Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Ocena suszy meteorologicznej na terenach pogórniczych w rejonie Konina

100%

Stachowski P.

Rocznik Ochrona Środowiska

|

2010

|

tom Tom 12

587-606

PL

Opady atmosferyczne są procesem meteorologicznym najbardziej zmiennym w czasie i przestrzeni. Więcej opadów niż przeciętnie, występowało w Polsce najbardziej w drugiej połowie XII wieku oraz pierwszych połowach XVI i XVIII wieku. Natomiast najbardziej sucho niż przeciętnie było w drugiej połowie XIII wieku oraz w pierwszej połowie XIX wieku. W pozostałych okresach prawdopodobnie warunki zbliżone były do przeciętnych [8]. Susza w Polsce ma charakter anomalii atmosferycznej związanej z okresem bezopadowym lub powtarzającymi się opadami mniejszymi od średnich. Suszę należą do zjawisk atmosferycznych i hydrologicznych, które pojawiają się okresowo i w różnych porach roku. Jak wskazuje Łabędzki i Leśny [6] w 30-leciu 1976-2006 wystąpiły dotkliwe serie lat suchych w okresie 1982-84 i 1989-92,a ponadto susza atmosferyczna wystąpiła w roku 1976, 1994, 2000, 2002, 2003, 2005 i 2006r. W okresie 1951-2006 stwierdzono 30 susz atmosferycznych, których łączny czas trwania wyniósł 30% analizowanego okresu to jest 200 miesięcy. Ich częstości, czasu trwania i nasilenia nie można przewidzieć, a terminu wystąpienia nie sposób przewidzieć [5]. Aby móc skutecznie przeciwdziałać negatywnym skutkom susz i podejmować odpowiednie działania prewencyjne, należy dysponować odpowiednimi, sprawdzonymi i wiarygodnymi wskaźnikami niedoboru opadu i intensywności suszy, przydatnymi w jej operacyjnym monitorowaniu [3]. Znaczna część wskaźników suszy, opisana w literaturze i stosowana przy monitorowaniu suszy w różnych regionach świata, opiera się na wielkości opadu atmosferycznego. Należy do nich wskaźnik standaryzowanego opadu (Standardized Precipitation Indem, SPI), zaproponowany przez McKee i in [7] i aktualnie jest stosowany do operacyjnego monitorowania suszy w USA przez Narodowe Centrum Zapobiegania Suszy. W Europie wykorzystywany jest m.in. na Węgrzech, we Włoszech, w Hiszpanii, jak również w Polsce na Kujawach. Podobnie, jak względny wskaźnik RPI, obliczanie wskaźnika SPI opiera się na wieloletnich ciągach opadu w określonym przedziale czasu. Analiza przebiegu elementów meteorologicznych w okresie wegetacyjnym jest ważna z punktu widzenia rolnictwa, gdyż zalicza się je do istotnych czynników plonotwórczych. W tym celu należy badać również zmienność warunków termicznych i pluwiometrycznych w wieloleciu, opierając się na wybranych wskaźnikach, które je charakteryzują (sumy temperatur, wskaźnik hydrotermiczny Sielianinowa) [2]. Szczególnie ważne jest to na terenach pogórniczych, na których prowadzone są zabiegi rekultywacji i zagospodarowania rolniczego, gdzie występuje opadowo-retencyjny reżim wodny, w którym jedynym źródłem zaopatrzenia roślin w wodę są opady atmosferyczne. Zwierciadło wody gruntowej zalega bardzo głęboko i nie ma wpływu na uwilgotnienie wierzchnich warstw gruntów pogórniczych [10]. Celem pracy było określenie częstości występowania suszy meteorologicznej, o różnej intensywności, w okresach wegetacyjnych w wieloleciu (1966-2008), na podstawie względnego wskaźnika opadu (RPI), wskaźnika standaryzowanego opadu (SPI) i dodatkowo za pomocą standaryzowanego klimatycznego bilansu wodnego (KBWs) w miesiącach wybranych, charakterystycznych okresach wegetacyjnych oraz porównanie tych wskaźników, jako kryteriów oceny suszy.

