Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Zielone ulgi od podatków od samorządów

100%

Kowalczyk A.

|

2022

|

tom nr 6

84--86

PL

Olbrzymie, mocno zurbanizowane aglomeracje i urokliwe niewielkie miasta coraz bardziej i w coraz bardziej różnorodny sposób starają się wspierać wszystko, co zielone i ekologiczne. Takie rozwiązania są bowiem niewątpliwie korzystne dla mieszkańców. Znakomitym przykładem tego rodzaju przedsięwzięć stosowanych przez lokalne władze są podatkowe propozycje dla mieszkańców, którzy zieleń i ekologię mają we krwi, tworząc np. zielone dachy czy fasady swoich domów.

2

Jak budować atrakcyjność miast?

100%

Proniewicz J.

Przegląd Komunalny

|

2007

|

tom nr 10

74-74

PL

Już po raz piąty prawie 200 przedstawicieli samorządów miejskich spotkało się na Kongresie Miast Polskich. Tematem wiodącym obrad, które odbyły się w dniach 25 i 26 września br., tym razem w Szczecinie, była szeroko rozumiana atrakcyjność miast.

3

Energooszczędne oświetlenie. Mała gmina - duże oszczędności

88%

Krawczyk B.

Przegląd Komunalny

|

2016

|

tom nr 4

8--12

PL

Koszty ponoszone na oświetlenie przestrzeni publicznej zwykle znacząco obciążają budżety miejskie. Z problemem tym borykają się szczególnie niewielkie samorządy. Coraz częściej decydują się one wobec tego na modernizację oświetlenia, inwestując w nowoczesne technologie. Z jakim skutkiem?

4

The activities of a local government entity during pandemic conditions using Zabrze as an example

63%

Mańka-Szulik M. , Krawczyk D.

Zeszyty Naukowe. Organizacja i Zarządzanie / Politechnika Śląska

|

2020

|

tom z. 148

401--415

EN

Purpose: The presentation of measures taken within the Polish city with poviat rights, which is Zabrze, to mitigate the spread of SARS-CoV-2 coronavirus, secure the functioning of local administration structures and ensure the work of institutions and companies subordinate to local government in the light of the pandemic in 2020. Methodology: The process of involvement of municipal entities in the activities of government anti-crisis services, the specificity of performing tasks for the benefit of the local community and taking initiatives to mitigate the effects of the pandemic in particular segments of the inhabitants' life activity was shown. Findings: The implemented management procedures for the planning and coordination of measures to reduce the negative social and economic effects caused by coronavirus were presented. Practical implications: The record and analysis of the measures taken by the local government administration together with its subordinate entities in the event of a crisis may serve to optimise planning activities in case of a similar threat. Exceptionality: The activity of individual entities, institutions and services was a reaction to an exceptional epidemic situation, which affected all spheres of social and economic life, and therefore required a conscious crisis management.

5

Ustrój samorządu miejskiego w Radomiu w latach 1915-1939

63%

Słowiński K.

Roczniki Nauk Społecznych

|

2014

|

tom 6(42)

|

nr 3

217-244

EN

The purpose of this article is to present the next stages of formation and functioning of local government in the former Polish Kingdom in the years 1915-1939 on the example of the city of Radom. The subject of the research has also show the shape of the political Borough of each term and acting collectively Municipal (Municipal Board) and their internal rules of organization. Municipal government in Radom started to shape up, like the rest of the Polish Kingdom, only during the First World War. The first act fully regulate this issue in the austro-hungarian occupation (under which in 1915, he was Radom) regulation was the Supreme Commander of the Army on 18 August 1916, relating to the ordination of urban Kielce, Lublin, Radom and Piotrkow. After Poland regained independence municipal government existed in the entire country but, depending on the individual districts of the state he was very diverse, both in terms of organizational and systemic. In the area of former Congress former russian legislation slowly began to replace the polish administrative solutions . The result has become the issue by the Chief of State decree of 4 February 1919 on the municipal government, offering the chance to create a modern administrative apparatus in the country. However, the idea of creating a dynamic extension from the municipal government began to slowly break down. Visible has a tendency to limit the autonomy of urban authorities and the role of the social factor in the local administration which resulted in the issuance of the law of 23 March 1933 on the partial change of the system of local government.

