Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

TEATR ZAMKOWY KSIĘŻNEJ MARSZAŁKOWEJ LUBOMIRSKIEJ W ŁAŃCUCIE. PARADY JANA POTOCKIEGO

100%

Sokołowska-Gwizdka J.

Rocznik Przemyski

|

2016

|

tom 52

|

nr 2(20): Literatura i Język

15-26

EN

The study reconstructs the musical and theatrical repertoire of the castle theatre in Łańcut. Having examined the preserved manuscripts and old prints the author found that the stage of the Łańcut Castle was dominated by French and Italian plays. A special role was played by the Parades by Jan Potocki, written with a view to being performed in Princess Lubomirska’s theatre. The author of the article has also collected information on the preserved costumes and props used while preparing the performances of selected comedies.

2

Rage and Rebellion in Louisa May Alcott’s “A Whisper in the Dark”

75%

Korycka K.

Anglica. An International Journal of English Studies

|

2018

|

nr 27/1

65-80

XX

This article discusses the feminist implications of Louisa May Alcott’s 1863 Gothic story “A Whisper in the Dark,” which not only expresses the anxieties that the author experienced in response to her upbringing and her social reality, but also provides an extensive critique of patriarchal culture. The essay explores the subversive nature of the story by presenting it as a dark double to Charlotte Brontë’s Jane Eyre as well as by showing how the author mocks nineteenth-century sentimentality throughout.

3

Toni sentimentali nelle poesie di Gábor Dayka

75%

Papp J. , Papp J.

|

nr 1

4

„Biedne Lizy” Nikołaja Karamzina i Wasilija Fiodorowa. Ze studiów nad układami fabularnymi w literaturze rosyjskiej przełomu XVIII i XIX wieku

63%

Dąbrowska M.

Acta Polono-Ruthenica

|

2021

|

tom Tom 2 Nr XXVI

29-38

PL

Artykuł zawiera porównanie opowieści Nikołaja Karamzina Biedna Liza (1792) i dramatu w 5 aktach Wasilija Fiodorowa Liza, czyli skutki dumy i uwiedzenia (1804) w kontekście naśladownictw Biednej Lizy i rozwoju rosyjskiej literatury sentymentalnej. Wykorzystana została metoda Kazimierza Bartoszyńskiego. Przedmiotem omówienia jest fabuła (zdarzenia i ich finał) oraz koncepcja postaci (np. chłopskie pochodzenie Lizy i jej matki w opowieści Karamzina – nieznane pochodzenie społeczne Lizy i jej ojca w dramacie Fiodorowa, nieszczęśliwe zakończenie w opowieści Karamzina – szczęśliwe zakończenie w dramacie Fiodorowa).

5

Realizacja projektu „człowieka czułego” w Dzienniku wojskowym z 1813 r. i Wspomnieniach mojej młodości Kazimierza Brodzińskiego

63%

Bąkowska P.

Przestrzenie Teorii

|

2023

|

nr 39

141-159

EN

The article is devoted to the anthropological “man of feelings” project. This pattern, formed in the 18th century, found its most well-rounded form in Franciszek Karpiński’s work. However, it is worth considering how the “man of feelings” project functioned in the late Enlightenment. This kind of perspective may give an opportunity to show “the long duration” of sentimentalism, defined not only as a literary movement but also a set of anthropological attitudes and ideas, playing a crucial role in Polish culture in the first decades of the 21st century. Kazimierz Brodziński’s literary legacy is one of the most important examples of this phenomenon.

6

„Malwina” po włosku, czyli o domyślności tłumacza. Rec.: Maria Wirtemberska, Malvina. L’intuito del cuore. A cura di Luigi Marinelli. Venezia 2021. „Letteratura universale Marsilio”

63%

Rudkowska M.

|

2021

|

tom 112

|

nr 4

249-252

PL

Recenzja stanowi omówienie włoskiego przekładu powieści „Malwina, czyli Domyślność serca” (1816) Marii Wirtemberskiej. Autor przekładu i wstępu, wybitny polonista i slawista, Luigi Marinelli przedstawia włoskiemu czytelnikowi „Malwinę” jako nowoczesną powieść psychologiczną. Starannie wydana książka wraz z błyskotliwym wstępem jest udaną próbą przywrócenia miejsca tej polskiej powieści sentymentalnej w kanonie literatury europejskiej, z którego autorka czerpała inspiracje u progu XIX wieku, tworząc swoje dzieło w ścisłej relacji z literacką tradycją świata zachodniego i wschodniego.

