Przedmiotem opracowania jest instytucja mediacji, będąca drugim i obligatoryjnym sposobem rozwiązywaniu zatargu zbiorowego. Po przedstawieniu instytucji mediacji w sporach zbiorowych, przedmiotem analiz jest najpierw istota i znaczenie mediacji w sporach zbiorowych, a następnie rola mediatora oraz rozpoczęcie, przebieg i sposoby zakończenie postępowania mediacyjnego.
EN
This article deals with the institution of mediation as the second and obligatory method of collective dispute resolution. First, the essence and importance of mediation in collective disputes are defined. Later on, the following issues are discussed: the role of the mediator, the commencement, the process and ways of concluding mediation in collective dispute resolution.
Przedmiotem rozważań są spory zbiorowe pomiędzy pracodawcami a pracobiorcami (ich reprezentantami), które mogą występować w przedsiębiorstwie. Są one rozpatrywane w ramach kształtowania zbiorowych stosunków pracy jako jednego z typowych procesów personalnych, tj. spory takie są rozstrzygane w dziedzinie zarządzania zasobami ludzkimi. Artykuł ma charakter teoretyczno-metodologiczny, jego zasadniczym celem jest bowiem usystematyzowanie najważniejszych zasad realizacji procesu rozstrzygania sporów zbiorowych w przedsiębiorstwie. Z jednej strony, przy prezentacji tego rodzaju zasad wzięto pod uwagę stosowne uregulowania prawne, precyzujące ogólny tryb postępowania w ramach rozważanego procesu. Z drugiej strony, wykorzystano zalecenia określające sposób realizacji najważniejszych działań w tym procesie, zorientowanych na poszukiwanie obopólnie korzystnych rozwiązań, tj. negocjacji i mediacji, zawarte w literaturze przedmiotu (w tym przemyślenia własne autora artykułu).
A right to collective bargaining is a consequence of freedom of assembly and at the same time one of the most significant demonstrations of trade union liberty. The Constitution of the Republic of Poland does not define the concept of collective bargaining, but introduces guarantees of a right to bargain. A broad approach to collective bargaining represents the core of it and is consistent with the Polish legislator’s intentions. Thus, a concept of collective bargaining should include any and all negotiations between an employer, a group, an organization or organizations of employers and a trade union or trade unions held in order to set forth the terms and conditions of employment or to manage relations between employers or between employers and their organizations and trade unions. Resolution of collective disputes as a power of trade unions addressed by the author in this study accounts for one of the demonstrations of a right to collective bargaining.
PL
Prawo do rokowań zbiorowych jest konsekwencją wolności zrzeszania się i jednocześnie jednym z najistotniejszych przejawów wolności związkowej. Konstytucja RP nie definiuje pojęcia rokowań zbiorowych, wprowadza jednak gwarancje w zakresie prawa do rokowań. Wydaje się że szerokie ujęcie rokowań zbiorowych oddaje ich istotę i jest zbieżne z intencjami ustawodawcy polskiego. Zatem pojęciem rokowań zbiorowych należałoby objąć wszelkie negocjacje między pracodawcą, grupą, organizacją lub organizacjami pracodawców, a związkiem zawodowym lub związkami zawodowymi, prowadzone celem określenia warunków zatrudnienia lub regulacji stosunków między pracodawcami lub między pracodawcami i ich organizacjami, a związkami zawodowymi. Jednym z przejawów realizacji prawa do rokowań zbiorowych jest rozwiązywanie sporów zbiorowych, do której to kompetencji związków zawodowych odnosi się autorka w artykule.
5
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
Autor koncentruje się na reprezentacji zbiorowej pracowników sektora publicznego. Droga, która doprowadziła do zagwarantowania tym pracownikom prawa koalicji, była znacznie dłuższa, aniżeli w przypadku innych grup zawodowych. Idea podporządkowania indywidualnych interesów pracowników interesowi państwa koliduje z ich prawem koalicji. Obecnie prawo zrzeszania się pracowników sektora publicznego jest powszechnie akceptowanym międzynarodowym standardem, zagwarantowanym w szczególności w konwencjach Międzynarodowej Organizacji Pracy. Oczywiście są dopuszczalne różnego rodzaju wyjątki. W Polsce osoby zatrudnione w sektorze publicznym na podstawie umów o pracę są generalnie uprawnione do zrzeszania się w związki zawodowe. Niemniej jednak nie oznacza to nieograniczonego prawa koalicji w przypadku pracowników administracji publicznej. Polskie prawo wyraźnie wyłącza prawo zrzeszania się w związkach zawodowych np. przez żołnierzy zawodowych, oficerów Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego czy Biura Ochrony Rządu, sędziów Trybunału Konstytucyjnego, Prezesa Najwyższej Izby Kontroli, Rzecznika Praw Obywatelskich, sędziów sądów powszechnych i wielu innych. Co więcej, jak podkreśla autor, to, czy pracownicy będą skłonni skorzystać z przysługującego im prawa koalicji, czy nie, jest w szczególności uzależnione od tego, jakie uprawnienia zostaną przyznane związkom zawodowym. Autor omawia najważniejsze uprawnienia związków zawodowych w sektorze publicznym, zwłaszcza ich prawo do prowadzenia rokowań zbiorowych i zawierania porozumień zbiorowych, oraz prawo wszczynania sporów zbiorowych i organizowania akcji zbiorowych (w tym strajków).