Celem artykułu jest wskazanie cech charakterystycznych oraz problemów funkcjonowania rad nadzorczych spółek Skarbu Państwa. Autor zakłada, że zarówno cechy, jak i działanie rad są determinowane przez przyjęte regulacje prawne oraz charakter prawny akcjonariusza, jakim jest Skarb Państwa. Badania przeprowadzone przez autora miały charakter interdyscyplinarny. Składały się na nie analiza regulacji prawnych oraz badania ankietowe wśród członków rad nadzorczych spółek Skarbu Państwa oraz pracowników Ministerstwa Skarbu Państwa (MSP) nadzorujących spółki. Wyniki badań pozwoliły stwierdzić, że najważniejszymi cechami charakterystycznymi rad nadzorczych spółek Skarbu Państwa jest wpływ na spółki czynników politycznych oraz aparatu urzędniczego MSP. Najważniejsze problemy funkcjonowania rad są związane właśnie z tymi cechami.
Cel: Celem artykułu jest określenie, kto jest interesariuszem spółki kapitałowej z udziałem państwa. Metodologia: Badania miały charakter interdyscyplinarny; składały się na nie analiza regulacji prawnych oraz badania ankietowe przeprowadzone wśród członków zarządów i rad nadzorczych polskich spółek Skarbu Państwa, a także wśród pracowników Ministerstwa Skarbu Państwa (MSP), nadzorujących spółki. Próba badawcza obejmowała całą populację, czyli wszystkie spółki Skarbu Państwa, w których prawa z akcji wykonuje Minister Skarbu Państwa, oraz wszystkich pracowników MSP nadzorujących spółki. Wnioski: Interesariuszami spółek Skarbu Państwa są członkowie ich zarządów, rad nadzorczych oraz pracownicy spółek. Cechy interesariuszy poosiadają także minister i wiceministrowie Skarbu Państwa oraz pracownicy MSP. Akcjonariusz, czyli Skarb Państwa, nie jest interesariuszem samoistnym (autonomicznym), ponieważ jest reprezentowany przez ministra lub wiceministrów, którzy z kolei są obsługiwani przez pracowników MSP. Implikacje badawcze: Wnioski wyprowadzone w artykule mogą mieć znaczenie nie tylko w odniesieniu do polskich spółek Skarbu Państwa, lecz także mogą mieć charakter uniwersalny, odnosząc się� również do spółek z udziałem państwa w innych krajach. Z uwagi na fakt, iż w reakcji na skutki kryzysu fi nansowego państwa zwiększają swoją aktywność w gospodarce, także jako akcjonariusze spółek kapitałowych, problematyka interesariuszy spółek z udziałem państwa oraz wpływu czynników politycznych i administracyjnych na te spółki może stanowić istotne pole badań w dziedzinie nadzoru korporacyjnego. Oryginalność: Badania są pierwszymi badaniami obejmującymi wszystkie spółki z udziałem Skarbu Państwa. Ich istotnym walorem jest interdyscyplinarność, co pozwoliło wskazać, jakie są implikacje praktyczne przyjętych rozwiązań regulacyjnych. W badaniach ankietowych udało się uzyskać wysoką stopę zwrotu kwestionariuszy ankietowych, co umożliwiło przeprowadzenie wiarygodnego wnioskowania statystycznego.
The paper refers to the problem of the corporate authority in Polish State Owned Companies. The aim of the article is to respond to research problems. Firstly, if the real corporate authority in State Owned Companies belongs to the entities that posses formal authority (i.e. the authority that is based on regulations). Secondly, if the real corporate authority is possessed by the entities that are responsible for companies’ results and are appropriately informed about companies’ situation. All findings are based on classic functional research and consists of regulation analysis and large sample analysis conducted among SOCs’ management and supervisory boards’ members and officials of Polish Ministry of Treasury that supervise SOCs.
PL
Artykuł dotyczy problematyki władzy organizacyjnej w spółkach Skarbu Państwa. Artykuł ma na celu rozstrzygnąć dwa problemy badawcze. Po pierwsze, czy realną władzę w spółkach posiadają te same podmioty, które posiadają władzę formalną, czyli wynikającą z regulacji prawnych. Po drugie, czy realną władzę w spółkach posiadają podmioty odpowiedzialne za wyniki spółek oraz dobrze poinformowane o sytuacji w spółkach. Badania miały charakter interdyscyplinarny, składały się na nie analiza regulacji prawnych oraz badania ankietowe przeprowadzone wśród członków zarządów i rad nadzorczych polskich spółek Skarbu Państwa, a także wśród pracowników Ministerstwa Skarbu Państwa nadzorujących spółki.
State Owned Companies (SOCs) should in general operate according to the same rules as privately owned companies. However, the fact that the state is the shareholder enables government officials to influence both management and supervisory boards. The aim of the research is to identify the influence of government officials on SOCs’ management and supervisory boards and the determinants of government officials decisions’ concerning SOCs, in particular the problems that refer to the operation of Polish Ministry of Treasury. The main question here is if the influence of government officials is constructive or destructive for the companies as the entities that undertake commercial activity and that should achieve their business aims. The research carried out by the author is interdisciplinary and consists of regulation analysis and large sample analysis conducted among SOCs’ management and supervisory boards’ members and officials of Polish Ministry of Treasury that supervise SOCs.