EN

The review is a discussion on the Italian translation of Maria Wirtemberska’s book entitled „Malvina, or the Heart’s Intuition” (1816). The author of the translation and of the introduction, an outstanding Polish and Slavic philologist, Luigi Marinelli, introduced Malvina to Italian readers as a modern psychological novel. The carefully published book with a brilliant foreword is a successful attempt to bring the Polish sentimental novel back to the canon of European literature, from which Wirtemberska drew her inspiration at the beginning of the 19th century, creating her work in close connection with the literary tradition of the Western and Eastern world.

7

„Tylem wytrwał, tyle wycierpiałem…” Werteriada Carla Ernsta Reitzensteina jako przedmiot odniesień w IV części „Dziadów" Adama Mickiewicza

63%

Paprocka-Podlasiak B. , Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu I. L. P. , bognap@umk.pl

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica

|

2015

|

tom 27

|

nr 1

EN

The aim of the article is to complement the research on "Dziady, Part IV" by Adam Mickiewicz with a previously unexplored question of references to two stanzas from C.E. Reitzenstein’s "Lotte bei Werthers Grabe", a youthful work of the poet, which the author of the drama wrongly attributed to Goethe. Considering that the author of this Wertheriad, which was very popular at the turn of the 18th century, is not very well known in the Polish culture, it is necessary to include a few aspects related to his biography. The analysis is concerned with the aesthetics, meaning and idealistic rela-tions that connect Reitzenstein’s poem with "Dziady, Part IV". The paper also contains a comparison of the reception of the German poet’s elegy in German-speaking countries and functionalising it in Mickiewicz’s drama.

8

Hume, Justice and Sympathy: A Reversal of the Natural Order?

63%

Botros S.

|

2015

|

nr Diametros 44

110-139

EN

Hume’s view that the object of moral feeling is a natural passion, motivating action, causes problems for justice. There is apparently no appropriate natural motive, whilst, if there were, its “partiality” would unfit it to ground the requisite impartial approval. We offer a critique of such solutions as that the missing non-moral motive is enlightened self-interest (Baier), or that it is feigned (Haakonssen), or that it consists in a just disposition (Gauthier). We reject Cohon’s postulation of a moral motive for just acts, and also Harris’s attempt to dispense with motive as the source of their merit, by invoking extensive sympathy, and citing their beneficial societal consequences. These solutions assume that, if Hume remains a virtue ethicist, the natural virtues supply the paradigm. Taylor claims that a revolution in motivational psychology follows the inauguration of the artificial convention of justice, remoulding the natural virtues. This solution founders, we argue, upon unresolved contradictions besetting even these virtues

9

Między rzeczywistością a fikcją w relacji z podróży Marii Wirtemberskiej Niektóre zdarzenia, myśli i uczucia doznane za granicą

63%

Kurządkowska B.

Prace Literaturoznawcze

|

2013

|

nr 1

35-45

EN

After her travel, which took place between 22nd July 1816 and June 1818, Maria Wirtemberska wrote an account entitled Some events, thoughts and feelings expreienced abroad. This work is a combination which was quite unusual for those times, namely a combination of conventions: a typical documentary travel account and literary fiction. The presented paper is an attempt at examining the proportions in which these two conventions are combined. The article also tries to find the reason why Maria Wirtemberska - who wrote at the beginning of the 19th century - shaped her work, its composition and content in this particular way.

10

A Sentimental Aspect of Franciszek Wiktor Dmochowski’s “Napoleonic” Memoirs

63%

Timofiejew A.

|

nr 5

EN

The article focuses on showing memoirs of Napoleonic era – Franciszek Wiktor Dmochowski’s Letters from a Former Sergeant Major (Pol. Pisma byłego wachmistrza; 1843) – as a sign of vivacity of sentimentalism at the end of early part of the 19th century. Two-strip structure of narration – recording of historical data and recording of subjective emotional experiences – shows accordance with typical sentimental regulation: the more intensive inner life the richer description of external reality. The motif of unfortunate love plays an important part in carrying a recollection. Apart of sentimentally conventionalized narrative structure the work of Dmochowski is perceived by its editor, Andrzej Edward Koźmian, in the way that indicates a publishing manner of sentimentalism. The publisher in his Preface creates the author of memoirs according with sentimental anthropological patterns and explains this creation referring sentimental axiology which he consents to.

