Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Prawo Kopernika-Greshama: rekonstrukcja metodologiczna

100%

Boruszewski J. , Nowak-Posadzy K.

Ekonomista

|

2018

|

nr 5

554-577

PL

Prawo Kopernika-Greshama, sformułowane w przedklasycznym okresie rozwoju myśli ekonomicznej, głosi, że pieniądz gorszy wypiera z obiegu płatniczego pieniądz lepszy. Badania nad tym prawem prowadzone są w ramach historii myśli ekonomicznej, historii gospodarczej oraz ekonomii teoretycznej. Brakuje jednak wnikliwej metodologicznej analizy statusu tego prawa. Niniejszy artykuł ma na celu wypełnienie tej luki. W pierwszej części jest zasygnalizowany podział pracy naukowej we współczesnych badaniach nad prawem Kopernika-Greshama. Druga część obejmuje przegląd klasycznych sformułowań tego prawa, wykaz zarzutów metodologicznych wobec niego zgłaszanych oraz niebezpieczeństw stojących przed każdą próbą jego korekty lub uściślenia. W trzeciej części zostaje przeprowadzona rekonstrukcja poprzednika omawianego prawa, czyli warunków jego działania. Czwarta część dotyczy rekonstrukcji następnika prawa Kopernika‑Greshama, czyli problemu mocy eksplanacyjnej zależności wypierania. W piątej części jest analizowane zagadnienie statusu metodologicznego tego prawa, przy czym po rozpatrzeniu ujęcia przyczynowego zaproponowane zostało ujęcie funkcjonalne. Część szósta zawiera omówienie modelu dóbr kiepskiej jakości, który jest przykładem heurystycznego wykorzystania prawa Kopernika-Greshama. Wreszcie, w ostatniej części zasygnalizowano niektóre możliwości uogólnienia analizowanego prawa.

EN

Copernicus-Gresham’s Law, formulated in the pre-classical era of political economy, states that worse money drives better money out of circulation. Recently, this law has been investigated mainly by historians of economic thought, economic historians and theoretical economists. However, what is still missing is a methodological reflection on this law. The present article aims at filling this gap and is organized as follows: in the first section the division of scientific research on Copernicus-Gresham’s Law is indicated. The second part is a review of its selected classical expressions, of methodological objections raised against this law, and risks related to every attempt of its revision or refinement. The third section contains the reconstruction of antecedent of this law, that is, conditions under which it operates. The fourth part analyzes the consequent of the law in question, that is, the problem of explanatory power of driving out’s dependence. In the fifth section, the authors explore the methodological status of the law of worse money and, after considering the causal approach to it, they propose a functional status. The sixth part discusses the model of the market for “lemons” (bad quality commodities), which is an example of heuristic utilization of the Copernicus-Gresham’s Law. Finally, the last section indicates some possibilities of generalization of the law in question.

RU

Закон Коперника-Грешема, сформулированный в доклассический период развития экономической мысли, гласит, что худшее деньги вытесняют из платежного оборота лучшие деньги. Исследования этого закона проводятся в рамках истории экономической мысли, экономической истории, а также теоретической экономии. Тем не менее, не хватает глубокого методологического анализа статуса этого закона. Настоящая статья преследует цель заполнить этот пробел. В первой части обращается внимание на различные науч- ные подходы в современных исследованиях закона Коперника-Грешема. Вторая часть охватывает обзор классических формулировок этого закона, перечень методологических замечаний в его адрес, а также опасностей при любой попытке его корректировки или уточнения. В третьей части проводится реконструкция исходных положений обсуждаемого закона, т.е. условий его функционирования. Четвертая часть касается анализа значения этого закона при объяснении того, от чего зависит сила вытеснения. В пятой части анализируется вопрос методологического статуса этого закона, причем после рассмотрения причинного подхода автор предлагает функциональный подход. Шестая часть содержит обсуждение модели благ низкого качества, которая является примером эвристического использования закона Коперника-Грешема. И наконец, в последней части обращается внимание на некоторые возможности обобщения анализируемого закона.

2

Prawa ceteris rectis w ekonomii

72%

Hardt Ł.

