Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Rola i znaczenie normy art. 5 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej dla obszaru prawa kształtującego system obronny państwa

100%

Padzik J.

Studia Bezpieczeństwa Narodowego

|

2018

|

tom R. 8, Nr 14

117--127

PL

Artykuł omawia w podstawowym zakresie mechanizm przeniesienia zasadniczych wartości konstytucyjnych, takich jak: strzeżenie niepodległości i nienaruszalności terytorium, zapewnianie praw i wolności oraz bezpieczeństwa obywateli, chronienie dziedzictwa narodowego i środowiska, na powszechnie obowiązujący system prawa. Koncentrując się na art. 5 Konstytucji RP , który wymieniając te wartości, szeroko rozumianej sferze obronności przypisuje funkcję nadrzędną, publikacja analizuje wpływ zawartej w tym przepisie normy na pozycję ustrojową i umocowanie kompetencyjne organów władzy wykonawczej na realizację tej funkcji. Ponadto artykuł omawia konsekwencje, jakie dla uczestników życia publicznego wynikają ze sformułowanych w systemie prawa obronnego reżimów prawnych.

EN

The article discusses the essential mechanism of transferring fundamental constitutional values such as: guarding independence and inviolability of the territory, ensuring rights and freedoms, and security of citizens, protecting national heritage and the environment, to the universally binding legal system. Focusing on the art. 5 of the Polish Republic Constitution, which by listing these values, broadly defines the defence sphere, and assigns it a superior function. The author also analyzes the impact of the norm contained in this provision determining the political position, and empowerment of executive organs to perform their function. In addition, the article discusses the consequences of legal regimes formulating rules for public life participation.

2

«ОБОСНОВАТЬ И УЗАКОНИТЬ ТЕРРОР». ФОРМИРОВАНИЕ СИСТЕМЫ БОРЬБЫ С ИНАКОМЫСЛИЕМ В ПЕРВЫЕ ГОДЫ СОВЕТСКОЙ ВЛАСТИ.

100%

КАНТОР Ю.

|

tom 1

187-195

PL

W artykule przedstawiono proces polegający na uprawomocnieniu bolszewickiego terroru w pierwszych latach po objęciu władzy przez Włodzimierza Lenina i jego towarzyszy. Mechanizm terroru wymierzony był wówczas przeciwko myślącym inaczej, zwłaszcza inteligencji, duchowieństwu i przedstawicielom innych orientacji politycznych. Decyzje w sprawie stosowania kar były zatwierdzane przez partię bolszewicką, a następnie wprowadzane w życie i wykonywane przez organy Czeka i OGPU. Mechanizmy terroru stworzono w ciągu pierwszych pięciu lat władzy sowieckiej. Co prawda był on wymierzony w tym czasie przeciwko elicie niechętnej władzy bolszewików, ale skutecznie służył Leninowi i jego towarzyszom do narzucania swej woli reszcie społeczeństwa.

3

Pracodawca jako kategoria systemu prawa

100%

Kuczyński T.

Przegląd Prawa i Administracji

|

2018

|

tom 113

67-79

EN

The subject matter of this study is an analysis of the diversity of meanings and normative contexts assigned to the concept of employer in the legal system. The role of the general, and at the same time model, legal act creating the systemic concept of employer is fulfi lled by the Labour Code. The technique of determining the meaning of this concept, used in the provisions of law, takes the form of regulations referring to the Labour Code or norms establishing their own statutory meaning of the term. There are also provisions that formulate inadequate defi nitions, which results in a classifi - cation of the concept of employer into a wrong category. A review of the relevant provisions of law indicates that the said regulations do not, in many situations, satisfy the principle of terminological consistency or the requirement of systemic coherence. This applies to norms in which, instead of the systemic category of employer, descriptive expressions are used that only indirectly indicate that the relationship regulated concerns the employment binding the employer and the employee, to regulations that introduce only an apparent, and not a real, statutory modifi cation of the code concept under consideration, and, fi nally, to norms that, due to their faulty treatment of linguistic issues relating to the rational creation of law, do not meet the requirement of the said adequacy.