6

Dzielnice samorządowe w świadomości mieszkańców miasta na przykładzie wybranych dzielnic Krakowa

63%

Semczuk M. , Serafin P. , Zawilińska B. , Semczuk M. , Serafin P. , Zawilińska B.

|

7

Strategic goals for post-industrial cities based on the example of the Zabrze city development strategy

63%

Krawczyk D.

Zeszyty Naukowe. Organizacja i Zarządzanie / Politechnika Śląska

|

2020

|

tom z. 148

325--338

EN

Purpose: Effective social and economic revitalisation of post-industrial cities involves municipal government entities undertaking planning activities. The aim of the paper is to analyze these activities as the entities have to set not only far-reaching goals to be achieved, but also develop a strategy to achieve the intended results, which acts as a basis for the selection of optimal tactical actions. The city planning document needs to refer to broader regional, metropolitan and national strategies and include specific sectoral programmes within the city. In addition, it should include an evaluation model that ensures the verification of the effectiveness of the operations undertaken. Methodology: The Zabrze development strategy was analysed to determine the content of planning documents in the field of development strategy of post-industrial cities. The content of the document, taking into account the specified priorities, was then verified with systematically prepared reports specifying the degree of implementation of plans, budgetary outlays and the schedule of activities. Findings: As a result, it was possible to link the planning assumptions with the facts in the case of the revitalisation of the city, which, several years ago, was a centre of heavy industry with numerous mines, steelworks and manufacturing plants. We focused primarily on the analysis of the implementation of tasks related to social and infrastructure revitalisation. It was agreed that in the case of Zabrze, the development of a new field of economic activity, i.e. post-industrial heritage tourism, played an important role. Value: It has been shown that consistent implementation of the adopted plans by the local government can result in a change of the image of the city.

8

Budżet miasta Rzeszowa w latach 1853–1866

63%

Zamoyski G.

Galicja. Studia i materiały

|

2015

|

nr 1

439-460

EN

Archive materials concerning annual budgets of the gimna of the Rzeszow city were preserved in the set Rzeszow city acts. On their basis one may investigate the functioning of the financial activity of its city authorities at the end of the pre-autonomic epoch. The conditions of their functioning within the scope of financial economy were limited by frequently changing regulations and supervising this sphere of the city authorities’ activity was done by state offices – districts (called cyrkul) and in the later periods (1855–1856) temporarily by the poviat offices. The source presented here – Pogląd na przeszły i obecny stan funduszów gminy królewskiego obwodowego Miasta Rzeszowa skreślony dla nowéj rady miejskiéj w lutym 1867 roku (View on the past and present state of funds of the gmina of the royal district city of Rzeszow written for the new city council in February 1867) was published in 1867 in Rzeszow in the J.A.Pelar’s printing shop and its authors were two clerks of the Rzeszow municipal office, namely city cashier Aleksander Drezinski and city secretary Onufry Oraczewski. It is stored in the Rzeszow State Archived in the set Rzeszow city acts sygn. 297. The authors intended it to help the newly elected city council to establish the state of the city budget and at the same time to facilitate the work of Rzeszow local government in connection with the first local government elections in the initiating autonomic epoch. Certainly it is a very interesting source for the history of Rzeszow in the pre-autonomic period.

PL

Materiały archiwalne dotyczące budżetów rocznych gminy miasta Rzeszowa zachowały się w zespole Akta miasta Rzeszowa. Na ich podstawie można zbadać finansową działalność rzeszowskich władz miejskich u schyłku epoki przedautonomicznej. Warunki ich funkcjonowania w zakresie gospodarki finansowej były ograniczone często zmieniającymi się przepisami, a nadzór nad tą sferą działalności władz miejskich sprawowały urzędy państwowe – cyrkuły, a w okresie późniejszym (1855–1856) przejściowo urzędy powiatowe. Prezentowane poniżej źródło – Pogląd na przeszły i obecny stan funduszów gminy królewskiego obwodowego Miasta Rzeszowa skreślony dla nowéj rady miejskiéj w lutym 1867 roku ukazało się w 1867 r. w Rzeszowie w drukarni J.A. Pelara, a jego autorami było dwóch urzędników rzeszowskiego magistratu – kasjer miejski Aleksander Dreziński i sekretarz miasta Onufry Oraczewski. Znajduje się ono w rzeszowskim Archiwum Państwowym w zespole Akta miasta Rzeszowa pod sygn. 297. W zamyśle autorów miało pomóc nowo wybranej radzie miasta stwierdzić stan budżetu miasta i tym samym ułatwić pracę rzeszowskiemu samorządowi w związku z pierwszymi wyborami samorządowy rozpoczynającej się epoki autonomicznej. Z pewnością Pogląd… jest bardzo ciekawym źródłem do dziejów Rzeszowa w okresie przedautonomicznym.

