Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Stylizacja językowa w filmach historycznych o początkach państwa polskiego (Bolesław Śmiały, Gniazdo)

100%

Bobrowski J.

|

2017

|

tom 26

321-335

EN

The article discusses exponents of linguistic stylisation that occur in two polish historical films: Boles³aw the Bold (Dir. Witold Lesiewicz, 1971) and The Nest (Dir. Jan Rybkowski, 1974). Stylistic means are divided into three basic groups: grammatical (syntactic), semantic and pragmatic. The research has shown that the creators of both films applied similar methods of stylisation. They most often used following linguistic tools: analytical forms of the Polish past tense, inversion, item archaisms, bookish vocabulary and old honorific expressions. However, one may notice quantitative differences between analysed works. Exponents of stylisation more often appear in Bolesław the Bold. On the other hand, they exhibit greater diversity in The Nest. In the final part of the article, the author claims that research into film dialogues should become an integral part of Polish stylistics.

2

Ervín Varga and Implementation of the Elements of Particularism in the Practice of Folklore Revival Movement in Slovakia after 2000

99%

Hrabovská M.

|

nr 1

33 - 42

EN

The study deals with the development of dance folklorism in Slovakia after 2000. Attention is mainly paid to Ervín Varga (1955–2013), a leading choreographer and dance teacher, whose artistic activities started in the 1980s the process of implementing the elements of particularism in the performance, teaching and choreographic practice. He was a mentor and partially also a primary role model for the incoming generation of dance teachers, choreographers, and performers of two influential Slovakian civic associations – “Dragúni“ from Bratislava and “Klub milovníkov autentického folklóru“ from Košice – in their teaching and artistic practice. The study is based on the theoretical concept of essentialisation and particularisation by the American dance theorist Anthony Shay (2002). Using this concept, he replaces the traditional way of thinking about stylisation in dance and its theoretical reflection in three stages – quotation, imitation, and re-composition − which were introduced into the professional discourse of Slovak folkloristics by Milan Leščák and Svetozár Švehlák in the 1970s. The study elucidates the contribution of Ervín Varga to the choreographic, teaching and performance practice in folklore revival movement in Slovakia after 2000 and defines basic features of particularism in dance folklorism after 2000.

3

Styl i stylizacja językowa według Krystyny Pisarkowej

99%

Szczerbowski T.

Stylistyka

|

2023

|

tom 32

23-33

EN

Krystyna Pisarkowa expressed her academic interest in stylistics directly or indirectly in the titles of her numerous publications. Her merit is drawing attention to the treatment of the word style in colloquial language as an evaluating predicate (for example, in great/grand/fine, etc. style). In turn, she called Umberto Eco’s book, “The Name of the Rose”, a novel about the truth of signs. Krystyna Pisarkowa considered deviations from language norms and semantic shifts to be a creative way of searching for truth in signs themselves. Archaisation in Sławomir Mrożek’s work is – in her opinion – “a deliberate anachronism, a dissonance, a deformation of uses and meanings, which exposes untruth, the falsity of characters, the ugliness of banality, the ridiculousness and deadness of a pattern and template.” In her publications, she emphasised that “intention is the core of every act of communication, hence it should be discovered and that suffices.” Krystyna Pisarkowa’s research combines pragmatics with style. Her works are an invaluable lesson in style and interpretation.

4

Overshooting Americanisation. Accent Stylisation in Pop Singing – Acoustic Properties of the Bath and Trap Vowels in Focus

99%

Konert-Panek M.

Research in Language

|

2017

|

tom 15

|

nr 4

371-384

EN

The paper addresses the problem of overshoot involved in singing accent stylisation. Selected phonetic features indexed as “American” and “Cockney” are analysed in the singing and speaking styles of a British vocalist, Adele. Overshoot, understood as a greater frequency or an exaggerated quality of a given feature, is characteristic of staged performance (Bell and Gibson 2011; Coupland 2007). PRAAT is used to establish the acoustic properties (F1 and F2) of the BATH and TRAP vowels, as well as the presence or absence of the BATH-TRAP split. The results show that Americanisation regarding the BATH-TRAP split in singing is present and the Americanised vowel tokens are “overshot”, having higher F2 frequency compared with the regular British TRAP vowel.