4

System prawa w ujęciu teoretycznoprawnym

100%

Leszczyński L.

Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio G (Ius)

|

2017

|

tom 64

|

nr 1

EN

Paper’s aim deals with defining the role of the category of the system both in the essence of the law and in its implementation and interpretation. The course of deliberations starts with the notion of the legal system, being followed by the analysis of basic dimensions of the systemic analysis of law (systematization of the normative acts as well as vertical and horizontal structure of law) and of the role of the systemic (both structural and axiological) rules of the legal interpretation conducted in the process of the application of law. The results of these considerations are then confronted with the various divisions of the legal system, taking especially the position of the administrative law into account.

PL

Opracowanie ma na celu określenie roli kategorii systemu w postrzeganiu istoty prawa oraz jego wykładni i stosowaniu. Stąd, po zasygnalizowaniu kwestii pojęciowo-konstrukcyjnych, przedmiotem analiz stały się podstawowe wymiary systemowości prawa (systematyka aktu normatywnego oraz struktura pionowa i pozioma systemu), które pozwalają na dostrzeżenie roli reguł systemowych w wykładni prawa dokonywanej w procesie decyzyjnym stosowania prawa. Ustalenia co do powyższych zagadnień zostały następnie skonfrontowane z przedmiotowymi podziałami systemu prawa, ze szczególnym uwzględnieniem w jego ramach pozycji prawa administracyjnego.

5

Grocjuszowska systematyka prawa

94%

Makiłła D.

Roczniki Nauk Prawnych

|

2020

|

tom 30

|

nr 2

35-49

EN

The subject of this article is rendering of law conception presented in Hugo Grotius (1583-1545) learning enclosed in his main work Ius belli ac pacis libri tres (1625). The Grotius law conception that have been had its own systematics was based however not on normative settlements or statements of law regulations serving in juridical practice and also didactics whereas it was construction of law resulting of ideological premises containing law principles and rules being the express of philosophical and theological approach of Grotius to law. Grotius law systematics built on hierarchic order of laws existed on the levels of law from the highest placed and having widest extent law of nature to expanded and differentiated positive law had still also in Grotius understanding a practical meaning. It was a construction of law order existing and functioning in social relations reflecting a certain natural order being an essential element consciousness of men adhering to it. In this approach to law and law order Grotius has been seen the fundamental purpose of his intention.

PL

Przedmiotem artykułu jest odtworzenie koncepcji prawa przedstawionej w nauce Hugo Grocjusza (1583-1545), zawartej w jego głównym dziele Ius belli ac pacis libri tres (1625). Koncepcja prawa Grocjusza mająca swoją systematykę, nie była jednak oparta na ujęciach normatywnych bądź zestawieniach przepisów prawa, służących praktyce jurydycznej czy też dydaktyce; była natomiast konstrukcją wynikającą z przesłanek ideowych, zawierającą zasady i reguły prawne stanowiące wyraz filozoficznego i teleologicznego podejścia Grocjusza do prawa. Systematyka prawa Grocjusza, zbudowana na hierarchicznym porządku praw, występujących w poziomach od najwyżej ustanowionego i najszerszego zasięgiem prawa natury do rozbudowanego prawa pozytywnego, miała jednak w rozumieniu Grocjusza także znaczenie praktyczne. Była ona bowiem konstrukcją istniejącego i funkcjonującego w stosunkach społecznych ładu prawnego, stanowiącego istotny element świadomości ludzi stosujących się do niego. W takim też podejściu do prawa i porządku prawnego Grocjusz upatrywał zasadnicze przeznaczenie swojego przedsięwzięcia.

6

Reforma europejskiego systemu ochrony praw człowieka na tle niektórych wyroków Europejskiego Trybunału Praw Człowieka przeciwko Wielkiej Brytanii

84%

Gawłowicz I. , Łaski P.

