Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Sowietyzacja wymiaru sprawiedliwości w Polsce 1944-1950

100%

Lityński A.

|

2020

|

tom 3

|

nr XX

101-121

EN

The “Big Three’s” (Roosevelt, Churchill, Stalin) Jalta, Crimea (February, 1945) Agreement, gave away Central and Eastern Europe to Stalin. Stalin promised free elections. For appearances’ sake, the law from 1939 was used. However, new standards form USSR were brought. Communists were supposed to implement them in Poland. Slowly, courts were dependent on the governing communist party. This process can be considered as completed in 1950. It was perpetuated in Constitution of the Polish People’s Republic from 1952. The courts’ main goal was to use repression, not to mete out justice. The Author shows it in the article.

PL

Umowa Wielkiej Trójki (Roosevelt, Churchill, Stalin) w Jałcie na Krymie (luty 1945) oddawała Europę Środkowo-Wschodnią Stalinowi. Stalin obiecał wolne wybory. Dla pozoru początkowo obowiązywało prawo polskie sprzed 1939 roku. Z komunistycznego Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich przywieziono jednak zupełnie nowe wzorce. Komuniści musieli je wprowadzić w Polsce. Stopniowo sądy uzależniono od panującej partii komunistycznej. Proces ten można uznać za zakończony w 1950 r. Utrwalony został w konstytucji Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej z 1952 r. Zadaniem sądów było stosowanie represji, a nie wymierzanie sprawiedliwości. Autor pokazuje to w artykule.

2

Irena Mrówczyńska Z Kowla przez Syberię na Dolny Śląsk... Dorastanie na zsyłce

71%

Jakimowicz M.

|

tom 3

225-265

EN

In the latter half of 1941, over 100,000 Polish children lived in an area extending from Arkhangelsk to Nakhodka Bay; in the Altai Krai and the Soviet Socialist Republics of Central Asia. Among them there were a growing number of orphans in exile. There is no detailed information concerning the fate of these Polish orphans, who were placed into Soviet instructional and educational institutions, so-called “diet domy”. Most of the institutions taking in Polish children treated them as Soviet citizens but did not report this fact to any Polish institutions responsible for their care and wellbeing. Moreover, given their ‘Soviet’ status, the orphans had neither the right nor the occasion to contact the Polish embassy in Kujbiszew or any of its representatives. And for the younger children, their stay in these so-called “diet domy” usually resulted in instant Russification and Sovietisation. Irena Mrówczyńska’s account describes her childhood memories of pre-war Kowel, the children in exile in Siberia who were taken from summer camps in June 1941 and about post-war times in Jawor, a small town in Lower Silesia. Her story is exceptional because she grew up in exile. She was taken from school without her parents’ consent, put into the Soviet “diet dom” in Bojarka along with other children, before later being sent to the Polish Orphanage and Disabled People’s Home in Bolszoj Konstantinovce, where she spent 6 years. A twist of fate enabled her to contact the Polish embassy in Kujbiszew and report that there were other children in the Polish Orphanage and Disabled People’s Home that had also been “taken” from the summer camps in 1941. This account describes how traumatic the “kidnapping of children from the summer camps” was, resulting in the then 10-year-old girl being sent to the Soviet children’s home and the subsequent indoctrination of Sovietisation that thereafter influenced the rest of her life.

3

Kultury powojenne. Sztuka i komunizm w Krakowie i Lipsku

67%

Kunakhovich K.

Pamięć i Sprawiedliwość

|

2015

|

nr 1(25)

163-184

EN

Postwar Cultures: Art and Communism in Krakow and Leipzig On the morning of January 19, 1945, Dr. Bolesław Drobner arrived as the first representative of Poland’ s postwar government, charged with a special mission: to resurrect the city’ s arts scene and build a new, democratic culture. Six months later a music teacher named Rudolf Hartig took up his new post in Leipzig’ s bullet-riddled City Hall. Hartig was a lifelong communist who took over the city’ s Culture Department after the Nazi collapse. Drobner and Hartig became local agents in a transnational project that spanned Eastern Europe: the search for a distinctive socialist culture. This paper investigates what they did at the city level in the first half-decade after World War II. For the East European regimes that came to power after WWII, culture was not a form of entertainment but a tool of governance. Both Drobner and Hartig viewed art as a foundation of the postwar order, capable of bridging social divisions, eradicating fascist residues, and promoting a Marxist worldview. At the same time, the two officials could not simply impose their vision from above: they also had to contend with Soviet advisors and local artists, two groups that had their own notions of what art should look like. The struggle for socialist culture thus reflected broader struggles over political and social control in Eastern Europe. This paper compares cultural reconstruction in Krakow and Leipzig, two of EasternEurope’s major cities. Looking at them side by side allows us to assess the role Soviet officials played in local affairs and to refine our notion of Sovietization. The postwar program of socialist culture was not just a Soviet imposition but rather had deep native roots. Lacking concrete models or instructions, both Drobner and Hartig relied on prewar conventions, national traditions, and even fascist practice. They pursued policies that seemed to uphold the status quo and therefore provoked little opposition – even from those who opposed leftist parties. Yet these policies also expanded the authority of the state, paving the way for a radical restructuring of the cultural sphere in the years 1949/50. It was widely accepted principles like democratization that enabled the Stalinization of Polish and German culture. The policies that Drobner and Hartig developed proved to have a lasting impact on the Soviet Bloc: they prepared the ground for the Stalinist system, but also preserved local traditions that reemerged when that system collapsed.

