Artykuł poświęcony jest kwestii wadliwości decyzji administracyjnej, która ma miejsce wtedy, gdy decyzja nie jest zgodna z wymogami przewidzianymi prawem. Można wyróżnić kilka typów wad, a najpoważniejszą jest ta powodująca jej nieważność. Nieważną decyzję można zdefiniować jako nieistniejącą: jest to prawnie nieistotny skutek działania organu administracyjnego. Ponieważ nieważna decyzja z prawnego punktu widzenia nie istnieje, nie wywołuje też jakichkolwiek skutków publicznoprawnych; nikt nie jest obowiązany do poszanowania nieważnej decyzji i jej przestrzegania. Artykuł odnosi się szczególnie do istoty i natury nieważności decyzji oraz przyczyn nieważności. Autorka przyczyny te przedstawia, odwołując się do konkretnych przykładów z praktyki. Uwagę poświęca również procesowi prowadzącemu do usunięcia nieistniejącej decyzji ze sfery prawnej. Skoro nieważna decyzja administracyjna nie istnieje, nie może być ani zmieniona, ani uchylona, zatem jedyną właściwą procedurą jest autorytatywne stwierdzenie nieważności takiej decyzji. Artykuł koncentruje się na wskazaniu, kiedy nieważność decyzji może zostać stwierdzona bezpośrednio przez władze administracyjne, a kiedy przez sądy. Podnosi również kwestię konsekwencji prawnych nieważności, w tym zagadnienie szkód spowodowanych przez akty nieważne. Powyższe problemy są analizowane głównie w odniesieniu do Republiki Czeskiej, ale celem opracowania jest przedstawienie także rozwiązań dotyczących nieważności decyzji przyjętych w niektórych innych krajach europejskich. Kwestia nieważności jest rozważana zarówno w kategoriach aktualnej legislacji, jak również doktryny i praktyki orzeczniczej. Autorka ukazuje najbardziej poważne braki w obecnym ustawodawstwie czeskim związane z kwestią nieważności decyzji administracyjnych oraz formułuje w tym zakresie postulaty de lege ferenda.
EN
This article focuses on the defect of an administrative decision occuring when a decision does not comply with the binding legal requirements. Several types of defect may be distinguished, of which the one that results in a declaration of nullity is the most serious. An invalid decision may be defined as non-existing or having a legally immaterial effect of an action of an administrative body. From the legal point of view an invalid decision is non-existent and as such does not lead to any legal consequences. Neither is an entity obliged to respect, observe or follow an invalid decision. In this article, the essence and nature of an invalid decision and the reasons for invalidity are analysed based on actual cases. The process leading to a removal of a nonexistent decision from the legal sphere is also discussed. Since an invalid decision does not exist and cannot be reversed or repealed, the only procedure left is declaration of its nullity. The analysis focuses on establishing when the nullity of a decision may be declared by administrative bodies, and when such declaration requires a court decision. Legal consequences of an invalid decision being enforced and the harm caused thereby are also discussed. The above issues are analysed primarily with regards to the Czech Republic although the aim of the article has also been to present solutions adopted in some other European states. Some major deficiencies concerning the invalidity of administrative decisions in the Czech Republic have been identified as well, followed by some de lege ferenda postulates.
W niniejszym artykule autor charakteryzuje instytucję stwierdzenia nieważności decyzji administracyjnej, analizując następnie wybrane wady nieważności w kontekście decyzji o wpisie do rejestru zabytków, w oparciu o wydane już w tym zakresie rozstrzygnięcia ministra kultury i dziedzictwa narodowego oraz z uwzględnieniem stanowisk wyrażanych w orzeczeniach sądów administracyjnych. Przeprowadzona analiza umożliwia przyjęcie, iż decyzje o wpisie do rejestru zabytków w największym stopniu obarczone są wadami nieważności polegającymi na wydaniu decyzji w sprawie poprzednio rozstrzygniętej inną decyzją ostateczną (art. 156 par. 1 pkt 3 k.p.a.) oraz wydaniu decyzji trwale niewykonalnej (art. 156 par. 1 pkt 5 k.p.a.). W kontekście drugiej z wyżej wymienionych wad pojawia się przy tym istotne pytanie o to, czy warunkiem wykonalności decyzji o wpisie do rejestru zabytków jest określenie granic obszaru objętego wpisem. W dwóch sprawach dotyczących stwierdzenia nieważności decyzji o wpisie do rejestru zabytków parku krajobrazowego w Faszczycach oraz decyzji o wpisie do rejestru zabytków założenia urbanistycznego Wilanowa sądy administracyjne stanęły na stanowisku, że decyzja o wpisie do rejestru zabytków, która nie precyzuje w swej treści granic terenu poddanego ochronie prawnej ani nie posiada załącznika graficznego, który precyzowałby granice tego obszaru jest decyzją niewykonalną w rozumieniu art. 156 par. 1 pkt 5 k.p.a., co stanowi podstawę do stwierdzenia jej nieważności. W ocenie autora zaprezentowane w orzecznictwie stanowisko powoduje, że byt prawny wielu decyzji o wpisie do rejestru jest zagrożony, jako że obarczone są one wadą trwałej niewykonalności. Z tego względu zasadne wydaje się wyjście naprzeciw istniejącemu już od lat problemowi wadliwości decyzji o wpisie do rejestru zabytków poprzez dokonanie ogólnej oceny skali i charakteru tego problemu, a następnie podjęcie działań prawnych służących kompleksowej sanacji zbioru decyzji dotkniętych wadami nieważności, w tym w szczególności wadą trwałej niewykonalności decyzji.
EN
In this article, the author characterises the remedy of the declaration of the invalidity of an administrative decision and subsequently gives an analysis of selected defects resulting in invalidity in respect of decisions on entry into the register of monuments, based on rulings of the Minister of Culture and National Heritage that have been issued so far and taking into account positions expressed in decisions of administrative courts. The analysis enables the assumption that defects resulting in invalidity affect decisions on entry into the register of monuments to the highest degree are defects consisting in issuing a decision in a case that has previously been settled by another final decision (art. 156 § 1 (3) of the Administrative Procedure Code) and issuing a decision that is permanently unenforceable (art. 156 § 1 (5) of the APC). As for the latter of these defects, the question that arises is whether the condition for the enforceability of a decision on making an entry into the register of monuments is the definition of the boundaries of the site covered by that entry. In two cases regarding the declaration of the invalidity of a decision on entering into the register of monuments the landscape park in � � Faszczyce and the urban layout of Wilanów, administrative courts took the position that a decision whose contents do not specify the boundaries of the site covered by legal protection and which does not include a graphical appendix specifying the boundaries of that site is an unenforceable decision within the meaning of art. 156 § 1 (5) of the APC, which provides a basis for declaring such a decision invalid. In the author’s opinion, the position adopted in judicial decisions threatens the legal existence of many decisions on entry into the register of monuments, as they are burdened with the defect of permanent unenforceability. For this reason, it seems justified to address the long-existing problem of defectiveness of decisions on entry into the register of monuments by making a general evaluation of the scale and character of that issue and subsequently taking legal steps aimed at curing comprehensively the body of decisions containing defects resulting in invalidity, including, in particular, the defect of the permanent unenforceability of a decision.
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.