PL

Celem artykułu jest ukazanie pamiętnika z epoki napoleońskiej – Pism byłego wachmistrza (1843) Franciszka Wiktora Dmochowskiego – jako jednego z przejawów żywotności sentymentalizmu w latach 40. XIX wieku. Dwupasmowa struktura narracji: zapis faktów historycznych i zapis przeżyć osobistych – wykazuje typową dla sentymentalizmu prawidłowość: im bardziej intensywne jest doświadczanie uczuć, tym bogatsza relacja o zewnętrznym wobec podmiotu świecie. We wspomnieniach Dmochowskiego główną rolę w prowadzeniu narracji odgrywa motyw nieszczęśliwej miłości. Niezależnie od sentymentalnie skonwencjonalizowanej struktury utwór Dmochowskiego jest postrzegany przez jego wydawcę, Andrzeja Edwarda Koźmiana, w sposób typowy dla edytorskiej konwencji sentymentalizmu – wydawca kreuje w swojej przedmowie do Pism ich autora zgodnie z sentymentalnym wzorcem antropologicznym i usprawiedliwia to akceptowaną przez siebie aksjologią sentymentalną.

11

STERNE/YORICK JAKO SENTYMENTALNY PODRÓŻNIK I WSPÓŁ- CZESNE STUDIA LITERATURY PODRÓŻNICZEJ: PROBLEMATYZACJA KRYTYCZNEGO ŻYCIA W “PODRÓŻY SENTYMENTALNEJ”.

62%

Jakub Lipski J. L.

|

nr 1

231-242

EN

This article addresses two critical topoi in contemporary travel writing studies – Laurence Sterne’s agency in the so-called paradigm shift from the scientific to the subjective in eighteenth- century travel writing and the vague concept of “Sternean/Shandean fashions”, which has tended to be used as an umbrella term for stylistic idiosyncrasies in post-1768 travel writing. The former is approached as reflective of a style of reception that yearns to establish a myth of origin at the cost of historical accuracy. The latter is analysed with reference to the East Central European notion of sternizm, and exemplifies a pattern of disconnection, where a critical term derived from a name begins an autonomous life of its own and loses contact with the point of origin.

PL

Artykuł podejmuje problematykę wkładu twórczości Laurence’a Sterne’a, a w szczególności jego Podróży sentymentalnej (1768), w rozwój literatury podróżniczej. Krytyce poddane zostają dwa toposy badawcze: wkład Sterne’a w tzw. przeformułowanie paradygma-tu, z podróżopisarstwa „naukowego” na „subiektywne”, oraz koncepcja „maniery sternowskiej”, często pochopnie stosowana w odniesieniu do różnorodnych przemian stylistycznych w literaturze podróżniczej po 1768 roku. Topos pierwszy potraktowany jest jako przykład stylu odbioru niepotrzebnie dążącego do ustanowienia mitu początku, często kosztem rzetelności historyczno-literackiej. Topos drugi, analizowany w odniesieniu do współczesnych zastosowań pojęcia sternizmu, stanowi ilustrację braku ciągłości pomiędzy koncepcją badawczą a pierwotnym punktemodniesienia.

12

«Córka źle strzeżona» – baletowe wcielenie sentymentalizmu

51%

Narewska A.