EN

Assessing drought severity is an element of drought monitoring. The severity of drought may be assessed by using various indices as drought criteria. The choice of the criterion affects the result of determining the frequency of dry periods in a given severity class. An analysis of 43-year-long (1966-2008) meteorological records concerning vegetation periods (April-September) and coming from two meteorological stations located in Konin region was used to calculate the relative precipitation index (RPI), and the standardized precipitation index (SPI). Based upon the mentioned above indicators classification of drought identifies four classes of drought: no drought, moderate, strong and extreme. Using RPI, the number of vegetation periods with strong drought appeared to be greater compared to SPI. These differences are caused by the classification of different periods to four classes of drought. In three separate analysis of vegetation periods (1996, 1998 and 2008) the characteristics of the pluviotermic conditions were established by the Sielianinov coefficient, the indexes mentioned above and using the standardized climatic water balance KBWs. The detailed analysis of the indexes RPI, SPI and KBWs during characteristic vegetation periods for the years 1966-2008 showed less drought severity using KBWs in comparison with RPI and SPI. Drought periods were shifted to a lower drought class. Therefore the standardized climatic water balance KBWs shows the possibilities of water evaporation during particular periods and informs additionally about the forming of water conditions in this area. Sielianinow coefficient shows that, no month in three analyzed characteristic vegetation periods did not belong to class of optimal months (1.3 ? k ? 1.6). Obtained values of Sielianinow hydrothermal coefficient confirmed occurrence of droughts in the typical periods of analyzed multi-year. The analysis confirmed that the relative precipitation index and the standardized precipitation index are useful to monitoring the meteorological drought. However in the case of agriculture drought, it is more reliable to assess its severity by using the standardized climatic water balance because this index takes into consideration the meteorological conditions of evapotranspiration.

2

Wskaźniki opadu atmosferycznego w rejonie Puczniewa

88%

Baryla A. , Hewelke E. , Stanczyk T. , Ptach W.

Przegląd Naukowy. Inżynieria i Kształtowanie Środowiska

|

2016

|

tom 25

|

nr 2[72]

PL

Wskaźniki opadu atmosferycznego w rejonie Puczniewa. Susze są jednymi z groźniejszych zjawisk atmosferycznych powodujących szczególnie duże straty w plonach roślin uprawnych. W artykule dokonano oceny intensywności oraz wieloletniej zmienności suszy w okresie wegetacyjnym (IV–IX) na terenie Puczniewa, wyznaczonej na podstawie względnego wskaźnika opadu (RPI) oraz wskaźnika standaryzowanego opadu (SPI). Analizie poddano dobowe sumy opadów z okresu 1953–2002. Większą częstość występowania okresów wegetacyjnych z silną suszą wykazał wskaźnik RPI niż wskaźnik SPI.

EN

Relative precipitation indexes in the Puczniew area. Droughts are one of the more dangerous atmospheric phenomena causing especially large losses in yield crops. The article assesses the intensity and long-term variability of drought during the growing season (April–September) in Puczniew, determined on the basis of the relative precipitation index (RPI) and the standardized precipitation index (SPI). Analysed daily precipitation from the period 1953–2002. A higher frequency of vegetation periods of drought showed a strong the RPI than the SPI.

3

Zagrożenie suszą w Polsce a klimatyczny bilans wodny

88%

Pokojski W.

Prace i Studia Geograficzne

|

2015

|

tom 57

4

Identyfikacja i ocena intensywności okresów suchych we wschodniej części Kujaw

75%

Bartczak A. , Glazik R. , Tyszkowski S.

Nauka Przyroda Technologie. Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu

|

2014

|

tom 08

|

nr 4

5

Ocena suszy meteorologicznej w okresie wegetacyjnym na Polesiu Lubelskim za pomocą wybranych wskaźników

75%

Szajda J. , Czerwiński M. , Jakimiuk S.

Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie

|

2007

|

tom T. 7, z. 2a

313-326

PL

W pracy przedstawiono ocenę intensywności i częstotliwości występowania suszy meteorologicznej w okresie wegetacyjnym (IV-IX) w latach 1965-1998 na Polesiu Lubelskim metodą ciągów dni bezopadowych oraz za pomocą: wskaźnika względnego opadu RPI, rozkładu prawdopodobieństwa nieprzekroczenia opadów p, wskaźnika standaryzowanego opadu SPI i wskaźnika standaryzowanego klimatycznego bilansu wodnego KBWs. Podstawę oceny stanowiły wyniki obserwacji i pomiarów prowadzonych w stacji meteorologicznej w Sosnowicy, położonej w centralnej części Polesia Lubelskiego. Wykorzystując metodę ciągów dni bezopadowych Koźmińskiego, wyróżniono okresy susz trwające 11-15, 16-20 oraz >20 dni. Częstotliwość występowania suszy meteorologicznej, określona metodą ciągów dni bezopadowych, wynosi 23%, za pomocą wskaźnika RPI - 33%, rozkładu prawdopodobieństwa p - 32%, wskaźnika SPI - 28% oraz wskaźnika KBWs - 32%. Zróżnicowanie to dowodzi przyjmowania zbyt małej wartości opadu (1,5-2,0 mm) jako przerywającej oraz skracającej ciąg dni bezopadowych. Wskazuje ono również na odmienny wpływ kompleksowego układu czynników meteorologicznych (wyrażonego wartością wskaźnika KBWs) i zmienności opadów (wyrażonej wartością wskaźnika SPI) na klasyfikację intensywności i częstotliwości występowania suszy.