5

The Memory Trace of Jewishness in the Memoir Literature of Authors of the Late 19th Century

99%

Vrajová J.

|

tom 19

|

nr 39

123-138

EN

This study focuses on the phenomenon of Jewishness and its representation in memoir literature. The author concentrates both on memoirs in the true sense of the word (recorded recollections) and on variations of the genre — e.g. memoir travelogues. However, she also takes into account texts in which distinctly fictionalised elements are discernible, and which can be classified within the genre of memoirs rather than that of the short story or novella only thanks to the author’s statement (usually presented in the introduction) that the described event belongs to his or her own personal recollections. The analysed texts demonstrate various degrees of playing upon national stereotypes, but it would nevertheless be inaccurate to term them anti-Semitic. However, in the concluding part of the study attention is drawn to Jaroslava Procházková’s pamphlet Český lid a český Žid (The Czech People and the Czech Jew), in which manifestly anti-Semitic propositions are put forth, intentionally accenting the stereotype of the Jew as a dishonest trader. The communication strategy in Procházková’s writing lacks literary ambitions, and the childhood recollection presented therein is entirely subordinated to the ideology of anti-Semitism.

6

Z Łemkowskiej Księgi Rodzaju – wykładniki stylizacji biblijnej w tekście Władysława Grabana

85%

Rychter J.

Język. Religia. Tożsamość

|

2019

|

nr 1(19)2019

121-133

PL

Artykuł zawiera wieloaspektową analizę tekstów pięciu prozatorskich Władysława Grabana zatytułowanych Z Łemkowskiej Księgi Rodzaju zamieszczonych w tomiku Znaleźć równowagę duszy z 2004 r. Wykazano, iż teksty nawiązują w sferze idei i kompozycji do starotestamentowego wzorca, natomiast na płaszczyźnie językowej, w tym leksykalno‑frazeologicznej, stylizacja biblijna ma charakter niezwykle powierzchowny.

EN

The paper presents a multi‑faceted analysis of five prose texts by Władysław Graban entitled "Z Łemkowskiej Księgi Rodzaju" [From the Lemko Book of Genesis], published in his 2004 volume "Znaleźć równowagę duszy" [Finding the Balance of the Soul]. It was found that the texts follow the Old Testament model on the level of ideas and composition. At the same time, the biblical stylisation on the linguistic level, including lexis and phraseology, is extremely superficial.

7

„Społeczeństwo jako ciało jest pęknięte”. Zabiegi stylizacyjne w dialogach Małgorzaty Szumowskiej i Michała Englerta na przykładzie filmów Body/Ciało i Twarz

85%

Miławska-Ratajczak M.

|

2021

|

tom 28

|

nr 2

299-317

EN

The aim of this article is to present an overview of the stylistic measures identifiable in the dialogues of two films whose screenplays were written by Małgorzata Szumowska and Michał Englert – Body (2015) and Mug (2017). The analysis of linguistic and stylistic means has been organised into three categories that can be used to describe the work of this script-writing duo (in line with Adam Kruk’s critical proposition): deliberate schematicity, social hearing (as a metaphor for social sensitivity) and mockery. In the linguistic layer of these films, schematicity comes to the fore through the accumulation of homogeneous linguistic means (especially from the emotional register of colloquial Polish) and contrasting juxtapositions of various social variants of the language. The social hearing of Szumowska and Englert is revealed especially through the presence of linguistic templates, and mockery – in the linguistic joke and in the openly mocking statements of some of the characters. The analysis shows that the dialogues are another testimony to the stylish separateness of Szumowska and Englert and one of the ways to portray Poland as full of internal divisions.

