Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Темы памяти и возмездия в Надгробном слове В. Шаламова и в Колымской балладе В. Португалова

100%

Горбачевский Ч.

Acta Neophilologica

|

2016

|

nr 18/2

195-201

EN

This article discusses the themes of memory and retribution in documentary and literary texts (different genres) of two Kolyma inmates. The memory theme of the people tortured in “Kolyma planet” unites texts written by Shalamov and Portugalov. Both authors express similar thoughts in different ways, employing different genres and styles. Shalamov and Portugalov are convinced that these crimes, i.e., deaths of a great number of innocent people in Kolyma forced labour camps can never be forgotten, unpunished and treated as if the “facts never happened”.

2

Radość w nabożeństwie drogi krzyżowej w kontekście przemian językowych i kulturowych

100%

Sieradzka-Mruk A.

Język a Kultura

|

2016

|

tom 26

277-288

EN

The article presents the specificity of the image of joy in the discourse of Catholic devotion of the so-called Way of the Cross (Stations of the Cross) and changes of conceptualization of this emotion that occurred in the twentieth century. The study uses elements of methodology of the lexical-semantic field. The analysis is based on about 100 Polish texts used in the Way of the Cross published during the first half of the twentieth century and 100 contemporary texts of devotional practice (after the II Vatican Council). The study is an attempt to explain why some words are replaced by others, for example what are the reasons for a frequent use of the word przyjemność (pleasure) instead of the word rozkosz (delight). It highlights the emergence of new lexemes in the discourse, such as optymizm (optimism), satysfakcja (satisfaction). It also shows changes in the frequency of occurrence of different subcategories of joy, for example disappearance of the model of sacrificial joy and appearance of the joy of the Resurrection.

3

Mętlarz, kręciciel, zamięsiciel… – wokół leksemu mąciwoda i jego synonimów

100%

Kiszka B.

Postscriptum Polonistyczne

|

2014

|

nr 2(14)

355-376

EN

The aim of the article is to gather and systematize the synonyms of the lexeme mąciwoda (also the ones that are not used in contemporary Polish language). Each synonym is placed in a more or less capacious semantic field. The semantic differences between synonyms are also analysed in the article. Moreover, the traces of forgotten lexemes in contemporary naming and culture are revealed by the author of the paper.

4

До питання про основні напрями вивчення емоцій у польському, російському та українському мовознавстві

88%

Nikołajenko L.

Acta Polono-Ruthenica

|

2018

|

tom Tom 3 Nr XXIII

99-107

EN

The article is devoted to the main directions of studying emotions in linguistics. The subject of the study are the works of Polish, Russian and Ukrainian linguists, devoted to the description of the verbalisation of emotions. The analysis of works shows that the main linguistic directions in the study of the concepts of emotions are linguocognitivistics and linguoculturology. The main approaches to the semantic description of the verbalisation of emotions can be called semantic, metaphorical and combined. Despite the diversity of vectors of linguistic analysis, each study reconstructs a separate fragment of the general linguistic picture of the world of emotions.

5

A Comparative Analysis of the Semantic Field of ‘deception’: A Case Study Of Russian And American Imageboard Messages

88%

Lykova O. , Gordeev D.

Research in Language

|

2021

|

tom 19

|

nr 1

95-106

EN

This article uses the material of anonymous Internet forums to analyse the semantic field of deception by the instrumentality of artificial neural networks. Two major imageboards were investigated: 2ch.hk and 4chan.org, being the most popular Russian and American imageboards. For the experiment an algorithm called Word2vec was used to examine 30 million word usages for either of the languages. This analysis revealed 10 words with the greatest semantic proximity to terms from semantic fields of «deception» for Russian and American English. The results showed the tendency among native Russian imageboard users to link the concept of deception with religion and spiritual sphere, while American forum users associate deception with politics and related concepts.

6

A Survey on the Semantic Field of ‘Vagabond’

88%

Ray A.