EN

Meteorological drought frequency and intensity in growing seasons (IV-IX) of the years 1965-1998 were evaluated by 5 different methods: the sequences of days without precipitation (dry periods), the relative precipitation index RPI, the standardised precipitation index SPI, the probability distribution of precipitation p and the standardised climatic water balance KBWs. Meteorological data from the weather station at Sosnowica (central part of Lublin Polesie) was used for the assessment. Dry periods lasting 11-15 days, 16-20 days and above 20 days were distinguished, using Koźmiński's method of dry periods. Meteorological drought frequency is 23% according to the dry periods method, 33% according to the RPI, 28% according to the SPI, 32% according to the probability p and 32% according to the KBWs method. The above differences show that minimum rainfall able to break a dry period is higher than the currently adopted value of 1.5-2.0 mm. Moreover, the comparison of KBWs and the SPI proves that the drought index derived from the complex of meteorological variables is different from the drought index based only on precipitation.

6

Prognozowanie suszy meteorologicznej i rolniczej w systemie monitorowania suszy na Kujawach i w dolinie Górnej Noteci

75%

Labedzki L. , Bak B.

Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich

|

2011

|

nr 05

PL

Instytut Technologiczno-Przyrodniczy prowadzi monitoring suszy meteoro-logicznej i rolniczej dla obszaru Kujaw i doliny górnej Noteci. Intensywność suszy meteorologicznej określana jest na podstawie wskaźnika standaryzowanego opadu SPI (Standardized Precipitation Index), a suszy rolniczej - wskaźnika suszy rolniczej CDI (Crop Drought Index). Istnieje ścisły związek między warunkami atmosferycznymi (susza meteorologiczna), a warunkami rozwoju roślin. Korzystając z tych związków, wartości wskaźnika CDI wyznaczane są w oparciu o równania regresji pomiędzy CDI a SPI. W ramach monitoringu suszy opracowywana jest prognoza przebiegu tych susz. Prognozowanie przebiegu suszy meteorologicznej i rolniczej w kolejnych dekadach okresu wegetacyjnego przebiega w trzech etapach: prognozowanie dekadowej sumy opadów (w oparciu o prognozę opadów zamieszczoną na stronach internetowych portalu WetterOnline), wyznaczenie prognozowanej wartości wskaźnika SPI dla opadów sumowanych, począwszy od 01.04 do końca prognozowanej dekady, wyznaczenie prognozowanej wartości wskaźnika CDI na koniec prognozowanej dekady (na podstawie równań regresji pomiędzy wskaźnikiem SPI i CDI) i określenie klasy intensywności zjawiska dla badanych roślin i siedlisk użytków zielonych na glebach o różnej retencji. Prognozy wskaźnika suszy meteorologicznej SPI wykazały dużą sprawdzalność (80-100%). Sprawdzalność prognoz suszy rolniczej była zróżnicowana w zależności od rośliny i zapasów wody użytecznej w glebie (50-100%). Tylko w pojedynczych przypadkach stwierdzono różnice w ocenie klas intensywności rzeczywistych i prognozowanych susz rolniczych. Opracowany i wdrożony system monitoringu suszy meteorologicznej i rolniczej w rejonie Kujaw i w dolinie górnej Noteci, czyli w regionie o najmniejszych opadach w Polsce, i prezentacja jego wyników w internecie, ma na celu wspieranie racjonalnego wykorzystania zasobów wody w rolnictwie i prowadzenia nawodnień. Wyniki te można również wykorzystać do oceny możliwych strat w plonach.

