Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Wystarczy uważnie czytać.

100%

Łukaszuk M.

Colloquia Litteraria

|

2006

|

tom 1

|

nr 1

133-143

PL

Recenzja książki Wojciecha Kruszewskiego pt. "Deus Desideratus. Sacrum w poetyckim dziele Tadeusza Różewicza", Lublin 2005.

2

„Święte życie” na Lizbońskiej. Architektura i sacrum w poezji Mirona Białoszewskiego

87%

Grądziel-Wójcik J.

Poznańskie Spotkania Językoznawcze

|

2015

|

nr 30

EN

The article presents the late authorship of Miron Białoszewski, especially his poems collected in the book Odczepić się (1978) and a diary Chamowo (2009) that are a document of the poet’s life in the block of flats after his removal to the flat in a tower block at the Lizbońska Street in Warsaw in 1975. In these texts we may notice the new way of writing that was formed by new accommodation and living arrangement that influenced the poets’ life. On the other hand the room on the ninth floor occurs the place that was marked with sacrum and it puts an impact on the poets’ metaphysical and supernatural experience. The flat in the tower block has also influenced the author’s perspective and the way of writing, so that Białoszewski has experienced terminal situation – being between the two forms of living, balancing between the earth and heaven, profanum and sacrum. The removal starts to resemble a ferry across Styx, and the ninth floor becomes an unwanted porch of eternity. The titled word odczepianie się (disconnecting, separating) from the past and being at the top of the tower block means the new beginning for the poet, and writing becomes an imitation of the God’s act of creation that helps Białoszewski to accommodate in the world after heart attack and removal.

3

Sacrum w „Mieście bez Boga”

85%

Wartacz A.

PUA Przestrzeń Urbanistyka Architektura

|

2018

|

tom Vol. 1

169--181

PL

W kształtowaniu założeń urbanistycznych realizmu socjalistycznego aspekt sacrum z różnych przyczyn był zwykle deprecjonowany i marginalizowany. Celem pracy jest próba zmierzenia się z tą problematyką na przykładzie założenia urbanistycznego – Nowej Huty. Poruszone tematy będą dotyczyć genezy pojawienia się obiektów lub miejsc kultu religijnego w Nowej Hucie – „mieście bez Boga” oraz wyboru ich lokalizacji, aspektu współczesnego bytu tych obiektów jako elementu tkanki miejskiej, ich wpływu na oryginalny plan Nowej Huty, krajobraz miejski i poszczególne wnętrza, a także konserwacji i kreacji najbliższego im otoczenia.

EN

In shaping the urbanistic assumptions of socialist realism, the aspect of the sacred was often overlooked or marginalized for various reasons. This presentation is an attempt to tackle this problem on the example of urban planning – Nowa Huta. The topics discussed will be related to the origins of religious worship in Nowa Huta – the „city without God”, the choice of the siting of such objects as well as the aspect of the contemporary existence of these spaces, their preservation, and creation in today’s reality.

4

Cmentarze – estetyka przestrzeni sacrum w kontekście współczesnych rozwiązań projektowych

85%

Pleskaczyńska K.

