W 1909 r. Otto Behaghel na podstawie materiału zaczerpniętego z kilkudziesięciu języków świata sformułował prawo, które nazwał prawem rosnących członów. Mówi ono, że w stałych zbitkach wyrazowych, zawierających elementy równorzędne, szyk podlega określonej prawidłowości na ogół człon krótszy stoi na pierwszym miejscu, a człon dłuższy na drugim (miarą długości jest liczba sylab). Ilościowa weryfikacja tego prawa polega na porównaniu proporcji frekwencyjnych między wariantywnymi konstrukcjami współrzędnymi, w których oba elementy o różnej długości (mierzonej w sylabach) mają szyk przestawny, np. ból i cierpienie — cierpienie i ból, ład i porządek — porządek i ład, sacrum i profanum — profanum i sacrum, treść i forma — forma i treść. Obliczenia zostały oparte na materiale zaczerpniętym z Narodowego Korpusu Języka Polskiego. We wszystkich szesnastu analizowanych parach połączeń występuje przewaga szyku: rzeczownik krótszy – rzeczownik dłuższy. Wpływ prawa Behaghela na linearne uporządkowanie składników wynika prawdopodobnie ze względów eufonicznych: konstrukcje z elementem krótszym na pierwszym miejscu są łatwiejsze do wymówienia, brzmią w odczuciu użytkowników polszczyzny lepiej i łatwiej zapadają w pamięć.
EN
In 1909, in reliance of linguistic material coming from a few dozens of world’s languages, Otto Behaghel formulated a law which he called the law of increasing terms. It says that an order of constituents in fixed phrases containing equal elements is subject to a certain regularity, the shorter constituent precedes the longer one in general (their length is determined by the number of syllables). Quantitative verification of the law involves comparison of the frequency ratio between equal variant structures in which the two constituents of a different length (measured in syllables) are inverted, e.g. ból i cierpienie (‘pain and suffering’) — cierpienie i ból, ład i porządek (‘law and order’) — porządek i ład, sacrum i profanum (‘the sacred and the profane’) — profanum i sacrum, treść i forma (‘form and content’) — forma i treść. Calculations were made based on the material excerpted from the National Corpus of Polish. All the sixteen pairs of combinations show the prevailing word order: a shorter noun — a longer noun. The effect of Behaghel’s law on linear arrangements of constituents is in all likelihood a result of euphonic reasons — structures with a shorter element going first are easier to pronounce and can be remembered easier, as felt by the Polish language users.
Artykuł poświęcony jest leksyce potocznej w podręczniku Hurra!!! Po polsku 1 (poziom A1) w ujęciu statystycznym. Z omawianego podręcznika autor wynotował 50 haseł potocznych, które zostały użyte w skrypcie 223 razy. Na tej podstawie wyliczono średnią częstość wyrazów potocznych oraz wyodrębniono słownictwo kolokwialne bardzo częste, częste, rzadkie i bardzo rzadkie. W artykule przedstawiono także „ślepą” listę rangową słownictwa potocznego oraz jego podział na części mowy. Przedstawione obliczenia prowadzą do wniosku, że tylko 13 wyrazów potocznych ma szansę utrwalić się na zajęciach lektoratowych z języka polskiego. Pozostałe wyrazy potoczne wprowadzają przede wszystkim wrażenie potoczności i służą urozmaiceniu tekstów w podręczniku, a nie są przedmiotem celowego nauczania.
EN
This article focuses on colloquial lexis in a handbook for learning Polish as a foreign language Hurra!!! Po polsku 1 (A1 level) in statistic perspective. The researcher quoted 50 colloquial entries from the above mentioned book, which had been used 223 times. Based on investigations, an average frequency rate for colloquial lexis was calculated and vocabulary was distinguished from the perspective of its occurrence, i.e. used very often, often, rarely and very rarely. This paper also presents colloquial lexis “blind” statistical rates and their division into parts of speech. On the basis of conducted research, the author makes a conclusion that only 13 quoted colloquial words may be remembered by students at Polish language classes. Thus the large amount of analyzed lexis does not form a subject of intentional and conscious teaching, and mainly serves creating an impression of an oral discourse.
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.