EN

The system of drought monitoring has been performed by the Institute of Technology and Life Sciences in Bydgoszcz since 2008. Meteorological drought is evaluated using SPI (Standardized Precipitation Index) and agricultural drought – using CDI (Crop Drought Index). CDI is calculated with the linear regression relationships between CDI and SPI. Prediction of meteorological and agricultural drought is made in the 10-day periods, using the forecast of precipitation obtained from WetterOnline. The verifiability of SPI forecast was high (80-100%). The verifiability of CDI depended on crop type and soil water retention - it ranged from 50 to 100%. The differences in drought classes were determined only in several cases. Monitoring and estimation of drought are the base of decision and activities making in agricultural production, water management in the rural areas, irrigation and estimation of yield losses.

7

Susze meteorologiczne w rejonie stacji ZMŚP w Koniczynce (Pojezierze Chełmińskie) w latach 1951-2010

63%

Bak B. , Kejna M. , Uscka-Kowalkowska J.

Woda - Środowisko - Obszary Wiejskie

|

2012

|

tom 12

|

nr 2[38]

8

Typy cyrkulacji atmosfery w regionie bydgosko-toruńskim podczas długotrwałej suszy meteorologicznej w latach 1989-1998

63%

Bak B. , Maszewski R.

Woda - Środowisko - Obszary Wiejskie

|

2012

|

tom 12

|

nr 4[40]

9

Climate indices and drought characteristics in the river catchments of Western Ghats of India

63%

Shetty S. , Umesh P. , Shetty A.

Acta Geophysica

|

2024

|

tom Vol. 72, no. 1

371--384

EN

The study addresses the long-term trend in rainfall, minimum and maximum temperature, and the climate indices for the river catchments located in the diverse climate of the Western Ghats of India. The dry sub-humid Chaliyar catchment and humid Kajvi catchment have shown a dramatic change in the decadal rainfall, with the decade 1950-1960 being the point of change. The monsoon rainfall has decreased in the Chaliyar and Netravati catchments and increased insignificantly in the Kajvi catchment. With the increase in mean temperature, the number of rainy days is decreasing, and intense rainfall is increasing in the pre-monsoon. The increase in minimum temperature is more severe in all three catchments, irrespective of the region’s climate. The decline in rainy days is more figurative in the humid and per-humid catchments and has seen a 16-20% decrease in Rx 1 day, Rx 3 day, and Rx 5 day in the past six decades with an insignificant increase in the dry subhumid catchment. The frightful increase in warm days/nights with a decrease in cool days/nights has been alarming for the extremity of temperature in future years. The significant changes in the forest area in Chaliyar and Kajvi catchment and the increase in a built-up area in Netravati may have a decisive role in the nonseasonal variability in rainfall and temperature along with increasing greenhouse gases. In the case of meteorological drought studied using the Standardized Precipitation Index (SPI), moderate droughts have occurred over the Chaliyar and Kajvi, and extreme droughts over the Netravati catchments with no reduction in the frequency or severity of short-duration extreme rainfall events. The geographical location of the catchment has a greater impact on the characteristics of the rainfall and meteorological drought, and these changes in the hydrological regimes of the catchment have a significant bearing on the water availability in the catchments in the future years.

10

Wrześniowe trawy zdały egzamin, ale walczą z suszą

63%

Kopaczel-Radziulewicz M.

Tygodnik Poradnik Rolniczy

|

2019

|

nr 21 [783]

11

Wpływ potencjału wody w glebie na ewapotranspirację i plonowanie użytków zielonych na glebach torfowo-murszowatych i murszowatych w warunkach suszy meteorologicznej

63%

Szajda J.

Woda. Środowisko. Obszary Wiejskie. Rozprawy Naukowe i Monografie

|

2011

|

nr 32

12

Wstępna analiza niedoborów opadowych w RSD Zawady

63%

Radzka E. , Gasiorowska B. , Koc G. , Rak J.

Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich

|

2009

|

nr 06

PL

Warunki uwilgotnienia danego obszaru uzależnione są głównie od tego w jakim stopniu opady atmosferyczne, stanowiące naturalny przychód wody, pokrywają jej rozchód. W Polsce obserwuje się występowanie serii niedoborów opadowych wywołujących często dotkliwe w skutkach susze. Mogą one stanowić barierę w intensyfikacji produkcji roślinnej. W pracy przedstawiono charakterystykę niedoborów wodnych w RSD Zawady. Wykorzystano dane z lat 2002–2008 z automatycznej stacji meteorologicznej. Sklasyfikowano poszczególne miesiące, okresy wegetacyjne i lata według kategorii opadowej, stosując podział Kaczorowskiej. W celu określenia niedoborów i nadmiarów wilgoci wyliczono klimatyczny bilans wodny (P-E). Korzystając z tabeli optymalnych opadów Klatta określono nadmiary i niedobory opadów dla wybranych roślin uprawnych. Uzyskane wyniki wskazują, że wrzesień był miesiącem bardzo suchym. Jedynie w dwóch ostatnich latach badań określono go jako wilgotny. Najwyższe niedobory wodne dla wybranych zbóż notowano w czerwcu. Analiza deficytów dla poszczególnych miesięcy wykazała, że najmniejsza różnica między opadami a parowaniem terenowym występowała w październiku, a najwyższa w kwietniu i czerwcu.

