Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

O kilku skrzydlatych słowach Henryka Sienkiewicza

100%

Ignatowicz-Skowrońska J.

Studia Językoznawcze. Synchroniczne i diachroniczne aspekty badań polszczyzny

|

2017

|

tom 16

97-106

PL

Przedmiotem opisu w artykule są wybrane Sienkiewiczowskie skrzydlate wyrażenia, czyli upowszechnione w języku słowa i związki wyrazowe, których obecność w polszczyźnie zawdzięczamy autorytetowi i dziełom Henryka Sienkiewicza. Jak przekonują badania, niektóre z analizowanych przykładów to twory samego pisarza, inne po raz pierwszy użyte zostały przez kogoś innego, ale uskrzydliły się za sprawą dzieł autora Krzyżaków. Przykładem inwencji językowej Sienkiewicza jest użycie nieznanego w jego czasach w polszczyźnie literackiej wyrazu mocarny w znaczeniu ‘mocny, silny; potężny’. Z kolei związki wyrazowe typu Boże, ty to widzisz i nie grzmisz czy klękajcie narody mają wprawdzie innych twórców niż Sienkiewicz, ale uskrzydlenie się zawdzięczają jego tekstom, ich poczytności i popularności.

EN

The subject of description in this article are the selected wingy expressions by Henryk Sienkiewicz, i.e. the words and collocations, commonplace in the Polish language, which entered into usage due to the authority and works by Henryk Sienkiewicz. The results of the study have shown that some of the analysed examples were coined by the writer himself, whereas the other had been used for the first time by someone else, but became wingy owing to the works by the author of The Knights of the Cross. An example of Sienkiewicz’s linguistic invention is the use of the unknown at his time in the Polish literary language word mocarny in the sense of ‘strong’, ‘powerful’, ‘mighty’. The expressions of the type God, You can see this and don’t thunder or Kneel, the nations weren’t created by Sienkiewicz himself, but became wingy as a results of the wide circulation of his writings and their popularity with readers.

2

Skrzydlate słowa Juliana Tuwima

100%

Ignatowicz-Skowrońska J.

Studia Językoznawcze. Synchroniczne i diachroniczne aspekty badań polszczyzny

|

2015

|

tom 14

225-248

EN

The paper contains deliberations on the entries in a two-volume dictionary "Skrzydlate słowa" edited by H. Markiewicz and A. Romanowski marked as Tuwim’s winged expressions. The purpose of the analysis is to determine, whether all the entries included in the lexicon meet the criteria for winged words and to recreate the mechanisms that led to the transformation of Tuwim’s quotations into winged words. The research has shown that only a limited number of entries included in the analysed dictionary constitutes Tuwim’s winged words, while the remaining examples are widely known quotations from his works that are not considered to be language units. However the data included in the dictionary edited by Markiewicz and Romanowski has made it possible to examine the processes of transformation from quotations into winged words. The processes were frequently accompanied by the exclusion of components that are superfluous from the perspective of communication and less frequently – by the modification of the prototypes’ meaning. Other secondary sources in relation to Tuwim’s texts have also contributed to the transformation of Tuwim’s quotations into winged words. Tuwim’s quotations that “have taken wings”, especially the ones that are most productive in modern Polish, are subject to further transformations.

3

О специфике языковой адаптации библейских сюжетов в европейских языках (блудный сын и его модификации)

67%

Мелерович А. М. , Мокиенко В. М.

Studia Rossica Gedanensia

|

2014

|

nr 1

76-86

EN

The article deals with the problem of specificity of language adaptation of the Biblical words and expressions. Despite of the generality of the sacred text, on the basis of which in many European languages are born Biblicisms each language treats them according to the peculiarities of its own linguistic system. Hence the semantic and stylistic differences of Biblicisms, which have a common source. This process is demonstrated by authors with the example of the biblical expression the блудный сын (prodigal son).

RU

В статье рассматривается проблема специфики языковой адаптации библейских слов и выражений. Несмотря на общность сакрального текста, на основе которого в европейских языках рождены многие библеизмы, каждый конкретный язык по-своему воспринимает их сообразно особенностям своей собственной языковой системой. Отсюда — семантические и стилистические различия библеизмов, имеющих общий источник. Этот процесс демонстрируется авторами на примере библейского выражения блудный сын.

PL

W artykule omówiono problem specyfiki adaptacji językowej słów i wyrażeń pochodzenia biblijnego. Autorzy stwierdzają, iż każdy język europejski adaptuje biblizmy zgodnie z regułami własnego systemu, co z kolei implikuje określone różnice semantyczne i stylistyczne tych jednostek. Proces ten prześledzony jest na przykładzie wyrażenia biblijnego блудный сын ('syn marnotrwany').