Nowa wersja platformy, zawierająca wyłącznie zasoby pełnotekstowe, jest już dostępna.
Przejdź na https://bibliotekanauki.pl
Preferencje help
Widoczny [Schowaj] Abstrakt
Liczba wyników

Znaleziono wyników: 19

Liczba wyników na stronie
first rewind previous Strona / 1 next fast forward last
Wyniki wyszukiwania
Wyszukiwano:
w słowach kluczowych:  street names
help Sortuj według:

help Ogranicz wyniki do:
first rewind previous Strona / 1 next fast forward last
|
|
nr 1
53-62
EN
The article examines the mural paintings in the Smíškovský Chapel in the Church of St Barbara in Kutná Hora to determine the probable origin and training of the unknown artist behind them. The paintings were created between 1488 and 1492 to decorate the burial chapel of Michal of Vrchoviště and they are among the most important painted monuments from late mediaeval Bohemia. They constitute a conceptually sophisticated representation of salvation, in which the central scene is the Crucifixion painted on the east wall. The paintings are the result of an intricate mixture of artistic influences and are evidence of the close ties that existed at that time between society in Kutná Hora and major central European cities. They show reflections of the works of the Early Netherlandish painters and Italianate themes, which may have served as sources of inspiration for the artist, who was probably based in the area of Southern Germany in the 1470s and 1480s, and there is clear evidence of his links to Nuremburg. Based on formal similarities identified in these paintings there are grounds to assume that the artist had some contact with the epigones of Rogier van der Weyden or their works. While it cannot be ruled out that the artist himself spent time in the Southern Netherlands, there is very little evidence of any direct ties to Italy. In the conclusion of the article the author attempts to identify the artist and puts forth two hypotheses that agree with a newly proposed dating for the paintings. The presence of the unknown artist in Kutná Hora coincides with the period during which Master Briccius was working as a stonemason on completing the Church of St Barbara. From this the author concludes that if Master Briccius, who was known in archival records not only as a stonemason, but also a painter, was not himself the creator of the paintings, then the artist could have been one of his immediate associates. Alternatively, the author suggests a North European painter in a group of Italian painters whom archival records indicate were working in Kutná Hora for King Vladislas II at the time the paintings were created.
2
Content available Nazwy ulic Żychlina
80%
EN
History of Żychlin small town on borderland of land of Łęczyca and Masovia voivodeship reaches XIV century. Firstly its buildings were marked with consecutive numbers despite the current names of communications high roads. Street names in the city appeared probably in early XVIII century and had topographical character connected to the towns where they leaded(Łowicka, Poznańska, Warszawska). There were 6 streets, market and square for horse and cattle market in 1860. Nowadays in Żychiln there are 59 streets and squares. Amongst them the biggest group are avenues of personal names and place names. No names connected to the local city history has survived (Podwale, Warszawska, Zakościelna, Poznańska, Łowicka).
PL
Historia Żychlina małego miasteczka pogranicza Ziemi Łęczyckiej i Mazowsza sięga XIV wieku. Początkowo jego zabudowa oznaczana była kolejnymi numerami niezależnie od przebiegu używanych nazw zwyczajowych traktów komunikacyjnych. Nazwy ulic w mieście pojawiły się prawdopodobnie na początku XVIII wieku i miały charakter topograficzny związany z miejscowościami do których prowadziły (Łowicka, Poznańska, Warszawska). W 1860 r. istniało 6 ulic i Rynek oraz plac na targ koński i bydlęcy. Obecnie w Żychlinie istnieje 59 ulic i placów. Wśród nich największą grupę stanowią ulice o nazwach osobowych oraz nazwach miejsca. Nie zachowały się nazwy związane z lokalną historią miasta takie jak: Podwale, Warszawska, Zakościelna, Poznańska, Łowicka.