Anglica. An International Journal of English Studies

|

2017

|

nr 26/2

51-60

XX

How we perceive a certain concept is grounded in the ‘language game’: the values, prejudices, dispositions, and cultural baggage among its interpretive communities. In other words, there is no ‘true meaning’ inherent in a word per se; rather the meaning is derived out of what Derrida (1993) calls the ‘chain’ of signifi cation: the context, history, contingency, and often semantic contradictions that render a word polysemic. Taking off from here, this paper seeks to unpack the social ‘constructivism’ immanent in the a priori assumptions that cloak the idea of the ‘vagabond’. While invoking the contingency in the genesis and semantic history of ‘vagabond’ as a case study, this paper illustrates how meanings of certain heuristic concepts – in this case, ‘vagabond’, without a fixed referent – are often (re)configured, not because of reasons entirely linguistic, but rather due to changes in the prevailing epistemic paradigms.

7

Pole frazeosemantyczne konceptu „WŁADZA”/ „ВЛАСТЬ” we współczesnym języku polskim i rosyjskim

88%

Sitarski A.

Acta Neophilologica

|

2019

|

tom XXI/2

57-64

EN

This paper presents the phraseological realisation of the concept “POWER” in modern Polish and Russian. On the basis of the denotative and connotative analysis of the examples of phraseologisms representing the concept “POWER” in both languages, the author concludes that power is a multi-layered entity in both linguacultural spaces. It encompasses the presence of the subject and object of power, as well as the distinct ability of the subject to control the way in which another subject or a nobject functions. The chosen phraseological units confirm that they represent facts and judgements that can be interpreted as mostly negative and rarely positive with a varying degree of connotative saturation, being usually negative.

8

Конфессиональная лексика в русском переводе энциклики папы Франциска Laudato si’ – пространство традиции и современности

88%

Wideł-Ignaszczak M.

Studia Rossica Posnaniensia

|

2021

|

tom 46

|

nr 2

215-231

EN

The paper provides a study of religious lexis excerpted from the Russian translation of the encyclical letter Laudato si’. The Russian version of the encyclical was translated and published by Russian Franciscan Publishing House. The analyzed material consisting of single words, as well as compound multi-word expressions, related to the Catholic denomination (264 lexical items – 1000 uses, which accounts for 14% of the entire encyclical), was grouped into semantic fields. The vocabulary was described in terms of the semantics and its functioning and codification, both in the contemporary Russian religious language and in general Russian language. It was assumed that the encyclical is addressed not only to the representatives of the Church hierarchy but also to all the faithful. Hence, there was the need to draw attention to the pragmatic aspects of the religious language, including the balance between comprehensibility and the use of specialist theological terminology in the translated text. It was demonstrated that the majority of the lexical items of religious terminology is coded by the explanatory dictionary of the contemporary Russian language, except for 14 lexical items related to the Catholic denomination that enhance the lexis of the contemporary Russian language.

9

Językowy obraz duszy w ekfrazach z przełomu XIX i XX wieku na podstawie wybranych wierszy Zofii Gordziałkowskiej

75%

Bagińska L.

Adeptus

|

2016

|

nr 7

EN

The linguistic image of the soul in the ekphrases of the late-19th and early-20th century as exemplified by selected poems by Zofia GordziałkowskaThe main objective of the paper is to describe the linguistic image of the soul in ekphrases of the Young Poland period. In this period, literary works were often inspired by the art of painting. The focus is on the poetry of Zofia Gordziałkowska, which was largely motivated by her fascination with the then popular Swedish painter Arnold Böcklin, whose works are populated mainly by characters from the Bible and classical mythology.The reconstruction of the concept of the soul based on the texts is juxtaposed with general language data. For the analysis of the material I use the methodology of structuralism (e.g. tracing the position of the object in the lexical field) and cognitivism (examining the conceptualization of the category and its proliferation). The conclusions of the interdisciplinary examination are connected with symbolism as both an artistic movement within modernism and a philosophy of the turn of the 20th century. Językowy obraz duszy w ekfrazach z przełomu XIX i XX wieku na podstawie wybranych wierszy Zofii GordziałkowskiejCelem rozważań jest ukazanie językowego obrazu duszy zawartego w młodopolskich ekfrazach Zofii Gordziałkowskiej, zafascynowanej popularnym wówczas w Europie malarstwem Szwajcara Arnolda Böcklina. Jego dzieła zaludniają głównie postaci z mitologii antycznej i Biblii.Zrekonstruowanie pojęcia duszy na podstawie tekstów artystycznych i przedstawienie na tle danych zawartych w języku ogólnym doprowadziło do ustalenia różnicy między jego rozumieniem w tych odmianach języka. Analiza materiału z wykorzystaniem głównie metodologii kognitywizmu, dążącej do zbadania konceptualizacji pojęcia, jego profilowania i kategoryzacji, pozwoliła na nietradycyjne odczytanie poezji i wzbogacenie istniejących badań z zakresu lingwistyki kognitywnej. Wnioski z interpretacji wierszy zostały powiązane z symbolizmem jako nurtem artystycznym modernizmu i filozofią przełomu wieku XIX i XX.

