Początki monasteru supraskiego sięgają XV w. W 1501 r. wybudowano pierwszą drewnianą świątynię pw. św. Jana Teologa, a w 1511 r. ukończono budowę głównej murowanej cerkwi pw. Zwiastowania NMP. Obronny charakter cerkwi oraz połączenie stylu bizantyjskiego i gotyckiego ukazują specyfikę miejsca i okresu, w jakim była budowana. Z biegiem czasu na terenie klasztoru wznoszono nowe świątynie, w XVIII w. wybudowano bramę wjazdową - dzwonnicę oraz inne budynki klasztorne. W 1944 r. wycofujący się hitlerowcy zburzyli główną cerkiew Zwiastowania NMP. Po długich i trudnych staraniach na przełomie XX i XXI w. świątynię zrekonstruowano na podstawie danych z inwentaryzacji z 1910 r. (wykonano m.in. fotogrametrie detali, zrekonstruowano sklepienia gwiaździste i krzyżowe we wnętrzu, itd.). Obecnie na terenie kompleksu prowadzone są prace rewaloryzacyjne pozostałych budynków monasterskich. Architektura monasteru - jest wynikiem czasów i miejsca, w którym powstawała przez kilka stuleci, dlatego jest wielowątkowa. Decyduje o tożsamości krajobrazu i przestrzeni.
EN
The beginnings of monastery in Supraśl we can find in XV century. In 1501 the first wooden church was erected (Saint John 's), in 1511 they finished to build the main brick orthodox church of The Annunciation of the Holy Virgin Mary. Defensible character of this church and the mixing of bizantic and gothic styles show the specific of that times and the space. Later the other monastery's churches were built, in XVIII century the bell tower was erected and also other buildings. In 1944 Germans destroyed the main church of the Supraśl monastery. After long and difficult trials in the end of XX c. and the begin of XXI c. this church was reconstructed, based on the listing from 1910 (details using photogrammetry method, also reconstruction of the lierne and groined vaults in interior, etc.). Architecture of Supraśl monastery has many aspects because it was created for a few centuries. It also decides about the identity and the space. We got back the identity of the place, very mystical because of such architecture, very individual, forming the cultural space of eastern boundaries of European Union.
The main purpose of this article is to indicate the references to Byzantine art that appear in the discourse of the Committee for Care on Russian Icon Painting (in Russian: Комитет попечительства о русской иконописи, 1901-1918) and to point to their ideological functions. The author tries to show whether and how Byzantine patterns were used in the publications of this institution (above all, in the Nikodim Kondakov icon podlinnik). She proves that the use of references to the art of Byzantium was an element of the program of religious revival postulated by Nicholas II, and perfectly matched the theocentric utopia created by the tsar.
PL
Głównym celem niniejszego artykułu jest pokazanie odniesień do sztuki bizantyjskiej, które pojawiają się w dyskursie Komitetu Troski o Rosyjskie Malarstwo Ikonowe (ros. Комитет попечительства о русской иконописи, 1901-1918), a także wskazanie ich funkcji ideologicznych. Autor stara się pokazać, czy i w jaki sposób wzorce bizantyjskie były wykorzystywane w publikacjach tej instytucji (przede wszystkim w podlinniku ikonopisarskim Nikodima Kondakowa). Udowadnia, że zastosowanie nawiązań do sztuki bizantyjskiej było elementem postulowanego przez Mikołaja II programu odrodzenia religijnego, a także doskonale wpisywało się w teocentryczną utopię, stworzoną przez tego cara.