Spatial accessibility is one of fundamental problems of geography, and transport geography in particular. It is one of the key factors afecting the ability to use certain services by the residents of a given area. Therefore, it is important to develop appropriate methods for the analysis of spatial accessibility. This paper describes a methodology for analyzing spatial accessibility in urban areas using a hexagonal grid combined with a network analysis. The proposed methodology is applied to the city of Toruń, Poland. Spatial distribution of accessibility to selected public amenities is analyzed and areas of high and low accessibility are identified. Finally, a prototype of a novel web-based system is proposed to allow citizens and city oficials to perform custom analysis based on individual preferences.
Pomimo likwidacji wielu zakładów przemysłowych w regionie katowickim i Donbasie wciąż utrzymuje się podwyższony poziom zanieczyszczeń powietrza. W ostatnich latach wzrasta emisja przez źródła ruchome, co jest konsekwencją znacznego rozwoju motoryzacji oraz regresu systemów komunikacji tramwajowej, w przekształceniach których coraz mniejszą rolę odgrywają dokumenty planistyczne, a coraz większą rachunek ekonomiczny.
EN
Despite the liquidation of many industrial plants an increased level of pollution in Katowice and Donbas regions is still observed. In the last years emission by moving sources has been increasing, which is the consequence of considerable motorization growth and regression of tramway transport systems where during their transformations the less important role is played by planning documents whereas economic evaluation becomes more influential.
W artykule przedstawiono wybrane aspekty oceny dostępności obiektów użyteczności publicznej dla osób niepełnosprawnych. W tym kontekście przedstawiono wyniki badań przeprowadzonych na grupie osób niepełnosprawnych, identyfikując bariery architektoniczne dla nich w obiektach użyteczności publicznej aglomeracji krakowskiej. Wyniki ankiet pozwoliły także zapoznać się z ogólnymi badanych w zakresie dostępności budynków dla osób niepełnosprawnych. Z uwagi na wagę i skalę problemu oraz znikomą liczbę publikacji na ten temat podjęte badania wydają się być jak najbardziej potrzebne i uzasadnione.
EN
The article discusses the issue of accessibility of public facilities for people with disabilities. In this context, it includes the analysis of provisions contained in legal acts and the analysis of selected public buildings in Krakow. In the methodological scope, a survey was conducted among disabled people. Due to the large scale of the problem, this topic seems to be as justified as possible.
W artykule przedstawiono metodykę badań oraz wnioski poznawcze i praktyczne związane z oceną lokalnych i częściowo regionalnych inwestycji transportowych w województwie mazowieckim wspófinansowanych ze środków Unii Europejskiej w latach 2007-2013 (Regionalny Program Operacyjny Województwa Mazowieckiego). Analizie poddano indywidualny transport samochodowy. Zaprezentowano wskaźniki dotyczące pomiaru sprawności transportowo-osadniczej, opierające się na dostępności czasowo-przestrzennej pomiędzy ośrodkami różnego typu (stolica, miasta subregionalne, miasta powiatowe, siedziby gmin). Wyniki dowodzą słabej lub wręcz niezauważalnej poprawy dostępności. Potwierdziły to badania ankietowe przeprowadzone na 200-osobowej próbie użytkowników dróg – posiadaczy samochodów osobowych. Problemem na drogach lokalnych, zwłaszcza w okolicach Warszawy, pozostaje kongestia (zatłoczenie) ruchu, która zdaniem części respondentów nawet zwiększyła się. Korzystniej oceniono poprawę jakości nawierzchni dróg. We wnioskach postuluje się zatem o zwrócenie uwagi na planowanie inwestycji sieci drogowej zwłaszcza na obszarach najsilniej zurbanizowanych, szczególnie w kontekście postępującego rozpraszania zabudowy.