10

Językowy obraz duszy w ekfrazach z przełomu XIX i XX wieku na podstawie wybranych wierszy Zofii Gordziałkowskiej

75%

Bagińska L.

Adeptus

|

2016

|

nr 7

102-120

EN

The main objective of the paper is to describe the linguistic image of the soul in ekphrases of the Young Poland period. In this period, literary works were often inspired by the art of painting. The focus is on the poetry of Zofia Gordziałkowska, which was largely motivated by her fascination with the then popular Swedish painter Arnold Böcklin, whose works are populated mainly by characters from the Bible and classical mythology. The reconstruction of the concept of the soul based on the texts is juxtaposed with general language data. For the analysis of the material I use the methodology of structuralism (e.g. tracing the position of the object in the lexical field) and cognitivism (examining the conceptualization of the category and its proliferation). The conclusions of the interdisciplinary examination are connected with symbolism as both an artistic movement within modernism and a philosophy of the turn of the 20th century.

PL

Celem rozważań jest ukazanie językowego obrazu duszy zawartego w młodopolskich ekfrazach Zofii Gordziałkowskiej, zafascynowanej popularnym wówczas w Europie malarstwem Szwajcara Arnolda Böcklina. Jego dzieła zaludniają głównie postaci z mitologii antycznej i Biblii. Zrekonstruowanie pojęcia duszy na podstawie tekstów artystycznych i przedstawienie na tle danych zawartych w języku ogólnym doprowadziło do ustalenia różnicy między jego rozumieniem w tych odmianach języka. Analiza materiału z wykorzystaniem głównie metodologii kognitywizmu, dążącej do zbadania konceptualizacji pojęcia, jego profilowania i kategoryzacji, pozwoliła na nietradycyjne odczytanie poezji i wzbogacenie istniejących badań z zakresu lingwistyki kognitywnej. Wnioski z interpretacji wierszy zostały powiązane z symbolizmem jako nurtem artystycznym modernizmu i filozofią przełomu wieku XIX i XX.

11

Anthropolinguistic Analysis of the Semantic Field of the Verb Cook

75%

Kos J.

Crossroads. A Journal of English Studies

|

2015

|

tom 8

EN

Anthropolinguistic analysis of the semantic field of the verb cook is an attempt at presenting the evolution of the domain of cooking in English as reflected in the vocabulary pertaining to cooking terms adopted in different historical epochs. The examination of the whole network of related cooking terms (i.e. the semantic field of to cook) proves that its development is inextricably linked with the cultural and social changes, new inventions, foreign influences and many other factors.

12

Euphemistic and Non-Euphemistic Verbs for ‘Die’ in Middle English Chronicles

75%

Kłos M.

Anglica. An International Journal of English Studies

|

2014

|

nr 23/2

77-90

EN

The paper examines verbs and verbal expressions for ‘die’ employed in Middle English chronicles. As one of the aims is to find out to what extent the distribution of euphemistic and non-euphemistic verbs and verbal expressions denoting this sense was determined stylistically, both prose and verse works are analyzed, i.e. The Peterborough chronicle 1070–1154, The Brut, or the chronicles of England, Layamon’s Brut, and The anonymous short English metrical chronicle. The textual distribution of the verbs is presented, including both numerical data and a synopsized contextual analysis of particular verbs and expressions

13

ПРИНЦИПЫ ОТБОРА ЛИНГВИСТИЧЕСКИХ ТЕРМИНОВ ДЛЯ ОБУЧЕНИЯ ПЕРЕВОДУ СТУДЕНТОВ-ФИЛОЛОГОВ (НА МАТЕРИАЛЕ НЕМЕЦКОГО И АНГЛИЙСКОГО ЯЗЫКА)

75%

Володина Т.