Acta Iuris Stetinensis

|

2013

|

nr 4

21 - 30

PL

Autorzy analizują możliwe konsekwencje trwającej właśnie kolejnej reformy europejskiego system ochrony praw człowieka w świetle niektórych wyroków Europejskiego Trybunału Praw Człowieka przeciwko Wielkiej Brytanii (głównie z powodu zaangażowania tego państwa w działania reformujące). Autorzy prezentują pewne wątpliwości i obawy co do kierunku i długofalowych skutków projektowanych zmian mając na uwadze główny cel i ważną cechę europejskiego systemu ochrony praw jednostki, jaką jest jego dostępność. Wybrane orzeczenia Europejskiego Trybunału Praw Człowieka i reakcja państw na nie ilustrują niektóre problemy z właściwym pojmowaniem roli Trybunału w całym europejskim systemie ochrony i w relacji do samych państw (korzystania przez nie z suwerennych uprawnień, działalności ich organów i funkcjonowania procesu decyzyjnego, poziomu ich demokracji). Autorzy nie przesądzają, czy wzmiankowane wyżej problemy wywarły istotny wpływ na kształt obecnej reformy systemu europejskiego, a zwłaszcza tych czynników które mogą prowadzić do ograniczenia dostępności systemu europejskiego, uznają jednak konieczność dyskusji na ten temat w najlepiej pojętym interesie ochrony praw jednostki.

EN

The authors examine the possible effects of the pending reform of the European human rights system in the light of some European Court’s of Human Rights (ECHR) judgments against Great Britain (much because of this country involvement in the process). The authors share some fears and doubts about the shape of this reform and it’s possible long-term effects in the perspective of the most important aim of the European system which was always it’s accessibility to the individuals. The chosen judgments and mostly country reactions to them illustrate some problems with understanding the role of ECHR in the whole European law system (seeing in the most possible broad sense) and in relation to the state itself (it’s organs functioning and decisions-making, it’s sovereignty, it’s democracy level ects.). The authors do not predestine whether those problems had any meaningful impact on the shape of the European system reform (especially this part which is a way to limit the access to the Tribunal), but they want to put this important question to the public debate due to the best human rights interest.

7

Problem multicentryczności systemu prawa kanonicznego

84%

Michowicz P.

Roczniki Nauk Prawnych

|

2023

|

tom 33

|

nr 4

83-98

EN

The topic of the issue, here discussed, focuses on the phenomenon of multi-centricity of the legal system, including the canon law system. The starting point for identifying the issue is a precise definition of the sources of canon law and the nature of the norms derived from them by the relevant Church legislator. This is done in the context of investigations, the subject of which is the alleged change of the classical structure of the legal system into a circular order. It would be a natural consequence of the legal norms creation in the conditions of the multi-centricity of the sources of the canon law system..

PL

Tematyka podjętego w pracy zagadnienia koncentruje się wokół problematyki zjawiska multicentryczności systemu prawa, także i systemu prawa kanonicznego. Punktem wyjścia dla identyfikacji kwestii jest precyzyjne określenie źródeł prawa kanoniczego oraz charakteru norm z nich wyprowadzonych przez właściwego ustawodawcę kościelnego. Czyni się to w kontekście dociekań, przedmiotem których jest rzekoma zmiana klasycznej struktury systemu prawa w porządek o charakterze cyrkularnym, który miałby być naturalnym następstwem kreowania norm prawnych w warunkach multicentryczności źródeł systemu prawa kanoniczego.

8

Miejsce osoby niepełnosprawnej intelektualnie w systemie pomocowym państwa – aspekty prawno-organizacyjne

84%

Niedbalski J.