EN

The humidity conditions of a certain area depend mainly on the level which precipitation, being a natural water taking, covers its expenditure. It has been noticed series of precipitation deficiencies in Poland for the last years, which often cause heavy droughts. They can be a barrier in the intensification of plant production. In the study it was shown the characteristic of water deficiencies in RSD Zawady. It was used data from 2002–2008 period coming from an automatic weather station. Particular months, vegetation periods and years were classified according to precipitation category using Kaczorowska’s division. In order to describe deficiencies and surpluses of humidity it was calculated the climatic water balance (P-E). Using the optimal precipitation table by Klatt it was determined surpluses and deficiencies of precipitation for the selected crops. The results of the investigation show that September was a very dry month. Only in last two years it was considered as wet. The highest water deficiencies for the selected cereals were observed in June. The analysis of the deficiencies for the particular months points that the smallest difference between precipitation and area vaporization was in October and the biggest one in April and June.

13

Susze meteorologiczne w rejonie stacji ZMŚP w Koniczynce (Pojezierze Chełmińskie) w latach 1951-2010

63%

Bąk B. , Kejna M. , Uscka-Kowalkowska J.

Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie

|

2012

|

tom T. 12, z. 2

19-28

PL

W pracy przedstawiono problem występowania susz meteorologicznych na rolniczym obszarze zlewni Strugi Toruńskiej. Analizę zmienności miesięcznych susz meteorologicznych w latach 1951-2010 przeprowadzono na podstawie danych ze stacji Zintegrowanego Monitoringu Środowiska Przyrodniczego w Koniczynce (Pojezierze Chełmińskie). Jest to rejon charakteryzujący się niewielką sumą roczną opadów - 548 mm, o bardzo dużej ich zmienności z roku na rok (od 307 mm w 1951 r. do 1050 mm w 1980 r.). W poszczególnych miesiącach zmienność opadów jest jeszcze większa (współczynnik zmienności zmienia się od 49% w marcu do 93% w czerwcu). Intensywność suszy w każdym miesiącu oceniono za pomocą wskaźnika standaryzowanego opadu SPI (Standardized Precipitation Index). W Koniczynce w badanym wieloleciu susze pojawiały się we wszystkich miesiącach roku. Stwierdzono 73 okresy suszy, które łącznie trwały 186 miesięcy, czyli przez 26% miesięcy badanego wielolecia. Najczęściej pojawiały się jednomiesięczne susze (28 razy), oraz dwu- (15 razy) i trzymiesięczne (po 13 razy). Przeciętny okres suszy trwał 2,5 miesiąca, a najdłuższy - 10 miesięcy. Najwięcej ekstremalnych susz pojawiło się w marcu, kwietniu, sierpniu i grudniu, silnych susz w lutym i we wrześniu, a umiarkowanych w sierpniu i w grudniu. Dla rolnictwa istotne znaczenie mają susze meteorologiczne w okresie wiosennym (III-V) i letnim (VI-VIII). W wieloleciu 1951-2010 trwały one łącznie 96 miesięcy, co stanowi 13% badanego okresu i powodowały opóźnienie siewu i wschodów roślin lub całkowite ich usychanie. W niektórych latach, np. w 1971, 1975, 1996, 2003 r., wczesnowiosenną suszę meteorologiczną poprzedzała dodatkowo susza w miesiącach zimowych.

