Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Ad rem, czyli ku nowej recepcji antyku w ponowoczesnym świecie

100%

Mikołajczak A. W.

|

nr 30

EN

This article presents the shift in the ontological status and function of Ancient Greek and Roman cultural heritage undergone by Western civilization in the last decades of the twentieth and early twenty-first centuries. Antique tradition has since ceased to be transmitted simply as a system of ideas, values or role models, which was successively actualized in the process of its reception. In the post-modern consciousness, Ancient Greek and Roman heritage began to be understood as an individual collection of objects, consumed by society and adapted for the implementation of specific aims and aspirations. This shift consequentially results in the obsolescence of the investigative methodologies used in the study of the reception of antiquity, which have been adapted so far, and thus challenges us to search for more adequate ways of description and analysis of this cultural phenomenon. In light of this, the article presents a new understanding of the reception process and postulates a new research method, referring to the categories of speculative realism, theory of metadesign and the concept of Actor Network Theory (ANT).

2

Object-Oriented Ontology i kapitał perfomatywny, czyli nowe spojrzenie na przedmioty w działaniu

96%

Mieczkowska S.

|

nr 160

1-31

EN

The article is a critical reflection on the problem of agency of objects, which is analyzed on the basis of chair renewal in the perspective of Graham Harman’s Object-Oriented Ontology. In the course of the analysis it appears that the theory of the American philosopher is insufficient to grasp the problem of objects activity, therefore the article proposes an authorial posthuman category - the concept of performative capital - intended to answer the question of how objects work and, simultaneously, how they exist.

3

Kino zorientowane ku przedmiotom

96%

Marzec A.

|

nr 110 Poza człowiekiem

80-99

PL

Autor przygląda się świeżemu zjawisku, jakim jest zwrot ku rzeczom w kinie współczesnym. Interpretując filmy Quentina Dupieux oraz Petera Stricklanda, skupia się przede wszystkim na kluczowej w dotarciu do rzeczy samych w sobie kategorii powabu (allure) oraz odróżnia ją od zmysłowego uwodzenia, z którym najczęściej jest mylona. Następnie, odwołując się do teorii witalistycznego materializmu Jane Bennett oraz jej pojęcia siły rzeczy (thing-power), zastanawia się, na czym polega sprawczość przedmiotów i dlaczego tak trudno nam ją sobie wyobrazić. Obecny u Bennett pasywno-aktywny charakter sprawczości rzeczy prezentuje na przykładzie najnowszego filmu Jamesa Benninga Maggie’s Farm (2019). Autor udowadnia, że estetyka oraz retoryka w kinie zorientowanym ku przedmiotom nie są powierzchownymi ozdobnikami, nie pełnią roli ornamentu, lecz pozwalają poszczególnym twórcom filmowym w inny sposób spojrzeć na

EN

The author investigates the recent phenomenon of object-oriented cinema. Interpreting the films of Quentin Dupieux and Peter Strickland, he focuses primarily on the key category of speculative realism that is allure, and distinguishes it from sensual seduction, which is most often confused with. Then, referring to the Jane Bennett theory of vitalist materialism and her concept of thing-power, he asks about the agency of objects and why it is so difficult for us to imagine it. He presents the passive-active nature of agency of Bennett on the example of the latest film by James Benning, Maggie’s Farm (2019). The author proves that aesthetics and rhetoric in object-oriented cinema are not superficial ornaments, but on the contrary allow individual filmmakers to look at objects in a different way.

4

“Justifying description” in Zygmunt Haupt’s works

77%

Mizerkiewicz T.

|

nr 31

EN

This article discusses the problem of description in the works of Zygmunt Haupt in the wider context of the contemporary “descriptive turn” in literary studies. First, early critical readings and reviews of Haupt’s exceptional descriptions, which the writer included in his stories even though he acknowledged a crisis of mimesis in literature, are discussed. Indeed, Haupt made a conscious effort to “justify description,” which played an important role in his works, as Jerzy Stempowski noticed, either as part of a comprehensive vision of the outside world with tentatively invokes philosophical justifications or in moments during which Haupt’s characters come into contact with reality in and through accidental openings or “windows.” The article discusses these two respective methods of justifying description, drawing on speculative realism as well as the philosophy of Kazimierz Twardowski, which inspires the contemporary advocates of new philosophical realisms.

PL

Artykuł omawia problematykę opisu w twórczości Zygmunta Haupta z wykorzystaniem inspiracji płynących ze strony współczesnego „zwrotu deskryptywnego” w literaturoznawstwie. Przypomniane zostały wczesne diagnozy krytyki literackiej wskazującej na wyjątkową wartość opisów Haupta, które pisarz włączał do swych opowiadań, mimo iż zdawał sobie sprawę z kryzysu zdolności mimetycznych literatury. Świadomie podejmował przy tym wysiłek „usprawiedliwiania opisu”, który pojawiał się u niego, jak zauważył Jerzy Stempowski, albo jako część całościowej wizji świata zewnętrznego z przywoływanymi próbnie uzasadnieniami filozoficznymi, albo jako element zdarzających się bohaterom opowiadań Haupta chwilom styku z realnością dostępną w znalezionych przypadkiem ramach lub „prześwitach”. Artykuł omawia kolejno te dwie metody uzasadniania części deskryptywnych, wykorzystane zostały przy tym pojęcia realizmu spekulatywnego, a także filozofii Kazimierza Twardowskiego, z której korzystają rzecznicy nowych form realizmu we współczesnej filozofii.

5

Speculative sons of Ulysses and the inhuman “worlds without people”

77%

Váša O.

|

nr Special_issue_1

112-140

EN

The paper focuses on the repeated and systematic references to the figure of Ulysses in the work of Quentin Meillassoux, Ray Brassier, Eugene Thacker, and Reza Negarestani. These are not random occurrences; Ulysses represents a key figure in the mutually interconnected visions and reflections related to the idea of a “world without people” that binds the named authors implicitly and explicitly to the originally Dantean imagery. Through a detailed exposition of the Ulyssean positions of the philosophers in question, the essay demonstrates twofold: first, that the “nihilistic branch” of speculative realism can be read as a specific inversion of the Dantean agenda, and second, that in light of the arguments of “transcendental nihilism” and the logical radicalization of the Ulyssean figure, Dante’s Divine Comedy can be read as an anachronistic speculative project.