Polityka Społeczna

|

2013

|

tom 40

|

nr 1(466)

10-16

EN

The article presents situation of people with intellectual disabilities in the social welfare system. The article is focused on the most important legal instruments that protect interests of this category of citizens. The analyzed object consists of organizational and system solutions related to the functioning of social welfare institutions. In this last case, there are two main types of support provided by the state to people with intellectual disabilities: environmental and institutional, which are analyzed in terms of their systemic rationality, efficiency and social integration function.

PL

Celem artykułu jest ukazanie sytuacji osób niepełnosprawnych intelektualnie w szeroko rozumianym systemie pomocowym państwa. Rozważane są w nim najważniejsze instrumenty prawne, które mają służyć zabezpieczeniu interesów tej kategorii obywateli, a także przedstawieniowe zostają oraz poddane ocenie rozwiązania organizacyjne i systemowe związane z funkcjonowaniem instytucji pomocy społecznej. W tym ostatnim przypadku przeciwstawione są sobie dwa główne rodzaje pomocy świadczonej przez państwo osobom niepełnosprawnym intelektualnie, pomoc środowiskowa i instytucjonalna, które analizuje się pod kątem ich systemowej racjonalności, społecznej zasadności oraz spełnianiu funkcji integracyjnej.

9

Zupełność systemu prawa. Analogia legis jako metoda uzupełniania luk w prawie

84%

Przewoźnik S.

Studia Prawnicze: rozprawy i materiały

|

2022

|

tom (30)

|

nr 1

71-85

EN

The main research problem analyzed in this article is the approach to the issue of applying the law by analogy, and specifically – inference per analogy about the validity of a given legal norm from a legal provision (analogy legis), or from law in general (analogy iuris). At the same time, it is not so much a separate method of applying the law as a method of its interpretation. We should talk here about the interpretation of the largo sense – a legal inference based on a relationship of similarity, aimed at formulating on the basis of the axiology of the legal system the premise of a greater legal syllogism for the needs of a given case.

PL

Głównym analizowanym problemem badawczym podjętym w niniejszym artykule jest podejście do zagadnienia stosowania prawa na zasadzie analogii, a konkretnie – wnioskowania per analogiam o obowiązywaniu danej normy prawnej z przepisu prawnego (analogia legis), tudzież z prawa w ogóle (analogia iuris), co stanowi nie tyle odrębną metodę stosowania prawa, co metodę jego interpretacji. Mówić tu należy o wykładni sensu largo – wnioskowaniu prawniczym opartym na stosunku podobieństwa, zmierzającym do sformułowania w oparciu o aksjologię systemu prawnego przesłanki większej sylogizmu prawniczego na potrzeby danej sprawy.

10

Pojęcie i rola kodyfikacji w systemie prawa. Wybrane zagadnienia

84%

Sawczuk M. , Konarski M.

Teka Komisji Prawniczej

|

2011

|

tom 4

133-146

EN

The presented article is an attempt at a synthesis of problems connected with the notion, shapes and the role of codification in a democratic state of law. Codification constitutes the foundation of legal order which a given state possesses in a particular area of normalization. A code of law is the most valued form of systematization of legal norms in a given area of law.

PL

Niniejszy artykuł stanowi próbę syntetycznego ujęcia problemów związanych z pojęciem, postaciami i rolą kodyfikacji w demokratycznym państwie prawa. Kodyfikacja stanowi fundament porządku prawa powszechnie obowiązującego w państwie w zakresie określonej dziedziny unormowań. Kodeks zaś jest najwyżej cenioną przez naukę prawa formą systematyzacji norm prawnych w danej gałęzi prawa.

11

Przenikanie się prawa konstytucyjnego, prawa pracy i prawa administracyjnego na przykładzie polskiego prawa urzędniczego w świetle orzecznictwa (zagadnienia wybrane)

84%

Drobny W.

|

2018

|

nr 5 spec.