8

Stylizacja językowa w serialach telewizyjnych o tematyce historycznej (na wybranych przykładach)

71%

Bobrowski J.

Język Polski

|

2015

|

tom 95

|

nr 5

466-476

PL

Artykuł poświęcony jest formom i funkcjom stylizacji językowej w dialogu filmowym. Przeanalizowane zostały pierwsze odcinki trzech klasycznych polskich seriali historycznych: „Królewskich snów”, „Królowej Bony” i „Czarnych chmur”. Autor opisuje gramatyczne, semantyczne i pragmatyczne wykładniki stylizacji historycznej. Okazuje się, że zabiegi stosowane przez twórców filmowych są bardzo podobne. Twórcy seriali wykorzystali literacki stereotyp staropolszczyzny. Jego podstawowymi elementami są archaizmy rzeczowe, konwencjonalne archaizmy stylistyczne, słownictwo książkowe i staropolskie tytuły grzecznościowe. Autor uważa, że znaczny wpływ na kształt językowy dialogów ma specyfika medium audiowizualnego

EN

The article is concerned with forms and functions of linguistic stylisation in film dialogues. The opening episodes of the three classical Polish historical series: “Royal Dreams”, “Queen Bona” and “Black Clouds” are analysed. The author describes the grammatical, semantic and pragmatic exponents of the historical stylisation. It turns out that the procedures used by the filmmakers are very similar. The creators of the series harnessed the literary stereotype of Old Polish. Its basic elements are item archaisms, conventional stylistic archaisms, bookish vocabulary and Old Polish courtesy titles. The author believes that the specificity of the audiovisual medium has a significant impact on the linguistic form of dialogues.

9

Stylizacja ludowa w XVII-wiecznych pastorałkach Jana Żabczyca (na materiale „Symfonij anielskich”)

71%

Galilej C.

|

2008

|

nr 1

2285-302

PL

Jan Żabczyc, wczesnobarokowy poeta nadworny, jest autorem jednego z najpopularniejszych w historii literatury polskiej zbioru kolęd pt. Symfonije anielskie. Różnorodność gatunkowa zamieszczonych w nim pieśni (kolędy teologiczne, noworoczne, pastorałki) oraz ich oryginalny kształt językowy, dostrzeżony przede wszystkim w utworach pasterskich utrwaliły nazwisko Żabczyca jako twórcy nowej polskiej odmiany kolędowej – pastorałki. Celem niniejszego artykułu jest przegląd typowych dla pastorałki cech stylistyczno-językowych, które stanowią jej wyróżniki spośród pozostałych odmian gatunkowych kolędy. Analiza Symfonij pokazuje, iż pastorałki nie są autentycznymi utworami ludowymi, lecz jedynie stylizowanymi na ludowe za pomocą kilku zręcznych zabiegów m.in. poprzez zastosowanie stałego schematu kompozycyjnego, odpowiedniej segmentacji tekstu (incipity o charakterze ludowym), formy podawczej (dialog, monolog), ludowego modelu wiersza oraz elementów ludowej poetyki (typizacja postaci, stosowanie zdrobnień). Te właściwości językowe współtworzą w Symfonijach harmonijną całość, dzięki której Żabczycowe kolędy przez wieki funkcjonowały w żywej praktyce wykonawczej, dwie zaś z nich na stałe weszły do zasobu pieśni kościelnych.

XX

The aim of this article is a review some typical linguistic and stylistic features of 17th pastoral carols, which establish a specifi cation of this genre. Pastoral carols are not authentic folk texts. They were written in educated church environments. The early baroque poet Jan Żabczyc is thought as a father of this genre in polish literature. A part of his literary production shows a imitation of folk language by using for example the same fable scheme, dialogue, monologue, a creation of the characters, attempts of polonisation of Naitivity Scene, folk model of versifi cation. The Żabczyc’s pastoral carols were very popular more than three centuries and two of them (Przybieżeli do Betlejem pasterze, A wczora z wieczora) are still alive.

