Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Metody generacji kontrolowanych stężeń par sarinu

100%

Wiktorko M. , Szulińska A. , Kot P. , Ratajewska K. , Mateja J.

|

tom T. 100, nr 11

1103--1106

PL

Przedstawiono metody generowania par sarinu, które opracowano i przebadano w Wojskowym Instytucie Chemii i Radiometrii (WIChiR). Porównano trzy metody generacji par sarinu: z zastosowaniem kapilary, metalowego naczynia generacyjnego oraz z wykorzystaniem roztworów sarinu w odpowiednich rozpuszczalnikach alifatycznych. Stężenia próbek gazowych były analizowane z wykorzystaniem GC-FPD. Dokonano analizy każdej z metod pod kątem stabilności generacji par sarinu.

EN

Three potentially stable methods of generating sarin vapour were compared using (i) a capillary, (ii) solns. of sarin in suitable aliphatic solvents and (iii) a metal vessel and liquid sarin. The gas sample concns. were analyzed using the GC-FPD. The best results were obtained for the method (iii), which showed high repeatability and stability of the generated sarin concn. over time and was characterized by increased work safety.

2

Ocena fitotoksyczności wybranych bojowych środków trujących w stosunku do jednokomórkowych zielenic

80%

Chrzanowska E. , Kalinowski R. , Brytan M.

|

tom T. 14, nr 2

175-180

PL

Następstwem rozwoju cywilizacyjnego jest pojawienie się związków toksycznych w środowisku naturalnym człowieka. Obecność coraz większej ilości substancji szkodliwych w naszym otoczeniu początkowo wynikała z niezamierzonego uwalniania ubocznych produktów bądź odpadów procesów technologicznych. Kolejne pojawiające się w środowisku toksyny były efektem walki ze szkodnikami, a część z nich, wykazująca najwyższą toksyczność, została użyta w celach militarnych. Badania przeprowadzone w niniejszej pracy miały na celu ocenę wpływu wybranych fosforoorganicznych bojowych środków trujących na wzrost jednokomórkowych glonów Chlorella vulgaris i Desmodesmus armatus. Najniższą toksyczność w stosunku do glonów wykazywał VX, dla którego wartość IC50-72h wynosiła 41,2 mg/l dla Desmodesmus armatus oraz 39,6 mg/l dla Chlorella vulgaris. Wartość IC50-72h w przypadku somanu była dwukrotnie niższa i wynosiła 19,5 mg/l dla Desmodesmus armatus i 7,9 mg/l dla Chlorella vulgaris. Największą toksyczność w stosunku do glonów wykazywał sarin (IC50-72h 10,6 mg/l oraz 13,6 mg/l odpowiednio dla Desmodesmus armatus i Chlorella vulgaris). Wartości NOEC-72h w przypadku VX wynosiły 3,2 i 6,3 mg/l odpowiednio dla Desmodesmus armatus i Chlorella vulgaris. W przypadku sarinu i somanu wartości NOEC-72h były niższe niż 3,2 mg/l dla obu gatunków glonów.

EN

The consequence of civilization development is the emergence of toxic compounds in the environment. The presence of an increasing number of harmful substances in our environment, initially stemmed from the accidental release of waste by-products or processes. Another emerging toxins in the environment were the result of pesticides, and some of them, showing the highest toxicity, was used for military purposes. The aim of this paper is to evaluate the effect of selected organophosphorus warfare agents on the growth of unicellular algae Chlorella vulgaris and Desmodesmus armatus. The lowest toxicity to algae showed VX, for which the IC50-72h was 41.2 mg/L for Desmodesmus armatus and 39.6 mg/L for Chlorella vulgaris. The IC50-72h in the case of soman was twice lower at 19.5 mg/L for Desmodesmus armatus and 7.9 mg/L for Chlorella vulgaris. The highest toxicity to algae had sarin (IC50-72h 10.6 mg/L and 13.6 mg/L respectively for Desmodesmus armatus and Chlorella vulgaris). 72h-NOEC values in the case of VX were 3.2 mg/L, 6.3 mg/L, respectively Desmodesmus armatus and Chlorella vulgaris. In the case of sarin and soman-72h NOEC values were lower than 3.2 mg/L for both species of algae. Our results indicate a diverse toxicity of organophosphorus warfare agents on green algae. Sarin as an unstable substance in soil (half-life < 24 h) proved to be the most toxic in aquatic environment. The compound VX which is potentially the greatest threat (even 170 times lower lethal dose in case of poisoning transdermal) of all test substances showed the lowest phytotoxicity in the growth test. Green algae of the genus Chlorella organisms seem to be more vulnerable to the harmful effects of organophosphorus compounds than type Desmodesmus.

