Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Badania nad ruchem nacjonalistycznym. Ograniczenie czy wyzwanie dla socjologii publicznej?

100%

Kajta J.

Stan Rzeczy

|

2014

|

nr 1(6)

108-127

XX

"Artykuł prezentuje dylematy towarzyszące próbom zastosowania założeń postulowanej przez Michaela Burawoya socjologii publicznej w badaniach nad ruchem nacjonalistycznym. Tekst pisany jest na podstawie badań własnych nad tożsamością uczestników ruchu nacjonalistycznego w Polsce, w ramach których realizowane są narracyjne wywiady biograficzne z członkami takich organizacji, jak Obóz Narodowo-Radykalny, Narodowe Odrodzenie Polski oraz Młodzież Wszechpolska. Dla rozważań o ograniczeniach możliwości uprawiania socjologii publicznej w badaniach nad światem prawicowym istotny okazuje się podział na tradycyjną oraz organiczną socjologię publiczną. Artykuł sugeruje, że uprawianie organicznej socjologii publicznej w badaniach nad światem prawicowym jest możliwe, choć dla badaczy, którzy dostrzegają uzasadnienie dla marginalizacji kontrowersyjnych wykluczonych, jakimi są nacjonaliści, socjologia publiczna powinna ograniczyć się do swojej tradycyjnej formy, w której nie wybierają oni konkretnej publiczności, a tym samym ani nie pomagają nacjonalistom, ani też im świadomie nie szkodzą."

EN

The article explores the dilemmas accompanying the attempts to apply the principles of Michael Burawoy’s public sociology to research on nationalist movement. It is based on the author’s research on the identity of the Polish nationalist movement’s participants. Biographical narrative interviews were carried out among members of three Polish nationalist organizations: the National Radical Camp, the National Rebirth of Poland and the All-Polish Youth. A division of public sociology into its traditional and organic form seems to be crucial for the discussion on the limitations of public sociology in research on the right-wing movements. The article suggests that organic public sociology in research on right-wing world is possible with some limitations. If researchers find justified the marginal position of the controversial group of the nationalists, they should limit themselves to traditional public sociology in which they do not choose specific audience for the knowledge. Hence, they neither help nationalists nor intentionally harm them.

2

Przemiany polskiej socjologii a perspektywy socjologii krytycznej

100%

Kolasa-Nowak A.

Stan Rzeczy

|

2014

|

nr 2(7)

238-257

PL

Główną tezą tekstu jest przekonanie o rosnącej popularności ujęcia krytycznego we współczesnej socjologii polskiej. Po zarysowaniu głównych wątków socjologicznych analiz dotyczących transformacji systemowej przedstawiam zmiany, które stopniowo doprowadziły do narastania podejścia krytycznego i do dyskusji nad problemem neutralności i zaangażowania. W przypadku polskim szczególnie ożywione są te części teorii krytycznej, w których postuluje się ujawnianie ukrytych strukturalnych determinant w rozwoju wiedzy. Polskie doświadczenie peryferyjności ułatwia problematyzowanie tej kwestii w dużo większym stopniu niż sytuacja socjologa wywodzącego się z centrum. Socjologia krytyczna sprzyja też refleksji nad publicznymi funkcjami nauki i pozwala rozważać różne odcienie zaangażowania w polskiej socjologii.

EN

The main thesis is about growing popularity of critical theory in contemporary Polish sociology. After outlining the main themes of sociological analysis on the post-communist transformation I describe changes that gradually led to the development of a critical approach and to wider discussion on the problem of neutrality and commitment. In Poland the most popular are those aspects of critical theory which propose studying the hidden structural determinants in the development of sociological knowledge. It is due to Polish experience as a semi-periphery in the world system. Critical sociology also promotes reflection on public sociology and allows to consider the problem of involvement in Polish social science.

3

Uniwersytet w kryzysie. Z Michaelem Burawoyem rozmawia Anna Szołucha

100%

Burawoy M. , Szołucha A.

