Ten serwis zostanie wyłączony 2025-02-11.
Nowa wersja platformy, zawierająca wyłącznie zasoby pełnotekstowe, jest już dostępna.
Przejdź na https://bibliotekanauki.pl
Preferencje help
Widoczny [Schowaj] Abstrakt
Liczba wyników

Znaleziono wyników: 12

Liczba wyników na stronie
first rewind previous Strona / 1 next fast forward last
Wyniki wyszukiwania
Wyszukiwano:
w słowach kluczowych:  sektor rolno-żywnościowy
help Sortuj według:

help Ogranicz wyniki do:
first rewind previous Strona / 1 next fast forward last
PL
Rozwój klastrów i integracja łańcucha dostaw są obecnie ważniejszymi sposobami zwiększania konkurencyjności podmiotów w sektorze rolno-żywnościowym. W niniejszym artykule zaprezentowano koncepcje klastra i łańcucha dostaw, wskazano na ich komplementarność oraz przydatność w rozwiązaniu problemów sektora. Na przykładzie inicjatywy klastrowej DEŻ pokazano, że działania w kierunku rozwoju klastra wymagają uzupełnienia działaniami w kierunku integracji łańcucha dostaw.
EN
Cluster development and food chain integration belong nowadays to the most important ways of improving competitiveness of actors in the agro-food sector. In the article both approaches were presented and compared, as well as its importance for the sector was explained. Based on the case study analysis of the cluster initiative Organic Food Valley it can be stated, that cluster development policy needs to be complemented with the food chain integration policy.
2
75%
EN
This article attempts to present the importance of agri-food sector in the economies of Central-East European countries in consideration of their macroeconomic situation. The analysis was carried out on the data base from EU statistics, published by Eurostat (including the balance of inputs and outputs). The study shows that the position of agri-food sector in the national economy is dependent on the level of development of the state. In countries with better macroeconomic situation of the importance of agri-food sector in the entire economy is smaller, and the results are affected by the food industry. In countries with poor macroeconomic situation agri-food sector has a large share of the economy, despite the underperformance of production. Agriculture has the strongest impact on the situation.
PL
W artykule podjęto próbę przedstawiania znaczenia sektora rolno-żywnościo­wego w gospodarkach państw Europy Środkowo-Wschodniej na tle sytuacji makroekonomicznej tych państw. Analiza została przeprowadzona w oparciu o dane pochodzące z powszechnej statystyki UE publikowanej przez Eurostat, w tym z bilansów przepływów międzygałęziowych. Z badań wynika, że pozycja sektora rolno-żywnościowego w gospodarce narodowej jest uzależniona od stopnia rozwoju państwa. W krajach o lepszej sytuacji makroekonomicznej znaczenie sektora rolno-żywnościowego w całej gospodarce jest mniejsze, a na wyniki uzyskiwane przez sektor w dużym stopniu wpływa przemysł spożywczy. W państwach o niższym poziomie rozwoju społeczno-gospodarczego sektor rolno-żywnościowy ma duży udział w gospodarce. Główny wpływ na taką sytuację ma rolnictwo.
EN
The aim of the study was to identify the most important determinants of farms coopetition in the agri- -food sector on the example of the Warmińsko-Mazurskie Province. Using the survey questionnaire, the research was carried out in 2021 on a research sample of 155 entities (farms, economic self- -government units, trade associations, processing undertakings, and government agencies dealing with issues related to food economy and rural development had the largest share). The results show that the respondents were aware of the potential benefits of coopetition; they primarily pointed to the opportunities to increase sales, reduce costs, and gain greater bargaining power in relations with suppliers and recipients. Defining the basic barriers to the development of coopetition in the agri- -food sector, the respondents indicated, above all, low awareness of part of the business environment, the reluctance of companies to cooperate with each other, and the lack of coopetition development models. In the institutional dimension, a special role in the implementation of coopetition should be attributed to advisory entities, economic self-government, trade associations, and scientific institutions. Conditions for the development of farm coopetition in the Warmińsko-Mazurskie Province include not only endogenous, but above all exogenous factors shaping the possibilities of greater involvement of the surveyed entities in strategic cooperation in the agri-food sector. It was concluded that the coopetition gap of farms can be significantly reduced by greater involvement in integration processes, e.g., in the food industry. It is also very important to inspire integration activities by regulatory institutions related to the economic development of the region.