EN

The paper presents the problem of meteorological droughts in an agricultural catchment of the Struga Toruńska. The analysis of monthly variation of meteorological droughts between 1951 and 2010 was based on data from the Station of Integrated Environmental Monitoring in Koniczynka (Chełmno Lakeland). The region is characterized by a small sum of annual rainfall (548 mm), and a high year-to-year variability (from 307 mm in 1951 to 1050 mm in 1980). For particular months, the variability coefficient was even higher ranging from 49% for March to 93% for June. The intensity of drought in each month was assessed using Standardized Precipitation Index (SPI). In Koniczynka, droughts were recorded in all months of the year. Seventy three periods of drought were recorded which lasted in total 186 months i.e. 26% of the study period. Most frequent were one-month droughts (28), two-month (15) and three-month (13) droughts. The average dry period lasted 2.5 months; the longest lasted 10 months. The extreme droughts appeared most often in March, April, August and December (3 cases in each), severe droughts - in February and in September (4), and moderate droughts in August and December (7). Meteorological droughts particularly important for agriculture are those in the spring (March-May) and summer (June-August) time. In the years 1951-2010 they lasted 96 months in total, which represented 13% of the study period (March-August). They caused delayed sowing and sprouting of plants or complete plant wilting. Moreover, in some years (1971, 1975, 1996, 2003) meteorological drought in the winter months preceded the early spring drought.

14

Hydrologiczne skutki zmian klimatu - wybrane przykłady z obszarów urbanizowanych i ich otoczenia położonych na terenie województwa śląskiego

63%

Absalon D. , Matysik M. , Woznica A.

Przyroda Górnego Śląska

|

2018

|

nr 94

15

Susze meteorologiczne we Wrocławiu-Swojcu w półroczu ciepłym (IV–IX) w wieloleciu 1964–2006

63%

Gasiorek E. , Musial E.

Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich

|

2010

|

nr 08/2

PL

Suszę meteorologiczną można opisać za pomocą opadów. Wskaźnik, który klasyfikuje rodzaje suszy meteorologicznej, to wskaźnik opadu (SPI – Standardized Precipitation Index). W prezentowanej pracy autorzy klasyfikują i charakteryzują susze występujące w miesiącach półrocza (IV–IX) w wieloleciu 1964–2006 we Wrocławiu-Swojcu.

EN

Meteorological drought can be described with the use of precipitation. The index, in aid of which different kinds of meteorological drought are classified, is the standardized precipitation index (SPI). In this study, the authors classify and characterize the droughts in the IV–IX period of the years 1964–2006 in Wrocław- Swojec.

16

Typ cyrkulacji atmosfery w regionie bydgosko-toruńskim podczas długotrwałej suszy meteorologicznej w latach 1989-1998

63%

Bąk B. , Maszewski R.

Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie

|

2012

|

tom T. 12, z. 4

17-29

PL

W pracy przeanalizowano rozkład typów cyrkulacji atmosfery w regionie bydgosko-toruńskim, w czasie występowania długotrwałej suszy meteorologicznej, w okresie od VIII 1989 r. do IX 1998 r. Termin wystąpienia suszy określono na podstawie miesięcznych wartości standaryzowanego wskaźnika opadów SPI-48, obliczonych na podstawie znormalizowanych 48-miesięcznych sum opadów zmierzonych w Bydgoszczy w latach 1896-2000. Typy cyrkulacji dla regionu bydgosko-toruńskiego zdefiniowano na podstawie katalogu 21 typów sytuacji synoptycznych, według klasyfikacji Niedźwiedzia. Częstość poszczególnych typów cyrkulacji powietrza w okresie badanej suszy meteorologicznej, określono na podstawie kalendarza typów cyrkulacji, sporządzonego na podstawie codziennych dolnych map synoptycznych, publikowanych przez niemiecką służbę meteorologiczną Deutscher Wetterdienst. Klasyfikacje typów cyrkulacji dla poszczególnych dób dokonano na podstawie kierunku adwekcji, rodzaju układu barycznego i kształtu linii izobarycznych. Dla każdego miesiąca w okresie VII 1989-IX 1998 określono sumaryczny rozkład częstości poszczególnych typów cyrkulacji, który obejmował bieżący miesiąc suszy i 47 poprzedzających miesięcy. Stwierdzono, że średnia wartość SPI-48 w okresie VIII 1989-IX 1998 wynosiła -1,5 i była to najbardziej intensywna susza meteorologiczna w XX w. Wydzielono w niej trzy wielomiesięczne okresy najbardziej intensywnej suszy: ekstremalnej i silnej. W czasie trwania suszy najczęściej występowały typy cyrkulacji powietrza: Ka (klin antycyklonalny, rozmyty obszar podwyższonego ciśnienia, oś wału wysokiego ciśnienia) - 18%, Bc (bruzda cyklonalna, rozmyty obszar niskiego ciśnienia lub oś bruzdy niżowej) - 15% i Wc (cyklonalne sytuacje z adwekcją powietrza z zachodu) - 12%. Najrzadziej (w ok. 1%) występowały cyrkulacje z adwekcją powietrza ze wschodu. Stwierdzono istotną zależność między wartościami wskaźnika SPI-48 i wskaźnikami cyrkulacji strefowej W (r = -0,71), cyrkulacji południkowej S (r = 0,79) oraz między SPI-48 i wskaźnikiem cykloniczności C (r = 0,68).

