Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Prasłowiański przyrostek *-tajь w świetle materiału porównawczego

100%

Witczak K. T.

LingVaria : Półrocznik Wydziału Polonistyki UJ poświęcony zagadnieniom języka i językoznawstwa

|

2017

|

nr 23

209-222

EN

The author considers anew the origin of the Slavic suffix *-tajь, taking into account new Tocharian data which feature the agentive suffix -tau (e.g. Toch. B. olyitau ‘boatman’ : Toch. AB olyi; Toch. B käryorttau ‘trader, merchant’ : karyor ‘buying, business negotiation’), as well as the iterative-frequentative feature of the verbal suffix *-teh₂- in the Indo-European languages. The iterative-frequentative aspect of the Indo-European suffix *-teh₂- is securely preserved in the Latin verbal system, cf. Lat. eō, īre ‘to go, walk, move, pass’, Gk. εἶμι ‘id.’ (< PIE. *h₁ei- ‘to go’) vs. Lat. itō, itāre (verbum iterativum vel intensivum) ‘to go, march’, Gk. ἰτητέον (adiectivum verbale) (< PIE. *h₁i-teh₂- ‘to go frequently’). It is suggested that the iterative-frequentative (and perhaps intensive) meaning of the suffix *-teh₂- was adopted from Indo-European verbal formations and introduced into a number of nominal forms, e.g. agent nouns (nomina agentis) with the (verbal) suffix *-teh₂-, e.g. PIE. *h₂erh₃-i̯e-ti ‘he ploughs’   PIE. *h₂erh₃-teh₂-i̯e-ti ‘he frequently (or constantly) ploughs’  PIE. *h₂erh₃-teh₂-s m. ‘a man who frequently (or constantly) ploughs the earth’, i.e. ‘ploughman, farmer’  PIE. dial. *h₂erh₃-teh₂-i̯o-s m. ‘id.’. The author concludes that the Proto-Indo-European archetype *h₂erh₃-teh₂-(i̯o)-s originally denoted ‘a person who frequently (or constantly) ploughs the earth’. Put differently, the Indo-European nominal suffix *-teh₂-, attested in certain agent nouns in Baltic, Greek, Slavic and Tocharian, was characterized by the iterative-frequentative aspect taken over from the corresponding verbs in *-teh₂-. The original semantic difference, reconstructible for the Indo-European proto-language, has been completely forgotten in most of the daughter languages. This is why the Ancient Greek noun ἀρότης m. ‘plougman, farmer’ (< PIE. *h₂erh₃-téh₂-s m.), which originally denoted ‘a person who frequently or constantly ploughs the earth’, seems to be fully synonymous with ἀροτήρ m. ‘plougman, farmer’ (< PIE. *h₂erh₃-tér-s m.) which originally indicated a man who is ploughing currently but not constantly. The same semantic difference must have existed in Baltic (e.g. Lith. artójas ‘ploughman, farmer’, OPruss. artoys ‘farmer’ vs. Lith. arėjas m. ‘plougman’, Latv. arẽjs m. ‘ploughman, farmer’), as well as in Slavic (e.g. Pol. rataj ‘ploughman, farmer’ vs. oracz m. ‘ploughman’).

2

Exploit relations between the word letters and their placement in the word for Arabic root extraction

88%

Hawas F. A.

|

tom Vol. 14 (2)

327--341

EN

This paper presents a new root-extraction approach for Arabic words. The approach tries to assign for Arabic words a unique root without relying on a database of word roots, a list of word patterns or a list of all the prefixes and the suffixes of the Arabic words. Unlike most of Arabic rule-based stemmers, it tries to predict the root-letters positions one by one based on some rules and relations among the word letters and their placement in the word. This paper focuses on two parts of the approach. The first one introduces some rules to distinguish between the Arabic definite article and the permanent component that may found in any Arabic word. The second one classifies Arabic letters in to groups according to their positions in the word. The proposed approach is a system composed of several modules used to extract the word root. The approach has been evaluated using the Holy Quran words. The evaluation results show a promising root extraction algorithm.

3

Feminativi v luči sodobne slovenske glasbe

88%

Markežič T.

Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej

|

2021

|

tom 56

PL

Niniejszy artykuł skupia się na wykorzystaniu form żeńskich pochodzących od rzeczowników rodzaju męskiego we współczesnej muzyce słoweńskiej. Rzeczowniki żeńskie oznaczające osoby wyekstrahowano z wybranych tekstów piosenek i zanalizowano pod względem słowotwórczym. Analiza form żeńskich pochodzących od rzeczowników rodzaju męskiego wskazuje, że w muzyce kobiety są często seksualizowane – ich ogólny wizerunek implikuje seksualność i jest wyraźnie oparty na męskich fantazjach; rzeczywistość językowa często odzwierciedla rzeczywistość społeczną.

EN

This article focuses on the use of feminine forms derived from masculine nouns in contemporary Slovene music. Feminine nouns denoting persons were extracted from selected song lyrics and analysed in terms of their word formation. Based on the analysis of feminine forms derived from masculine nouns it is suggested that in music women are often sexualised – their overall image implies sexuality and is clearly based on male fantasies; linguistic reality often reflects social reality.