Praktyka Teoretyczna

|

2013

|

tom 7

|

nr 1

73-84

PL

Wychodząc od rozważań nad genezą i losami socjologii publicznej, Anna Szołucha dyskutuje z Michaelem Burawoyem o kryzysie uniwersytetu, jego komercjalizacji iregulacji oraz roli ruchów społecznych (Occupy czy Indignados) i studenckich (z Chille czy Kanady) w odzyskiwaniu i otwieraniu na nowo uczelni publicznych.

4

(Ukryte) zaangażowanie i (pozorna) neutralność: Strukturalne ograniczenia rozwoju socjologii krytycznej w warunkach półperyferyjnych

88%

Warczok T. , Zarycki T.

Stan Rzeczy

|

2014

|

nr 1(6)

129-158

PL

Artykuł rysuje szerszy kontekst społeczny funkcjonowania socjologii w Polsce. Autorzy odwołują się w tym celu w pierwszej kolejności do metodologii Pierre’a Bourdieu, rekonstruując w ogólnych zarysach pozycję pola socjologicznego w szerszym polu władzy, a także specyficzne cechy tego ostatniego. Należy do nich w ich przekonaniu dominacja kapitału kulturowego nad ekonomicznym i związana z tym hegemonia szeroko rozumianej inteligencji. Ważną cechą polskiego pola władzy jest też jego charakterystyczny dla krajów peryferyjnych podział na część zorientowaną na integrację z globalnym centrum i część stawiającą mu względny, głównie kulturowy, opór. Podział ten przenosi się również wyraźnie na pole socjologiczne, co jest związane z ograniczoną autonomią tego ostatniego i owocuje między innymi znaczącą w Polsce przewagą nurtu socjologii publicznej nad nurtem socjologii krytycznej.

EN

The paper draws a picture of a wider social context of functioning of sociology in Poland. Authors rely primarily on the methodology of Pierre Bourdieu to achieve this aim. In particular they reconstruct the general position of the sociological field in relation to the wider field of power and the specific characteristic of the later. They include, as the authors see them, domination of the cultural capital over the economic capital and the resulting hegemony of the intelligentsia in the field of power. Another important characteristic of the Polish field of power, which seems typical for most peripheral societies, is its division on to one part orientated towards the integration with the global core and its other part challenging the global domination, though, mostly in the cultural sphere. This division is also clearly transmitted into the structure of the sociological field, given its relatively restricted autonomy and results in a strong superiority of public sociology over the weakly developed critical sociology.

5

Spory Wokół Strategii dekolonizacji Socjologii i odnowy perspektywy krytycznej

88%

Barszczewski J. P.

Studia Socjologiczne

|

2024

|

nr 1

27-54

PL

Artykuł omawia zachodnie spory wokół strategii upodmiotowienia socjologicznego dorobku peryferyjnych badaczy i specyfiki doświadczeń globalnego Południa. Ich początek wyznacza sformułowanie w I dekadzie XXI wieku przez Michaela Burawoya koncepcji socjologii globalnej jako programu deprowincjalizacji i odnowy socjologii. Spotkała się ona wówczas z krytyczną odpowiedzią zwolenników alternatywnych wizji przezwyciężenia europocentryzmu dyscypliny. W ostatnich latach spór ten toczy się wokół zasadności i ograniczeń klasycznego kanonu socjologii, w wyniku której pojawiły się nowe propozycje upodmiotowienia peryferii. Omawiając stanowisko Burawoya, odwołuję się również do prac Raewyn Connell, Juliana Go i Gurminder K. Bhambry jako najważniejszych oponentów amerykańskiego badacza. Podsumowaniem tej debaty są niepokojące głosy na temat niepożądanych konsekwencji zwrotu w stronę Południa, które rodzą pytania o granice krytycznej roli socjologii.

6

Ograniczenia rozwoju socjologii krytycznej. Próba alternatywnego wyjaśnienia

88%

Pawlak M.