213-228

EN

The study discusses the interpenetration of administrative, constitutional and labor law institutions in the legal system. In historical terms, the direction and dynamics of changes in the area of civil service law have been indicated. Non-legal factors influencing legislators, which disrupt the clear, theoretical division of law into branches of law, have been indicated. The considerations are illustrated by the jurisprudence of the administrative and common courts as well as the Constitutional Tribunal, in the field of interpretation of selected key institutions of civil service law (the subjective scope of the civil service, the scope of the term ‘government administration’ and the essence of the qualification procedure in the civil service).

PL

W artykule przedstawiono rozważania na temat przenikania się w systemie prawa instytucji prawa administracyjnego, konstytucyjnego i pracy. W ujęciu historycznym wskazano na kierunek i dynamikę zmian w obszarze prawa urzędniczego. Wskazano na pozaprawne czynniki wpływające na ustawodawcę, które powodują zaburzenie jasnego, teoretycznego podziału prawa na gałęzie prawa. Rozważania zilustrowano orzecznictwem sądów administracyjnych i powszechnych a także Trybunału Konstytucyjnego w zakresie interpretacji wybranych, kluczowych instytucji prawa urzędniczego, tj. zakresu podmiotowego służby cywilnej, zakresu pojęcia „administracja rządowa” i istoty postępowania kwalifikacyjnego w służbie cywilnej.

12

Na marginesie koncepcji języka norm prawnych

84%

Malinowski A.

Archiwum Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej

|

2020

|

tom 4(25)

54-64

EN

The article presents an attempt at an alternative approach to the scholarly interpretation model, in which statements expressed in the language of norms have been replaced by statements in the language of lawyers. In the proposed approach, the result of the interpretation of a legal text is a set of sentences of the lawyers’ language stating that a specific general legal norm applies at the moment of interpretation due to the validity of the relevant fragment of the legal text. The whole (complete) set of statements in the lawyers’ language whereby legal norms are held to be valid is treated by lawyers as a description of the legal system. It is stated that, considering the law as a system, neither case law nor scholarship in practice refers to the language of norms, but to the results of interpretations described in the lawyers’ language. However, the paradigm of scholarly interpretation using the concept of the language of norms has its undoubted cognitive value and is useful for didactic purposes.

PL

W artykule przedstawiono próbę alternatywnego ujęcia modelu wykładni doktrynalnej w którym wypowiedzi w języku norm zastąpiono wypowiedziami w języku prawniczym. W proponowanym ujęciu rezultatem interpretacji tekstu prawnego jest zbiór zdań języka prawniczego stwierdzających, iż określona generalna norma prawna obowiązuje w momencie interpretacyjnym ze względu na ważność relewantnego fragmentu tekstu prawnego. Tworzący całość (kompletny) zbiór wypowiedzi w języku prawniczym stwierdzających obowiązywanie norm prawnych jest traktowany przez prawników jako opis systemu prawa. Stwierdzono, iż zarówno judykatura, jak i doktryna rozpatrując prawo jako system w praktyce nie odnosi się do języka norm, a odwołuje się do wyników wykładni opisanych w języku prawniczym. Natomiast paradygmat wykładni doktrynalnej z wykorzystaniem pojęcia języka norm ma swoje niewątpliwe walory teoretyczne i jest przydatny w celach dydaktycznych.

13

Prawo bezpieczeństwa narodowego

84%

Kamiński M. A.

Wiedza Obronna

|

2019

|

tom nr 3

57--76

PL

W artykule przedstawiono analizę prawa bezpieczeństwa narodowego w systemie prawa Rzeczypospolitej Polskiej. Autor podejmuje próbę usystematyzowania przedmiotowego zakresu prawa bezpieczeństwa narodowego w kontekście podziału bezpieczeństwa na określone dziedziny: bezpieczeństwo polityczne, militarne, ekonomiczne, ekologiczne, społeczne, kulturowe, publiczne, powszechne oraz informacyjne. Ponadto autor charakteryzuje źródła prawa bezpieczeństwa narodowego, a także wskazuje czy prawa bezpieczeństwa narodowego można uznać za odrębną gałąź prawa.