3
Content available Duchowni jako patroni ulic Krakowa i Bolonii
80%
|
|
nr 2
28-44
XX
The aim of this article is the analysis of the role performed by the clerics as patrons of the Cracovian and Bolognian streets. Street names commemorating priests, monks and nuns constitute the collection of commemorative anthroponyms - the nomenclature class which underwent rapid development in the 20th century. Clergymen who are street patrons belong to a group of single-person patrons who were historical characters. Choosing them for patrons of the traffic routes does not stem entirely from their contributions connected with the ministry. In certain cases, the fact of being a clergyman is an additional trait characterizing the commemorated persons for their achievements in some different fields. Taking the above into account, the clerics who are patrons of the Cracovian and Bolognian streets, have been divided into three subgroups: 1) clerics who were priests, friars and nuns of great merit; 2) saints who used to clerics while alive; 3) clerics commemorated as outstanding representatives of various fields of study and social life. The analysis of the collected data demonstrates a slight domination of the clergy patrons category in the Cracovian urban nomenclature as these anthroponyms represent 8.9% of individual street patrons. In Bologne, on the other hand, the percentage share of this class does not exceed 5.4%. The internal structure of this category is fairly varied. Both cities display representatives of various levels of the church hierarchy: popes, bishops, parsons of the district parishes, etc. The group of clergymen commemorated for their other contributions shows a similar internal heterogeneousness. It includes merited humanists, politics and artists. On the basis of the data collected, a statement can be made that clerical patrons perform a similar role in both cities and they hold similar values which Poland and Italy share as countries belonging to the same civilization circle.
EN
The goal of the text is to summarise and analyse commemorative strategies and trends that were used in case of the Czechoslovak and Czech president Václav Havel (1936–2011; 1989–2003, in office) and that were especially expressed through proper names, mostly street names. The research is primarily based on selected archival sources and opinion journalism of the day. The research issue is presented against the broad background of place names commemorating Czechoslovak and Czech presidents over the course of the 20th century.
5
Content available remote Nová pražská detoponymická urbanonyma
70%
Acta onomastica
|
2012
|
tom 53
|
nr 1
295-307
EN
The paper analyses the motivation and functions of the detoponymic urbanononyms that came into existence between the years 1998 and 2011. The analysed names of streets and other public places in Prague are classified into four basic categories: (1) names with an orientation function, (2) names with a commemorative function, (3) names with a systemic function, (4) names expressing proprietary relationships. Unlike the names formed in the preceding periods, these newer names do not display many deviations from the usual form of detoponymic urbanonyms. This fact enables the author to devote more attention to the motivation of the individual names, though the form is also analysed within the individual motivation categories.
EN
The subject matter of this article is the axiological analysis of 694 names of streets in Wawer (a Warsaw district since 1951). Its aim was to answer the question which values are preserved by the Wawer urbanonyms. The research leads to the conclusion that the described collection is not an anthropocentric one: it is primarily names related to the natural environment and space that prevail there. Onyms commemorating individual or collective heroes are a scarcity here, as are the names connoting the broadly defined culture, economy, and social life. Due to the specific conditions in which the Wawer urbanonymy was created, its nature is unique on the national scale: as many as 171 street names are ones recorded only in Wawer.
EN
A description of manners of the identification of streets in manuscript documents, which the 17th and 18th centuries municipal year books were, is the subject of the article. Three types of phrases were analysed: the phrases with a sentence determiner, the phrases with a determiner in the form of the prepositional phrase and the phrases with a determiner in the form of adjective. The essential aim of the research is to establish possible semantic structures which were the semantic sources in the process of deriving the nominal groups that have become the street names. The results of the research are as follow: 1. streets were identified almost exclusively (apart from two cases) by deriving the semantic locative relation; 2. most of the locative relations were derived from the proper names taken from beyond the city area as in the case of the town of Gniezno; 3. in few nominal groups the locative relations were derived from the proper names that were in use in the city area as in the case of the town of Pobiedziska.