Pamiętnik Teatralny

|

2016

|

tom 65

|

nr 1/2

209-224

EN

This article presents an analysis of The Wayward Daughter, famed for being the most enduring piece in the ballet repertory all over the world. Sentimentalism, which influenced ballet as well, leaving its mark on the form and content of this art, contributed also to the creation of The Wayward Daughter in 1789. The context for this study of «The Wayward Daughter» by Jean Dauberval (the ballet’s originator and first choreographer) is provided by aesthetic, philosophical and cultural views and assumptions of great eightennth-century thinkers (e.g. Jean-Jacques Rousseau and Denis Diderot). Their ideas had become foundtions for the modern art of ballet, which has also been heavily influenced by one of the greatest reformers of the art of dance, Jean Georges Noverre. His student, Dauberval, using the rules developed by his Noverre, created the comic ballet and broke the monopoly of tragic ballets in vogue at the time. Thanks to its fast-paced action, somewhat naïve yet funny plot and numerous charming choreographic sequences, «The Wayward Daughter» is entertaining even for today’s audiences. Apart from analysing how the premises of sentimentalism apply to the form and content of a ballet show, the article discusses one of the most famous 20th-century choreographies for the ballet, devised by Frederick Ashton, which is performer by many ballet companies around the world to this day.

PL

Artykuł przedstawia analizę Córki źle strzeżonej, znanej jako najdłużej utrzymujące się dzieło w repertuarze baletowym na całym świecie. Do jej powstania w 1789 roku przyczynił się sentymentalizm, który wpłynął również na balet, odciskając swoje piętno na formie i treściach tej dziedziny sztuki. Kontekstem dla niniejszego studium Córki źle strzeżonej Jeana Daubervala (pomysłodawcy i pierwszego choreografa) są estetyczne, filozoficzne i kulturowe poglądy i założenia wielkich osiemnastowiecznych myślicieli (np. Jean-Jacquesa Rousseau i Denisa Diderota). Ich idee stały się podwalinami nowoczesnej sztuki baletowej, na którą duży wpływ wywarł także jeden z największych reformatorów sztuki tańca, Jean Georges Noverre. Jego uczeń, Dauberval, korzystając z zasad opracowanych przez Noverre'a, stworzył balet komiczny i przełamał monopol modnych wówczas baletów tragicznych. Dzięki wartkiej akcji, nieco naiwnej, acz zabawnej fabule i licznym urokliwym sekwencjom choreograficznym, Córka źle strzeżona bawi nawet współczesną publiczność. Oprócz analizy relacji między założeniami sentymentalizmu a formą i treścią spektaklu baletowego, w artykule omówiono jedną z najsłynniejszych XX-wiecznych choreografii do baletu, autorstwa Fredericka Ashtona, która do dziś wykonywana jest przez wiele zespołów na całym świecie.

13

Pankratija Sumarokowa wkład w rozwój czasopiśmiennictwa rosyjskiego

51%

Dąbrowska M.

Przegląd Środkowo-Wschodni

|

2018

|

tom 3

121-138

PL

Artykuł zawiera omówienie roli Pankratija Płatonowicza Sumarokowa (1765–1814) – poety, tłumacza, redaktora czasopism, krewnego Aleksandra Sumarokowa) w dziejach czasopism prowincjonalnych (regionalnych) „Irtysz, priewraszczajuszczyjsia w Ippokrenu” (Tobolsk, 1789–1791) oraz „Biblioteka uczonaja, ekonomiczeskaja…” (Tobolsk, 1793–1794) i stołecznego czasopisma „Wiestnik Jewropy” z lat 1804–1805. Artykuł dotyczy związków Sumarokowa z kierunkami literackimi (sentymentalizm), gatunkami literackimi (epigramat) i polemikami literackimi (Iwan Pnin).

EN

Pancras Platonovich Sumarokov (1765–1814) was a poet, translator, editor of the periodicals and Alexander Sumarokov’s relative. The article presents the role of Sumarokov in the history of the local periodicals: „Irtysh, prevrashchaiushchiisia v Ippokrenu” (Tobol’sk, 1789–1791), „Biblioteka uchonaya, ekonomicheskaya…” (Tobol’sk, 1793–1794), and the capital periodical „Vestnik Evropy” of 1804–1805. The article concerns connections of Sumarokov with the literary movements (sentimentalism), genres (epigram) and literary polemics (Ivan Pnin).

14

Ojciec Jacek Woroniecki: Filozoficzne źródła i konsekwencje Rewolucji Francuskiej

51%

Kryk M.