4

Ludowcy Europy Środkowo-Wschodniej wobec sowietyzacji

67%

Stępka S.

|

tom 58

|

nr 2

255-267

EN

The article discusses the editing of documents and materials concerning the political activity of the peasant movement in the Central and Eastern European area during the period after the Second World War when the process of Sovietisation of this part of the continent accelerated. The author reviews the broad spectrum of anti-communist activity of peasant leaders. By discussing the most relevant elements of this range, the author sheds light on their content to facilitate the use of the presented sources by researchers exploring them.

PL

Niniejszy artykuł omawia edycję dokumentów i materiałów dotyczących działalności politycznego ruchu ludowego na obszarze Europy Środkowo-Wschodniej w okresie, gdy po II wojnie światowej narastał proces sowietyzacji tej części kontynentu. Oglądowi poddane zostało szerokie spektrum aktywności antykomunistycznej chłopskich przywódców. Autor poprzez omówienie najistotniejszych elementów tego zbioru zamierzał przybliżyć ich zawartość, aby ułatwić korzystanie z prezentowanych źródeł eksplorujących je badaczom.

5

Okoliczności powstania Niższego Seminarium Towarzystwa Salezjańskiego w Reginowie w okresie II Rzeczypospolitej

59%

Kalisz Ł.

|

nr 1

175-187

PL

W artykule autor przedstawia okoliczności powstania Niższego Seminarium Duchownego Towarzystwa Salezjańskiego w Reginowie nad rzeką Szczarą. Okres działalności salezjanów na tym terenie przypada na lata 30-te XX wieku. Autor opisał szczegółowo historię dworu w Reginowie oraz nakreślił powiązania rodzinne darczyńców – rodu Balińskich i Jundziłłów. Seminarium Misyjne, które rozpoczęło kształcenie chłopców w 1937 roku, istniało jedynie dwa lata i zakończyło swoją działalność wraz z wybuchem II wojny światowej. Po zakończonych działaniach wojennych salezjanie już nigdy tam nie powrócili, a Reginów został wcielony do Białoruskiej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej (obecnie Republika Białoruś).

EN

In the article the author outlines a history of the Salesian Minor Seminary of Don Bosco in Reginów by the Szczara River. The period of Salesian activity in this region covers the 1930s of the twentieth century. The author described in detail the history of the manor house in Reginów and family connections of the donors – families of Baliński and Jundziłło. The Missionary Seminary, which commenced education of boys in 1937, existed only for two years and closed its activity with the outbreak of World War II. After the war, Salesians never returned there, while Reginów was incorporated into Byelorussian Soviet Socialist Republic (now the Republic of Belarus).

6

Referaty informacyjne Oddziału II Sztabu Generalnego Wojska Polskiego na temat wojny rosyjsko-gruzińskiej 1921 r.

59%

Bakhtadze M.

|

nr 2

219-238

PL

Po zakończeniu rosyjsko/sowiecko-gruzińskiej wojny w lutym–marcu 1921 r. Gruzja utraciła niepodległość i była okupowana przez Rosję Sowiecką. Informacje na temat tej wojny były zbierane między innymi przez Referat Informacyjny Oddziału II Sztabu Generalnego Wojska Polskiego. Informacje przygotowywane przez Referat Informacyjny były opracowywane w regularnych odstępach czasu (co dwa tygodnie). Poruszano w nich m.in. kwestię rosyjsko-gruzińskiej wojny 1920 r. i ustanowienia sowieckiej władzy w Gruzji. Oddział II Sztabu Generalnego opierał się na informacjach pochodzenia oficjalnego i nieoficjalnego. W opracowaniach przygotowywanych przez Oddział II Sztabu Generalnego Wojska Polskiego trudno znaleźć informacje, które byłyby nieznane gruzińskim historykom, ale opracowania te pomagają sprecyzować niektóre szczegółowe zagadnienia. Opracowania te są interesujące z dwóch powodów. Po pierwsze informacje, którymi dysponował Sztab Generalny WP, wskazują na to, w jaki sposób był on informowany. Po drugie, jest ważne, w jakim stopniu informacje znajdujące się w tych opracowaniach polskich odpowiadają rzeczywistości. Sam fakt ujęcia w tych dokumentach kwestii związanych z Gruzją świadczy o znaczeniu Gruzji i szerzej – całego Kaukazu Południowego – dla władz polskich. Pierwsza informacja o wojnie rosyjsko-gruzińskiej pojawiła się w opracowaniu, które omawia sytuację na dzień 1 marca 1921 r. Ostatnia wiadomość, w której wspomniane są sprawy Gruzji, znajduje się w opracowaniu z 1 czerwca 1921 r. Kwestia wojny rosyjsko-gruzińskiej i ustanowienia władzy sowieckiej w Gruzji była omawiana w pięciu opracowaniach. Poza drobnymi i nieznaczącymi nieścisłościami cały ten proces został opisany poprawnie. Główny wniosek – zamach stanu i ustanowienie władzy sowieckiej za pomocą wojsk Rosji Sowieckiej – również jest poprawny. Chociaż po ustanowieniu władzy sowieckiej formalnie Gruzja była niezależną republiką, w rzeczywistości była ona okupowana, a Czerwona Armia stacjonowała na jej terytorium. Informacje zebrane w omawianych opracowaniach potwierdzają, że Sztab Generalny Wojska Polskiego był dobrze informowany w kwestii gruzińskiej. Informacje o wydarzeniach, które miały miejsce w Gruzji w 1921 r., potwierdzają zainteresowanie polskich władz wojskowych i zapewne również politycznych tym regionem, a zwłaszcza Gruzją.