8
Content available remote Urban names and etymological reinterpretation
60%
|
|
tom 63
|
nr 2
483-496
EN
Etymological reinterpretation, less aptly referred to as folk etymology, is a cognitive process by which less familiar (”weak”) lexical units are ‒ on various levels of consciousness ‒ reassigned to other semantic, syntactic or inflectional categories under the influence of “stronger” words or patterns, more familiar to language users. This phenomenon can be observed not only in common nouns but also among proper names, though the latter are less often subjected to scholarly analysis in that respect. Moreover, while there exist studies of folk etymology in settlement names and microtoponyms, usually analysing legends of how names of towns, villages or landscape features originated, not as much attention has been so far devoted to this phenomenon in relation to urban naming in Poland. This article studies the etymological reinterpretation of Polish urban names (mostly those of streets). Drawing on Witold Cienkowski’s 1972 classic model of classifying the phenomena of folk etymology, it offers its adaptation to fit the specificity of hodonyms by replacing the category of meaning with that of motivation and by the inclusion of inflection as an additional factor. The proposed classification is illustrated with examples from Polish cities.
EN
Działania wymierzone w dziedzictwo kulturowe z zamiarem wsparcia nowych politycznych i społecznych celów w świecie antycznym i niestety obecnie było i jest powszechną praktyką reżimów autorytarnych. Faraonowie usuwali imiona swych poprzedników (i dłutowali własne) na egipskich obeliskach; król Edward I zabrał i przetransportował kamień ze Scone – szkocki kamień koronacyjny – do Opactwa Westminsterskiego w 1296; maoistowski Wielki Skok Naprzód doprowadził do zniszczenia całej chińskiej struktury feudalnej w połowie XX wieku. Naziści systematycznie bombardowali i zrównali z ziemią ponad 90% warszawskiego Starego Miasta; ISIS ostatnio zniszczyło grobowiec biblijnego proroka Jonasza w Iraku. Niszczenie dziedzictwa kulturalnego z premedytacją dotyczy także legitymowanych rządów, jak na przykład w RPA czy USA. Ma to znaczenie głównie w odniesieniu do zabytków i nazw ulic kojarzących się z kontrowersyjną przeszłością, jak niewolnictwo i nierówność rasowa. Zabytki i nazwy ulic, które łączą się z niewolnictwem i nierównością rasową, to poważne kwestie wytyczające i wzmacniające odrębną narrację kulturową, mające znaczenie na wielu płaszczyznach miejskich w RPA i USA. Ale prawu chroniącemu bądź niwelującemu kontrowersyjne zabytki i nazwy ulic w obu krajach poświęcono dotychczas mało uwagi. Niniejszy artykuł bada i konfrontuje ze sobą ramy prawne ochrony lub niwelacji kontrowersyjnych zabytków i zmieniania kontrowersyjnych nazw ulic w RPA i USA.
XX
Przedmiotem analizy w niniejszymi artykule są zmiany w nazewnictwie ulic w Schwerin an der Warthe/Skwierzyna. Punkt wyjścia stanowi teza, że semantyka nazwy ulic wpływała na proces przekształcenia nazw. Pierwszym etapem była zatem semantyczna klasyfikacja niemieckich nazw ulic. Analiza wykazała, iż część niemieckich nazw ulic została przetłumaczona, ale większą część całkowicie zmieniono. Proces tworzenia nowego nazewnictwa ulic był jednym ze środków polonizacji tych terenów. Większość nazw ulic w Skwierzynie oczyszczono ze wszelkich niemieckich naleciałości. Nawet spośród niemieckich nazw ulic o neutralnym charakterze przetłumaczono zaledwie co drugą.
EN
The first step of the analysis was a semantic classification of German street names as it was thought that the semantics affected the process of changes in the names of streets. The analysis showed that some of the street names were translated, the greater part, however, was completely changed. The process of new naming was one of the measures of Polonization of the areas. Most street names in Skwierzyna were cleared of any German traces. Even the street names of a neutral character were translated barely in 50 per cent.
11
Content available remote Hydronymie Ostravska v urbanonymii a v mapových pramenech
51%
EN
This study is focused on street names and historical maps of the 19th and 20th century as crucial sources providing information about hydronymy, its development and changes. This is illustrated with the region of Ostrava (the Czech Republic). There were large pond systems in the 16th and 17th centuries. Some of them are still maintained, others partially or completely disappeared from the landscape.
|
2019
|
nr 1
29-53
PL
Artykuł bada nazewnictwo przestrzeni publicznej Stettina (dziś: Szczecin), miasta położonego wówczas na terenie niemieckiego obszaru kulturowego. W omawianym okresie na terenie Niemiec istniały kolejno aż trzy systemy państwowe: Rzeszy Niemieckiej, Republiki Weimarskiej oraz państwa narodowosocjalistycznego. Analiza hodonimów oferuje wgląd w kulturę pamięci i oficjalnie promowaną politykę historyczno-kulturową, praktykowaną w poszczególnych formach niemieckiej państwowości. Autor wykazuje podobieństwa i porównuje różnice pomiędzy kolejnymi okresami, wysnuwając wnioski na temat głównych cech nazewnictwa przestrzeni urbanistycznej dla każdego z nich.