4

Towards Regularisation: Morphological Spelling in Several Editions of the Kalender of Shepherdes

63%

Rutkowska H.

Studia Anglica Posnaniensia

|

2013

|

tom 48

|

nr 1

7-28

EN

This corpus-based study focuses on the graphemic realisations of several derivational suffixes in thirteen editions of the Kalender of Shepherdes, an early modern almanac published between 1506 and 1656. Morphological spelling, that is, the consistent representation of particular morphemes, is considered to be one of the most important criteria in research on the orthographic standardisation in English. The analysis of the graphomorphemic information available in the documents under consideration indicates that particular printing houses applied different combinations of spelling rules with regard to the variants of suffixes and were characterised by varying levels of consistency in the use of these graphemic representations. The new spelling variants of the suffixes were adopted partly as the printers’ own regularisation policy, and partly under the influence of normative writings.

5

Rozważania o tureckich sufiksach w języku macedońskim

63%

Sawicka I.

Linguistica Copernicana

|

2022

|

tom 18

247-262

EN

In the article the grammatical / morphological problems generated by the Macedonian suffixes borrowed from the Turkish language are listed. The main topic is the etymology of the Slavic diminutive-hypocoristic suffix -чe. The possible influence of Turkish on the persistence and frequency of this suffix is considered.

PL

Artykuł wylicza problemy gramatyczne/morfonologiczne, jakie generują na gruncie języka macedońskiego sufiksy zapożyczone z języka tureckiego. Główny temat stanowią rozważania o etymologii słowiańskiego sufiksu deminutywno-hipokorystycznego -če. Pod uwagę brany jest ewentualny wpływ turecki na utrwalenie i frekwencję tego sufiksu.

6

Neologizmy z formantem obcym -ing we współczesnym języku czeskim

63%

Ptak L.

Slavica Wratislaviensia

|

2018

|

tom 166

177-184

EN

Loanwords with -ing formation in the Czech language The text deals with problem of the new lexical borrowings used in the Czech language. We concentrate on neologisms, which are of great importance for rise and development of concurrence. Certain types of concurrence based upon suffixal process applied at the formation of new words are analyzed. The paper presents and examines -ing formations used in Czech language (dabing // dabování, jogging // joggování, lobbing // lobbování).

CS

Přejatá substantiva na -ing v současné češtině V příspěvku jsme se zaměřili na anglicismy s příponou -ing (adaptovanou v češtině v podobě -ink), které jsou do češtiny přejímané v původních gerundiálních či participiálních tvarech. Soustřeďujeme se na tvoření domácích potějšků přejímek na -ing. Substantiva slovesná zakončená na -(ová)ní se hojně v současné době odvozují od sloves vzniklých z cizích základů a tvoří tak největší počet domácích protějšků přejímek na -ing. Vznikají tak dvojice synonym jako dabing // dabování, jogging // joggování, lobbing // lobbování.

7

Contre les têtes des mots

51%

Rechad M.

Białostockie Archiwum Językowe

|

2019

|

nr 19

319-327

EN

The question of derivation and the internal structure of words are the subject of this paper. we presented and discussed the Righthand Head Rule. Following several language facts, we concluded that RHR is not universal.We deduced also that word formation is closely related to interfaces and distributed morphology.

FR

Dans ce travail, il était question de vérifier si le mot a une tête morphologique. Suite aux faits de langues différentes, nous avons d´emontré la faiblesse de RHR infirmant le parallélisme entre morphologie et syntaxe. Nous constatons que le processus de la formation des mots dans les langues naturelle est très complexe et concluons que l’interaction entre la morphologie et les autres niveaux linguistiques peut aider à mieux comprendre ce processus.

8

Substantiviske Komplekse Ord Med Subkonfikser I Moderne Dansk

51%

Rajnik E.

Folia Scandinavica Posnaniensia

|

2014

|

tom 16

EN

The article discusses various definitions of the Danish term konfiks (præ- and subkonfiks) as well as other, more recently coined, terms (e.g. komplekse ord) used within Danish, Norwegian, Swedish and German word formation. Section 3 includes a list of nominal subkonfikser present in modern Danish as well as examples thereof. The listed nouns have been classified based on whether their first component can exist independently or not. The summary section includes, amongst others, the productivity of subkonfikser as well as various restrictions regarding their use.

9

Poľské ekvivalenty slovenských záporných adjektív na -teľný v slovensko-poľskom paralelnom korpuse par-skpl-1.0

44%

Ptak L.

|

2023

|

tom 18

|

nr 1

117-130

PL

Artykuł omawia problematykę przymiotników potencjalnych, czyli takich, które zawierają w swym znaczeniu składnik ‘(nie)może/(nie)można’. W opisywanych językach istnieją formanty główne, wykorzystywane w derywacji przymiotników o znaczeniu potencjalnym. Formantami głównymi są następujące sufiksy: w języku słowackim -teľný, np. nedosiahnuteľný, nenahraditeľný, nenapodobiteľný, neoddeliteľný, rozpojiteľný, zameniteľný, oraz w języku polskim -alny, np. dopuszczalny, niejadalny, nieporównywalny, niewidzialny, przesuwalny, wyleczalny. Jak wynika z przeprowadzonych wcześniej analiz, słowackie derywaty z formantem -teľný są liczniejsze niż formacje z -alny w języku polskim. Dlatego też w języku polskim derywaty te mają różne odpowiedniki. W artykule przedstawiono analizę konfrontatywną omawianych przymiotników w słowacko-polskim korpusie paralelnym par-skpl-1.0 oraz w słowniku dwujęzycznym, żeby pokazać innowacyjne możliwości albo też ograniczenia korpusów paralelnych.