10

Fleksyjne wykładniki stylizacji na polszczyznę Żydów w przedwojennym szmoncesie kabaretowym

71%

Krasowska A.

|

2019

|

nr 33

243-254

PL

Artykuł jest poświęcony stylizacji językowej w przedwojennych szmoncesach kabaretowych. Przyjmując perspektywę lingwistyczną, autorka analizuje zjawiska fleksyjne, które stały się językową kanwą szmoncesów: błędy związane niedostateczną znajomością polszczyzny oraz interferencje wewnętrzne i zewnętrzne (z językiem jidysz). W tekstach kabaretowych zabiegi te pełnią funkcję identyfikacyjną (wskazują na żydowskiego bohatera utworu) i gatunkotwórczą, służą także wywołaniu efektu komicznego. Analiza środków wykorzystanych przez autorów szmoncesów jest rozszerzeniem i uzupełnieniem badań nad polszczyzną Żydów w tekstach literackich i ludowych, które w latach 80. XX w. prowadziła Maria Brzezina.

EN

The article is devoted to language stylization in pre-war cabaret szmonces. Accepting the linguistic perspective, the author analyzes inflectional phenomena, which became the linguistic canvas of szmonces: mistakes related to insufficient knowledge of Polish as well as internal and external interference (with the Yiddish language). In cabaret texts, these means have both the identifying function (they point out to a Jewish character) and the genre-making function, they also serve to create a comic effect. The analysis of measures used by the authors of szmonces is an extension and supplement to the study of the Polish language of Jews in literary texts that Maria Brzezina conducted in the 1980s.

11

„Ekspert”, „mędrzec”, „dowódca”, „wieszcz” i „dziadek” — różne role nadawcy programów partii politycznych, tworzone dzięki stylizacji

57%

Kłosińska K.

Język a Kultura

|

2014

|

tom 24

95 - 105

EN

The article describes those stylistic characteristics of the programmes of marginal political parties (the contemporary ones), which make the senders claim certain roles (either intentionally or nonintentionally). The figure of an “Expert” is achieved by the use of language typical for economics and science. A “Sage” is created in written texts by the language of philosophical treatises and religious sermons. The figure of a “Commander” emerges from the texts written in the style similar to official language, military language or the language of statutes. The role of a “Bard” is performed when a politician uses aphorisms or the texts resembling literary works. The creation of a “Grandfather” is present in a tale, where the basic truths are described.

12

Powieść historyczna według Sienkiewicza. Teoria i praktyka

57%

Bujnicki T.

Czytanie Literatury. Łódzkie Studia Literaturoznawcze

|

2016

|

nr 5

123-137

EN

Sienkiewicz had shown a keen interest in the issue of the historical novel prior to making his own first attempts at the genre. Among various reviews written by Sienkiewicz, a short analysis of Kraszewski’s Teutonic Knights 1410 (Krzyżacy 1410) is of particular significance, since Sienkiewicz stipulates there a general outline of the genre. On the other hand, while evaluating Historical Sketches (Szkice historyczne) by Ludwik Kubala, Sienkiewicz pointed to the potential literatureness of the history itself. The practical realisation of the genre of historical novel, as exercised by the author of The Trilogy, was preceded by his Tartar Captivity (Niewola tatarska), stylised for an old-Polish diary. And the famous series of novels set in the 17th century had formed the model of historical novel which was subsequently repeated in Quo Vadis and The Teutonic Knights (Krzyżacy). Sienkiewicz generalised on his writing experience in a lecture on the historical novel, in which he listed his views regarding the purpose and the form of the genre.