9

Dzielnice samorządowe w świadomości mieszkańców miasta na przykładzie wybranych dzielnic Krakowa

63%

Semczuk M. , Serafin P. , Zawilińska B.

Biuletyn Komitetu Przestrzennego Zagospodarowania Kraju PAN

|

2018

|

tom No 270

159--173

PL

W artykule przedstawiono problem postrzegania jednostek pomocniczych miasta przez ich mieszkańców. Przybliżono historię powstania dzielnic samorządowych w Krakowie, zaprezentowano wyniki badań ankietowych przeprowadzonych wśród mieszkańców trzech dzielnic (n=1433) oraz odniesiono je do obserwacji innych autorów, prezentowanych w literaturze przedmiotu. Badania ukazały, że funkcjonujące już ponad ćwierć wieku dzielnice samorządowe słabo wpisały się w świadomość mieszkańców i nie odgrywają istotnej roli w ich życiu. Respondenci w większości nie potrafili poprawnie podać nazwy własnej dzielnicy i nie znali jej zasięgu przestrzennego. Nadal silnie zakorzenione w ich świadomości okazały się dawne podziały administracyjne i historyczne jednostki osiedleńcze (dawne wsie). Ankietowani na ogół nie brali udziału w życiu publicznym dzielnic i nie włączali się w podejmowane na ich szczeblu inicjatywy.

EN

The article demonstrates the problem of perception of auxiliary units of the city by its residents. The history of the creation of self-government districts in Cracow was presented, the results of the survey conducted among the residents of three districts were shown (n=1433) and they were referred to the observations of other authors outlined in the subject literature. The study revealed that the self-government districts, which have been functioning for more than a quarter of a century, are poorly embedded in the consciousness of residents and do not play a significant role in their lives. Most of the respondents were not able to give the name of their own district correctly and did not know its spatial extent. The former administrative divisions and historical settlement units (former villages) were still deeply rooted in their consciousness. Most of the respondents did not take part in public life of the districts, nor did they participate in the initiatives taken at their level.

10

Samorząd miejski Krakowa i Lwowa w okresie autonomii galicyjskiej

63%

Hołuj D.

Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie

|

2013

|

nr 917

89-108

PL

W artykule dokonano analizy funkcjonowania nowoczesnych samorządów lokalnych w największych miastach Galicji – Lwowie i Krakowie w okresie autonomii galicyjskiej. Zwrócono uwagę na strukturę ich zadań (wydatków) oraz dokonano analizy źródeł kształtujących stronę dochodową budżetu. Wskazane zostały najważniejsze aktywności władz lokalnych mające na celu rozwój infrastruktury miejskiej zgodnie ze standardami nowoczesności przełomu XIX i XX w. Ze względu na szczególne okoliczności dziejowe zwrócono także uwagę na te zadania samorządów miejskich, które związane były z zachowaniem dziedzictwa kulturowego w trudnym dla narodu polskiego okresie rozbiorów. W analizie posłużono się w dużej mierze materiałami źródłowymi i opracowaniami, które powstawały w okresie autonomii galicyjskiej, rozszerzając informacje w nich zawarte o wybrane pozycje współczesnej literatury tematu.

EN

In the paper, the author analyses the functioning of modern municipal government in Lviv and Cracow, Galicia’s largest cities during the Galician autonomy. The paper describes the structure of municipal tasks (expenses) and analyses the sources of the income side of the budget. The author identifies the major steps the local authorities took to develop the urban infrastructure in line with modern standards of the late nineteenth and early twentieth centuries. Due to the particular historical circumstances, the author also draws attention to municipality tasks that involved the preservation of cultural heritage in a difficult period for partitioned Poland. The analysis is largely based on materials and publications created during the Galician autonomy, though it is in places supplemented by information from contemporary sources.