EN

In the article was examined the distribution of types of air circulation in the region of Bydgoszcz-Toruń, during the occurrence of long-term meteorological drought in the period until VIII 1989 to IX 1998. The term of drought was based on monthly values of the standardized precipitation index SPI-48, which were calculated on the base of standardized 48-month total precipitation measured in Bydgoszcz in the years 1896-2000. Types of circulation for the region of Bydgoszcz-Toruń were defined on the basis of a catalog of 21 types of synoptic situation, which was adopted on the basis of classification proposed by NIEDŹWIEDŹ (1981). The frequency of each type of air circulation in the period examined meteorological drought, was defined on the basis of the calendar of circulation types, done on the basis of lower daily weather chart, published by Deutsche Wetter Dienst. Classification of circulation types for individual day was based on the direction of advection, the type and shape of barometric isobaric lines. For each month during the VII 1989-IX 1998 specified cumulative frequency distribution of various types of circulation, which included the current month drought and 47 preceding months. It was found that the average value of the SPI-48 in the period VIII 1989-IX 1998 was -1.5 and it was the most intense meteorological drought in the twentieth century. During the time of drought it was isolated three the periods of the most intense drought: extreme and strong. The most frequent types of air circulation were: Ka - 18% (anticyclonic wedge, sometimes a few unclear centres Or a blur area of high pressure, axis of ridge of high pressure), Bc - 15% (cyclonic trough, blur area of low pressure or axis of cyclonic trough with different direction of air advection and front systems dividing different air masses) and Wc - 12% (synoptic situations with air advection from the west). There was a significant correlation between the values of SPI-48 and the index of the zonal westerny circulation W (r = -0.71), index of southerly circulation S (r = 0.79) and between the SPI-48 and cyclonicity index C (r = 0.68).

17

Zmienność czasowa i przestrzenna susz w regionie Pomorza i Kujaw w okresie wzmożonych potrzeb wodnych kukurydzy

63%

Żarski J. , Kuśmierek-Tomaszewska R. , Dudek S.

Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich

|

2018

|

tom nr II/1

407--419

PL

Podstawowym celem pracy, wykonanej w ramach strategii badawczej dotyczącej aktualnie zachodzących zmian klimatu regionalnego Pomorza i Kujaw było zaprzeczenie hipotezie o zwiększającej się częstości i intensywności występowania susz w okresie wzmożonych potrzeb wodnych kukurydzy, obejmującym miesiące czerwiec i lipiec, w latach 1981-2010. Praca miała także na celu potwierdzenie istotnej zależności między wskaźnikami charakteryzującymi suszę meteorologiczną i rolniczą. Materiał do badań stanowiły dane z pięciu meteorologicznych punktów pomiarowych zlokalizowanych w regionie. Zastosowano metody statystyczne stosowane w opracowaniach klimatologicznych, między innymi metodę trendów z zastosowaniem równań regresji liniowej. Średnie wieloletnie 1981-2010 wysokości opadów w okresie wzmożonych potrzeb wodnych kukurydzy (VI-VII) w miejscowościach regionu Pomorza i Kujaw cechowała zmienność przestrzenna wynosząca 22,6%. Częstość występowania susz meteorologicznych w okresie czerwca i lipca wyniosła 26,7-33,3%. Nie stwierdzono istotnych zmian częstości i intensywności występowania tych susz wraz upływem lat od 1981 do 2010. Produkcja kukurydzy w regionie Pomorza i Kujaw jest prowadzona w warunkach częstego występowania niedoborów opadów atmosferycznych w okresie wzmożonych potrzeb wodnych, które maksymalnie wynoszą od -91 do -124 mm, w zależności od miejscowości. Niedobory te nie wykazały istotnych, ukierunkowanych zmian w latach 1981-2010.