PL

Problematyka gatunkowa powieści historycznej zajmowała Sienkiewicza jeszcze przed przystąpieniem do uprawiana tego gatunku Wśród recenzji pisarza szczególnie ważna jest krótka ocena Krzyżaków 1410 Kraszewskiego, na podstawie której Sienkiewicz określił ogólne zarysy gatunku. Natomiast oceniając Szkice historyczne Ludwika Kubali, wskazał na potencjalną literackość samych dziejów. Praktykę na polu powieści historycznej autora Trylogii poprzedziła stylizowana na pamiętnik staropolski Niewola tatarska. Z kolei słynny cykl powieści o siedemnastym wieku uformował model powieści historycznej powtarzany potem w Quo vadis i Krzyżakach. Swoje doświadczenie pisarskie uogólnił Sienkiewicz w odczycie o powieści historycznej, w którym wyłożył swoje poglądy na cel i formę tego gatunku.

13

Польские культурные мотивы в «Куда ж нам плыть?» Бориса Акунина и в переводе повести на польский язык

57%

Jóźwiak J.

|

nr 10

221-233

RU

Цель статьи ‒ представить результаты индивидуального выбора переводчика в процессе передачи культурно обусловленных языковых элементов с русского языка на польский язык. Материал был почерпнут из рассказа Бориса Акунина «Куда ж нам плыть?» и перевода текста на польский язык «Dokąd płyniemy?». В процессе анализа был использован сопоставительно-описательный метод. В статье рассматриваются различные способы передачи единиц в ситуации, когда стилизация касается языка, на который делают перевод, особенно в такой специфической ситуации как «двойная» стилизация. В результате проведенного анализа можно оценить, в какой степени решения переводчика позволили передать культурные коннотации и сохранить в тексте перевода функции, выполняемые рассматриваемыми переводческими единицами в тексте оригинала.

EN

The aim of this paper is to present the results of translators’ individual choices in the process of transmitting Polish culture-specific elements from a Russian text to Polish culture. The source material was taken from the novel “Where shall we go?” by Boris Akunin and its translation into Polish. During the analysis, a comparative-descriptive method was used. The different ways of transferring units in a situation when stylisation concerns the language into which the translation is made, especially in such a specific situation as “double” stylisation are discussed. As a result of the analysis, it is possible to assess the extent to which the translator's decisions made it possible to convey cultural connotations and preserve in the translation text the functions performed by the considered translation units in the original text.

PL

Polskie motywy kulturowe w „Dokąd płyniemy?” Borysa Akunina i w przekładzie opowiadania na język polski Celem artykułu jest zaprezentowanie rezultatów indywidualnych wyborów tłumacza w procesie przekazu uwarunkowanych kulturowo elementów językowych z języka rosyjskiego do tekstu w języku polskim. Materiał ilustracyjny został zaczerpnięty z opowiadania Borysa Akunina „Куда ж нам плыть?” oraz tłumaczenia tekstu na język polski „Dokąd płyniemy?”. W procesie analizy została zastosowana metoda porównawczo-opisowa. W artykule zostały omówione różne sposoby przekazu jednostek w tak specyficznej sytuacji, jaką jest „podwójna” stylizacja. W rezultacie przeprowadzonej analizy można ocenić, w jakim stopniu decyzje tłumacza pozwoliły przekazać konotację kulturową i zachować w tekście przekładu funkcje pełnione przez analizowane jednostki przekładowe w tekście oryginału. Польские культурные мотивы в «Куда ж нам плыть?» Бориса Акунина и в переводе повести на польский язык Цель статьи ‒ представить результаты индивидуального выбора переводчика в процессе передачи культурно обусловленных языковых элементов с русского языка на польский язык. Материал был почерпнут из рассказа Бориса Акунина «Куда ж нам плыть?» и перевода текста на польский язык «Dokąd płyniemy?». В процессе анализа был использован сопоставительно-описательный метод. В статье рассматриваются различные способы передачи единиц в ситуации, когда стилизация касается языка, на который делают перевод, особенно в такой специфической ситуации как «двойная» стилизация. В результате проведенного анализа можно оценить, в какой степени решения переводчика позволили передать культурные коннотации и сохранить в тексте перевода функции, выполняемые рассматриваемыми переводческими единицами в тексте оригинала.