11

Samorząd miejski w Lublinie w początkach II Rzeczypospolitej

63%

Szewczak-Daniel M.

Studia z Dziejów Państwa i Prawa Polskiego

|

2018

|

tom 21

195-209

EN

A decree on municipal government of 4 February 1919, generally known as the „February decree” constituted the legal foundation for organisation of the municipal government and its functioning in the first years of Second Polish Republic. It was applicable and legally binding in one hundred and fifty cities of the former Congress Poland until the socalled „uniting act” of 23 March 1933 entered into force. Apart from presenting the legal grounds of the post-war municipal government in Lublin, the article also gives an outline of political relations in the city which had an impact on mutual relationships between local government authorities nominated in the course of first free democratic elections held in February 1919.

PL

Podstawę prawną organizacji i funkcjonowania samorządu lubelskiego w pierwszych latach II Rzeczypospolitej stanowił Dekret o samorządzie miejskim z 4 lutego 1919 r., zwany dekretem lutowym, który obowiązywał w 150 miastach byłego Królestwa Kongresowego aż do czasu wejścia w życie tzw. ustawy scaleniowej z 23 marca 1933 r. Poza przedstawieniem podstaw prawnych funkcjonowania powojennego samorządu lubelskiego, w artykule został nakreślony również obraz stosunków politycznych w mieście, wpływający na wzajemne relacje między organami samorządu powołanymi w pierwszych demokratycznych wyborach, przeprowadzonych w lutym 1919 r.

12

Ekonomiczno-społeczne uwarunkowania efektywności procesów dostosowania struktur samorządowych do zasięgu obszarów funkcjonalnych na przykładzie Krakowa początków XX wieku

63%

Hołuj D.

Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie

|

2014

|

nr 5(929)

93-110

PL

W artykule dokonano analizy uwarunkowań przeprowadzania procesów dostosowania gminnych struktur samorządowych do wymagań rosnącego obszaru zurbanizowanego wokół Krakowa z początków XX w. W objętych badaniem źródłach historycznych poszukiwano odpowiedzi na pytanie o determinanty sukcesu tego procesu. Porównano też ówczesną i obecną sytuację samorządów tworzących obszar funkcjonalny, stwierdzając z jednej strony wyraźne analogie, z drugiej zaś pewne zróżnicowanie sytuacji z początków wieku i współczesnej. Różnice te, wynikające z występującej obecnie większej zamożności gmin ościennych, wyższego poziomu wartości tożsamości lokalnej, spektakularnych sukcesów samorządów gminnych np. w polityce inwestycyjnej czy pozyskiwaniu inwestorów strategicznych, każą sądzić, że konieczny do przeprowadzenia w przyszłości proces dostosowawczy będzie niezwykle trudny do implementacji w formie zapewniającej efektywność jego działania.

EN

This paper analyses the conditions for municipal self-government structures adjusting to the requirements of the growing urbanised area around Cracow in the early twentieth century. In the survey of historical sources, the determinants of the success of this process were sought. The then and current situations of local governments comprising the metropolitan area were also compared, with clear similarities and certain differences becoming evident. The differences arose from: the greater prosperity of neighbouring communities, a higher level of local identity, and the spectacular success of local governments such as investment policy or attracting strategic investors. All this suggests that future adjustment processes will be extremely difficult to implement in a form that will ensure their effectiveness.

13

Personel urzędniczy radomskiego Magistratu w latach 1915-1939

63%

Słowiński K.

Roczniki Nauk Społecznych

|

2017

|

tom 9(45)

|

nr 1

119-136

PL

Głównym celem niniejszego artykułu jest szczegółowe przedstawienie najważniejszych zagadnień związanych ze statusem personelu urzędniczego radomskiego Magistratu (Zarządu Miejskiego) w latach 1915-1939. Uwagę skupiono tutaj przede wszystkim na dokładnym omówieniu podstawowych praw i obowiązków przysługujących każdemu urzędnikowi, chociażby z racji tego, że wywierały one duży wpływ na ich pracę oraz powierzone im zadania. Ponadto ukazano, w jaki sposób dochodziło do mianowania i zawiązania stosunku służbowego, jaki statut posiadał sam urzędnik miejski, na jakie kategorie był dzielony, oraz wreszcie jakiej podlegał odpowiedzialności służbowej w przypadku niewywiązywania się ze swych powinności. W artykule poruszono również bliżej sprawy wykształcenia i kwalifikacji personelu urzędniczego, a także jego przygotowania pod względem praktycznym oraz teoretycznym do pełnionych funkcji.