PL
Artykuł poświęcony jest nazwom ulic upamiętniających bohaterów zasłużonych w walkach podczas Wielkiej Wojny Ojczyźnianej w Brześciu i okolicach. Wśród nich znalazły się nazwiska: żołnierzy, którzy brali udział w obronie Twierdzy Brzeskiej przed Niemcami w 1941 roku (А. Ф. Наганов, В. В. Шабловский, И. Н. Зубачёв, Е. М. Фомин, А. М. Кижеватов, И. Ф. Акимочкин, П. М. Гаврилов), przywódców ruchu partyzanckiego w Brześciu i w regionie (И. И. Бобров, С. И. Сикорский, Л. А Базанова, З. Ф. Поплавский, Г. А. Аржанова, В. З. Хоружа, Н. Н. Дворников) oraz żołnierzy sowieckich, którzy brali udział w wyzwalaniu Brześcia spod okupacji niemieckiej podczas II wojny światowej (Д. М. Карбышев, И. П. Гуров, Г. И. Скрипников, В. И. Загороднев, П. А. Белов, А. М. Карасёв, В. С. Попов, П. С. Рябцев, С. М. Кривошеин).
EN
This article presents street names commemorating people for their heroic fights during Great Patriotic War in Brest town and the region. These include soldiers who defended the Brest Fortress against the Nazis in June 1941 (А. Ф. Наганов, В. В. Шабловский, И. Н. Зубачёв, Е. М. Фомин, А. М. Кижеватов, И. Ф. Акимочкин, П. М. Гаврилов), the leadership of the partisan movement in the city of Brest and the district of Brest (И. И. Бобров, С. И. Сикорский, Л. А Базанова, З. Ф. Поплавский, Г. А. Аржанова, В. З. Хоружа, Н. Н. Дворников) and Soviet troops who took part in the liberation of the city of Brest from German occupation during Word War II (Д. М. Карбышев, И. П. Гуров, Г. И. Скрипников, В. И. Загороднев, П. А. Белов, А. М. Карасёв, В. С. Попов, П. С. Рябцев, С. М. Кривошеин).
EN
The article explores the thematization of proper names (anthroponyms, chrematonyms and toponyms, includings street names) in Czech travelogues describing Soviet Russia (and later the Soviet Union). The material for the study comprised 40 travelogues published in book form and relating to the period 1917–1956. The aim of the article is to demonstrate how proper names function in this type of travelogue as a means of reflecting and promoting Soviet society, its values and ideology. The article also explores how proper names – particularly name changes in response to historical developments – were presented and commented on by the authors of pre- and post- World War II travelogues. Predominantly up to 1945, naming practices under the Bolshevik regime (name changes, new personal and geographical names, the practice of giving ‘revolutionary’ names to children) were viewed as part of the creation of a new Soviet reality and a new society, and the authors emphasized the ideological value and propaganda function of proper names.