EN
The article presents the research methodology and results of scientific and practical related to the evaluation of local and partly regional transport investments in Mazowieckie voivodship co-financed from EU funds in 2007-2013 (Regional Operational Programme of the Mazowieckie Voivodship). Analyzed individual transport and presented indicators to measure the efficiency of transport and settlement, based on the temporal-space accessibility between the centers of various types (capital, a city of sub-regional, city district, the seat of the municipalities). The results indicate poor or even unnoticeable to improve accessibility. This was confirmed by a survey carried out on 200-person sample of road users – car’s owners. The problem on local roads, especially in the Warsaw agglomeration, remains congestion, which, according to some respondents even increased. Preferably rated to improve the quality of road surfaces. In the conclusions postulated, therefore, pay attention to the investment planning of the road network especially in the areas most urbanized areas, especially in the context of progressive dispersion of settlement.
The residential anthropopressure in the areas around large urban centres has become an irrefutable fact. According to many analysts, the suburban development is not related to rational land-use, focused on shaping multifunctional settlement units. The paper is a study of a selected case of spatial development of a service function in the suburban area of Wrocław. The article presents the literature on the subject of building systems of service centres, as well as the analysis of planning documents of the Czernica municipality, including their correlation with higher-order planning studies. As a consequence of the above, the spatial structure of the municipality and potential development possibilities of the service centres system were analysed. For this purpose, GIS analyses (in particular, the analysis of building density or spatial accessibility analysis) were carried out. The research constituted an important starting point for shaping guidelines in the area referring to establishing a hierarchical system of service centres. This led to the further debate on shaping the spaces for integration of rural residents connected to local service centres.
PL
Jak twierdzi wielu analityków, rozwój zabudowań w strefach podmiejskich nie jest związany z racjonalnym gospodarowaniem przestrzenią, opartym o kształtowanie wielofunkcyjnych jednostek osadniczych. Niniejsze opracowanie stanowi studium wybranego przypadku rozwoju przestrzennego funkcji usługowej na terenie podmiejskim Wrocławia. W artykule przedstawiono kwerendę literatury przedmiotu z zakresu budowania systemów ośrodków usługowych, jak i analizę dokumentów planistycznych gminy Czernica, również w zakresie ich korelacji z opracowaniami planistycznymi wyższego rzędu. W konsekwencji powyższych, zweryfikowano strukturę przestrzenną gminy i potencjalne możliwości rozwoju systemu ośrodków usługowych. W tym celu przeprowadzono analizy przestrzenne oparte na GIS (w szczególności analizy gęstości zabudowy czy analizy dostępności przestrzennej) oraz sporządzono opracowania mapowe uwzględniające najnowsze dane statystyczne. Zrealizowane badania stanowiły istotny punkt wyjścia do kształtowania wytycznych w zakresie tworzenia hierarchicznego systemu ośrodków usługowych, a w konsekwencji dalszej debaty na temat kształtowania przestrzeni sprzyjających integracji mieszkańców wsi.
In recent times the risk of SARS-CoV-2 infection remains increased, especially with direct contact or reduced distance to the infected person. This paper outlines the case study of pedestrian mobility in one of the residential estates in Wrocław, Poland. The pedestrian mobility was examined in gated community, which counts several hundred apartments. The entrance to the estate is provided by two wickets. Observations of pedestrian traffic were conducted for four weeks (October-November 2020) when the government introduced restrictions to limit virus transmission. Our research revealed that the limited number of entrances and fencing give the inhabitants sense of security, however it poses a threat in a pandemic period.
PL
Ryzyko zakażenia wirusem SARS-CoV-2 w przestrzeni osiedla jest możliwe, szczególnie w sytuacji zmniejszonego dystansu lub bezpośredniego kontaktu z zainfekowanym. Wyniki badań przedstawiają studium przypadku mobilności pieszej jednego z wrocławskich zespołów mieszkaniowych. Analizie poddany został ruch pieszy mieszkańców grodzonego osiedla mieszkaniowego liczącego kilkaset mieszkań, na teren którego prowadzą dwie furtki. Obserwacje ruchu pieszego prowadzono przez cztery tygodnie, w okresie październik-listopad 2020 roku. Był to czas wprowadzania przez rząd restrykcji mających na celu ograniczenie transmisji wirusa. Jak wynika z badań - ograniczona liczba wejść i grodzenie osiedla daje mieszkańcom pozorne poczucie bezpieczeństwa, jednak w czasie pandemii stanowi zagrożenie.