EN

The main purpose of this article is to present the most important issues related to the status of clercical staff Radom Magistrate (Municipal Board) in the years 1915-1939. Attention is focused here mainly on detailed discussion of basic rights and obligations held by each official, even because of the fact that they exert a strong influence on their work and the tasks entrusted to them. No less important was the show that I had the same status of magistrate officer and which was divided into categories. The article also touched closer to the matter of education and qualifications of clercical staff as well as the preparation of the practical and the theoretical to the functions performed. Attention was also paid to the issue of organized training courses, through which sought to create a modern administrative staff.

14

Witebsk w XVIII wieku: historia i „historycy” (dawne kopiariusze miasta, Kronika Pancyrnego i Awierki)

51%

Makarau M.

Rocznik Lituanistyczny

|

2018

|

tom 4

PL

W artykule podjęto próbę wyjaśnienia – na podstawie źródeł zachowanych w archiwach Białorusi, Litwy i Polski – okoliczności pojawienia się w Witebsku w XVIII w. zainteresowania przeszłością miasta, które doprowadziło do powstania wielu lokalnych dzieł o charakterze historycznym. Ponieważ głównym czynnikiem pobudzającym owo zainteresowanie źródłami i historią stała się walka o władzę, przedstawiono przesłanki i przebieg konfliktów o wójtostwo witebskie z lat 1729–1730 i 1748–1750. Szczególną uwagę w artykule zwrócono na okoliczności założenia, redagowania i kopiowania Księgi przywilejów Witebska oraz ściśle związanej z nią Kroniki Pancyrnego i Awierki. On the basis of sources preserved in archives of Belarus, Lithuania and Poland, the author seeks to explain in what way the eighteenth-century city of Vitsyebsk got interested in its history which led to the emergence of a number of local texts of historical nature. Since the main stimulus to awaken interest in historical sources and history was the struggle for power, the article presents the determinant factors and course of conflicts over the office of mayor in 1729–1730 and 1748–1750. Special attention was paid to the circumstances of compilation, edition and copying of The Book of Vitsyebsk Privileges and Pantsyrn’ and Averka’s Chronicle closely related to it.

15

Miejski i sądowy ustrój Hetmanatu w drugiej połowie XVII wieku

51%

Horodnytskyi B.

Wschodni Rocznik Humanistyczny

|

2019

|

tom XVI (2019)

|

nr 3: Rzeczpospolita i Wschód, pod red. Artura Góraka

107-126

PL

W artykule przeanalizowano samorząd miejski i sądownictwo miast Hetmanatu, po powstaniu Bohdana Chmielnickiego. Przeanalizowano zwłaszcza miejsce uprzywilejowanych miast tego terytorium w polityce hetmanów, a także carskiej i królewskiej administracji w pierwszych dekadach po powstaniu. Podjęto próbę określenia zasadniczych różnic w postępowaniu sądowym (głównie karnym) miast uprzywilejowanych i wszystkich innych (ratuszowych). Wskazano hierarchiczną strukturę, istniejących na Ukrainie, kozackich sądów miejskich oraz zasięg ich władzy. Przeanalizowano także skład sądów zajmujących się sprawami karnymi i opisano obowiązki urzędników sądowych. Autor stawia tezę, że dla rozpatrzenia spraw karnych w miasteczkach sotni, które teoretycznie przewidywały karę cielesną lub karę śmierci, konieczna była obecność przedstawicieli starszyzny pułkowej.