Acta Neophilologica

|

2015

|

tom XVII/1

49-58

EN

The article represents the author’s attempt to systematize the selection principles of the linguistic terms for optimizing the learning process of translation for the Germanic Philology Faculty. The author analyzes in detail the criteria of systematicity of the linguistic terminology on the material of the English and German language scientific dictionaries and monographs; highlights the basic construction principles of the linguistic terms system and the concepts they denote.

14

Czy „starość nie radość”? Polska frazeologia oznaczająca starość przez pryzmat teorii pól

75%

Nikołajczuk K.

Język Polski

|

2013

|

nr 3

162-173

PL

Artykuł jest poświęcony analizie semantycznej związków frazeologicznych wyrażających okres starości w życiu człowieka. Lokowanie badanych frazeologizmów w obrębie odpowiedniego pola znaczeniowego przeprowadza się z uwzględnieniem trzech aspektów ich znaczenia: sygnifikacyjnego, desygnacyjnego, konotacyjnego. Ze względu na przyjęte kryteria w polu „starość człowieka” wyodrębniono dwusegmentowe jądro (strefę centralną i strefę jądrową, bardziej odległą od centrum: 41% zbadanych związków frazeologicznych) oraz siedmiosegmentowe peryferie (59% zbadanych związków frazeologicznych). Szczególną uwagę zwraca się na znaczeniowe cechy desygnacyjne (pozytywne bądź negatywne) frazeologizmów temporalnych. Na podstawie badań korpusowych wykazano, że jądrowym związkom frazeologicznym oznaczającym starość człowieka w ogromnej większości przysługują pozytywne cechy desygnacyjne.

EN

The article is devoted to the analysis of phraseological units expressing old age in human life. The location of the studied idioms within the relevant semantic field is done taking into account three aspects of phraseological meaning (significative, denotative and connotative). A two-part kernel (the central part and the part more distant from the kernel: 41% of studied idioms) and a seven part periphery (59% of studied idioms) have been allocated due to the criteria adopted by us in the field “human old age”. Special attention is paid to denotative features (positive or negative) of these temporal idioms. Corpusbased research has shown that the positive denotative features are dominant in the meaning of kernel idioms expressing human old age.

15

My own will in contemporary Serbian languaculture

71%

Popović D. , Mirić D.

Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury

|

2020

|

tom 32

EN

The article analyzes Serbian words that denote a manifestation of one’s own will. They form a semantic field with the central and unifying element of upornost (persistence). The manifestation of one's own will is considered a behaviour/characteristic of a person that can be evaluated by others. The article defines the types and causes of these assessments and clarifies the relationship between ways of behaviour. Special attention is paid to the characteristics prkos (stubborn pertinacity) and inat (contrariness), as idiosyncratic and typical of Serbian culture, and their place in the value system of Serbs.

PL

W artykule dokonano analizy słów, które w serbskim oznaczają przejaw własnej woli. Dane słowa tworzą pole semantyczne, w którym centralnym i jednoczącym jest komponent „upornost” ‘upór’. Przejaw własnej woli postrzegany jest jako zachowanie/właściwość człowieka, którą oceniają inni. W artykule zdefiniowane zostały typy i przyczyny tych ocen, jak również relacje między sposobami zachowania. Szczególną uwagę zwraca się na charakterystyki znaczeniowe prkos ‘zaciekłość’ i inat ‘przekora’ i ich miejsce w aksjologicznym systemie Serbów.

RU

The article analyzes the words that in Serbian denote manifestation of one's own will. These words form a semantic field in which the component ʽupоrnostʼ (persistence) is the central and unifying element. The manifestation of one's own will is considered a behaviour / characteristic of a person that can be evaluated by others. The article defines the types and causes of these assessments and clarifies the relationship between the ways of behaviour. Special attention is paid to the characteristics prkos and inat, as idiosyncratic and typical for Serbian culture, and their place in the value system of Serbs.