CS
Text se zabývá tematizací vlastních jmen (antroponym, chrématonym, toponym včetně uličních názvů) v českých cestopisech ze sovětského Ruska, později Sovětského svazu. Materiálem studie bylo 40 knižně vydaných cestopisů pojednávajících o období 1917–1956. Cílem studie je představit propria z daného typu cestopisů jako prostředek propagace sovětské společnosti, jejích hodnot a ideologie. Studie si rovněž všímá způsobu, jakým byla vlastní jména autory meziválečných a poválečných cestopisů prezentována a komentována. Důraz je přitom kladen na problematiku přejmenování v závislosti na historických proměnách. V období před rokem 1945 byly pojmenovací praktiky (přejmenování, nová osobní a zeměpisná jména, křty revolučními jmény) provázející bolševický režim vnímány jako součást vytváření nové sovětské reality a společnosti a byla zdůrazňována ideologická hodnota a agitační funkce proprií. Tyto procesy byly levicovými autory přijímány s nadšením jako projev pokroku a revolučních změn, ostatními pouze stroze konstatovány, či dokonce kritizovány. Po roce 1945 se v přístupu k novým pojmenováním s kritikou již nesetkáváme, a to především vlivem důsledného uplatňování jednotného striktně ideologického pohledu na sovětskou realitu a její zobrazení. Výjimkou je pouze hodnocení revolučních osobních jmen jako přežitých.
|
|
nr 4
66-80
PL
Przedmiotem badań jest zjawisko reinterpretacji fleksyjnej (które można traktować jako rodzaj etymologii ludowej, słuszniej zwanej reinterpretacją etymologiczną) w nazwach ulic (urbanonimach). Prowadzi ona do zmiany paradygmatu odmiany onimu, np. na Matejkach, na Strugarce, na Karasiej zamiast na (ulicy) Matejki, Strugarka, Karasia. Ekscerpcji przykładów dokonano głównie na podstawie Internetu oraz w niewielkim stopniu – prac naukowych. Wyróżniono dwanaście typów takiej reinterpretacji, egzemplifikowanych łącznie przez ponad 40 onimów. Przeanalizowano możliwe czynniki reinterpretacji, takie jak specyfika nazw własnych, częstość ich występowania i tendencje rozwojowe, ale także mechanizmy strukturalne (elipsa członu utożsamiającego, analogia wewnętrzna) i semantyczne. Podkreślono też pewne podobieństwa między efektami najczęstszego typu reinterpretacji fleksyjnej a tworzeniem potocznych nazw miejskich.
EN
The topic of the study is the phenomenon of inflectional reinterpretation (which may be understood as a kind of folk etymology, more appropriately called etymological reinterpretation) in urban names (hodonyms). It leads to a change of the inflectional paradigm of the onym, e.g. na Matejkach, na Strugarce, na Karasiej instead of na (ulicy) Matejki, Strugarka, Karasia. The examples were excerpted mostly from the Internet and – to a lesser degree – from scholarly literature. Twelve types of such reinterpretation have been identified, exemplified by a total of over 40 onyms. Possible factors contributing to reinterpretation were analysed, such as the specificity of proper names, their frequency and developmental trends, as well as semantic and structural mechanisms (internal analogy, the ellipsis of the identifying element). Some similarities were also found between the effects of the most common type of inflectional reinterpretation and the formation of informal, unconventional urban names.
|
|
nr 24
65-85
DE
Der Artikel greift das Thema der Namen von Straßen und sonstigen öffentlichen Räumen in Stettin/Szczecin innerhalb der letzten hundert Jahre auf. Da die Stadt innerhalb dieser Zeitspanne im Deutschen Reich, in der Weimarer Republik, im NS-Staat, in der Volksrepublik Polen und in der Republik Polen gelegen war, erfuhren die Stadt und ihre Einwohner einen dramatischen Wandel. Zahlreiche Namen der öffentlichen Räume bieten einen tiefen Einblick in diese Prozesse an. Die meisten Namen wurden mehrmals umbenannt; ein kleiner Teil von ihnen blieb bis heute unverändert. Der Artikel ist kulturwissenschaftlich ausgerichtet und offeriert zwei Methoden der Forschung. Er soll als Basis zu weiteren Analysen fungieren.
EN
This article tackles the topic of street names and other public spaces in the city of Stettin/Szczecin within the last hundred years. As the city was placed in German Empire, Weimar Republic, Nazi Germany, People’s Republic of Poland, and Republic of Poland, the city and its inhabitants have experienced a dramatic change within this period of time. Many names of public spaces offer a deep insight of those processes. Most names have been changed and replaced several times; a very little part of them has remained the same until today. The article takes a cultural science orientation and offers two methods of researching. It is meant to be a contribution to further analysis.