Stan Rzeczy

|

2015

|

nr 1(8)

307-327

PL

"Do zrozumienia stanu socjologii krytycznej konieczna jest rekonstrukcja pola socjologicznego, w którym jest ona wytwarzana, oraz jej relacji z socjologią akademicką, praktyczną i publiczną. W artykule przedstawiona jest alternatywna wobec zaproponowanej przez T. Warczoka i T. Zaryckiego rekonstrukcja pola socjologicznego w Polsce, a ich wystąpienie interpretowane jest jako działanie strategicznych aktorów. Ograniczenia socjologii krytycznej upatrywane są w słabościach socjologii akademickiej, która – często korzystając z gatunku eseju – wiedzę o polskim społeczeństwie przedstawia w sposób silnie udramatyzowany."

EN

"In order to understand how matters currently stand in critical sociology, the field of sociology, in which this critical discourse is produced, as well as its relations to professional, policy and public sociologies should be reconstructed. This article presents an alternative perspective to the one proposed by T. Warczok and T. Zarycki’s reconstruction of the field of sociology in Poland, their paper being interpreted as an action by strategic actors. This paper traces the limitations of critical sociology to the weaknesses of professional sociology, which often uses an essayistic genre and presents the knowledge on Polish society in a highly dramatized manner."

7

O publicznych funkcjach miejskich ruchów społecznych. Perspektywa akademicko-aktywistyczna

75%

Mergler L. , Pluciński P.

Władza sądzenia

|

2020

|

nr 19

137-145

PL

W artykule podjęto dwa problemy. Po pierwsze, dyskutowane jest zagadnienie wzajemnych relacji między akademią i aktywizmem oraz ruchami społecznymi, przede wszystkim w ujęciu kognitywnym, skupiającym się na problemach produkcji i wymiany wiedzy. W konsekwencji zasygnalizowana została potrzeba platform, umożliwiających produkcję i wymianę wiedzy między akademią a aktywizmem. Po drugie, perspektywę tę zastosowano do identyfikacji publicznych funkcji miejskich ruchów społecznych, realizowanych przez nie w ciągu minionej dekady.

8

Pułapki socjologicznej mantry. Uwagi na marginesie Petera L. Bergera Zniechęcenia do socjologii

75%

Burdziej S.

Stan Rzeczy

|

2011

|

nr 1(1)

185-192

PL

głośnym artykule sprzed kilku lat Peter Berger mówi o marginalizacji i rosnącej nieistotności socjologii, wskazując na dwie przyczyny jej upadku: dominację metod ilościowych oraz ideologizację dyscypliny, która – jego zdaniem – przejawia się w niejednokrotnie jałowym powtarzaniu „mantry klasy, rasy i gender”. W artykule zastanawiam się nad zasadnością tych zarzutów, przedstawiając je na tle szerszej debaty nad kondycją nauk społecznych i humanistyki. Pytam również o stan socjologii w Polsce, a także o przyczyny, dla których w polskim kontekście zarzuty Bergera można uznać za tylko w części trafione.

EN

In his well-known paper published several years ago Peter Berger wrote about marginalization and increasing irrelevance of sociology pointing to the two factors contributing to its demise: domination of quantitative methodology and ideologization. In his view the latter is reflected in the often unproductive repetition of the mantra of „class, race, and gender“. In my paper I ask whether these charges are somehow justified and discuss them in the wider context of recent debates over the condition of social sciences and the humanities. I ask also what is the condition of Polish sociology, and why it is so that Berger’s charges are only partially valid in the Polish context.

9

Jaka socjologia historyczna w Polsce? Pomiędzy tradycją socjologii obywatelskiej a umiędzynarodowieniem

63%

Kolasa-Nowak A.

Kultura i Społeczeństwo

|

2022

|

tom 66

|

nr 4

9-28

EN

The article analyses the prospects for the development of historical sociology in Poland as a separate sub-discipline, and in particular the opportunities for building an academic career within it, from the perspective of the sociology of science. History is an important resource in the symbolic battles fought in public debate in Poland. Tackling historical topics brings sociologists closer to participating in this debate and opens up non-academic areas of activity. At the same time historical analyses enable them to bring Polish topics of research to an international academic audience, and contribute to discussions on global social phenomena. These two aspects combine and condition each other, because projects in which sociologists research the past aim at providing new interpretations of Polish history, which are simultaneously in tune with growing trends in world science, such as the themes of history of empires and global history. The findings of in-depth interviews conducted with Polish sociologists in 2020 constitute the basis of this analysis.

