W systemie elektroenergetycznym energia wprowadzona do sieci musi być jednocześnie z niego odebrana, czyli system musi być zbilansowany. Ponieważ system ten został zbudowany hierarchicznie i energia produkowana w elektrowniach systemowych jest przesyłana do odbiorców poprzez system przesyłowy i dystrybucyjny, operator systemu elektroenergetycznego prowadzi bilansowanie centralne. System ulega przekształceniom. Wraz z rozwojem energetyki odnawialnej, przyłączanej do sieci dystrybucyjnej, zmieniają się kierunki przepływu energii i coraz częściej płynie ona z sieci dystrybucyjnych w kierunku sieci przesyłowych. Jednym z rozwiązań tych problemów mogą być obszary bilansowania zarządzane przez lokalne społeczności energetyczne, takie jak klastry czy spółdzielnie energetyczne. Stwarzałoby to nowe możliwości w zakresie efektywnego wykorzystania energii blisko miejsca jej wytworzenia. Lokalny obszar bilansowania może zachowywać się jak aktywny odbiorca i pobierać energię, gdy dostaje odpowiedni sygnał cenowy. Może również zmniejszać pobór energii lub wręcz dostarczać ją do systemu elektroenergetycznego – wówczas zachowuje się jak wirtualna elektrownia. Właściwy dobór członków spółdzielni, zapewniający wysoki poziom bieżącego zbilansowania wytwarzania i poboru energii, może przynieść jej uczestnikom wymierne korzyści. W badanym przypadku cena rozliczeń wewnętrznych w przedziale między 340 a 620 zł satysfakcjonuje wszystkich członków. Jeśli zbilansowanie będzie pełne, to rolą sieci dystrybucyjnej będzie jedynie zapewnianie ciągłości dostaw energii i zabezpieczanie wewnętrznej gospodarki energetycznej.
EN
In the power system, the energy fed into the grid must be simultaneously withdrawn from it, i.e. the system must be balanced. As this system has been built hierarchically and the energy produced in system power plants is sent to consumers through the transmission and distribution system, the power system operator conducts central balancing. The system is changing. Along with the development of renewable energy connected to the distribution network, the directions of energy flow change and it flows more and more often from distribution networks towards transmission networks. One of the solutions to these problems may be balancing areas managed by local energy communities such as clusters or energy cooperatives. This would create new possibilities for the efficient use of energy close to the place of its generation. The local balancing area can behave like an active consumer and take power when it gets the appropriate price signal. It can also reduce energy consumption or even supply it to the power system – then it behaves like a virtual power plant. Proper selection of cooperative members, ensuring a high level of current balancing of energy production and consumption, can bring them tangible benefits. In the case study examination, the price of internal settlements in the range between PLN 340 and PLN 620 satisfies all members. If the balance is complete, the role of the distribution grid will be only to ensure the continuity of energy supply and the internal energy management.
3
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
Artykuł zawiera analizę przepisów statuujących ramy działalności czterech form organizacyjnych energetyki rozproszonej – klastra energii, spółdzielni energetycznej, społeczności energetycznej działającej w zakresie energii odnawialnej oraz obywatelskiej społeczności energetycznej. Dwie pierwsze istnieją już na gruncie prawa polskiego, wprowadzenie dwóch pozostałych dokona się wraz z transpozycją dyrektyw 2018/2001 oraz 2019/944. Autorzy szczegółowo analizują definicje i przepisy materialne regulujące tworzenie i funkcjonowanie wyżej wymienionych form organizacyjnych. Na tej podstawie autorzy identyfikują możliwe problemy i przeszkody regulacyjne w rozwoju inicjatyw, które zdecydują się uzyskać jeden z czterech omawianych statusów. Ponadto autorzy proponują prawodawcy pewne rozwiązania, które mogłyby poprawić sytuację adresatów analizowanych rozwiązań regulacyjnych.
EN
The article contains an analysis of the legal framework on four organisational forms related to decentralised generation – energy cluster, energy cooperative, renewable energy community and citizens’ energy community. The first two are already included in the Polish law, while the remaining two will be introduced along with the transposition process for directives 2018/2001 and 2019/944. The authors analyse in detail the definitions and substantive provisions prescribing how the abovementioned organisational forms are to be set up and operated. On that basis, the authors identify possible problems and regulatory barriers to the development of initiatives which decide to assume one of the four legal statuses analysed. Moreover, the authors include some proposals on how the legislator could improve the situation of the addressees of the analysed regulatory solutions.