EN

The article focuses on a specific category of deverbal adjectives, which convey the notion of possibility/potentiality. These adjectives are characterized by high productivity and semantic compositionality, especially in the Slovak language. Their regular meaning is clearly expressed by specialized suffixes – the Slovak suffix -teľný: nedosiahnuteľný, nenahraditeľný, nenapodobiteľný, neoddeliteľný, rozpojiteľný, zameniteľný and the Polish suffix -alny: dopuszczalny, niejadalny, nieporównywalny, niewidzialny, przesuwalny, wyleczalny. The analysis shows that the number of Polish -alny adjectives recorded in dictionaries is smaller than Slovak -teľný adjectives. That is why in the Polish language these words have different equivalents. The selected adjectives are analysed on the basis of Slovak-Polish parallel corpus par-skpl-1.0 and a Slovak and Polish bilingual dictionary to show the innovative possibilities or limits of the parallel corpus.

SK

V príspevku sa venujeme deverbatívnym adjektívam, ktoré obsahujú význam možnosti a nemožnosti. V slovenčine sa tvoria sufixom -teľný, napríklad nedosiahnuteľný, nenahraditeľný, nenapodobiteľný, neoddeliteľný, rozpojiteľný, zameniteľný a v poľštine dominuje sufix -alny, napríklad dopuszczalny, niejadalny, nieporównywalny, niewidzialny, przesuwalny, wyleczalny. Ako vyplýva z predchádzajúcich analýz, slovenské deriváty s formantom -teľný sú početnejšie ako poľské deriváty s formantami -alny. Preto majú tieto deriváty rôzne ekvivalenty v poľštine. V príspevku bude prezentovaná analýza záporných adjektív na -teľný a ich poľských ekvivalentov v slovensko-poľskom paralelnom korpuse par-skpl-1.0 a v dvojjazyčnom slovensko-poľskom slovníku, aby sa ukázali inovatívne možnosti alebo tiež medze paralelných korpusov.

10

Features of the Word Formation of Infixes in Multi-Language System (Based on the Material of the English Language)

44%

Salmanova S. M.

Studia Orientalne

|

2024

|

nr 1(29)

71-82

RU

Достоинством представленной статьи является, прежде всего, то, что она недостаточно исследована. Причем как англоязычными, так и русскими лингвистами. Их имена приведены в работе. Суть дела в том, что инфиксы являются чрезвычайно редкими морфемами, в отличие от тщательно изученных аффиксов или приставок. Соответственно, наблюдается меньшее распространение разнообразных лексем. Но тем достовернее оправдан выбор этой темы. Автор статьи корректирует мнение некоторых лингвистов о том, что инфиксы служат средством исключительно словообразования. Хоть статистически это и выглядит безупречным высказыванием, тем не менее в работе приведены одни из наиболее ярких, с нашей точки зрения, примеров функционирования других частей речи в английском языке – самостоятельных и вспомогательных: прилагательных, местоимений, междометий и частиц. Тем не менее автор, обобщив мнения некоторых лингвистов, специально посвятивших свои труды этой морфеме, привел примеры из языка художественной литературы. Каждый раз автор конкретно указывает, какое значение инфикс придает словообразованию. Примечательно, что использован материал из различных общественных сфер, например, диалоги в разговорной и художественной речи, спортивные репортажи, ономастика и т. д. Небольшая статья в то же время сжато и лаконично отражает теоретическую часть, подкрепленную конкретными примерами.

EN

The advantage of the presented article is, first of all, the fact that it has been insufficiently researched. Moreover, both English-speaking and Russian linguists. Their names are given in the work. The essence of the matter is that infixes are extremely rare morphemes, in contrast to thoroughly studied affixes or prefixes. Accordingly, there is less distribution in a variety of lexemes. However, the choice of this topic is more reliably justified. The article’s author corrects the opinion of some linguists that infixes serve as a means of exclusively verbal word formation. Although statistically, it looks like an impeccable statement, the work provides some of the most striking, from our point of view, examples of functioning in other parts of speech in the English language – independent and auxiliary: adjectives, pronouns, interjections and particles. Nevertheless, the author, summarising the opinions of some linguists who have specifically devoted their works to this morpheme, gave examples from the language of fiction. Each time, the author indicates explicitly the importance of the infix attached to word formation. Material from various public spheres is used, such as dialogues in colloquial and fiction speeches, sports reports, onomastics, etc. A small article succinctly and concisely reflects the theoretical part, supported by concrete examples.