Architecturae et Artibus

|

2016

|

tom Vol. 8, no. 3

151--161

PL

Cmentarze są istotną częścią przestrzeni publicznej każdego miasta. O jej wyjątkowości stanowi niezwykłe połączenie przeciwieństw, takich jak utylitaryzm i duchowość, estetyka i ekonomia, wspólność i indywidualizm, przeszłość i przyszłość. Podobnie jak wszystko wokół nas, zmieniają się również i cmentarze, choć zapewne w innym tempie, zależnym od otwartości ludzi na zmiany w tym obszarze. A jest to strefa mocno związana z religijnością i tradycją, w których, jak wiadomo, zmiany zachodzą niezwykle powoli. Projektanci cmentarzy stają przed szczególnymi wyzwaniami – zajmują się wszak przestrzenią o szczególnym znaczeniu, która powinna zachować określony nastrój, stanowić miejsce kontemplacji, zadumy, wyrażać szacunek dla pochowanych tam zmarłych oraz dla odwiedzających ich najbliższych. Niniejszy artykuł jest próbą prześledzenia zmian w architekturze przestrzeni współczesnych nekropolii i znalezienia odpowiedzi na kilka istotnych pytań: czy nowe koncepcje i wizje miejsc wiecznego spoczynku wciąż noszą cechy przestrzeni sacrum? Czy w tym konkretnym obszarze istnieje jakakolwiek szansa na postęp, rozwój i zmiany? Czy dziedzictwo tradycji i religii ogranicza pole kreacji? Jak przyjmowane są wszelkie nowe koncepcje, w tym innowacyjne możliwości pochówków? Tekst wykaże, jak istotna jest integracja różnych, często odległych dziedzin, takich jak estetyka, ekonomia, dziedzictwo kulturowe, etyka, ekologia – dla skomponowania przestrzeni spełniającej wymagania tychże obszarów, a przede wszystkim będącej sferą sacrum, czego wciąż, i w różnych kręgach kulturowych, oczekuje się od cmentarzy.

EN

Cemeteries are an important element of every city. The uniqueness of this particular space is based on a connection of some of the features and properties often standing against each other in opposition, such as utilities and spirituality, aesthetics and economics, generality and individualism, past and future. We expect the cemeteries should fulfill the role of space worthy of burying our loved ones. We would like to be sure that nothing would disturb the silence and contemplation mood, and in the visual sphere, that nothing would bring down the special atmosphere of the sacred place. But like everything around, cemeteries are changing too. Their designers are facing new challenges. Customs, traditions and the mentality of societies are evolving and changing to varying degrees. This article is an attempt of tracking the changes of contemporary cemeteries. Will the new concepts and visions of eternal rest still bear the features of the sacred? Whether in this particular area, there is any chance of “progress”, development and changes? Does the legacy of tradition and religion reduce creative field, new concepts of composition, innovative possibilities of burials, new technological capabilities? The Author is going to show how important is the integration of different, often remote areas such as aesthetics, economics, cultural heritage, ethics, ecology, to compose a space that meets the requirements of all these areas, and above all, which is the space of the sacred, which is still, and in different cultures, expected from cemeteries.

5

Krajobraz z sacrum w tle - kapliczki przydrożne jako element krajobrazu wsi opolskich

85%

Cała A.

Teka Komisji Architektury, Urbanistyki i Studiów Krajobrazowych

|

2007

|

tom T. 3

24--34

PL

Krajobraz wiejski jest bardzo ważnym składnikiem kultury regionalnej w całej Polsce. Całościowy kształt przestrzenny regionu jest wynikiem długotrwałego procesu uwarunkowanego zmianami przyrodniczymi i kulturowymi. Podstawowym składnikiem krajobrazu regionalnego są oprócz zabudowy także roślinność, zabytki oraz różne typy kapliczek i miejsc kultu. W artykule skupiono się na jednym z tych elementów: obiektami kultu i roślinności im towarzyszącej. Kapliczki, krzyże przydrożne i rzeźby sakralne stanowią bez wątpienia bardzo ważną część krajobrazu kulturowego. Niestety większość z nich jest niszczona przez siły natury, upływ czasu i rozwój cywilizacji.

EN

The country landscapes are very important component of the regional culture in whole Poland. The entire shape of country region is result of long lasting processes like action of natural forces and local culture. Basic parts of regional landscapes are not only the old buildings but also flora, monuments, all types of shrines and the other elements of regional sacred culture. In this report I would like to focus on the one, select part of village scenery: the sacred elements and flora which is assigned to. Shrines, crosses, monuments and sculptures of saints, are very interesting part of the cultural landscape. Unfortunately, most of these structures are being destroyed by forces of nature, passage of time and human civilization. Here is a need to protect and catalogue every sacred par of country scenery, otherwise most of them will disappear for ever.

6

Elementy sakralne w krajobrazie pogranicza czy w krajobrazach granicy?

85%

Plit F.

Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego

|

2013

|

tom nr 19

54--61

PL

Istotne znaczenie ma rozróżnienie krajobrazu kulturowego pogranicza od krajobrazu (poprawniej krajobrazów kulturowych) granicy. Krajobrazy granicy występują, gdy poszczególne kultury (cywilizacje) tworzą zamknięte systemy. Odpowiadają temu odrębne krajobrazy kulturowe, nawet jeśli ich granica stanowi wyjątkowo zawiłą linię. W przypadku sacrum taka sytuacja występuje, gdy dwie religie są względem siebie niechętne lub wrogie. Krajobrazy pogranicza powstają, gdy istnieją zapożyczania i adaptacja wzorców. Ponieważ relacje międzyludzkie zmieniają się, można obserwować tak powstawanie krajobrazów pogranicza, jak i ich zanik. Krajobrazy granicy występują m.in. na styku ziem chrześcijan i muzułmanów, krajobrazy pogranicza na styku ziem wyznawców prawosławia i katolicyzmu, m.in. obecnie na obszarze Podlasia, gdzie przenikanie wpływów dotyczy nie tylko architektury, ale i form religijności. Z drugiej strony, sąsiedztwo sprzyja podkreślaniu odrębności. Dlatego, paradoksalnie, krajobrazy pogranicza kulturowego kształtować się mogą z dala od granicy obszarów zamieszkanych przez wyznawców dwóch religii.

EN

We should distinguish between cultural borderland landscape and border landscape (or rather cultural border landscapes). We can speak of border landscapes when civilizations make up closed systems. They also develop different cultural landscapes. Their borders “on the ground” may be convoluted, but they will still form two distinct landscapes. The borderland landscapes evolve when people from one culture look at their “other” neighbours with attention and respect. Border landscapes can be found e.g. in areas inhabited by the Christian and Muslim, borderland landscapes – where regions inhabited by the followers of the Orthodox and Catholic faith converge. One such example is the historic region of Podlasie, where interpenetration of influences can be observed not only in architecture but also in various forms of religiousness. Since the relations between religious communities change over time, borderland landscape can both evolve and vanish. On the other hand, direct neighbourhood may encourage people to underline the cultural distinctiveness of their own group. Quite paradoxically, cultural borderland landscapes may emerge afar from the borders of the areas inhabited by followers of two different religions.

7

Ujski dylemat - Kalwaria. Powstanie, destrukcja i rekompozycja sacrum

85%

Swaryczewska M.

Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Technicznej w Katowicach

|

2013

|

tom nr 5

47-73

PL

II połowa XIX wieku to okres kształtowania nowoczesnych państw europejskich, czas radykalnych przemian gospodarczych, związanych z rewolucją przemysłową i powstawaniem dużych miast. Wzrastała wówczas świadomość narodowa i nasilały się problemy społeczne a Kulturkampf wywołał otwartą konfrontację rządzących z Kościołem rzymskim. Rezultatem był protest duchowieństwa i wiernych oraz aktywizacja życia religijnego, która zaowocowała między innymi budową licznych obiektów sakralnych – kaplic, kościołów i ośrodków pielgrzymkowych. Obok założeń w Piekarach Śląskich czy Głotowie, należy do nich okazała kalwaria w Ujściu nad Notecią, wzniesiona siłami miejscowej społeczności katolickiej w latach 1893 - 1908. Zlokalizowano ją na eksponowanej krajobrazowo krawędzi Wysoczyzny Chodzieskiej, na przykościelnym wzgórzu, w bliskim sąsiedztwie miasta, huty szkła i zespołu portowego. Inicjatorem budowy był proboszcz Franciszek Renkwitz, który nie tylko umiał łagodzić konflikty między miejscowymi Polakami i Niemcami, ale także skłonił parafian do współpracy - wielkiego zrywu organizacyjnego i ekonmicznego, niezbędnego do zrealizowania tak ambitnego obiektu. Zachowane dokumenty dowodzą,że ksiądz Renkavitz wraz ze swoim bratem, właścicielem firmy budowlanej, kierował robotami ziemnymi, rysował koncepcje architektoniczne i własnoręcznie zdobił kaplice mozaikami i bryłami barwnego szkła. W rezultacie zbiorowego wysiłku powstał malowniczy park sakralny z egzotycznymi nasadzeniami, cmentarzem zasłużonych, serpentynową aleją, zameczkiem widokowym oraz zespołem stacji kalwaryjnych o baśniowych formach i niespotykanych, przesyconych światłem fakturach architektonicznych. Stan ten dokumentują pełne podziwu opisy i liczne fotografie. W pierwszej połowie XX wieku, także w czasach II Rzeczpospolitej, Ujście podobnie jak dziś, było celem pielgrzymek i znanym ośrodkiem kultu Krwi Najświętszej Jezusa Chrystusa. Niestety w okresie II wojny światowej miasto znalazło się w obrębie nazistowskiej Rzeszy, gdzie kościół katolicki był drastycznie prześladowany. Na rozkaz namiestnika Reichsgau Wartheland całkowicie zniszczono kaplice przy użyciu materiałów wybuchowych, a następnie teren zniwelowano. Wydawało się, że Kalwaria Ujska na zawsze przestała istnieć. Obecnie trwa rekompozycja obiektu, dostosowana do współczesnego gustu i możliwości ekonomicznych. Uporządkowano ścieżki, wysiłkiem parafii i miasta powstała na nowo część stacji, nigdy jednak nie nadano im pierwotnej skali ani wyglądu. Współczesne realizacje są kosztowne i chybione pod względem formy, jednak nie wzięto pod uwagę możliwości odtworzenia budowli w dawnej postaci, gdyż nie mieszczą się w przyjętych obecnie kategoriach estetycznych. Jak zatem należy kształtować tutejszy krajobraz sakralny? Czy można zaakcentować dawny, niepowtarzalny charakter Kalwarii Ujskiej, stylistycznie nawiązujący do skalnych kompozycji braci Baumów, sławnego Parku Güell Antonia Gaudiego lub wiedeńskiego ogrodu Otto Wagnera?