3

Oddziaływanie bojowych środków trujących na rośliny wyższe w teście Phytotoxkit

80%

Kalinowski R. , Chrzanowska E. , Brytan M.

|

tom T. 14, nr 3

245-255

PL

Związki fosforoorganiczne stanowią jedną z najbardziej rozpowszechnionych grup substancji występujących w otoczeniu człowieka. Wśród nich wyróżnia się grupę wysokotoksycznych estrów kwasów fosforowych o znaczeniu militarnym, tzw. bojowych środków trujących (BST). Z szacunków dokonanych w oparciu o scenariusze użycia BST wynika, że stężenia tych związków w środowisku glebowym mogą (bezpośrednio po zastosowaniu) osiągać wartości rzędu kilkuset mg/kg s.m. gleby. W pracy oceniono toksyczność wybranych fosforoorganicznych BST w stosunku do glebowych roślin wyższych: Sorghum saccharatum, Lepidium sativum i Sinapis alba. Badane związki nie wpłynęły znacząco na proces kiełkowania bioindykatorów. Wartości EC50-3d były wyższe niż 200 mg/kg s.m. gleby. Najwyższą toksyczność w stosunku do wczesnego wzrostu roślin (przyrost korzenia i łodygi) wykazywał związek VX i sarin, najniższą soman. Spośród badanych roślin najwyższą wrażliwość na działanie związków fosforoorganicznych wykazywało Sorghum saccharatum. Stężenia somanu, sarinu i VX, wynoszące 12,5 mg/kg s.m. gleby, powodowały stymulację przyrostu łodygi u Lepidium sativum. Podobny efekt zaobserwowano w przypadku związku VX i sarinu w stosunku do przyrostu korzenia u Sinapis alba. Zaobserwowano wyraźną stymulację wytwarzania chlorofilu przez Sorghum saccharatum w obecności sarinu i VX. Dla większości związków i roślin zaobserwowano przy niskich stężeniach zwiększoną zawartość chlorofili a i b. Najwyższe przebadane stężenia (200 i 100 mg/kg s.m. gleby) z reguły wywoływały efekt odwrotny.

EN

Organophosphates are one of the most common group of substances occurring in the human environment. One of groups of these compounds are highly toxic esters of phosphoric acids, that are in the field of military interest so called Chemical Warfare Agents (CWA). Based on possible use scenarios concentrations of these substances may reach hundreds of milligrams per kilogram of soil. This paper presents results of ecotoxicological assessment of selected organophosphate chemical warfare agents towards higher terrestrial plants: Sorghum saccharatum, Lepidium sativum and Sinapis alba. Tested chemicals did not influence significantly the germination of bioindicators' seeds. EC50-3d values were higher than 200 mg/kg d.w. soil. The highest toxicity toward early growth of plants (measured as root and stem elongation inhibition) was observed in VX and sarin treatment, the lowest in soman treatment. Sorghum saccharatum seems to be more sensitive to organophosphate influence than Lepidium sativum and Sinapis alba. All three tested substances in concentration of 12.5 mg/kg d.w. soil caused stimulation of stem elongation in Lepidium sativum. Similar effect was observed in VX and sarin influence on Sinapis alba root elongation. It was stated that high stimulation of chlorophyll synthesis in Sorghum saccharatum occurred after sarin and VX treatment. Most of tested organophospahtes induced at low concentrations stimulation of chlorophyll a and b production in all plants. The highest tested amount of chemical warfare agents usually caused opposite effect.

4

Ocena ekotoksykologiczna wybranych bojowych środków trujących w stosunku do skorupiaków Daphnia magna

57%

Kalinowski R. , Chrzanowska E. , Brytan M.

|

2011

|

nr 48