Spółdzielnie energetyczne stanowią kolejne - po klastrach energii i prosumentach energii odnawialnej - narzędzie dedykowane rozwijaniu energetyki obywatelskiej. Narzędzie, które pomimo swojej długoletniej historii nie było dotąd powszechnie wykorzystywane przez uczestników rynku energii. W artykule poruszono aktualny problem: na ile otoczenie regulacyjne zachęca społeczeństwo do partycypowania w rozwijaniu energetyki obywatelskiej w formie spółdzielni energetycznych. Artykuł koncentruje się na wybranych problemach natury legislacyjno-regulacyjnej, dotyczących w głównej mierze definiowania spółdzielni energetycznej oraz zasad rozliczeń w systemie opustu.
Spółdzielnia energetyczna to szansa dla lokalnej społeczności na zmniejszenie wydatków ponoszonych na zaopatrzenie w energię. Zgodnie z ustawą o odnawialnych źródłach energii, spółdzielnia energetyczna wytwarza energię z OZE na potrzeby własne oraz spółdzielców. Chociaż dotychczas zarejestrowano tylko jedną taką spółdzielnię – wkrótce ta forma działalności może stać się bardziej powszechna, gdyż w Krajowym Planie Odbudowy przewidziano pieniądze na pomoc inwestycyjną przeznaczoną m.in. właśnie dla spółdzielni energetycznych.
Mikrosieci (ang. microgrids) są postrzegane jako integralny składnik przyszłych systemów elektroenergetycznych, kształtujący się w wyniku rozwoju i realizacji różnych inicjatyw sieci inteligentnych (ang. smart grids). Mikrosieci są tworzone poprzez integrację żródeł rozproszonych, elastycznych (sterowalnych) odbiorów oraz systemów magazynowania energii występujących w lokalnym obszarze geograficznym. W artykule przeanalizowano wybrane aspekty rozwoju mikrosieci energetycznych w kontekście obecnych uwarunkowań prawnych i rynkowych w Polsce. Przedstawiono możliwe struktury mikrosieci w odniesieniu do modelów własności i zarządzania nimi. Scharakteryzowano mikrosieci publiczne, komercyjne jednopodmiotowe oraz komercyjne wielopodmiotowe. Przeanalizowano także możliwości realizacji prawnej mikrosieci w formie spółdzielni energetycznych, będących lokalnymi przedsięwzięciami, które powstają w ramach inicjatyw oddolnych. Udziałowcami spółdzielni mogą być prywatni inwestorzy, w tym rolnicy, jak również przedsiębiorstwa publiczne i prywatne, np. wspólnoty mieszkaniowe, szkoły, gminy. Cechą szczególną jest to, że lokalna społeczność ma istotny, bezpośredni udział finansowy w przedsięwzięciu, nie wliczając w to opłat za dzierżawę terenu lub zwrotu podatków. Wyróżnikami energetyki obywatelskiej są: dobrowolne i otwarte członkostwo, udział w zyskach z inwestycji, zarządzanie i kontrola na zasadach demokratycznych. Celem spółdzielni może być obniżenie kosztów zaopatrzenia w energię dla lokalnej społeczności. Jednak z rozwojem spółdzielni mogą wiązać się dodatkowe korzyści, w tym rozwój gospodarki wiejskiej, wzrost lokalnych przychodów z opodatkowania działalności, tworzenie nowych miejsc pracy i zwiększenie obrotu finansowego w lokalnym obszarze. W artykule zidentyfikowano w tej kwestii zarówno szanse, jak również bariery dla rozwoju tego typu formy energetyki obywatelskiej. Artykuł zakończono najważniejszymi wnioskami.
EN
Microgrids are perceived as an integral component of future power systems and shaping up as a result of development and initiatives of the „smart grid” concept. A microgrid is a energy delivery system integrating dispersed (distributed) generation sources, elastic (controlled) energy receivers and energy storage systems (all located in a local geographical area). The paper discusses selected issues of energy microgrids in the context of current legal and market regulations in Poland. Possible structures of microgrids regarding ownership and management models have been presented. Both public and commercial (multi- and single-entity) microgrids have been described. The possibilities of legal realization of microgrids in the form of energy cooperatives have been also analyzed. Energy cooperatives are local projects formed in the frame of bottom-up initiatives. Cooperative shareholders can be individual investors (including farmers), public utilities (e.g. community housing, schools, municipalities) and private companies. The particular feature of energy cooperatives is that a local community has significant, direct financial participation in an energy project, not including fees for property leasing or tax refunds. The distinguishing features of civic energy industry are: a voluntary and open membership, participation in return on investment, and management and control based on democratic rules. One of the possible goals of forming energy cooperatives can be the reduction of energy delivery cost to the local community. However, additional benefits exist concerning energy cooperative development, such as: rural economic growth and increase in local revenues from taxes, creating new jobs, increase in money turnover in local economic areas. In the paper both the opportunities for and the barriers against energy cooperative development have been identified. The most important conclusions have been presented at the end.