16

Framing w nowych mediach jako narzędzie manipulacyjnego oddziaływ ania na społeczeństwo, na przykładzie budowania dyskryminującego obrazu uchodźców

63%

Ziarko J.

Bezpieczeństwo. Teoria i Praktyka

|

2017

|

nr 4

65-83

PL

Celem artykułu jest zwrócenie uwagi na problem zawarty w pytaniu: czy framing jest tym narzędziem, które przyczynia się do zachowań dyskryminujących i wykluczających uchodźców? Wymagało to krytycznego spojrzenia na framing jako na językowe narzędzie perswazji i manipulacji wpływające na kształt publicznej debaty, którego efektem jest radykalizacja języka komunikacji o uchodźcach, dyskryminująca i wykluczająca ich z życia społecznego. Przedstawiono też możliwości wykorzystania metody pola semantycznego w analizie skutków framingu obecnego w publicznej komunikacji o uchodźcach i tworzenia na tej podstawie definicji uchodźcy w aspekcie jego społecznego postrzegania i rozumienia.

EN

The aim of the article is to highlight the problem in the question: is framing a tool that contributes to discriminatory behavior and excludes refugees? This required a critical look at framing as a linguistic tool of persuasion and manipulation that influenced the shape of public debate, resulting in, the radicalization of the language of communication about the refugees anddiscriminating and excluding them from social life. The possibilities of using the semantic field method in analyzing the effects of framing present in public communication about refugees and creation on that basis of the refugee definition in the aspect of their social perception and understanding are also presented in the article.

17

Słownictwo florystyczne w powieści poetyckiej Jan Bielecki Juliusza Słowackiego – klasyfikacja semantyczna

63%

Andrejczyk M.

Filologia Polska. Roczniki Naukowe Uniwersytetu Zielonogórskiego

|

2021

|

tom 7

257-269

EN

The purpose of the article is to discuss the floristic vocabulary in the poetic novel Jan Bielecki by Juliusz Słowacki and present the semantic classification of the indicated lexical group. This sketch discusses three circles of meaning, which oscillate around woody plants, flowering plants and other plants. In the considerations, I assume the theory of the lexical-semantic field presented by Danuta Buttler. The conducted analyses prove that the floristic lexicon enhances the romantic features of Słowacki’s work – mystery and horror and the transience and irreversibility of the events happening or their finality. This mechanism is confirmed by the discussed semantic profiles of selected trees. The set of floristic vocabulary presented in this sketch is diverse. The diversity of the indicated vocabulary class is even the hyponyms of trees and flowers. Although individual lexemes do not surprise the reader and remain faithful to Polish cultural realities, they significantly contribute to achieving specific artistic effects through the context in which they were used.

PL

Cel artykułu sprowadza się do omówienia słownictwa florystycznego w powieści poetyckiej Jan Bielecki Juliusza Słowackiego, również do przedstawienia klasyfikacji semantycznej wskazanej grupy leksykalnej. W niniejszym szkicu omówiono trzy kręgi znaczeniowe, oscylujące wokół roślin drzewiastych, roślin kwiatowych oraz innych roślin. W rozważaniach przyjęto teorię pola leksykalno-semantycznego zaprezentowaną przez Danutę Buttler. Przeprowadzone analizy dowodzą, że leksyka florystyczna potęguje romantyczne cechy utworu – tajemniczość i grozę, ale też przemijanie i nieodwracalność dziejących się wydarzeń, ich ostateczność. Mechanizm ten potwierdzają omówione profile semantyczne wybranych drzew. Przedstawiony w niniejszym szkicu zbiór nazw florystycznych jest różnorodnie reprezentowany, o czym stanowią choćby hiponimy drzew i kwiatów. Mimo że pojedyncze leksemy nie zaskakują czytelnika i pozostają wierne polskim realiom kulturowym, to w znacznym stopniu, poprzez kontekst, w którym zostały zastosowane, przyczyniają się do osiągnięcia określonych efektów artystycznych.

18

O projekcie Słownika pojęciowego języka staropolskiego w kontekście prac dotyczących najdawniejszego słownictwa

63%

Sieradzka-Baziur B.