PL
Celem opracowania była identyfikacja najważniejszych uwarunkowań kooperencji gospodarstw rolnych w sektorze rolno-żywnościowym na przykładzie województwa warmińsko-mazurskiego. Badania z wykorzystaniem kwestionariusza ankiety zostały przeprowadzone w 2021 r. na próbie badawczej, która liczyła 155 podmiotów (największy w niej udział miały gospodarstwa rolnicze, jednostki samorządu gospodarczego, związki branżowe, przedsiębiorstwa przetwórcze oraz agencje rządowe zajmujące się problematyką gospodarki żywnościowej i rozwojem obszarów wiejskich). Wyniki badań wskazują, że respondenci mieli świadomość potencjalnych korzyści wynikających z kooperencji – wskazywali przede wszystkim na szanse zwiększania sprzedaży, obniżenia kosztów oraz uzyskania większej siły przetargowej w relacjach z dostawcami i odbiorcami. Określając podstawowe bariery rozwoju kooperencji w sektorze rolno-żywnościowym, badani wskazywali przede wszystkim niską świadomość części środowiska biznesowego, niechęć do współpracy firm między sobą oraz brak modeli rozwoju kooperencji. W wymiarze instytucjonalnym szczególną rolę w implementacji kooperencji należy przypisywać podmiotom doradczym, samorządowi gospodarczemu, związkom branżowym oraz instytucjom naukowym. Uwarunkowania rozwoju kooperencji gospodarstw rolnych w województwie warmińsko-mazurskim obejmują nie tylko endogeniczne, ale przede wszystkim egzogeniczne czynniki kształtujące możliwości większego zaangażowania badanych podmiotów we współpracę strategiczną w sektorze rolno-żywnościowym. Wywnioskowano, że luka kooperencyjna gospodarstw rolniczych może być znacząco ograniczona przez większe zaangażowanie w procesy integracyjne m.in. przemysłu spożywczego. Bardzo istotne pozostaje również inspirowanie działań integracyjnych przez instytucje regulacyjne związane z rozwojem gospodarczym regionu.
PL
Rozwój polskiego sektora rolno-żywnościowego w pierwszych pięciu latach po akcesji Polski do UE należy uznać za pozytywny, zarówno w odniesieniu do rolnictwa, jak i przemysłu rolno-spożywczego, który osiągnął wysoki poziom rozwoju porównywalny z poziomem w państwach UE-15. W pełni i właściwie wykorzystywane są środki publiczne kierowane do tego sektora. Celowe byłoby utrzymanie poziomu obecnego wsparcia po 2013 roku. Potwierdzeniem istotnego rozwoju polskiego sektora rolno-żywnościowego jest wzrost i rozwój eksportu rolno-żywnościowego, który jednakże słabnie, zarówno ze względu na światowy kryzys gospodarczy, jak i na naturalny wzrost kosztów produkcji i cen polskiej żywności (zbliżających się do poziomów w najbogatszych państwach unijnych). Celowe jest wspieranie dalszego rozwoju sektora rolno-żywnościowego ze względu na jego duże znaczenie w gospodarce narodowej, jak i ze względu na dobro polskich konsumentów żywności.
EN
The development of the Polish agricultural-food sector during the first five years after joining the European Union can be considered positive both in respect to agriculture as well as to the agricultural-food industry, where the latter has achieved high level of development comparable with the level of this industry in 15 old members states of the European Union. Public financial resources, which have been transferred to this sector, have been fully and properly utilized. This is why it would be advisable to maintain the present level of financial support after 2013. The confirmation of the considerable development of the Polish agricultural-food sector is the increase in the agricultural-food export, which, however, has been slowing down because of the influence of both the world crisis, as well as the natural increase of costs production and prices of the Polish food (approximating to the level in the richest countries of the European Union). It is advisable to provide financial support for the continuous development of the agricultural-food sector due to its importance for the national economy, as well as for the well being of the Polish food consumers.