Niniejszy artykuł omawia tematykę wykorzystania rozproszonej generacji energii elektrycznej na terenach miejskich przez spółdzielnie energetyczne tworzące wirtualne elektrownie w obrębie wielorodzinnych budynków mieszkalnych, użytkowanych przez mieszkańców spółdzielni lub wspólnot mieszkaniowych. W pierwszej części przedstawiono koncepcję i zasady funkcjonowania takich podmiotów jako integratorów na rynku energii elektrycznej, agregujących pobór odbiorców indywidualnych oraz wykorzystujących źródła OZE, kogenerację lub trigenerację gazową. W drugiej części skupiono się na badaniach wykorzystania instalacji fotowoltaicznych przez spółdzielnię energetyczną, analizując wykorzystanie wygenerowanej energii elektrycznej w zależności od zainstalowanej mocy źródła pv i parametrów usługi net-meteringu.
EN
This article discusses the idea of distributed generation of electricity on multifamily residential areas by community microgrids which are creating virtual power plants. The first part presents the concept and principles of these entities which could be integrators on the energy market, aggregating the consumption of individual consumers and using renewable energy sources, cogeneration or gas trigeneration. The second part includes simulation research on the usage of photovoltaic installations by the community microgrids, analyzing the consumption of generated electricity, depending on the installed power of the PV source and the parameters of the net-metering services.
Artykuł przedstawia nową instytucję prawną w prawie spółdzielczym, jaką stanowi ustalenie liczby udziałów. Instytucja ta funkcjonuje w spółdzielniach rolników oraz w spółdzielni energetycznej. Jej obowiązywanie wiąże się ze szczególnym charakterem prawnym udziałów w tych spółdzielniach, który wyraża się w możliwości ich zbycia. Uchwała walnego zgromadzenia spółdzielni o ustaleniu liczby udziałów stanowi zdarzenie prawne skutkujące zbyciem udziału w spółdzielni rolników lub w spółdzielni energetycznej. Podstawę określenia przysługującej członkom liczby udziałów stanowi stosunek zbytych przez członka do nabytych przez spółdzielnię od wszystkich członków produktów lub grup produktów, czy też energii elektrycznej, ciepła lub biogazu.
EN
The article presents a new legal institution in cooperative law, which is the determination of the number of shares. This institution applies to farmers' cooperatives and an energy cooperative. Its application is related to the specific legal nature of the shares in these cooperatives, which is expressed in the possibility of their sale. The resolution of the general meeting of the cooperative to determine the number of shares is a legal event resulting in the sale of a share in a farmers' cooperative or an energy cooperative. The basis for determining the number of shares that members are entitled to is the ratio of sold by the member and acquired by the cooperative products or groups of products, or electricity, heat or biogas.
Możliwość tworzenia spółdzielni energetycznych została wprowadzona w ramach nowelizacji ustawy o odnawialnych źródłach energii („Ustawa OZE”), uchwalonej przez Sejm 19 lipca 2019 r., która wyszła w życie 29 sierpnia 2019 r. Spółdzielnia energetyczna może prowadzić działalność w zakresie wytwarzania energii elektrycznej, biogazu, lub ciepła w instalacjach odnawialnego źródła energii.
The aim of this study is to answer the question of whether the legislator has provided sufficient support for organisational and legal forms of civic energy operating in rural areas. The implementation of this objective requires determining the legal framework for civic energy in EU and national law. The considerations carried out have led to the conclusion that the current regulation does not sufficiently support the development of civic energy initiatives. No regulations have yet been adopted to effectively encourage agricultural communities to implement RES projects or to provide the necessary financial support for this type of investment. Moreover, the national legislation on organisational and legal forms of civic energy continues to be inconsistent with EU law. Concluding, an attractive system of incentives, including financial incentives, should be developed while the economic risk of social investment in RES should be minimised.