EN

Second half of the 19th century is the period of forming modern European countries, the time of radical economic changes connected with the industrial revolution and with emerging of big cities. In those days national consciousness was growing, also social problems increased, and Kulturkampf led to open confrontation of the governers with the Roman Church. The result was the objection of the clergy and worshippers and increased religious involvement. In consequence, numerous sacral objects - chapels, churches and pilgrimage centres - were constructed. Besides the foundations in Piekary Śląskie or Głotowo, also the splendid Ujście calvary belongs to this group. It is situated by the Noteć river and its construction was the activity of the local Catholic community in the years 1893-1908. The objects was built on a well exposed location of the verge of the Wysoczyzna Chodzieska, on a Hill by the church, in the vicinity of the town, glassworks and harbour. The originator of the construction was the vicar Franciszek Renkawitz. He was able not only to appease conflicts among local Polish and Germans, but he also inclined his parishioners to cooperation. Implementing such a great construction required great organizational and economic impulse. The preserved documents prove that father Renkavitz and his brother, who was the owner of a constructing firm, managed the earthwork. He designed the architecture and also decorated the chapels with mosaics and colour glass pieces with his own hands. This collective effort brought to existence a picturesque sacral park with exotic plants, a memorial cemetery, streamer, small scenic castle and a group of calvary stations of fabulous forms and uncommon blazing textures. Then it has been documented by enthusiastic descriptions and numerous photographs. As it is today, also in the first half of the 20th century and in the times of the Second Polish Republic, Ujście was a popular pilgrimage venue and a widely known centre of worship of the Holy Blood of Jesus Christ. Unfortunately, during the 2nd World War the town was annexed to the Third Reich, where the catholic chuch was drastically discriminated against. At the command of the governor of the Reichsgau Wartheland the chapels were completely destroyed with explosives and the terrain was levelled. Seemingly, the Calvary of Ujście disappeared forever. Nowadays recomposing has been started, in accordance with contemporary taste and economic capabilities. The paths have been regulated, some of the stations, with the help of local parish and Town authorities, have been reconstructed. However, their former scale and shape have never been restored. Although today the works are expensive and the newly built forms are unsuccessful, the possibility of restoring the former shape of the object hasn’t been considered, because it doesn’t comply with currently accepted esthetic standards. Accordingly, a question must be formulated: what is the manner in which this local sacral landscape should be shaped? Is it possible to emphasize the historic, unique character of the object, with the style refering to the concurrently created Baum brothers rock compositions, Otto Wagner gardens in Vienna and the Park Güell of Antoni Gaudí?