EN

The article presents an analysis of the national security law in the system of law of the Republic of Poland. The author attempts to systematize the subject scope of the national security law in the context of the different field of security: political, military, economic, ecological, social, cultural, public, and informational. In addition, the author characterizes the sources of national security law, and indicates whether national security law can be considered a separate branch of law.

14

Klauzula generalna jako ponadgałęziowa konstrukcja systemu prawa

84%

Szot A.

Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio G (Ius)

|

2016

|

tom 63

|

nr 2

EN

The publication is an attempt to present general clause as an universal construction that overcome the traditional division of legal system into branches of law not only because of its presence in every branch of law but also because of some characteristics associated with the purpose and effect of its introduction to the legal system. Detailed views of doctrine and legal practice shows similarities resulting from the axiological connotation of general clauses, their role in the processes of law application and influence of judicial practices on the understanding of these clauses. Presence of general clauses in legal system effect positively on the flexibility of law application processes and at the same time also entails difficulties associated with the need to maintain a proper balance between said flexibility and certainty and uniformity of application of the law.

PL

Publikacja jest próbą przedstawienia klauzuli generalnej jako uniwersalnej konstrukcji, która przełamuje tradycyjny podział systemu prawnego do gałęzi prawa, nie tylko ze względu na swoją obecność w każdym dziale prawa, ale także z powodu pewnych cech związanych z celem i efektem jej wprowadzenia do systemu prawnego. Szczegółowe poglądy doktryny i praktyki prawniczej wykazują podobieństwa wynikające z ontologicznej konotacji klauzul generalnych, ich roli w procesach stosowania prawa i wpływu praktyki sądowej na zrozumienie poszczególnych klauzul. Obecność klauzul generalnych w systemie prawa wpływa pozytywnie na elastyczność procesów stosowania prawa, ale jednocześnie wiąże się z koniecznością utrzymania właściwej równowagi między elastycznością a pewnością i jednolitością stosowania prawa.

15

Zjawisko multicentryczności systemu prawa z perspektywy koncepcji integracyjnej

71%

Kotowski A.

|

2015

|

nr 4 (204)

101-122

EN

The paper presents the theory of legal system polycentricism from a new perspective, i.e. the one integrating essentially contradictory concepts which explain this phenomenon in the context of the Polish jurisprudence. Apart from attempting to establish “common features” of these well-known concepts explaining the essence of polycentricism in the legal field, the presented point of view pertains to defining the relationship between the phenomenon of polycentricism from the legal discourse theory perspective and the Luhmann’s systems theory. The paper aims to prove the thesis that at present the legal system is internally taking on (transforming into) the heterogeneous type of internal structure due to interaction with already polycentric non-juristic domain, i.e. the social one.

16

Kontrola osobista – racjonalność ustawodawcy

67%

Kamińska-Nawrot A.

Studia nad Bezpieczeństwem

|

2017

|

nr 2

45–56

PL

Niniejsza publikacja przedstawia problematykę kontroli osobistej dokonywanej przez funkcjonariuszy Policji jako czynności zbędnej i niezgodnej z Konstytucją RP. Autorka wskazuje zagrożenia zarówno dla obywatela, którego konstytucyjnie chronione prawa nie są właściwe realizowane, jak i dla organu ścigania, który nie jest w stanie podjąć właściwej decyzji z uwagi na brak spójnych i szczegółowych przepisów. Wyposażenie organów ścigania w dodatkowe uprawnienia zbliżone do uprawnień do przeszukania osoby, bez określenia szczegółowych instrukcji postępowania, pozostawia tym organom pełną swobodę działania i wprowadza ogólny chaos w praktyce tychże organów. Dlatego też przepisy, które uprawniają te organy do wkraczania w konstytucyjne prawa jednostki i przeprowadzania czynności pozaprocesowych, bez możliwości skontrolowania celowości i prawidłowości tych decyzji, pozostają w sprzeczności z zasadami demokratycznego państwa i powinny zostać uchylone.