PL
Celem pracy jest odpowiedź na pytanie, czy ustawodawca zapewnia wystarczające wsparcie formom organizacyjno-prawnym energetyki obywatelskiej funkcjonującym na obszarach wiejskich. Realizacja tego celu wymaga określenia ram prawnych energetyki obywatelskiej w prawie UE oraz prawie krajowym. Przedstawione rozważania prowadzą do wniosku, że obowiązująca regulacja nie wspiera w dostateczny sposób rozwoju inicjatyw energetyki obywatelskiej. Nie zostały dotychczas wprowadzone przepisy skutecznie zachęcające społeczności rolnicze do realizowania projektów z zakresu OZE oraz zapewniające niezbędne wsparcie finansowe dla tego typu inwestycji. Negatywnie należy ocenić także brak spójności prawodawstwa krajowego w zakresie organizacyjno-prawnych form energetyki obywatelskiej z prawem UE. Ustawodawca powinien sformułować atrakcyjny system zachęt, także finansowych, oraz ograniczyć ryzyko ekonomiczne przeprowadzania społecznej inwestycji w OZE.
W artykule przedstawiono plany odnośnie przyszłości struktury krajowej energetyki, zwłaszcza sektora wytwarzania, sygnalizując potrzebę popularyzacji tworzenia spółdzielni energetycznych w kontekście wyzwań europejskiej polityki klimatyczno-energetycznej i panujących trendów.
EN
The paper presents plans for the future structure of the Polish energy sector, in particular, generation of electricity. In the context of the current European trends in climate and energy policy the author draws attention to the need of developing energy cooperatives.
W niniejszym artykule przedstawiono jedną z metod finansowania projektów inwestycyjnych w energetyce jądrowej stosowaną w USA – spółdzielnię energetyczną. Przedstawiono główne cechy modelu, rozpowszechnienie, przykłady zrealizowanych i realizowanych inwestycji. Dokonano także porównania z podobnym modelem Mankala stosowanym w Finlandii i opisanym przez autora w poprzednich artykułach w PTJ (4/2019, 1/2019).
EN
This paper presents one of the methods of financing of investment projects in nuclear power sector, employed in the United States – an electric cooperative. The article presents main features of this model, extension of use, examples of invest ment projects (concluded and just under way). It also presents a comparison with similar Mankala model used in Finland, which was a subject of Author’s publication in previous PTJ editions (4/2019, 1/2019).
The cooperative movement has played a significant role in increasing the competitiveness of the economy and has promoted the European values of solidarity, self-government and democracy. In recent years, the cooperative idea has been linked with the local energy sector – in Europe and in Poland. The decentralization of energy production to local communities – thanks to the incredible development of new technologies in renewable energy – is now becoming a standard in Western Europe. These trends have also been visible in Poland for some time. Unfortunately, in Polish conditions the institution of cooperatives, including energy cooperatives, is negatively associated with the communist era. The main research question, around which the considerations in this article revolve, is as follows – why, despite the existence of a legal basis in Poland from 2016, energy cooperatives have not been created. The article will analyse the legal regulations relating to the functioning of the energy cooperative, taking into account its current status in the energy law.
PL
Ruch spółdzielczy odegrał znaczącą rolę w napędzaniu wzrostu i podnoszeniu konkurencyjności gospodarki oraz wspierał europejskie wartości solidarności, samorządności i demokracji. W ostatnich latach idea spółdzielczości związana jest z energetyką lokalną – europejską oraz polską. Decentralizacja energetyki idąca w kierunku wytwarzania energii na poziomie społeczności lokalnych – dzięki niesamowitemu rozwojowi nowych technologii w energetyce odnawialnej staje się dziś w Europie Zachodniej standardem. Trendy te widoczne są również od jakiegoś czasu w Polsce. Niestety, w polskich warunkach instytucja spółdzielni, w tym energetycznej, kojarzy się negatywnie – w związku z okresem PRL. Głównym pytaniem badawczym, wokół którego toczyć się będą rozważania w tym artykule, będzie pytanie – dlaczego mimo istnienia podstawy prawnej z 2016 roku w Polsce spółdzielnie energetyczne jednak nie powstają. W artykule tym analizie zostanie poddana regulacja prawna odnosząca się do funkcjonowania spółdzielni energetycznej, mając na uwadze obecny jej status w prawie energetycznym.
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.