMA 701 (prod. Finlandia). Właściwości sorpcyjne oceniono metodą pośrednią za pomocą bardzo czułego różnicowego kalorymetru skaningowego SETARAM DSC 141 (prod. Francja). Uzyskane rezultaty badań mogą być użyte do oceny zastosowanych surfaktanów jako stymulatorów smarności olejów.

EN

One of the most effective method for the protection of elements of machines against tribological wear is by creating on their sliding a very (stable) durable boundary lubricating film, which is very resistant on the interaction of large normal and tangential loads. Stability of the boundary film is the measure of the lubricating ability (lubricity) of oil. Lubricating ability is the set property, which depends on the energy state of the lubricating surface as well as on chemical constitution of oil among others. In order to obtain a suitable quality of oil one inserts into the oils a selected packet of additives, so-called lubricity additives i.e. Anti-wear and anti-seizure additives. These substances must have among others properties of surface-avtive and chemical-active compounds, which have the sorbing ability, as well as being characterised by a large dipole moment. As a result of this, these substance can ensure the creation of a stable boundary film, so also obtain a high lubricity of oil. The results of experimental investigation on the relationship between the lubricity of selected gear oils and engine oils and their sorptive properties as well as contact angle and surface tension are presented. Engine and gear oils have been so compose as to have suitable and the same viscosity. Diversity of sorptive and superficial properties and lubricity of oils have been obtained by additing to them different quantities of selected surfactants, and ionic liquids. Lubricating properties of oils have been assessed according to ASTM D2596-69 i ASTM D2270-77 on Four-Ball Test Machine [L. 4, 5, 6]. Surface tension and contact angle of oils have been assessed by means of modern tensiometer KS V SIGMA 701 (made in Finland). However, sorptive properties were investigated by an indirect method by means of a very sensitive differential scanning calorimeter SETARAM DSC 141 (made in France), in which sapphire was the reference material. Obtained results of research have been used to assess of the finctional quality of applying surfactants as lubricity stimulators of engine and gear oils.

10

Tribologiczne problemy smarowania

59%

Kajdas C.

|

2000

|

tom nr 5

981-908

PL

W artykule omówiono wybrane problemy smarowania w warunkach tarcia granicznego.Na kanwie wyników badań dotyczących tribochemii najprostszych dodatków tribologicznych (kwasy, alkohole, estry) i modelowej bazy olejowej (n-heksadekan) przedyskutowano dane stanowiące podstawę klasycznej teorii smarowania granicznego w odniesieniu do tych związków. Wykazano, że z punktu widzenia tribochemii istnieje potrzeba innego spojrzenia na proces smarowania granicznego. Podstawą nowego podejścia do tego zagadnienia jest mechanizm anionorodnikowy NIRAM, który zakłada inicjowanie reakcji tribochemicznych głównie poprzez oddziaływanie niskoenergetycznych elektronów z cząsteczkami substancji smarowej.

EN

Selected problems concerning the boundary lubrication process are discussed in this paper. Based on most recent research advancement on tribochemistry of simple trobological additives (fatty acids, alcohols, esters) and a model base fluid n-hexadecane some basic classical reaction aspects of boundary lubrication approach are considered in detail. It has been emphasised that there is essential to develope a new look on the boundary lubrication process, particularly from the view-point of tribochemistry. The importance of the Negative-ion-radical Action Mechanism (NIRAM) in initiating tribochemical reactions under boundary friction conditions is presented and an experimental evidence confirming this approach is demonstrated.