PL

Z perspektywy socjologii nauki analizuję możliwości rozwoju socjologii historycznej w Polsce jako osobnej subdyscypliny. Zastanawiam się nad zaletami budowania kariery akademickiej w socjologii historycznej. Historia jest ważnym zasobem w walkach symbolicznych toczonych w debacie publicznej w Polsce. Podejmowanie tematów historycznych zbliża socjologów do udziału w niej i otwiera pozaakademickie obszary aktywności. Jednocześnie analizy historyczne umożliwiają socjologom wniesienie polskiej tematyki badawczej do międzynarodowego obiegu naukowego i zabranie głosu w dyskusjach o globalnych zjawiskach społecznych. Te dwie cechy łączą się i wzajemnie warunkują, ponieważ projekty badania przeszłości przez socjologów nakierowane są na dostarczenie nowych interpretacji polskiej historii, które jednocześnie wpisują się w rozwijające się w nauce światowej nurty, np. historii imperiów czy historii globalnej. Podstawą analizy są wyniki pogłębionych wywiadów, przeprowadzonych w 2020 roku wśród polskich socjologów o roli przeszłości w ich pracy badawczej.

10

Rola socjologii i socjologów we współczesnym społeczeństwie

63%

Mucha J.

Studia Socjologiczne

|

2017

|

nr 1(224)

331-338

PL

Ten tekst odnosi się tylko do społecznych ról socjologów akademickich. Krytyczna analiza popularnych ideologii („mitów”), nowych ruchów i inicjatyw społecznych, problemów i trosk w skalach mikro i makro, sposobów rozwiązywania ich i kosztów tych rozwiązań, powinny być głównymi zadaniami socjologii akademickiej. Elementarny kształt demokracji liberalnej wydaje się najważniejszym warunkiem zewnętrznym wypełniania tej roli.

EN

This talk refers only to the roles of academic sociologists. Critical analysis of popular ideologies („myths”), new social movements and initiatives, social problems and troubles on the micro and macro scales, ways of resolving them and social costs of such resolution, should be the basic tasks of sociologists. Elementary forms of liberal democracy seem to be an external precondition of playing such a role.

11

Introduction: Engaged Anthropology vis-à-vis Michael Burawoy’s Public Sociology - A View from Poland

63%

Kubica G.

Kultura i Społeczeństwo

|

2020

|

tom 64

|

nr 2

3-14

PL

Antropologia zaangażowana została potraktowana przez autorkę jako część zaangażowanych nauk społecznych. Stosując w analizie pojęcia socjologii publicznej Michaela Burawoya oraz antropologii publicznej Thomasa Hyllanda Eriksena, określa ona pole antropologii oraz wyróżnia w jej obrębie cztery typy - antropologia akademicka, krytyczna, stosowana oraz zaangażowana antropologia publiczna. Ta ostatnia jest rozumiana jako zaangażowanie (w sensie dosłownym) antropologów w debatę publiczną po stronie społeczności bedącej przedmiotem ich badań. Tekst ten jest wstępem do zeszytu czasopisma „Kultura i Społeczeństwo” (2020, nr 2) pt. „Antropologia zaangażowana w czasie nacjonalistycznego wzmożenia”, w którym znalazły się artykuły poświęcone teoretycznym i praktycznym problemom antropologii zaangażowanej postrzeganym z polskiej perspektywy.

EN

Engaged anthropology is analyzed in this text as part of the engaged social sciences. The author uses Michael Burawoy’s concept of public sociology and Thomas Hylland Eriksen’s concept of public anthropology to organize the anthropological field and distinguish four types of anthropology: academic; critical; applied; and public and engaged. Public anthropology is understood here as the participation of anthropologists in public debate while engaged (in the strict sense of the term) on behalf of a community under study. This introduction to Engaged Anthropology in a Time of Growing Nationalism [Antropologia zaangażowana w czasie nacjonalistycznego wzmożenia; Kultura i Społeczeństwo 2020, no. 2] presents the main issues of the volume’s papers on the theoretical and practical problems of engaged anthropology as seen from Poland.