Rocznik Tomistyczny

|

2019

|

tom 8

197-213

EN

This article attempts to present the philosophical perspective of the causes of the French Revolution in terms of the eminent Polish ethicist and philosopher Fr Jacek Woroniecki. The thread of the revolution, in terms of its causes and consequences, is constantly present in the work of the Polish Dominican. Revolutionary according to Father Woroniecki is everything that reverses the natural relationship between things, destroys the inherent order of things, puts the interest of the part above the interest of the whole in social life, threatening to collapse the social organism. According to Woroniecki, individualism is the subsoil of the revolutionary element. Although present in the history of human thought, as a consequence of original sin, individualism experienced its apogee in the age of the Reformation. Luther's metaphysical egoism, defined by Maritain as self-centeredness, eventually penetrated all areas of human life, breaking social bonds. Descendant of Luther's egocentrism, Descartes, systematized Luther's thoughts in the intellectual field. Thanks to him, particularistic ideas prevailed over the traditional, universalist view of the social dimension of the progress of human thought. Another of the thinkers whose views have become a source of revolution is according to Father Woroniecki J.J. Rousseau. His sentimentalism, which is like a complement to Luther's egocentrism, in comparison with the views of Descartes, is the pinnacle of individualism in modern philosophical thought. These individualistic, anti-social currents, which were a consequence of the rejection of the philosophy of being, contributed to the complete decline of philosophical thought in the eighteenth century, thus paving the way for doctrinaires. Woroniecki accurately interprets utopian revolutionary slogans and points to the danger of apparent counterbalance to these trends, which was sought in the nineteenth century. Under the cloak of freedom, he unmasks individualist liberalism, the medicine for which socialism was to become. Then he points to envy as the foundation of egalitarianism, which, based on radicalism, became the driving force behind all totalitarianisms. He then exposes humanitarianism, which strikes at patriotism and in the name of universal slogans breaks social bonds. As an antidote to these threats, Father Woroniecki points to the doctrine of St. Thomas Aquinas as a synthesis of the thoughts of the entire human race, based on objective data of being and truth, which, with its universalism, objectivity and realism, transcends all partial systems and thus provides the basis for the unity of social life.

15

W oczach „późnej potomności”. Wiersze Franciszka Dionizego Kniaźnina. Rec.: Rolf Fieguth, „Sobie wielki”. O pięciu zbiorach lirycznych Franciszka Dionizego Kniaźnina. Warszawa 2018

51%

Chachulski T.

Pamiętnik Literacki

|

2020

|

tom 111

|

nr 1

229-240

PL

Książka Rolfa Fiegutha jest pierwszą tak obszerną monografią poezji Franciszka Dionizego Kniaźnina od czasu studium Teresy Kostkiewiczowej „Kniaźnin jako poeta liryczny” (1971), stanowi propozycję całościowego odczytania jego poezji. Autor monografii omawia kolejne zbiory poezji Kniaźnina w porządku chronologicznym: „Erotyki” (1779), „Carmina” (1781), „Wiersze” (1783), „Poezyje” (1787) i utwory z Rękopisu Puławskiego (1794–1796). Fieguth wskazuje liczne powiązania między poszczególnymi utworami, analizuje sposoby łączenia ich w cykle liryczne, omawia funkcje podmiotu, odniesień intertekstualnych, przywołań literatury antycznej, ale przede wszystkim – twórczości Jana Kochanowskiego (szczególnie „Trenów” i „Muzy”, które Kniaźnin przełożył na język łaciński). Do najważniejszych osiągnięć Fiegutha należy spojrzenie na polską i łacińską twórczość Kniaźnina jako na całość, niezależnie od języka (polski czy łacina) wykazującą podobne cechy, ale też powiązaną ze sobą na różne sposoby. Fieguth dowartościował zarówno łaciński tom Kniaźnina, jak i „Wiersze” z 1783 roku, zawierające m.in. pierwszą redakcję „Żalów Orfeusza nad Eurydyką” – cyklu, który stanie się odtąd jednym z najistotniejszych fragmentów kompozycyjnych wszystkich kolejnych zbiorów aż po ostatni, spisywany u schyłku świadomego życia poety. Ważne obserwacje pojawiają się także w odniesieniu do dwóch ostatnich zbiorów: „Poezyj” i wierszy z Rękopisu Puławskiego.

