Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Pamięć, zapomnienie, przypomnienie w dziełach Jana-Jakuba Rousseau

100%

Jastrzębiec-Mosakowski M.

|

nr 008

195-202

FR

Mon article constitue une analyse du concept d’authenticité chez Jean-Jacques Rousseau. Ce qui m’intéresse particulièrement dans cette analyse c’est la triade dialectique mémoire-oubli-souvenir. Rousseau met cette triade en œuvre pour définir « le sentiment de l’existence », synonyme de l’authenticité et de la transparence des consciences humaines. Or les méfaits de la culture, dont l’homme seul est responsable en tant qu’être historique, ont défiguré cette authenticité et cette transparence primordiales. Rousseau se propose donc de descendre, par une sorte d’archéologie de la mémoire, dans les couches les plus profondes de son cœur, pour y retrouver un autre avatar de l’authenticité, l’état de nature. Il savait pourtant que l’état de nature, tel qu’il l’avait formulé, n’avait aucune valeur empiriquement démontrable et qu’on ne pourrait jamais préciser son moment historique ou les causes de sa chute. Car l’état de nature rousseauiste, un concept ahistorique, relève d’une pure fiction. C’est un signifiant sans signifié, pour ainsi dire, que seule une autre fiction pourrait solidifier, celle de l’introspection, que Rousseau pratiquait d’ailleurs à travers toute son œuvre. Chez Rousseau restaurer l’authenticité perdue c’est réduire la distance intérieure qui le sépare de lui même. Un spectre de mélancolie plane donc sur les écrits politiques de Rousseau. Ainsi s’avère-t-il être un des premiers modernistes antimodernes dans la longue histoire de la modernité européenne.

2

W poszukiwaniu straconego stanu

63%

Pospieszałowska M.

Laboratorium Kultury

|

2012

|

tom 1

122-129

PL

Artykuł broni tezy, iż stan natury wymaga ofiary złożonej z kultury, w której żyjemy. Może to być dobrowolne, lecz tylko częściowe wycofanie się poza obszar społeczeństwa, jak u Henry’ego Davida Thoreau. Może również wiązać się z próbą dotarcia do samego kresu ludzkości, jak u Lévi-Straussa. Oto stajemy twarzą w twarz ze strukturalną opozycją natury i kultury. Musimy się ustosunkować wobec gorzkiej prawdy, że powszechnie pożądane i wytrwale poszukiwane Elizjum jest możliwe do osiągnięcia jedynie w wyniku degeneracji, wycofania, które nie odrzuca, ale niszczy kulturę. Połączenie myśli Prousta, Henry’ego Davida Thoreau i Lévi-Straussa prowadzi do niespodziewanych wniosków i sugeruje przewartościowanie wyobrażeń rządzących naszą kulturą.

EN

The article defends a thesis that the state of nature demands sacrificing culture, in which we live. It may be a free-will but only partial withdrawal from the field of society as in Henry David Thoreau. It also may be connected with an attempt to get to the end of humankind as in Lévi-Strauss. Here we stand face to face with the structural opposition of nature and culture. We have to make our mind considering the bitter truth which says that the commonly desired and persistent search for Elysium is possible to achieve only as a result of degeneration, withdrawal that doesn’t reject but destroys culture. Joining the thoughts of Proust, Henry David Thoreau and Lévi-Strauss leads to unexpected conclusions, and suggests to revalue the ideas that rule our culture.

3

Szlachetny dzikus Jeana-Jacques’a Rousseau, a anarchoprymitywistyczny powrót do natury

63%

Gołda M.

