Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Synagogi Rzeszowa. Część 1. Synagoga Staromiejska

100%

Tobiasz L.

Wiadomości Konserwatorskie

|

2017

|

tom Nr 51

72--85

PL

Przedwojenne piękno i bogactwo rzeszowskich synagog znamy niestety już tylko z opisów Alfreda Grottego, Władysława Łuszczkiewicza oraz zdjęć Szymona Zajczyka i Edwarda Janusza. Po Holokauście, wobec nieobecności Żydów, nieużywane i opuszczone synagogi popadały w ruinę. Mimo to przez wiele lat wciąż były ważnym elementem krajobrazu kulturowego polskich miast. Część z nich została przebudowana, inne otrzymały nowe funkcje, które wiązały się z ich adaptacją, co w wielu przypadkach niekorzystanie wpłynęło na ich wartość kulturową. Niniejszy artykuł jest pierwszą z dwóch publikacji o historii rzeszowskich synagog i dotyczy synagogi Staromiejskiej. Obiekt ten zlokalizowany jest przy ul. Bożniczej 4 i zwany jest także „małą synagogą” lub „starą szkołą”. Dokładna data jego powstania nie jest znana. Przyjmuje się, że pierwsza bożnica murowana na terenie Rzeszowa powstała około 1610 roku. Obecnym właścicielem budynku jest Gmina Wyznaniowa Żydowska w Krakowie, a dzierżawcą obiektu do końca 2016 roku było Wojewódzkie Archiwum Państwowe. Obecnie synagoga Staromiejska jest nieużytkowana.

EN

Pre-war beauty and wealth of Rzeszow synagogues are known, unfortunately, only from descriptions of Alfred Grotte, Władysław Łuszczkiewicz and photos of Szymon Zajczyk and Edward Janusz. After the Holocaust, in view of the absence of Jews, unused and abandoned synagogues were falling into ruin. Nevertheless, for many years they still constituted an important element of the cultural landscape of Polish cities. Some of them have been altered, while others have been adjusted to new functions that involved their adaptation, which in many cases negatively influenced their cultural value. This article is the first of two publications on the history of Rzeszow synagogues and concerns the Old Town Synagogue. The object is located at 4 Bożnicza St. and is also referred to as the “Small Synagogue” or the “Old School”. The exact date of its creation is unknown. It is assumed that the first masonry temple in Rzeszow was erected around 1610. The current owner of the building is the Jewish Religious Community in Krakow, and until the end of 2016 the object leaseholder was the Voivodeship State Archive. Currently the Old Town Synagogue is not used.

2

Miejsce rzeczywiste – miejsce wyobrażone: nieistniejąca dzielnica żydowska w Lublinie we wspomnieniach mieszkańców

94%

Kubiszyn M.

|

tom 5

5-33

EN

Jews constituted one of the most important ethnic and religious groups in the history of Lublin. Under the Nazi occupation the Lublin Jewish quarter was turned into a ghetto. In March 1942, after the liquidation of the ghetto, the area was knocked down. And so, extermination of Jews was accompanied by destruction of the local architectural structures and urban layout which had been developed over a few centuries. The article discusses contemporary narratives relating to the no longer existing Jewish quarter. The processes of remembering and forgetting, as well as recurring constructing of this kind of narratives will be analyzed in relation to the oral history interviews taken by the author in the years 1998–2005 as part of the documentary programme “Oral History of Lublin” run by the “Brama Grodzka – Teatr NN” Centre. The analyses are a starting point for searching the answer to questions about historical, social and cultural determinants of creating (reconstructing) the narrative about the Jewish quarter – as a place in a topographical sense and a symbolic space of cultural otherness.

3

„Twarze nieistniejącego miasta”– pamięć obrazu z Lublinem w tle

34%

Kurczuk K.

|

nr 58/59

171-193

EN

This text is consistent with the issue of the multicultural identity of Lublin. The subject matter of the article is matters related to the memories of the images restored by means of media such as photography. The research area referred to concerns the characteristics of a collection of glass-plate negatives, later given the title "Faces of the non-existent town", found after 70 years in the attic of a tenement house at Rynek 4 in Lublin. The collection consists of more than 2700 negatives and is a record of the daily life of the Jewish community in the years 1914–1939. The important concept here is that of a town-book by Professor Władysław Panas, who wandered around Lublin as "Benjamin's" flaneur, discovering the "unofficial" spaces of the town, "reading" it like a book. The issue addressed in the article concerns the possibility of the restoration of cultural memories (customs and traditions), with the aid of both the discovered collection and a short iconographic film based on the concept and directed by Natasza Ziółkowska-Kurczuk under the very same title.

RU

Статья вписывается в проблему многокультурности Люблина. Главный вопрос касается образа прошлого, которое возвращается благодаря фотографии. Исследования сосредоточены на коллекции стеклянных негативов, которую назвали „Лица города, которого нет”. Коллекция была найдена после 70 лет на крыше здания на улице Рынек 4 в Люблине. Она включает 2700 негативов и является записью будничной жизни еврейской среды в 1914-1939 гг. Важную роль играет здесь концепция города-книги профессора Владыслава Панаса, который ходил по Люблину как „беняминовский” фланер, вскрывая неофициальные пространства города и „читал” их как книгу. В статье затрагивается вопрос о возможности возвратить культурную память (образ жизни и традиции), так при помощи найденной коллекции, как и короткометражного фильма, автором и режиссером которого является Наташа Зюлковска-Курчук.

PL

Niniejszy tekst wpisuje się w zagadnienie wielokulturowej tożsamości Lublina. Przedmiotem artykułu jest problematyka dotycząca pamięci obrazu, przywracanego za pomocą medium, jakim jest fotografia. Poruszony obszar badawczy dotyczy charakterystyki kolekcji szklanych negatywów, zatytułowanej później „Twarze nieistniejącego miasta”, odnalezionej po 70 latach na strychu kamienicy Rynek 4 w Lublinie. Zbiór, liczący ponad 2700 negatywów, jest zapisem codzienności społeczności żydowskiej w latach 1914–1939. Istotne znaczenie ma tutaj koncepcja miasta-księgi profesora Władysława Panasa, który wędrował po Lublinie niczym „benjaminowski” flâneur, odkrywając nieoficjalne przestrzenie miasta, „czytając” je jak księgę. Problem poruszany w artykule dotyczy możliwości przywracania pamięci kulturowej (obyczajowości i tradycji), zarówno za pomocą odnalezionej kolekcji, jak i krótkometrażowego filmu ikonograficznego według pomysłu i w reżyserii Nataszy Ziółkowskiej-Kurczuk o tym samym tytule.