EN

The objective of the work, carried out as part of research programme on current change of the regional climate, was to confirm the hypothesis about the increasing frequency and intensity of droughts occurring during the high water needs of corn, during the period of June and July, in the region of Pomorze and Kujawy in the years 1981-2010. Furthermore, the aim was to confirm a significant relationship between indicators characterizing meteorological and agricultural droughts. Material for the research was data from five meteorological measuring points located in the region. Statistical methods used in climatological studies were applied, particularly the method of trends. The average multi-annual totals (1981-2010) of rainfall in the period of high water needs of corn (June-July) in the region of the Pomorze and Kujawy were characterized by spatial variability amounts to 22.6%. The frequency of meteorological drought in June through July is 26.7-33.3%. In the analyzed period there were no significant changes in the frequency and intensity of these droughts with the passage of years. Rainfall shortages in corn production extend to maximum of - 91 to - 124 mm, depended on the locality. The shortages did not show any significant changes in the years of the study.

18

Impact of meteorological drought on hydrological drought in Toruń (central Poland) in the period of 1971–2015

63%

Bąk B. , Kubiak-Wójcicka K.

Journal of Water and Land Development

|

2017

|

tom no. 32

3--12

EN

The paper presents impact of meteorological drought on hydrological drought on the Vistula River in Toruń in the period of 1971–2015. It uses index method for the assessment of hydrological drought threat degree as a result of multi-month lasting meteorological drought. Based on the values of the SPI-24 (24-month standardized precipitation index) it was determined that meteorological drought in Toruń appeared six times and the total time of the phenomenon was 33% of the studied interval. Periods of hydrological drought on the Vistula River in Toruń have been determined based on the values of the SWI-24 (24-month standardized water level index). It has been found out that hydrological drought appeared four times and its total time was 10% longer that the meteorological drought. Based on the values of both indices (SPI-24 and SWI-24) correlation coefficient for months, seasons and years, it was found that the relation between both kind of droughts is weak (r < 0.5). That result is also confirmed in the distribution of both kinds of drought. Only in 32 months (8% of the total time) the intensity of the two simultaneously occurring drought was at least moderate. The achieved results revealed that the hydrological drought was occurring periodically, independent on meteorological drought. Hydrological drought was also influenced by the external factors (hydropower plant in Włocławek, Major Groundwater Basin – GZWP) and climate factors appearing in the upper and middle part of the river basin.

PL

W artykule przedstawiono wpływ suszy meteorologicznej na suszę hydrologiczną na Wiśle w Toruniu w latach 1971–2015. W tym celu wykorzystano metodę wskaźnikową do oceny stopnia zagrożenia suszą hydrologiczną w wyniku wystąpienia wielomiesięcznej suszy meteorologicznej. Na podstawie wartości wskaźnika SPI-24 (ang. standardized precipitation index) dla 24-miesięcznego okresu stwierdzono, że susza meteorologiczna w Toruniu wystąpiła sześć razy, a łączny czas trwania zjawiska wynosił 33% badanego wielolecia. Okresy suszy hydrologicznej dla Wisły w Toruniu wyznaczono na podstawie wartości wskaźnika SWI-24 (ang. standardized water level index) dla 24-miesięcznego okresu. Stwierdzono, że susza hydrologiczna pojawiła się cztery razy, a jej łączny czas trwania był dłuższy o 10% od suszy meteorologicznej. Bazując na wartościach współczynnika korelacji między wartościami obu wskaźników (SPI-24 i SWI-24) w miesiącach, sezonach i latach stwierdzono słabą zależność między obiema suszami (r < 0,5). Wynik ten ma potwierdzenie także w rozkładzie obu susz. Tylko w 32 miesiącach (8% badanego wielolecia) intensywność obu jednocześnie występujących susz była co najmniej umiarkowana. Uzyskane wyniki świadczą, że susza hydrologiczna występowała okresowo niezależnie od suszy meteorologicznej. Na przebieg suszy hydrologicznej miały również wpływ lokalne czynniki zewnętrzne (elektrownia wodna we Włocławku, zbiornik wód podziemnych GZWP) oraz czynniki klimatyczne występujące w górnej i środkowej części dorzecza Wisły.

19

Zależność między suszą meteorologiczną a rolniczą w uprawie buraka cukrowego w okresie wiosennym na glebach o różnej retencji użytecznej

51%

Bak B. , Labedzki L.

Acta Agrophysica

|

2008

|

tom 11

|

nr 2[157]

20

Stanowimy jedną wielką sadowniczą rodzinę

51%

Pyza-Grzybowska D.

Owoce, Warzywa, Kwiaty

|

2007

|

nr 24