PL
Artykuł podejmuje wątek nazw ulic i innych przestrzeni publicznych w mieście Stettin/Szczecinie na przestrzeni ostatnich stu lat. Z uwagi na fakt, że miasto w owym okresie znajdowało się w Cesarstwie Niemieckim, Republice Weimarskiej, nazistowskich Niemczech, Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej oraz Rzeczpospolitej Polskiej, miasto i jego mieszkańcy doświadczyli dramatycznych zmian. Wiele nazw przestrzeni publicznych Stettina/Szczecina oferuje głęboki wgląd w te procesy. Większość z nazw była zmieniana wiele razy; bardzo niewielka część z nich pozostała w swym oryginalnym brzmieniu do dziś. Artykuł przyjmuje optykę kulturoznawczą, i oferuje dwie metody badań. Ma on w swoim założeniu stanowić przyczynek do dalszych analiz.
17
Content available remote Church names in the urban toponymy (on Russian materials)
41%
|
|
tom 60
|
nr 1
94-111
EN
The article deals with Russian urbanonyms, street and square names, derived from the names of churches. It is noted that the emergence and especially the changing of these names have been brought about by the general change of the state policy in the religious sphere. In the first half of the 20th century, in Russia, as part of the Soviet Union, the atheistic ideology was adopted at the state level, which led to a widespread changing of “religious” names of urban objects, but in the post-Soviet time the withdrawal of the state atheistic ideology has not led to an automatic return to the original urban toponyms. The authors raise the question of how “church” urbanonyms reflect the religious preferences of the society.
CS
Text pojednává o ruských urbanonymech, jménech ulic a náměstí, odvozených ze jmen kostelů. Vznik a především změny těchto jmen jsou dány obecnými proměnami státní politiky v náboženské oblasti. V 1. polovině 20. století v Rusku jako součásti Sovětského svazu byl jako součást státní ideologie přijat ateismus. To vedlo k rozsáhlým změnám „náboženských“ pojmenování městských objektů, ale v postsovětském období ústup této ideologie neznamenal automatický návrat původních urbanonym. Autoři si kladou otázku, jak „kostelní“ urbanonyma reflektují náboženské preference společnosti.
|
|
tom 56
124-139
EN
The aim of the paper is to describe specific trends in the development of Prague street names following the end of the Second World War. The main purpose of the research is to show all topics, which arose in post-war society and which also influenced post-war street naming (e. g. eliminating symbols of Nazi Germany, celebrating of our west and east rescuers, laudation of dead heroes, turnover to hussite tradition, turnover to interwar Czechoslovakia etc.). The paper also shows examples of ideological and political influences on street naming after 1948.
PL
Tekst poświęcony został analizie badawczej wybranych polskich form upamiętnień (nazwy ulic, pomniki, tablice pamiątkowe) w przestrzeni miejskiej współczesnego Lwowa. Oprócz informacji o dacie i okolicznościach ich powstania, artykuł przedstawia również szerszy kontekst danej formy upamiętnienia oraz towarzyszące temu inne czynniki (najczęściej natury politycznej). Obok podziału na rodzaje upamiętnień (ulice, pomniki, tablice), w tekście zastosowano także wyszczególnienie ich ze względu na okres powstania (przed 1939 r., w czasach ZSRR oraz w latach niepodległej Ukrainy). Analizie badawczej poddano wyłącznie obszar miejski współczesnego Lwowa, świadomie rezygnując z form upamiętnień na cmentarzach czy też wewnątrz byłych i obecnych kościołów rzymskokatolickich.
EN
The text is devoted to a research analysis of selected Polish forms of commemoration (street names, monuments, commemorative plaques) in the urban space of contemporary Lviv. In addition to the information on the date and circumstances of their creation, the article also presents a broader context of a given form of commemoration and other factors accompanying it (most often of a political nature). In the text, apart from the division into types of commemorations (streets, monuments, plaques), they were also distinguished according to the period of the uprising (before 1939, during the USSR and during the years of independent Ukraine). The research analysis covered only the urban area of modern Lviv, consciously resigning from forms of commemoration in cemeteries or inside former and present Roman Catholic churches.
first rewind previous Strona / 1 next fast forward last
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.