12

Interwencja socjologiczna jako odpowiedź na kryzys miasta. Studium przypadku konsultacji w sprawie modernizacji ul. Kawęczyńskiej w Warszawie

51%

Sadura P. , Olko D.

Studia Regionalne i Lokalne

|

2014

|

nr 3(57)

87-104

PL

Do niedawna miasto jako forma przestrzenna i sposób organizacji życia społecznego pogrążało się w kryzysie. W ostatnim czasie w Polsce coraz częściej jednak mówi się o renesansie miejskości. Jego wyrazem ma być wzrost aktywności ruchów społecznych i znaczenia partycypacji obywatelskiej. Przedmiotem artykułu jest rola, jaką w polityce miejskiej mogą odgrywać konsultacje społeczne dotyczące planowania przestrzennego. Na podstawie analizy przypadku konsultacji prowadzonych aktywnymi, nowatorskimi metodami rekonstruowany jest potencjał takich świadomych interwencji socjologicznych w wyprowadzaniu wspólnoty miejskiej z kryzysu.

EN

As a form of spatial and social organization, the city has been in deep crisis in the recent years. Nowadays in Poland, we can observe the renaissance of urbanity, as evidenced mostly in the increasing activity of social movements and the growing importance of civic participation. This paper discusses the role public consultation on spatial planning can play in urban policy. The analysis is based on a case study of active and innovative approaches to public consultations carried out during the process. The authors describe the potential of such sociological intervention in solving the crisis of urban communities.

13

Co dalej z socjologią? Między autonomią, służebnością a scenariuszem znikania

44%

Drozdowski R.

Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny

|

2020

|

tom 82

|

nr 4

347-357

EN

The paper is an attempt to diagnose the condition of contemporary sociology (its weaknesses, but also its potential strengths) based on an analysis of its language. On this basis, several scenarios concerning the future of sociology are formulated. Two of them (the scenario of the literaturization of sociology and the scenario of its gradual blending with the sciences of complexity) seem to be tantamount to the gradual self-elimination of sociology. Another – the scientization of sociology and its subordination to terminological and methodological regimes much more restrictive than previous ones – appears to be a practically unrealistic scenario, taking into account the history of sociology and its theoretical and methodological pluralism. The last three scenarios mentioned in the paper: the scenario of sociology developing as a sociological theory of complexity par excellence, the scenario of sociology based on existing traces, and the scenario of animation-intervention sociology, mean that it will be forced to undergo radical change, while at the same time seeking to prolong its chances of survival to the greatest extent as a scientific discipline.

PL

Artykuł jest próbą diagnozy kondycji współczesnej socjologii (jej słabości, ale także jej potencjalnych atutów) na podstawie analizy jej języka, która pozwoliła sformułować kilka scenariuszy dotyczących dalszych losów socjologii. Dwa z nich (scenariusz literaturyzacji socjologii oraz scenariusz jej stopniowego zrastania się z naukami o złożoności) wydają się równoznaczne ze stopniową samolikwidacją socjologii. Kolejny – scjentyzacja socjologii i podporządkowanie jej znacznie bardziej restrykcyjnym niż do tej pory reżimom terminologicznymi i metodologicznym jawi się jako scenariusz praktycznie nierealny – biorąc pod uwagę historię socjologii i jej teoretyczno-metodologiczny pluralizm. Trzy ostatnie zasygnalizowane w artykule scenariusze: scenariusz socjologii rozwijającej się jako par excellence socjologiczna teoria złożoności, scenariusz socjologii opartej na śladach zastanych oraz scenariusz socjologii animacyjno-interwencyjnej, oznaczają wprawdzie, że będzie zmuszona radykalnie się zmienić, lecz równocześnie w największym stopniu prolongują jej szanse na przetrwanie jako dyscypliny naukowej.