Celem poznawczym artykułu jest określenie poziomu dostępności przestrzennej sklepów dyskontowych na terenie dużego miasta w Polsce, a celem metodologicznym przedstawienie użyteczności dwuetapowej metody analizy obszarów rynkowych (two step floating catchment area method – 2sfcam) w badaniu przestrzennych aspektów dostępności placówek handlowych. Wykorzystanie 2sfcam zaprezentowane zostało na przykładzie analizy dostępności przestrzennej dyskontów sieci Biedronka działających na terenie Poznania. W świetle uzyskanych wyników stwierdzono, że mimo znacznej liczby sklepów dyskontowych Biedronka zlokalizowanych głównie w miejscach największej koncentracji ludności, dostępność tych placówek na terenie miasta Poznania była zróżnicowana przestrzennie. Identyfikacja poziomu dostępności przestrzennej może prowadzić do wskazania potencjalnych miejsc lokalizacji nowych placówek, a także, przez ocenę rozwoju danej sieci handlowej na określonym terenie, pozwala eliminować ewentualne ryzyko związane z nadmierną jej ekspansją. Ponadto wyniki badań mogą być pomocne przy identyfikacji zagrożenia dla mniejszych sklepów osiedlowych czy innych placówek drobnego handlu, którym trudno konkurować z oferującymi szeroki asortyment i niskie ceny dyskontami.
EN
The cognitive aim of the article is to determine the level of spatial accessibility of discount stores in the area of a big city in Poland, while the methodological objective is to present the usefulness of the two-step floating catchment area method (2sfcam) in surveying spatial aspects of accessibility of trade outlets. The use of 2sfcam is presented on the example of an analysis of spatial accessibility of discounts of the Biedronka chain operating in the Poznan area. In the light of findings it is stated that despite a significant number of discount stores Biedronka located mainly in the places of biggest concentration of population, accessibility of these outlets in the area of Poznan City was spatially diversified. Identification of the level of spatial accessibility may lead to the indication of potential places of locality of new outlets as well as, by way of assessment of development of a given trade network in the definite area, allows eliminating a possible risk connected with an excessive expansion thereof. Moreover, the research findings may help in the identification of the threat to smaller neighbourhood shops or other outlets of small trade, which can hardly compete against the discount stores offering a wide assortment and low prices.
RU
Познавательная цель статьи – определить уровень пространственной доступности дискаунтеров на территории крупного города в Польше, методологическая же цель – представить полезность двухэтапного метода анализа рыночного охвата территории (англ. two-step floating catchment area method, 2sfcam) в изучении пространственных аспектов доступности торговых объектов. Использование 2sfcam представили на примере анализа пространственной доступности дискаунтеров сети Biedronka («Божья коровка»), действующих на территории г. Познани. В свете полученных результатов констатировали, что несмотря на значи- тельное число дискаунтеров Biedronka, размещающихся, в основном, в местах самого высокого накопления населения, доступность этих объектов на территории г. Познани была пространственно дифференцирована. Выявление уровня пространственной доступности может вести к указанию потенциальных мест размещения новых объектов, а также, посредством оценки развития данной торговой сети на определенной территории, позволяет устранить возможный риск ее чрезмерной экспансии. Кроме того, результаты изучения могут помочь при выявлении угрозы для мелких микрорайонных магазинов или других заведений мелкой торговли, которым трудно конкурировать с ди-скаунтерами, предлагающими широкий ассортимент и низкие цены.