EN

Rolf Fieguth’s book about Franciszek Dionizy Kniaźnin’s poetry is the first so extensive monograph from the time of Teresa Kostnkiewiczowa’s study publication “Kniaźnin jako poeta liryczny” (“Kniaźnin as a Lyric Poet,” 1971), and it is viewed as an attempt at a comprehensive reading of his poetry. Fieguth analyses the collections of Kniaźnin’s poems in a chronological order: “Erotyki” (“Erotic Poems,” 1779), “Carmina” (1781), “Wiersze” (“Poems,” 1783), “Poezyje” (“Poetry,” 1787) and pieces from Rękopis Puławski (Manuscript of Puławy, 1794–1796). The researcher points at numerous connections between the individual pieces, examines the modes of grouping them into lyrical cycles, discusses the functions of lyrical subject, intertextual relations, references to ancient literature, and, first and foremost, to Jan Kochanowski (especially his “Treny” <”Laments>” and “Muza” <”The Muse>” both of which Kniaźnin translated into the Latin language). Fieguth’s most crucial achievement is viewing Kniaźnin’s Polish and Latin output as a whole independent of language (Polish and Latin) and having common features, but also intermingling in many ways. Fieguth appreciates both the Latin volume of Kniaźnin as well as “Poem”s from the year 1783 that include the first editing of “Żale Orfeusza nad Eurydyką” (“Laments of Orpheus for Eurydice)”, the cycle that from that moment became most vital part of composing subsequent editions of Kniaźnin’s poetry until the last one written down at the twilight of the poet’s conscious life. Important observations are also included in reference to the two last collections, namely “Poezyje” (“Poetry)” and poems from the Manuscript of Puławy.

16

Giovanni Battista Pergolesi i jego theatrum doloris

51%

Szywalski P. , Karcz B. , Tyrała R. , Zając A. , Delimat W. , Janicki J. J. , Malik J. , Sterczewska L. , UPJPII i. , Pasek W. , Karcz B. , Malik J. , Sterczewska L. , UPJPII i. , Pasek W.

|

tom 11

EN

Stabat Mater is one of the last compositions by Giovanni Battista Pergolesi and today it is probably the most well-known and valued arrangement of those ancient sequences. The composer translated the incredibly moving medieval poem into the sounds with a great mastery. He managed to create a musical fresco placing us in the centre of the suffering true mystery. The power of his music is so real and stimulating that it is not possible to remain indifferent.The following essay presents the phenomenon of Pergolesi’s artistic genius on the background of that time cultural changes and it focuses on his posthumous fame. The author analyses the composer’s achievement of galant style and discusses Pergolesi’s Stabat Mater in relation to the language of emotions related to sentimental literature. Moreover, he suggests to comprehend that music through the prism of the Italian Marian devotion phenomenon. Scientists are still intrigued by the figure of Giovanni Battista Pergolesi. They try to reconstruct his life story and to deal with the confusion concerning his legacy. The success story of Pergolesi’s Stabat Mater is particularly interesting. Thus, successive generations of musicologists ask a question what the fame origin of this work and its creator could be. The author of this essay presents a few clues that might help us to get closer to the answer to this question.

PL

Stabat Mater is one of the last compositions by Giovanni Battista Pergolesi and today it is probably the most well-known and valued arrangement of those ancient sequences. The composer translated the incredibly moving medieval poem into the sounds with a great mastery. He managed to create a musical fresco placing us in the centre of the suffering true mystery. The power of his music is so real and stimulating that it is not possible to remain indifferent.The following essay presents the phenomenon of Pergolesi’s artistic genius on the background of that time cultural changes and it focuses on his posthumous fame. The author analyses the composer’s achievement of galant style and discusses Pergolesi’s Stabat Mater in relation to the language of emotions related to sentimental literature. Moreover, he suggests to comprehend that music through the prism of the Italian Marian devotion phenomenon. Scientists are still intrigued by the figure of Giovanni Battista Pergolesi. They try to reconstruct his life story and to deal with the confusion concerning his legacy. The success story of Pergolesi’s Stabat Mater is particularly interesting. Thus, successive generations of musicologists ask a question what the fame origin of this work and its creator could be. The author of this essay presents a few clues that might help us to get closer to the answer to this question.

17

Franciszek Karpiński – A hallmark sentimental writer?

51%

Zając G. , Zając G.