EN

An analysis of legal acts concerning the powers of the police to conduct personal searches clearly indicates that these provisions clearly conflict with the provisions of the Constitution, which exposes the police to accusations of acting against the values of a democratic state ruled by law. This publication is an argument that these acts, which were created in violation of the applicable standards of the rule of law and violate the constitutional rights of the individual, should be removed from the legal system. There still remains the problem of distinguishing, by the different law enforcement agencies, the procedure called personal search and body search.

17

Spójność terminologiczna w systemie prawa – spojrzenie na problem interpretacyjny z perspektywy praktyki legislacyjnej

67%

Suska M.

Archiwum Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej

|

2023

|

tom 34

|

nr 1

58-71

EN

The goal of the article is to determine whether the legal interpretation should be made with the assumption of consistency of terminology at the level of a branch of law or at the global level. The question is therefore whether the interpreter should presume that the legislator ‘by default’ refers those who apply the law only to the legal definitions contained in a certain, most general act within one branch of law, or whether, regardless of the branch, the legislator always uses a uniform terminology. An analysis of the law-making practice may be a source of useful cues to answer this question. First, the article reconstructs the requirements imposed on the drafters by the Principles of Legislative Technique. Secondly, several dozen acts passed by the Sejm of the 7th and 8th term of office are examined in terms of the presence of ‘definitional’ references to acts from the same branch of law and acts from another branch of law. In this way, it is established that only the presumption of a legal act maintain terminological consistency with legal definitions set out in the basic act for a given branch of law seems to be legitimate. The basic act should not be understood in an institutional way, but as one relating to a quasi-branch. The article also identifies at least some cases where it is justified or unjustified to use ‘explicit’ references to point out branch-level or global terminological consistency. The results of the analyses may find application in the discussion on the meaning of the directive of legal language in the theory and practice of interpretation, as well as in the theory and practice of legislation – in determining when it is necessary to use a provision referring to a legal definition.

PL

Celem artykułu jest określenie, czy wykładni prawa należy dokonywać z założeniem dziedzinowej czy globalnej spójności terminologicznej. Chodzi tu zatem o ustalenie, czy interpretator powinien domniemywać, że prawodawca „domyślnie” odsyła stosujących prawo jedynie do definicji legalnych zawartych w pewnej najogólniejszej ustawie w granicach jednej dziedziny prawa, czy też iż zawsze, niezależnie od dziedziny, prawodawca posługuje się jednolitą siatką terminologiczną. Źródłem wskazówek przydatnych do udzielenia odpowiedzi na to pytanie może być analiza praktyki legislacyjnej. W artykule dokonano, po pierwsze, rekonstrukcji wymagań, które legislatorom narzucają Zasady techniki prawodawczej. Po drugie zaś – przebadano kilkadziesiąt ustaw uchwalonych w Sejmie VII oraz VIII kadencji pod kątem występowania w nich „definicyjnych” odesłań do ustaw z tej samej dziedziny prawa oraz ustaw z innej dziedziny prawa. W ten sposób ustalono, że uprawnione wydaje się jedynie domniemanie zachowania w akcie prawnym spójności terminologicznej z definicjami legalnymi określonymi w ustawie podstawowej dla danej dziedziny prawa, którą należy rozumieć na sposób quasi-gałęziowy, a nie instytucjonalny. Określono także co najmniej niektóre przypadki, w których uzasadnione lub nieuzasadnione jest stosowanie „wyraźnych” odesłań w celu zasygnalizowania zachowania dziedzinowej lub globalnej spójności terminologicznej. Wyniki analiz mogą znaleźć zastosowanie w dyskusji nad znaczeniem dyrektywy języka prawnego w teorii i praktyce wykładni, a także w teorii i praktyce legislacji przy określaniu, kiedy potrzebne jest użycie przepisu odsyłającego do definicji legalnej.