PL
Spółki Skarbu Państwa co do zasady działają według tych samych reguł co prywatne spółki kapitałowe. Jednak, ponieważ ich akcjonariuszem jest Skarb Państwa, wpływ na funkcjonowanie ich organów mają urzędnicy Ministerstwa Skarbu Państwa. Celem artykułu jest wykazanie, w jaki sposób urzędnicy wpływają na strukturę organizacyjną spółki kapitałowej oraz relacje między jej organami, a także rozstrzygnięcie czy wpływ ten jest konstruktywny, czy destruktywny na realizację przez spółki celów biznesowych, z którymi może być także związana realizacja interesu publicznego. Badania przeprowadzone przez autora miały charakter interdyscyplinarny, składały się na nie analiza regulacji prawnych oraz badania ankietowe przeprowadzone wśród członków zarządów i rad nadzorczych jednoosobowych spółek Skarbu Państwa (JSSP) oraz spółek z większościowym udziałem Skarbu Państwa (SWSP), a także wśród pracowników MSP (PMSP) nadzorujących spółki.
The article’s objective is to establish if State Owned Companies’ (SOC’) supervisory boards perform an advisory role. The regulations in force do not decide if companies’ supervisory boards may also advise management boards apart from supervising them. Nevertheless, the research conclusion is that supervisory boards may in practice advise management boards or their advisory role may constitute the form of management boards’ supervision. Moreover, supervisory boards may also advise companies’ general meetings and officials of the Ministry of Treasury. The advisory role may be performed by supervisory board that operates in gremium but also by the sole members of the boards. This kind of the members’ activity may be determined by various factors, in particular, the interests of entities that decide to appoint concrete member to the board. The common determinant of supervisory boards’ members decisions should be the interest of the company. The interdisciplinary research carried out by the author bases on regulation analysis and large sample analysis conducted among SOCs’ management and supervisory boards’ members.
PL
Artykuł ma na celu ustalenie, czy rady nadzorcze spółek Skarbu Państwa pełnią rolę doradczą. Obowiązujące regulacje nie przewidują, ale też nie wykluczają, że rady nadzorcze spółek kapitałowych, poza nadzorowaniem zarządów, pełnią także rolę doradczą. Wyniki badań przeprowadzonych przez autora w spółkach Skarbu Państwa prowadzą jednak do wniosku, że rady nadzorcze tego rodzaju spółek mogą w praktyce doradzać zarządom. Doradzanie zarządom może także stanowić formę sprawowania przez rady nadzoru. Rolę doradczą rady mogą pełnić także wobec walnych zgromadzeń oraz pracowników Ministerstwa Skarbu Państwa (MSP). Rolę doradczą mogą pełnić nie tylko rady działające in gremium, ale także samodzielnie poszczególni członkowie rad. W tym zakresie mogą oni kierować się różnymi kryteriami, głównie interesem tego podmiotu, który zadecydował o powołaniu danej osoby do rady. Kryterium wspólnym dla wszystkich członków rady powinien być interes spółki. Badania przeprowadzone przez autora miały charter interdyscyplinarny, składały się na nie analiza regulacji oraz badania ankietowe przeprowadzone wśród członków zarządów i rad nadzorczych spółek Skarbu Państwa.
The COVID-19 crisis affected most sectors of the economy. Financial difficulties caused by the outbreak forced some companies to seek short-term profits due to increasing pressure for survival. However, many companies have actively engaged in activities for the welfare of society, which is characteristic of corporate citizenship. The objectives of state-owned enterprises are often linked not only to business, but also to job retention and government social policy. They therefore belong to the group of hybrid organizations. Listed state-owned enterprises are subject to three different institutional logics: state logic, corporate logic and capital market logic. The dilemmas associated with the different institutional logics collide with the dilemmas of stakeholder management in the pandemic crisis, and thus decisions about corporate citizenship and corporate philanthropy. This paper presents the results of a qualitative study that shows how board members of hybrid companies made decisions concerning corporate citizenship and corporate philanthropy in the heat of the COVID-19 crisis, and how different institutional logics exerted an impact on top managers’ decisions to engage in these activities.
PL
Kryzys COVID-19 dotknął większości sektorów gospodarki. Trudności finansowe spowodowane wybuchem epidemii zmusiły niektóre firmy do dążenia do krótkoterminowych zysków z powodu rosnącej presji na przetrwanie. Wiele przedsiębiorstw aktywnie zaangażowało się w działania na rzecz dobrostanu społeczeństwa, co jest charakterystyczne dla obywatelstwa korporacyjnego. Cele przedsiębiorstw państwowych są często związane nie tylko z biznesem, lecz także z utrzymaniem miejsc pracy i polityką społeczną rządu. Dlatego należą one do organizacji o charakterze hybrydowym. Notowane na giełdzie przedsiębiorstwa państwowe podlegają trzem różnym logikom instytucjonalnym – logice państwa, logice korporacyjnej i logice rynku kapitałowego. Dylematy związane z różnymi logikami instytucjonalnymi zderzają się z dylematami dotyczącymi zarządzania interesariuszami w kryzysie pandemicznym, a zatem decyzjami co do obywatelstwa korporacyjnego i korporacyjnej filantropii. W artykule zaprezentowano wyniki badań jakościowych, w których pokazano, w jaki sposób członkowie zarządów przedsiębiorstw hybrydowych podejmowali decyzje dotyczące obywatelstwa korporacyjnego i filantropii korporacyjnej w gorącym okresie kryzysu COVID-19 oraz jak odmienne logiki instytucjonalne wpływały na decyzje top-menedżerów co do zaangażowania się w te działania.
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.