EN
The main aim of the paper is to present the changes in budgetary expenditures on agriculture in Poland after the integration with the EU, that is in the years 2004-2009. Analysis is based on the parts of budget directly related to agriculture. Financial situation of agricultural sector had changed already before Polish integration with the EU, which created a background for the breakthrough in agricultural policy in Poland. Budgetary expenditures on agriculture after integration with the EU have been rising mainly due to high funds for financing and co-inancing of the EU programs. It proves, inter alia, that Polish government relates development of agricultural sector and rural areas with the funds from the EU. At the same time, financial transfers between the EU and Poland have brought in analyzed period some positive net effects for agricultural sector and rural areas.
PL
Celem artykułu jest analiza zmian wydatków budżetowych na sektor rolny po integracji Polski z Unią Europejską tj. w latach 2004-2009. Ocenie poddano części budżetu państwowego związane z sektorem rolnym. Sytuacja finansowa sektora rolno-żywnościowego uległa zmianie na krótko przed akcesją do UE, co stworzyło przesłanki do przełomu w polityce rolnej i obszarów wiejskich w Polsce. Prognozowany systematyczny wzrost wydatków budżetowych po integracji Polski z UE związany był przede wszystkim ze środkami przeznaczonymi na współfinansowanie i finansowanie celów i programów unijnych. Dowodzi to m.in. tego, że rząd w Polsce w wysokim stopniu wiązał rozwój rolnictwa i obszarów wiejskich ze środkami pomocowymi z UE. Jednocześnie przepływy środków finansowych pomiędzy UE a Polską w zakresie rolnictwa, rozwoju wsi i rynków rolnych miały przynieść Polsce w analizowanych latach dodatnie efekty netto.
PL
Kongres Ekonomistów Polskich potwierdził, że nauki ekonomiczne (ekonomia teoretyczna i nauki stosowane) zajmują się wieloma obszarami badawczymi oraz aktualnymi problemami polskiego rozwoju społeczno-gospodarczego, w tym sektora rolno-żywnościowego i wsi. Opierają się na doświadczeniach polskich i zagranicznych w zakresie praktyki gospodarczej, jak i dorobku naukowym, zarówno polskim, jak i zagranicznym. Wielu autorów referatów odrzuca ekonomię neoklasyczną na rzecz ekonomii zrównoważonego rozwoju. Trudno jednakże, przynajmniej na razie, mówić o polskiej szkole, czy polskiej teorii rozwoju społeczno-gospodarczego, mimo pewnych doświadczeń i analiz naukowych dotyczących transformacji ustrojowej w Polsce. Pomimo różnorodności tematyki Kongresu poświęconej sektorowi rolno-żywnościowemu i wsi nie omówiono dostatecznie wszystkich problemów, np. dotyczących polskiego przemysłu rolno-spożywczego, bezpieczeństwa żywności (food safety), zagrożeń dla naturalnego środowiska przyrodniczego, (jakości życia na wsi) związanych z rosnącą koncentracją produkcji i stosowaniem nowych technologii (np. ciężkiego sprzętu na gruntach marginalnych, łąkowych) oraz sfer ubóstwa na wsi. Prezentowane referaty prawie wcale nie pokazywały ujemnych skutków modernizacji rolnictwa, zmian struktury agrarnej (gwałtowny spadek pogłowia zwierząt gospodarskich w gospodarstwach mniejszych obszarowo, zanikanie etosu pracy na wsi) a także, negatywnych skutków dla rynku żywnościowego, rozwoju biogospodarki, (zbyt restrykcyjne przepisy administracyjno-weterynaryjne dotyczące gospodarstw rolnych, zniechęcające do produkcji, zwłaszcza zwierzęcej, wzrost cen żywności). Mimo tych zastrzeżeń, referaty Kongresu, dotyczące sektora rolno-żywnościowego i wsi, należy ocenić pozytywnie, jako przyczynek do dyskusji nad przyszłością sektora.
EN
The Congress of Polish Economists has proven that economic science (both theoretical economics and applied science) deals with multiple research areas, as well as the most current issues in Polish socio-economic development within the agri-food sector and rural areas. Based on the Polish and international experience in the economic practice and scientific achievements; many authors reject neoclassical economics in favor of sustainable development economics. It is difficult, to talk about the Polish school or Polish theory of socio-economic development, despite some experience and scientific analysis concerning the political transformation in Poland. Despite the variety of papers about the agri -food sector and rural areas – problems such as the Polish agri-food industry, food safety, threats to the natural environment (quality of life in rural areas) eg., use of heavy equipment on marginal land and meadow), and poverty in rural areas are not discussed enough. Presented papers barely mention the negative effects of agricultural modernization, changes in the agrarian structure (eg, sharp decline in the number of livestock on smaller farms and the decline of interest in farming), the negative effects of bio economy development on the food market, overly restrictive veterinary administrative regulations on farms discouraging production, especially livestock, and the increase of food prices. Despite these reservations, the papers of Congress, on the agri-food sector and rural areas, should be viewed positively, as a contribution to the discussion on the future of the sector.