Internetowy Magazyn Filozoficzny Hybris

|

2021

|

tom 54

|

nr 3

1-31

EN

The idea of "noble savage" presented by Jean Jacques Rousseau was used in the deliberations of anarcho-primitivists. The purpose of this paper is to compare Rousseau's "noble savage" with the contemporary "noble savage" of anarcho-primitivists. Rousseau's man living in a state of nature is a rhetorical figure by which the French philosopher wanted to consider the opposition of life in nature and outside of nature. To bring out the difference between people functioning in civilized societies and wild individuals remaining in full symbiosis with nature.According to him, by abandoning nature in favor of life in society, the noble savage lost many primal and natural qualities, gaining instead the profits needed for collective existence. Anarcho-primitivist technophobia expresses itself in the belief that science and technology are incapable of giving man happiness and lead to the degradation of the environment, the alienation of man from nature, and the enslavement of people by the system. The return to nature that they advocate is aimed at rejecting technology, civilization, and social supremacy, and shifting from a sedentary to a hunter-gatherer lifestyle. It is supposed to "reawaken" in people the happy, noble savage. But is it possible? Is the man living in symbiosis with nature, postulated by anarcho-primitivists, only a rhetorical figure, like the noble savage present in Rousseau's philosophy? Is a true return to nature possible, or is it just ideological speculation?

PL

Idea „szlachetnego dzikusa” przedstawiona przez Jeana Jacquesa Rousseau została wykorzystana w rozważaniach anarchoprymitywistów. Celem artykułu jest porównacie „szlachetnego dzikusa” Rousseau ze współczesnym „szlachetnym dzikusem” anarchoprymitywistów. Człowiek żyjący w stanie natury Rousseau to figura retoryczna, za sprawą której francuski filozof chciał rozważyć opozycję życia w naturze i poza naturą. Wydobyć różnicę między ludźmi funkcjonującymi w społeczeństwach cywilizowanych, a dzikimi jednostkami pozostającymi w pełnej symbiozie z naturą. Według niego porzucając przyrodę na rzecz życia w społeczeństwie, „szlachetny dzikus” stracił wiele pierwotnych i naturalnych przymiotów, zyskując w zamian profity potrzebne do zbiorowej egzystencji. Anarchoprymitywistyczna technofobia wyraża się w przekonaniu, że nauka i technika nie są w stanie dać człowiekowi szczęścia oraz prowadzą do degradacji środowiska, alienacji człowieka z natury I zniewolenia ludzi przez system. Postulowany przez nich powrót do natury ma na celu odrzucenie technologii, cywilizacji i społecznych zwierzchności oraz przejście z osiadłego do łowiecko-zbierackiego trybu życia. Ma to na nowo „obudzić” w ludziach szczęśliwego, szlachetnego dzikusa. Czy jest to jednak możliwe? Czy człowiek żyjący w symbiozie z naturą, postulowany przez anarchoprymitywistów, jest jedynie figurą retoryczną, jak obecny w filozofii Rousseau szlachetny dzikus? Czy możliwy jest prawdziwy powrót do natury, czy są to tylko I wyłącznie ideologiczne spekulacje?

4

Krytyka państwa i społeczeństwa w dziełach D.A.F. Sade'a

63%

Matyńka A.

Edukacja Filozoficzna

|

2023

|

nr 76

107-126

PL

W pierwszej części artykułu analizuję poglądy markiza de Sade’a na umowę społeczną i jego wizję stanu natury. Jego zdaniem ludzie z natury są bowiem okrutni i egoistyczni, a w dodatku rodzą się w stanie wojny ze wszystkimi innymi. Uspołecznienie nie poprawia jednak tej sytuacji, ponieważ prowadzi ono jedynie do rozwarstwienia społecznego i skrajnie nierównego rozkładu sił. Dlatego jedynym korzystnym dla ludzi wyjściem byłby powrót do stanu natury. W drugiej części opisuję wizje utopii i antyutopii w powieści de Sade’a Alina i Valcour. Antyutopią jest państwo Butua, rządzone według praw natury, zaś utopią – Tamoé, gdzie wszyscy obywatele są równi – zarówno wobec prawa, jak i majątkiem. Ostatnia część poświęcona jest poglądom de Sade’a na rewolucję francuską, które najpełniej wyraził on w pamflecie Francuzi, jeszcze jeden wysiłek, jeżeli chcecie stać się republikanami! Jego zdaniem państwo republikańskie powstało dzięki zbrodni, dlatego po rewolucji nie jest możliwy powrót do prawa i moralności – państwo takie musi być oparte na bezprawiu, amoralności i zbrodniczości. Dla de Sade’a prawdziwa rewolucja ma miejsce jedynie wtedy, gdy stara władza i stare prawa zostaną obalone, a nowe nie zostaną jeszcze powołane – jest ona stanem ciągłego ruchu i wzburzenia.

