The paper deals with the problem of unexpected phonemic sequences encountered sometimes in East Slavic toponyms suspected of being borrowed from the extinct autochthonous Pre-Slavic languages of the Pripet and Upper Dnieper basins (and their vicinities), supposedly related to Balto-Slavic. These instances can be considered as exceptions to several Late Common Slavic sound laws (hushing spirants continuing IE palatovelars, as in Lithuanian, instead of whistling ones; the second palatalization of velars instead of the expected first one; velars not changed to affricates and / or spirants before the reflexes of the vocalisms *e, *ě or *ь), suggesting that the respective names were borrowed into East Slavic from local linguistic substrates after the sound laws in question had been completed. The most controversial issue are the apparently non-monophthongized diphthongs of various types (on, oṷ etc. occurring before consonants), which do posit certain phonotactic problems. The results obtained in the paper support the view, expressed by some archaeologists, that the linguistic Slavicization of these areas (including Volhynia), earlier considered as the geographical point of departure of Slavic even by some linguists, was a long and continuous process which was not completed before the end of the 1st millennium AD.
PL
Artykuł poświęcony jest zagadnieniu nieoczekiwanych sekwencji fonemów spotykanych niekiedy w toponimach wschodniosłowiańskich podejrzanych o przejęcie z wymarłych autochtonicznych przedsłowiańskich języków dorzeczy Prypeci i górnego Dniepru oraz ich okolic, przypuszczalnie spokrewnionych z bałtosłowiańskimi. Przykłady te mogą być traktowane jako naruszające późnoprasłowiańskie prawa głosowe (szumiące kontynuanty ie. palatowelarnych, jak w litewskim, zamiast syczących; druga palatalizacja tylnojęzykowych zamiast oczekiwanej pierwszej; tylnojęzykowe zachowane jako takie przed refleksami wokalizmów *e, *ě czy *ь) sugerując, że przedmiotowe nazwy przejęto do wschodniosłowiańskiego z lokalnych substratów językowych po dokonaniu się odpowiednich zmian słowiańskich. Najbardziej kontrowersyjne są przykłady braku monoftongizacji dyftongów różnych typów (on, oṷ itd. przed spółgłoskami), nastręczające problemy związane z fonotaktyką. Uzyskane wyniki wspierają pogląd części archeologów, zgodnie z którym językowa slawizacja tych terenów (w tym i Wołynia), dawniej uważanych za geograficzny punkt wyjścia słowiańszczyzny nawet przez część językoznawców, była procesem długim i przewlekłym, niezakończonym przed końcem I tys. n.e.
The submitted paper is a brief review of phonetic phenomena occurring in the Chinese adaptations of family names used by Polish people. Numerous instances of various linguistic strategies were found in the research material. These are: sound addition type of changes (anaptyxis, paragoge), sound reduction type of changes (apheresis, apocope, syncope), sound order changes (metathesis), as well as substitutions of the original sounds with their phonetically closest counterparts existing in the integrating language. The present deliberations pertain also to the onymic lexical units adaptation process occurring in the course of interlanguange contacts, as well as to a phenomenon of formation of numerous proper name pairs based upon a single anthroponym. The research material consists of 123 Polish surnames and their 325 substitution variants being used in the Chinese language.
PL
Zaprezentowany artykuł stanowi zwięzły przegląd zjawisk o charakterze fonetycznym, które występują w chińskich adaptacjach nazwisk noszonych przez Polaków. W materiale badawczym odnaleziono liczne przykłady różnorodnych strategii językowych. Były to zmiany o charakterze rozszerzeniowym (anaptyksa, paragoga), zmiany redukcyjne (afereza, apokopa, synkopa), zmiany kolejności głosek (metateza) i substytucje dźwięków języka oryginału ich fonetycznie najbliższymi odpowiednikami w języku przejmującym nazwy własne. W pracy przedstawiono również proces adaptacji nazw własnych w kontaktach międzyjęzykowych oraz zjawisko powstawania licznych par nazw własnych, których źródłem są pojedyncze antroponimy. Na omówiony w artykule materiał badawczy złożyły się 123 nazwiska polskie i 325 ich wariantów substytucyjnych, które funkcjonują w języku chińskim.
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.