Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

Nowa wersja platformy, zawierająca wyłącznie zasoby pełnotekstowe, jest już dostępna.
Przejdź na https://bibliotekanauki.pl

Ograniczanie wyników

2 Język Polski

Znaleziono wyników: 2

Liczba wyników na stronie

Wyniki wyszukiwania

Wyszukiwano:
w słowach kluczowych: semantics of relations

Sortuj według:

Ogranicz wyniki do:

Quasi-augmentatiwa i quasi-deminutiwa w polskich frazeologizmach

100%

Piela A.

Język Polski

2024

tom 104

nr 3

39-50

Podstawowym celem artykułu jest spojrzenie na opozycję synchronia – diachronia z perspektywy frazeologicznej. Rozważania skoncentrowane zostały wokół procesów neutralizacji dawnych deminutywów i augmentatywacji ich nienacechowanych baz słowotwórczych, ale i pewnych wyrazów w przeszłości tautologicznych, które w toku ewolucji przeszły w nazwy powiększające. W tekście zaprezentowane zostały konstrukcje, które utrzymały do naszych czasów pierwotną treść komponentu leksykalnego, ale współcześnie są interpretowane na podstawie aktualnej semantyki wyrazu składowego, np. łoże boleści; łoże śmiertelne; być, znaleźć się między młotem a kowadłem. Omówione zostały również połączenia, które zmodyfikowały swój skład leksykalny w związku z odwróceniem kierunku motywacji opisywanych wyrazów, np. kupić kota w worze – kupić kota w worku; do garnca [czyjego] naględać – zaglądać w cudze garnki / komuś w garnki; z jednej misy jadać – jeść z jednej miski. Osobną uwagę poświęcono frazeologizmom, które współcześnie występują z członem neutralnym i nacechowanym.

The fundamental purpose of the article is to examine the synchrony-diachrony opposition from the perspective of phraseology. Considerations devoted to this subject involve the processes of the neutralisation of early diminutives and the augmenting of their unmarked word-formative bases, as well as certain words which used to be tautological, and which gradually evolved toward augmentative terms. The text presents constructions which, until today, retained the content of the lexical component but which are currently interpreted on the basis of the modern semantics of the constituent word, e.g. łoże boleści ‘sickbed’, łoże śmiertelne ‘deathbed’, być, znaleźć się między młotem a kowadłem ‘to be, to find oneself between a hammer and an anvil’. One also discusses combinations which saw the modification of their lexical content due to the reversal of the direction of motivation of the words in question, e.g. kupić kota w worze – kupić kota w worku ‘to buy a cat in a bag’, do garnca [czyjego] naględać – zaglądać w cudze garnki/komuś w garnki ‘to look into someone’s pot – to look into strangers’ pots’, z jednej misy jadać – jeść z jednej miski ‘to eat from one bowl’. Separate remarks are devoted to phraseologisms which currently feature a neutral and a marked component.

Modele zdaniowe w tekście naukowym. Model relacyjny (na materiale tekstów naukowych z obszaru humanistyki)

80%

Kananowicz T.

Język Polski

2022

tom 102

nr 1

41-56

W artykule przedstawiono relacyjny model zdaniowy w systemie innych modeli, zakreślono pole modelu w oparciu o różnorodną semantykę tworzących go czasowników relacyjnych, semantyczne role i taksonomiczne klasy argumentów. Opisano procesy derywacji semantycznej, w których wyniku pole modelu relacyjnego poszerza się kosztem predykatów pierwotnie czynnościowych. Nowa semantyka wielokrotnie skutkuje kształtowaniem się nowych paradygmatów gramatycznych. Istnienie czasowników z tzw. wahającą się semantyką daje możliwość nadawcy tekstu naukowego ujmować czynności intelektualne zarówno agentywnie, jak i impersonalnie.

In the article the author describes the relational sentence model against a background of other sentence models, presents the semantic field of the model on the basis of different semantic groups of verbs, semantic roles and taxonomic classes of the actants. Processes of semantic derivation were described which result in the expansion of the relational model’s field due to agentive predicates of action. New semantics often results in the development of new grammatical paradigms. Due to predicates with unstable semantics, authors of academic texts can choose between agentivity or impersonality while describing the intellectual activities.