EN

In the first part of the article I analyse Sade’s views on social contract and his vision of the state of nature. In his opinion people are cruel and egoistic by nature and are born in the state of war against everyone. However, socialization does not improve this situation, because it only leads to social stratification and extremely unequal distribution of forces. The only advantageous option is the return to the state of nature. In the second part of the article I describe concepts of utopia and anti utopia presented in Sade’s novel Alina and Valcour. Butua state is an anti utopia, which is ruled by laws of nature, an utopia is Tamoe, where all citizens are equal – both in laws and in property. The last part of the article is devoted to Sade’s views on French revolution, which he fully expressed in the pamphlet Yet another effort, Frenchmen, if you would become republicans. According to him the republican state was founded on crime, which is why the return to morality and law is impossible after revolution – the republican state must be founded on anarchy, amorality and criminality. For Sade the real revolution takes place only when the old authority and old laws are refuted, but new are not appointed yet: it is a state of constant movement and agitation.

5

Etyczne i prawne aspekty funkcjonowania instytucji wywiadowczych państwa

63%

Drabik K.

|

nr 1(2)

58 - 76

PL

Działanie instytucji wywiadowczych w kontekście wartości etycznych i norm prawnych jest interesującym poznawczo zagadnieniem. Zderzają się tutaj dwa czynniki - instytucjonalny i aksjologiczno-normatywny - które można zredukować do paradoksu realizacji interesu narodowego przez instytucje wywiadowcze z jednej strony i zgodności tych działań ze zbiorem obowiązujących w społeczeństwie politycznym wartości i norm z drugiej. Tezą dla tak postawionego problemu jest określony kompromis między sztuką kształtowania bezpieczeństwa narodowego w wymiarze zewnętrznym a staniem na straży zasad regulujących funkcjonowanie podmiotów wewnątrz państwa.

EN

The functioning of intelligence institutions in the context of ethical values and legal norms is a cognitively interesting issue. Two factors interact here – the institutional and axiological-normative one – which could be reduced to a paradox of safeguarding the national interest by the intelligence institutions on the one hand and the compatibility of these measures with the existing values and norms of the political society on the other hand. The thesis for the problem defined in such a way is a specific compromise between the art of shaping national security in the external dimension and becoming the guardian of the rules governing the functioning of entities within the state.

6

Demokracja jako ontologiczny warunek polityki u Spinozy i Hobbesa

38%

Janik M.

|

nr 1

15-33

EN

The notion of democracy as the ontological premise of the social being is one of the main themes in the contemporary reception of Spinoza’s political philosophy. The article presented below is an attempt to explain the ontological dimension of democracy in Spinoza’s thought. The Spinozist approach towards democracy is confronted here with Hobbes’ view on democracy – by this juxtaposition I want to show how the question of the democratic foundation has constituted one of the most important discrepancies of modern political discourse.

PL

Pojęcie demokracji jako ontologicznego warunku bytu społecznego jest jednym z głównych wątków współczesnej recepcji spinozjańskiej filozofii politycznej. Poniższy artykuł jest próbą wyjaśnienia, na czym polega ontologiczne umocowanie demokracji u Spinozy. Zestawiając spinozjańskie ujęcie demokracji z koncepcją Hobbesa, pokazuję, w jaki sposób problem demokratycznego fundamentu ukonstytuował jedną z najważniejszych rozbieżności politycznego dyskursu nowoczesności.