Ruch Literacki

|

2019

|

nr 5

18

Эпоха i асоба ва ўспамiнах Францiшка Карпiнскага «Гiсторыя майго веку i людзей, з якiмi я жыў»

51%

Шаўчэнка Г.

Białorutenistyka Białostocka

|

2016

|

tom 8

PL

Artykuł został poświęcony pamiętnikom „Historia mojego wieku i ludzi, z którymi żyłem” Franciszka Karpińskiego (1741–1825), polskiego pisarza, poety i dramaturga. Omówiono w nim historię pisania i wydania utworu, zbadano nowatorski charakter gatunku wyrażający się w sposobach odzwierciedlania życia człowieka w określonych warunkach historycznych, przeanalizowano tematykę i problematykę pamiętników, zwrócono również uwagę na oświeceniowo-sentymentalne cechy stylu pisarza.

EN

The article is devoted to the memoirs “The history of my century and people who I lived with” by Frantsishek Karpinsky (1741–1825) – Polish writer, poet and playwright. The author of the article examines the process of writing and publishing the work, studies its genre innovation in the methods of describing a person’s spiritual life in real historic circumstances, analyzes the subjects and problems of memories. The attention is also paid to peculiarities of the writer’s style connected with the Age of Enlightenment.

19

Tradycja oświecenia stanisławowskiego na łamach „Dziennika Wileńskiego” z lat 1815–1830

44%

Kowal J.

Prace Polonistyczne

|

2016

|

tom LXXI

101-119

EN

From the beginning, literature occupied an important place in “Vilnius Daily” (so-called scholar magazine’s pages). The editors of the journal (including Jan and Jędrzej Śniadecki, Euzebiusz Słowacki, Filip Nereusz Golański, Leon Borowski, Ernest Groddeck, Kazimierz Kontrym) who were recruited from the circle of the University of Vilnius are alumni in “the age of lights”. Being heirs to the enlightenment ideals of aesthetics, they appreciated the literary output of their immediate predecessors. These preferences are clearly visible in the literary content of “Vilnius Daily”’, obviously adhering to classical and sentimental tastes. Without a doubt Stanisław Trembecki enjoyed the highest popularity among the Stanislawow creators in those pages. We also encounter there the works of Elżbieta Drużbacka, Ignacy Krasicki, Franciszek Karpiński and Ludwik Kropiński. The Vilnius magazine, appreciating their creative achievements, showed thereby the continuation of eighteen-century literary tradition.

20

Charakterystyczne przykłady nurtu sielsko-sentymentalnego w polskiej liryce wokalnej pierwszej połowy XIX wieku w kontekście możliwości ich wykorzystania na wczesnym etapie pedagogiki wokalnej

44%

Ksenicz O.

|

tom 2

|

nr 5

EN

This article attempts to describe and popularize (in the pedagogical context), a relatively little-known excerpt of Polish vocal art, which are undoubt-edly songs composed during the period of the artistic trend called European sentimentalism, or inspired by it. Due to the quantitatively poor heritage of publications basing on source materials the article puts the main emphasis on describing the wide scope of the vocal repertoire based on assumptions regarding the art of sentimentalism. Furthermore, the work also tries to discuss the suitabil-ity of individual compositions in the educational process of novice singers. Due to the fact that many of these songs haven’t won popularity so far, introducing them to the repertoire of solo singing class students seems particularly appropri-ate and instructive.

PL

Artykuł podejmuje próbę opisu i przybliżenia (w kontekście pe-dagogicznym) stosunkowo mało znanego wycinka polskiej twórczości wokalnej, jaką niewątpliwie jest pieśń artystyczna powstała w okresie nurtu sentymentali-zmu europejskiego, bądź też nim inspirowana. Główny nacisk położony został na opis szerokiego – w kontekście szczupłej spuścizny dostępnej w formie wydaw-nictw opracowanych na podstawie materiałów źródłowych – zakresu repertuaru wokalnego opartego na założeniach sentymentalizmu oraz omówienie przydat-ności poszczególnych utworów w procesie kształcenia początkujących wokalistów. Ze względu na fakt, iż wiele z omawianych utworów nie zdobyło jeszcze dotąd szerszej popularności, wprowadzenie ich do repertuaru uczniów klas śpiewu so-lowego wydaje się szczególnie wskazane i kształcące.