PL
Rozwój polskiego sektora rolno-żywnościowego w nowej perspektywie finansowej 2014 – 2020 r. będzie wspierany środkami budżetowymi (unijnymi i krajowymi) na poziomie nieco większym niż obecnie (2007 – 2013 r.). Oceniamy, że pozwoli to na kontynuowanie restrukturyzacji polskiego sektora rolno-żywnościowego w sposób wystarczający do skutecznego konkurowania na unijnym i światowym rynku żywnościowym. Niemniej jednak, niezbędne są naszym zdaniem, zmiany w kierunkach (strukturze) wykorzystywania środków rozwojowych w nowym Programie PROW 2014 – 2020 r. w porównaniu do obecnego PROW’u 2007 – 2013 r. Wsparcie budżetowe dla polskiego sektora rolno-żywnościowego i jego otoczenia rynkowego, wiejskiego i ekologicznego nie rozwiąże wszystkich problemów i sprzeczności wspólnej polityki rolnej realizowanej w Polsce. Zatem, dla dobra konsumentów żywności i stabilizacji bezpieczeństwa żywnościowego, równolegle z przemianami rozwojowymi muszą być rozwiązywane problemy występujące w sektorze rolno-żywnościowym.
EN
The development of the agro-food sector will be supported by budget means (both from EU and Poland) at a slightly higher level than at the present perspective for the period of the years 2014-2020.We believe that it allows for furthering process of the restricting the agro-food sector in Poland in order to successfully compete in the EU and world market. We would like to emphasize that support for the development of the agro-food sector and it’s market, social and ecological environment will not solve all the problems connected with the implementation of common agriculture policy in Poland .We want to change the structure of utilized budget means in the new financial perspective in relation to the present perspective to solve the problems and contradictions in the development of the agro-food sector.
EN
The pandemic caused by the outbreak of the SARS-CoV-2 virus has widespread socio-economic consequences worldwide. The implications of the COVID-19 crisis also include changes in production, consumption, trade, and agri-food commodity prices. This paper focuses on the repercussions of the COVID-19 crisis on producer and retail prices of agri-food commodities in European Union (EU) countries. The study is based on monthly producer and consumer food price indices in EU countries. In estimating the impact of COVID-19 on prices, actual price changes were compared with counterfactual figures derived from ex-post forecasts calculated according to regARIMA models. The study of the causes of price changes was based on both quantitative and qualitative approaches. In the quantitative approach, the impact of the strength of applied restrictions and the trade position of countries on the deviation of actual prices from the forecasts was examined. For this purpose, regression models based on cross-sectional data were applied. The results show that there is a quite significant variation in the dynamics of changes in agri-food commodity prices both among countries and across the marketing chain. A negative and statistically significant relationship has been found between country food self-sufficiency in the pre-COVID-19 period and changes in producer prices during the first phase of the COVID-19 crisis. In turn, the strength of stay-at-home restrictions was significant for retail price formation during the COVID-19 crisis. The general conclusion is that the responses of agri-food prices during the pandemic vary both spatially and over time.