EN

The article analyzes the state of municipal government and the judiciary of the cities of the Hetmanate after the Khmelnytsky Uprising. Especially the place of privileged cities of this territory in the politics of hetmans, as well as of the tsarist and royal administration in the first decades after the uprising was analyzed. An attempt was made to determine the fundamental differences in court proceeding (mainly criminal) in privileged cities and all other (town hall). The hierarchical structure of Cossack municipal courts existing in Ukraine and the limits of their power were given. The composition of courts dealing with criminal matters was also analyzed and the duties of court officials were described. The Author puts forward a thesis that for consideration of criminal cases in the towns of the sotnia, which theoretically provided for corporal punishment or death penalty, the presence of representatives of the Cossack elders was necessary

RU

В статье анализируется муниципальное управление и судебная система городов Гетманатa, после восстания Богдана Хмельницкого. Особенно проанализировано место привилегированных городов этой территории в политике гетманов, а также королевской и царской администрации в первые десятилетия после восстания. Была предпринята попытка определить принципиальные различия в судебных процессах (в основном уголовных) в привилегированных городах и во всех других (ратуша). Указана иерархическая структура существующих в Украине казачьих муниципальных судов и степень их полномочий. Был также проанализирован состав судов, занимающихся уголовными делами, и были описаны обязанности судебных чиновников. Автор ставить тезис о том, что для рассмотрения уголовных дел в сотенных городах, которые теоретически предусматривали телесные наказания или смертную казнь, было необходимо присутствие представителей полковых старшин

16

Formowanie się ram przestrzennych i instytucjonalnych gminy miejskiej w średniowiecznym Lublinie (XIII i XIV w.)

51%

Okniński P.

Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio F – Historia

|

2017

|

tom 72

EN

This article deals with the formation of institutional structures and spatial frames of the late medieval urban settlement, which developed throughout the 13th and 14th centuries on the Old Town-Hill in Lublin. Author reinterprets the findings of previous studies on Lublin’s history in the light of Max Weber’s concept of Western-European model of the urban community. Town of this type is characterized as an autonomous administrative unit, having its own communal government and jurisdiction system, as well as a territorial entity of defined boundaries. Author distinguishes three steps of the urban development in Lublin: 1) establishment of an early urban settlement along today’s Grodzka Street, in the neighborhood of St. Michael the Archangel’s church in the 13th century, 2) implementation of municipal law and the creation of new urban layout by Ladislaus the Elbow-High and Casimir the Great, 3) rapid acceleration of institutional and spatial development after Casimir’s death.

PL

Artykuł dotyczy formowania się struktur instytucjonalnych i ram przestrzennych późnośredniowiecznego osadnictwa miejskiego, które rozwinęły się w ciągu XIII i XIV stulecia na Wzgórzu Staromiejskim w Lublinie. Autor reinterpretuje ustalenia wcześniejszych badań nad historią Lublina w świetle koncepcji Maxa Webera o zachodnioeuropejskim modelu miasta komunalnego. Miasto tego typu jest charakteryzowane jako autonomiczna jednostka administracyjna, posiadająca własny samorząd gminny i system sądownictwa, jak również jako podmiot terytorialny z określonymi granicami. Autor wyróżnia trzy etapy rozwoju miejskiego w Lublinie: 1) powstanie wczesnomiejskiego osadnictwa wzdłuż dzisiejszej ulicy Grodzkiej, w sąsiedztwie kościoła św. Michała Archanioła w XIII w., 2) wprowadzenie prawa miejskiego i stworzenie nowego układu urbanistycznego przez Władysława Łokietka i Kazimierza Wielkiego, 3) gwałtowne przyspieszenie rozwoju instytucjonalnego i przestrzennego po śmierci Kazimierza.

17

Składniki ustroju miejskiego w Magdeburgu i ich przeniesienie do kultury prawnej Europy Środkowo-Wschodniej

32%

Gönczi K.

Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio F – Historia

|

2017

|

tom 72

DE

Vom 13. Jahrhundert an hatte das Magdeburger Stadtrecht eine zentrale Rolle im Hinblick auf die Entstehung der städtischen Rechtstraditionen in Ostmitteleuropa. In der Studie werden die Elemente der mittelalterlichen Stadtverfassung in Magdeburg vorgestellt (die Bürgerversammlung, der Stadtrat und der Schöffenstuhl), denn gerade die Stadtverfassung und die Balance der Kompetenzen zählen zu den wichtigen Gründen für den Transfer des Magdeburger Rechts in Ostmitteleuropa, stellte Heiner Lück fest. Die Wahl der Schöffen und der Ratsherren in Magdeburg zeigen die Grundlagen des modernen Staates. So trugen die Kooptation der Schöffen für lebenslange Beschäftigung und ihre finanzielle Unabhängigkeit Züge der richterlichen Unabhängigkeit im modernen Staat.Mehrere Stadtrechtsbucheinträge zeigen parallele Gedanken im Hinblick auf die Wahl der städtischen Honoratioren, und zwar von Zeit, Land und Herrschaftsbereich unabhängig. Dieses Phänomen lässt sich als Transfer des Magdeburger Rechts beschreiben. Die gemeinsame Grundlage und so auch der Wissensträger war wahrscheinlich das Sächsische Weichbild, eine Rechtsquelle aus dem Umfeld des Magdeburger Schöffenstuhls. Am Beispiel von zwei Rechtsinstitutionen, die Wahl der Amtsträger und die Amtswahrnehmungspflicht der Bürger kann der Rechtstransfer in den Städten des Königreichs Ungarn nachgewiesen werden. Die parallelen Stellen in den städtischen Rechtsquellen aus Böhmen, Ungarn und Polen zeigen Bausteine einer mémoire culturelle ostmitteleuropäischer Rechtskultur.

EN

From the 13th century on the Magdeburg town law had an outstanding role in forming the legal traditons of the cities in East-Central Europe. According to Heiner Lück, it was especially the municipal government and the balance between the branches, which had been adopted by the cities in East-Central Europe. The survey outlines the organs of the municipal government in the medieval Magdeburg: the assembly of the burghers (burding), the city council and the bench of aldermen (Schöffenstuhl). Focusing on the aldermen and the councellors, the origins of the modern state can be observed also in these medieval legal institutions. The life long service of the aldermen correspond in some points the constitutional doctrine of the judicial independence. Several rules on municipal government, which had been recorded in different legal codes in East-Central Europe, have the same character. This phenomenon can be described as legal transfer of the Magdeburg law. The same legal tradition were noted regarding the election of the town council and the aldermen in sources from Bohemia, Hungary and Poland. The common legal basis for the rules of Magdeburg law was presumably the so called Saxon Weichbild. Two legal institutions, the election of the city council and the duties of the burghers referring the municipal assembly are presented by citing from town books of the medieval Kingdom of Hungary.

PL

Prawo miejskie Magdeburga odegrało ogromną rolę w formowaniu najstarszych organizacji samorządów miast Europy Środkowo-Wschodniej. Heiner Lück podkreśla zwłaszcza jego rolę w kształtowaniu swoistej równowagi pomiędzy różnymi organami samorządu. Tekst wskazuje charakter takich ważnych elementów samorządu miejskiego w średniowiecznym Magdeburgu, jak zgromadzenie mieszczan, rady miasta i ławy sądowej. Autorka podkreśla, że przykład statusu miejskich ławników i rajców dowodzi, iż początki współczesnego państwa mają związek ze średniowiecznymi instytucjami prawnymi miasta. Wyróżnia tu trwającą do śmierci służbę ławników i ich niezależność finansową, odpowiadającą w niektórych aspektach konstytucyjnej doktrynie niezawisłości sędziowskiej. Ponadto przywołuje kilka wpisów z różnych ksiąg miejskich z terenu Europy Środkowo-Wschodniej, które – jej zdaniem – pokazują podobieństwa charakteru dostojników miejskich w różnych czasach, na różnych ziemiach i w różnych systemach władzy. Zjawisko to można, jak uważa autorka opracowania, określić mianem translacji założeń prawa magdeburskiego, co dokumentuje ta sama tradycja prawnicza określająca charakter wyborów rady miejskiej i ławników w źródłach zapisanych na obszarze Czech, Węgier i Polski. Wspólną podstawą dla zasad prawa magdeburskiego było przypuszczalnie tzw. zwierciadło saskie. W niniejszym tekście przyjrzano się bliżej szczególnie dwóm instytucjom prawnym: radzie miejskiej oraz zgromadzeniu obywateli, których działanie dokumentowane było zapisami ksiąg miejskich z terenu Królestwa Węgier.