18

Ograniczenia praw i wolności obywatelskich w dobie pandemii Covid-19 w świetle charakterystyki prawa jako systemu

67%

Wentkowska A. , Tkacz S.

Roczniki Administracji i Prawa

|

2021

|

tom 1

|

nr XXI

117-133

EN

The time of COVID- 19 pandemia presents a number of challenges for policymakers and enforcement of law. On the one hand, they are related to the need to quickly respond to threats concerning the spread of the epidemic, on the other hand, the need to maintain standards related to the obligation to implement the values of law. The measures taken to protect the life and health of citizens, in particular the restrictions introduced by executive acts, undoubtedly undermine the assumption that the law creates a system. The first part of the article present philosophical and legal reference to the issues of law-making in the time of pandemia. The second part contains a study of cases of the Ombudsman. The text ends with short reflections presented as a summary.

PL

W niniejszym opracowaniu zajmiemy się rozwiązaniami przyjętymi przez prawodawcę w Polsce w dobie pandemii w celu udzielenia odpowiedzi na pytanie, czy sprostał on wyzwaniom związanym z realizacją w tych czasach zasady państwa prawnego. W pierwszej części artykułu przedstawione zostanie filozoficzno-prawne i konstytucyjno-prawne odniesienie do problematyki stanowienia prawa w dobie pandemii COVID-19. Druga zawiera studium przypadków, które stanowiły przedmiot wystąpień Rzecznika Praw Obywatelskich. Tekst zamykają krótkie przemyślenia przedstawione tytułem podsumowania.

19

Estetyka – zapomniany piąty człon filozofii prawa

67%

Zajadło J.

Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny

|

2016

|

tom 78

|

nr 4

17-30

EN

The philosophy of law concerns such traditional philosophical issues as ontology, epistemology, logic and ethics. It usually fails to include the fifth main philosophical issue – aesthetics. An attempt is made to fill in this gap by pragmatic aesthetics formulated by Richard Schusterman. Using Latin terminology, the author claims that lex (law) ought to be not only certa, praevia, scripta et stricta (settled, prior, written and strict) but also pulchra (beautiful). Three different aspects of the relationship of law and aesthetics have been presented. Finally, an example of an aesthetic assessment of the system of law as an entirety is made based on the analysis of Jurisprudenz, a painting by Gustav Klimt.

PL

Filozofia prawa dotyczy takich tradycyjnych kwestii filozoficznych, jak ontologia, epistemologia, logika i etyka. Zwykle jednak nie uwzględnia ostatniego z głównych zagadnień filozoficznych ‒ estetyki. Autor próbuje wypełnić tę lukę tzw. estetyką pragmatyczną, sformułowaną przez Richarda Schustermana. Stosując terminologię łacińską, twierdzi, że lex (prawo) powinna być nie tylko certa, praevia, scripta et stricta, ale również pulchra (pewne, uprzednie, pisemne, ścisłe, ale również piękne). W artykule przedstawiono też trzy różne perspektywy związków prawa z estetyką. W podsumowaniu autor próbuje dokonać przykładowo estetycznej oceny systemu prawa jako całości, posiłkując się analizą obrazu Gustava Klimta Jurisprudenz.

20

Przeszczepy prawne jako instrument hybrydyzacji prawa

59%

Nowak C.

|

2014

|

nr 3 (199)

5-27

EN

The notion and theories on legal transplants and – more broadly – legal transplantation have been an object of interest in comparative law in the world since the 70s., especially in the framework of research on mixed legal systems. The theories of legal transplants remain rather unknown to the Polish researchers. And yet they may constitute a useful tool of analysis of contemporary transformations of legal systems, stemming from globalization. The article is aimed at acquainting Polish readers with theories on mixed legal systems and legal transplants and explaining briefly in what way legal transplants contribute to the hybridization of legal systems in the world.