PL
Pandemia związana z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2 ma szerokie implikacje społeczno- -gospodarcze na całym świecie. Konsekwencją kryzysu COVID-19 są również zmiany produkcji, konsumpcji, wymiany handlowej czy też cen towarów rolno-żywnościowych. W niniejszym opracowaniu koncentrujemy się na reperkusjach kryzysu COVID-19 dla cen producenta oraz cen detalicznych towarów rolno-żywnościowych w krajach Unii Europejskiej (UE). Badania oparto na miesięcznych indeksach cen producenta i cen konsumenta żywności w krajach UE. Szacując wpływ COVID-19 na ceny, porównano rzeczywiste zmiany cen z wielkościami kontrfaktycznymi uzyskanymi na podstawie prognoz z modeli regARIMA. Badania przyczyn zmian cen oparto zarówno na podejściu ilościowym jak i jakościowym. W ilościowym podejściu zbadano wpływ siły stosowanych obostrzeń oraz pozycji eksportowej krajów na odchylenia cen rzeczywistych od prognozowanych. W tym celu wykorzystano model regresji oparty na danych przestrzennych. Wyniki badań wskazują, że istnieje dosyć znaczne zróżnicowanie dynamiki zmian cen towarów rolno-żywnościowych zarówno między krajami, jak i w zależności od ogniwa łańcucha marketingowego. Wykazano istnienie negatywnej i statystycznie istotnej zależności między samowystarczalnością żywnościową kraju w okresie poprzedzającym kryzys COVID-19 a zmianami cen producenta w pierwszej fazie kryzysu COVID-19. Z kolei dla kształtowania cen detalicznych w czasie kryzysu COVID-19 istotne znaczenie miała siła obostrzeń związanych z koniecznością pozostawania w domu (ang. stay-at-home). Ogólny wniosek sprowadza się do uznania, że reakcje cen rolno-żywnościowych podczas pandemii są zróżnicowane przestrzennie, jak i ewoluują w czasie.
PL
W warunkach globalnej konkurencji to nie same przedsiębiorstwa, lecz związane z nimi struktury klastrowe mają bardzo istotny wpływ na konkurencyjność sektorów oraz całych gospodarek narodowych. Celem rozważań jest przedstawienie regionalnego zróżnicowania potencjału rozwojowego klastrów w osiągającym ostatnio bardzo dobre wyniki w eksporcie w polskim sektorze rolno-żywnościowym. Oceny potencjału rozwojowego tych klastrów dokonano wykorzystując podejście metodyczne zastosowane w mapowaniu klastrów biznesowych przez Europejskie Obserwatorium Klastrów (European Cluster Observatory – ECO)uzupełnione o własne modyfikacje analityczne. Stwierdzono, że potencjał rozwojowy klastrów żywnościowych jest w Polsce regionalnie silnie zróżnicowany. Zatem wsparcie rozwoju tych klastrów w ramach interwencji publicznej powinno być ukierunkowane zgodnie z istniejącym w danym regionie potencjałem, uwarunkowanym koncentracją zatrudnienia lub liczbą występujących podmiotów reprezentujących określone branże. Artykuł ma charakter badawczy.
EN
Under the conditions of global competition, it is not the very enterprises but connected with them cluster structures have an important impact on competitiveness of sectors and entire national economies. An aim of considerations is to present the regional differentiation of the developmental potential of clusters in recently successful exports in the Polish agri-food sector. Assessment of the developmental potential of these clusters was made using the methodological approach applied in mapping of business clusters by the European Cluster Observatory, ECO, supplemented by own analytical modifications. It is stated that the developmental potential of food clusters is in Poland regionally strongly diversified. Therefore, support for development of these clusters within the framework of public intervention should be aimed in compliance with the existing in a given region potential determined by concentration of employment or by the number of operating entities representing definite branches. The article is of the research nature.
RU
В условиях глобальной конкуренции не сами предприятия, а связанные с ними кластерные структуры оказывают весьма существенное влияние на конкурентоспособность секторов и целых национальных экономик. Цель рассуждений – представить региональную дифференциацию потенциала раз- вития кластеров в достигающем в последнее время хороших результатов экспорте в польском сельскохозяйственно-продовольственном секторе. Оценку потенциала развития этих кластеров провели, используя методический подход, примененный в мапировании бизнес-кластеров Европейской кластерной обсерваторией (англ. European Cluster Observatory, ECO), дополненный собственными аналитическими модификациями. Констатировали, что потенциал развития кластеров продуктов питания в Польше регионально сильно дифференцирован. Следовательно, поддержка развития этих кластеров в рамках публичной интервенции должна быть направлена в соответствии с существующим в данном регионе потенциалом, обусловленном концентрацией занятости или числом имеющихся субъектов, представляющих определенные отрасли. Статья имеет исследовательский характер.
