Parametr kruchości jest podstawowym wskaźnikiem określającym podatność skał na szczelinowanie hydrauliczne wykorzystywane przy udostępnianiu złóż gazu łupkowego. Kruchość skał jest pochodną kilku czynników — składu mineralnego, stopnia kompakcji oraz struktury wewnętrznej skał. Ze względu na zróżnicowanie wykształcenia litologicznego skał istnieje konieczność kalibracji tego parametru indywidualnie dla każdego kompleksu skalnego, biorąc pod uwagę ich charakterystykę mineralogiczną. Obecnie w celu określenia kruchości skał mułowcowo-ilastych wykorzystuje się albo analizę ich składu mineralnego albo chemicznego. Na przykładzie skał mioceńskich wykazano dobrą korelację obu powyższych parametrów po- między sobą oraz z fotoelektrycznym współczynnikiem absorpcji promieniowania gamma Pe pomierzonym w warunkach laboratoryjnych. Fotoelektryczny współczynnik absorpcji promieniowania gamma Pe jest wielkością określającą zdolność ośrodka do pochłaniania promieniowania gamma, zależną wprost od jego składu chemicznego. Promieniowanie gamma pokrywa się w pewnym zakresie z promieniowaniem rentgenowskim. Dzięki temu współczynnik Pe jest proporcjonalny do współczynnika absorpcji masowej µ*, który może być wyznaczony doświadczalnie. Po kalibracji na podstawie szczegółowej analizy mineralogicznej możliwe będzie odczytywanie poziomu kruchości skał na podstawie profilowania efektu fotoelektrycznego (PEF).
EN
Brittleness is the fundamental indicator of the rock susceptibility for hydraulic fracturing which is applied during the shale gas production. The brittleness of rocks depends on several factors — the mineralogical composition, the degree of compaction and the structure of rock. Because of the lithological differences that parameter needs to be calibrated individually for the specific geological formation. At present, the analysis of the chemical or mineralogical composition is used in order to determine the brittleness of clastic rocks. On the example of the Miocene rocks the good correlation of both types of parameters and the photoelectric mass attenuation coefficient Pe was demonstrated. The photoelectric mass attenuation coefficient Pe could be measured in the laboratory. It is the parameter which defines the ability of the medium to absorb the gamma rays, depending on its chemical composition. The gamma radiation coincide in some range with the X-rays. Therefore the photoelectric mass attenuation coefficient Pe is proportional to the mass absorption coefficient µ*, which could be measured directly in the laboratory. After the calibration of the method it will be possible to estimate the brittleness of rocks on the basis of the geophysical logs PEF.
2
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
Geochemical and biogeochemical studies in national parks can be used for assessing anthropogenic influence on these relatively natural areas, These studies, funded by “National Fund for Environmental Protection and Water Management", were carried out in Magurski, OEwiętokrzyski (Holy Cross Mts) and Wigierski National Parks (SE, south-central and NE Poland) during 2001–2002. The study areas were selected on the basis of diverse anthropopressure. In all, 16 investigation sites were selected in each of national parks using ”barbell“ design that provided detailed statistical information on the concentrations of elements. The soil, rock and plant samples were analyzed for 22–28 elements and pH, as well as pine needles for sulfur and carbon stable isotope ratios. In addition, studies of pine needle surfaces and dust particles were performed with a Surface Scanning Electron Microscope. The obtained results enabled to present the geochemical characteristics of the study areas and to assess the role of natural and anthropogenic pollution sources in the recent geochemical element balance.
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.