Gospodarka Narodowa. The Polish Journal of Economics

|

2018

|

tom 293

|

nr 1

9-31

EN

This paper endeavours to interpret laws of economics as statements that are only valid under “normal” conditions. It starts out by referring to various problems in understanding scientific laws, including those governing economics, in ceteris paribus terms. Next, the author tries to demonstrate that difficulties in completing antecedents of these laws, i.e., specifying all factors that are either absent or constant, should result in a “normality” approach to ceteris paribus laws. In such an approach, instead of claiming that “ceteris paribus, if A, then B,” we would be stating that “ceteris rectis, if A, then B,” with ceteris rectis implying that “the nature of A is to produce B.” However, the clause would have to be placed in the context of the more encompassing definition where ceteris rectis originally means simply “other things being right.” Such reflections, deeply rooted in the general philosophy of science, are illustrated by various examples taken from economics, including statements on the relationship between the cost of money and investments, as well as some insights into the law of demand. The paper concludes by asserting that economic laws not only carry implicit or explicit ceteris paribus clauses, but also consist of the ceteris rectis clause. This appears to rule out the possibility of formulating universal laws of economics.

PL

Celem artykułu jest interpretacja praw ekonomicznych jako stwierdzeń odnoszących się do warunków normalnych. Punktem wyjścia tekstu jest przedstawienie problemów związanych z rozumieniem praw naukowych, w tym ekonomicznych, w kategoriach ceteris paribus. Następnie analiza biegnie w kierunku wykazania, że trudności m.in. związane z dopełnieniem praw ceteris paribus, a więc wyspecyfikowaniem w ich poprzednikach wszelkich czynników nieobecnych i niezmiennych, powinny prowadzić do przyjęcia ich normalnościowej interpretacji, w ramach której zamiast twierdzić „ceteris paribus, jeśli A, to B” stwierdza się „ceteris rectis, jeśli A, to B”, i gdzie ceteris rectis rozumie się jako „w naturze A jest powodowanie B”. Taka interpretacja zawiera się w znaczeniowo szerszym rozumieniu tej klauzuli jako „przy innych warunkach w porządku”. Tego typu rozważania, silnie osadzone w filozofii nauki, są w tekście ilustrowane przykładami zaczerpniętymi z ekonomii m.in. dotyczącymi relacji między ceną pieniądza a aktywnością inwestycyjną przedsiębiorstw, czy zmiennymi obecnymi w prawie popytu. Konkluzją artykułu jest stwierdzenie, że prawa ekonomiczne nie tylko zawierają implicite bądź explicite klauzulę ceteris paribus, ale również, iż obecny w nich jest zwykle warunek ceteris rectis. Takie rozumienie praw ekonomicznych kwestionuje możliwość sformułowania w ramach teorii ekonomii uniwersalnych praw naukowych.

3

Czy prawa Duvergera nadal obowiązują?

58%

Michalak B.

|

nr 3(218)

41-64

PL

W artykule poddano analizie i weryfikacji empirycznej klasyczną teorię francuskiego politologa Maurice’a Duvergera tłumaczącą związki pomiędzy systemem wyborczym a systemem partyjnym. Propozycja ta, wielokrotnie omawiana, reinterpretowana, weryfikowana, krytykowana i jednocześnie potwierdzana, weszła do kanonu wiedzy i wyznaczyła kierunki badań empirycznych na temat relacji pomiędzy systemami wyborczymi a partyjnymi na wiele dekad. Autor ogłosił ją dumnie „prawdziwym prawem socjologicznym”. Celem tego artykułu jest ewaluacja twierdzeń Duvergera na płaszczyźnie metodologicznej i teoretycznej. Skonfrontowano również sformułowane przewidywania teorii z wynikami badań empirycznych. W konsekwencji umożliwi to odpowiedź na zasadnicze pytanie badawcze sformułowane w tytule artykułu.

XX

The present paper analyses and empirically verifies a classical theory of a French political scientist, Maurice Duverger, which explains the relations between electoral and party systems. The Duverger’s theory being often discussed, interpreted, verified, criticised and at the same time corroborated, entered the canon of knowledge and for many decades set the directions of empirical studies on the relations between electoral and party systems. Duverger proudly named his theory a “true sociological law”. The aim of the paper is to evaluate Duverger’s assertions on the methodological and theoretical basis. To boot, it confronts predictions of the theory with the results of empirical research. Consequently, it will be possible to answer the eponymous, fundamental research question: Are the Duverger’s laws still valid?