PL
Strategia na rzecz zrównoważonego rozwoju UE jest bardzo ważnym przedsięwzięciem, zapoczątkowującym kompleksowe i wieloaspektowe podejście do rozwoju gospodarczego, zgodnego z oczekiwaniami społecznymi i potrzebami ekologicznymi. W celu realizacji założonych efektów, w tym realizacji celów Strategii Lizbońskiej, kolejne edycje strategii muszą być udoskonalane w celu zwiększenia efektywności i skuteczności działań w zakresie ich realizacji. Przede wszystkim muszą być dostosowane do potrzeb różnych państw członkowskich i regionów, pozbawiane aspektów apriorycznych, nierealnych, nie mogą być zbiurokratyzowane i nadmiernie rygorystyczne dla podmiotów gospodarczych, w tym rolników.
EN
The EU Sustainable Development Strategy is involved in important undertakings which is beginning in complex and multifarious approach towards economic development which fit the social and economic needs. Regarding the necessity of implementing the assumed tasks including the realization of the Lisbon Strategy for Growth & Jobs, the new editions of this strategy must be improved in order to increase efficiency and effectiveness of the strategy implementation. These new editions should be adopted the to different needs of various countries and regions. It is necessary to eliminate excessive bureaucracy and high requirements and economic units including farmers.
11
Content available remote Miejsce sektora rolno-żywnościowego w gospodarce polskich regionów
51%
EN
This article attempts to assess the signifi cance of agri-food sector in the national economy in Poland at the national and regional level concerning its production potential (labour, capital and investments) as well as its production output (gross output, gross value added). The survey covered agriculture and food industry in Poland. The analysis was based on data from the statistical publications of the Główny Urząd Statystyczny of Poland. The results indicate the spatial differentiation of internal structure agri-food sector and its participation in the regional economy. It is concluded that this sector is one of the most important segments of the Polish economy.
PL
Celem niniejszego artykułu jest próba oceny znaczenia sektora rolno-żywnościowego w gospodarce narodowej Polski (w ujęciu krajowym i regionalnym – w przekroju województw) w zakresie potencjału wytwórczego (zasobów pracy, wartości brutto środków trwałych, nakładów inwestycyjnych) oraz wyników produkcyjnych (produkcji globalnej, wartości dodanej brutto). Badaniem objęte zostało rolnictwo oraz przemysł spożywczy w Polsce. Analizy przeprowadzono na podstawie danych pochodzących z publikacji Głównego Urzędu Statystycznego RP. Wyniki badań wskazują na rozwój strukturalny i wytwórczy sektora w okresie akcesji Polski do UE. Sektor cechuje się przestrzennym zróżnicowaniem struktury wewnętrznej oraz roli w gospodarce poszczególnych regionów. Szczególną rolę odgrywa w Polsce Wschodniej, o czym decyduje przede wszystkim względnie wysoki udział rolnictwa w gospodarce tych obszarów.
12
Content available remote Miejsce sektora rolno-żywnościowego w gospodarce polskich regionów
44%
EN
This article attempts to assess the importance of agri-food sector in the national economy in Poland at the national and regional level concerning its production potential (labour, capital and investments), as well as its production output (gross output, gross value added). The survey covered agriculture and food industry in Poland. The analysis was based on the data from the statistical publications of the Central Statistical Office of Poland. The results indicate the spatial differentiation of internal structure agri-food sector and its participation in the regional economy. It is concluded that this sector is one of the most important segments of the Polish economy.
PL
Celem artykułu jest próba oceny znaczenia sektora rolno-żywnościowego w gospodarce narodowej w Polsce w ujęciu krajowym i regionalnym (w przekroju województw) w zakresie potencjału wytwórczego (zasobów pracy, wartości brutto środków trwałych, nakładów inwestycyjnych) oraz wyników produkcyjnych (produkcji globalnej, wartości dodanej brutto). Badaniem objęto rolnictwo oraz przemysł spożywczy w Polsce. Analizy przeprowadzono w oparciu o dane pochodzące z publikacji statystycznych Głównego Urzędu Statystycznego RP. Wyniki badań wskazują na rozwój strukturalny i wytwórczy sektora w okresie akcesji Polski do UE. Sektor charakteryzuje się przestrzennym zróżnicowaniem struktury wewnętrznej oraz rolą w gospodarce poszczególnych regionów. Jednak szczególne znaczenie odgrywa na obszarach Polski Wschodniej, o czym w dużej mierze decyduje udział rolnictwa.
first rewind previous Strona / 1 next fast forward last
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.