Język Polski

|

2012

|

tom 92

|

nr 2

81–91

PL

W artykule opisano zasady opracowania Słownika pojęciowego języka staropolskiego, powstającego obecnie w Instytucie Języka Polskiego PAN. Została w nim przedstawiona zawartość hasłowa tego słownika oraz plan jego semantycznego układu. Zaprezentowano również przegląd najważniejszych prac dotyczących opisu słownictwa języka staropolskiego.

EN

The main purpose of the article is to present principles of creating The Conceptual Dictionary of Old Polish Language, a lexicographic study currently conducted at the Institute of Polish Language of the Polish Academy of Sciences. The article includes a description of dictionary contents and a designed layout of semantic schemas. The article also presents an overview of the most important works concerning the description of the Old Polish vocabulary.

19

Semantyka średniowiecznych wyrazów reprezentujących pojęcie MILCZENIE w świetle danych ze Słownika pojęciowego języka staropolskiego

63%

Sieradzka-Baziur B.

Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica

|

2023

|

nr 18

299-311

EN

In the article, the subject of description included continuous and discontinuous auto‑semantic lexical units used in the medieval language (until the end of the 15th century) which are a lexical representation of the concept of SILENCE in the Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish online] based on Słownik staropolski [Old Polish Dictionary]. The result of semantic works on the vocabulary gathered within the concept of SILENCE is the categorization on this lexis within semantic field and descrption of its components. The semantic field created on the basis of the analyzed lexical units consists of five complementary zones: no speech; lack of speech and related sounds; permanent or temporary loss of the ability to speak or express oneself; inexpressibility; tabooing.

20

Chronologiczne, socjologiczne i terytorialne zróżnicowanie słownictwa w ujęciu Zygmunta Glogera

63%

Sokólska U.

Roczniki Humanistyczne

|

2018

|

tom 66

|

nr 6: Językoznawstwo

177-195

EN

The paper analyzed lexis collected by the researcher and grouped according to the concept of the semantic field and definition constructions. Special attention was paid to Old Polish vocabulary, derived from German, concerning town organization (e.g. archiwum miejskie, koza, kram, ratusz, skarbiec, syndyk). Specialist, environmental and regional vocabulary was described: harvesters’ vocabulary (e.g. czeladka, gromadka, kłosować się, okrężne, postacianka, przepiórka), wedding vocabulary (e.g. drużba, dziewosłąb, korona, korowaj, poczęstne, wesółka), rafters’ and sailors’ vocabulary and fishermen’s vocabulary (e.g. binduga, drygawka, kłomla, lintuga, sternik, sztaba, tralówka, wicina, wiersza, wylewajka, żak), vocabulary associated with home and farm (e.g. dobytek, kamara, siedlisko, siestrzana, sernik) and with folk tradition (e.g. Sobótka, kucja, Kupała, środa gradowa, tryzna, wilja) and other (e.g. bibik, biel, brzechwa, gleja, grzebułka, oberżysta, stopniowanie, czyli dialekt przejściowy, stręczyciel).

PL

W artykule przeanalizowano leksykę zebraną przez badacza i zgrupowaną zgodnie z koncepcją pola semantycznego i konstrukcji definicyjnych. Szczególną uwagę zwrócono na słownictwo staropolskie, pochodzące z języka niemieckiego, dotyczące organizacji miast (np. archiwum miejskie, koza, kram, ratusz, skarbiec, syndyk). Wyróżniono słownictwo specjalistyczne, środowiskowe i regionalne: słownictwo dotyczące prac żniwnych i okołożniwnych (np. czeladka, gromadka, kłosować się, okrężne, postacianka, przepiórka), słownictwo weselne (np. drużba, dziewosłąb, korona, korowaj, poczęstne, wesółka), słownictwo dotyczące żeglugi, rybaków i oryli (np. binduga, drygawka, kłomla, lintuga, sternik, sztaba, tralówka, wicina, wiersza, wylewajka, żak), słownictwo związane z domem i gospodarstwem (np. dobytek, kamara, siedlisko, siestrzana, sernik) oraz tradycją ludową (np. Sobótka, kucja, Kupała, środa gradowa, tryzna, wilja) i inne (np. bibik, biel, brzechwa, gleja, grzebułka, oberżysta, stopniowanie, czyli dialekt przejściowy, stręczyciel).