8

Tendencje w projektowaniu zabytkowych wnętrz sakralnych na przykładzie Apartamentu Królewskiego przy ul. Koletek 12 w Krakowie

85%

Długosz D.

Teka Komisji Urbanistyki i Architektury Oddział PAN w Krakowie

|

2014

|

tom T. 42

21--35

PL

Dom Ochrony Towarzystwa Dobroczynności (dom starców) wraz z zabudowaniami dawnego klasztoru ss. Koletek, zlokalizowany u zbiegu ulicy Koletek, Dietla oraz ulicy Sukienniczej w Krakowie przechodzi gruntową rewitalizację. W skład kompleksu wchodzi niezwykły apartament mieszkalny, nazwany „Apartamentem Królewskim”, którego integralną częścią jest dwupiętrowa kaplica z witrażami oraz polichromiami ściennymi autorstwa Jana Bukowskiego. W opuszczone wnętrze sacrum tchnięto nowe życie.

EN

The Protection House of the Charity Association (a nursing home) together with former buildings of the Sisters Koletek Convent in Cracow is going through a major revitalization. It is located at the intersection of three streets: Koletek, Dietla and Sukiennicza. There is an unique residential apartment, ‘The Royal Apartment’ and has a two-storey chapel with stained glasses and a wall polychrome. They were designed by Jan Bukowski. The breathe of a new life was taken into this abandon and sacrum interior.

9

Trends in a design of historic and sacra interiors presented by the example of „The royal apartment” at Koletek 12 Street

85%

Długosz D. , Długosz D.

|

10

Symboliczne przestrzenie domu

85%

Sulima M.

Zeszyty Naukowe Politechniki Białostockiej. Architektura

|

2007

|

tom Z. 20

81-91

PL

Tematem pracy jest ukazanie symbolicznego obrazu domu i związanego z nim zamieszkiwania w kulturze polskiej wsi, oparte na rozważaniach filozoficznych Mircea Eliadego i Gerardusa van der Leeuwa. Przedstawiają oni dom jako miejsce pełne znaczeń, przestrzeń sacrum, imago mundi.

EN

Among many fundamental symbols in rural culture, a house has been placed in a special position. The house, as the most permanent structure, organizing and arranging human life, has also been the place where man's character and identity have been formed .The space of the house is very safe, familiar and it wins over what's dark unknown and chaotic. The theme of this essay is to show the symbolic image of the house as meaning-abundant and sacred space in rural culture based on scholars' sources. They find the house as a pivot point in human life (the symbolism of the centre), as imago mundi, as a temple. Since time immemorial the man has had the need to have an asylum, isolation and order of the so called "intimate sphere" which has been carefully proteced from the outer world. The house has been the centre of the world and an image of the world as a whole. As a result, building the human abode has been tantamount to following and imitating cosmogony and the creation of the world.

11

Zespoły kalwaryjne z terenu Śląska i dawnego Hrabstwa Kłodzkiego oraz ich walory krajobrazowe

85%

Jagiełło M. , Brzezowski W.

Teka Komisji Urbanistyki i Architektury Oddział PAN w Krakowie

|

2018

|

tom T. 46

623--638

PL

Szczególnego rodzaju założeniami, których funkcjonowanie powiązano z krajobrazem były sanktuaria kalwaryjne. Począwszy od lat 70. XVII stulecia na Śląsku oraz w Hrabstwie Kłodzkim powstała spora, choć trudna dzisiaj do precyzyjnego oszacowania, liczba kalwarii opartych na jednym z dwóch podstawowych modeli: Sacro Monte (m.in. Góra Świętej Anny, Wambierzyce, Bardo) oraz linearnego (Krzeszów, Brzeg Dolny, Góra, Rudy, Trzebnica). Dziś, wobec osłabienia znaczenia religijnego, coraz częściej stanowią one cele spacerów i turystycznych wędrówek.

EN

Calvary sanctuaries were unique complexes whose functioning was connected with landscape. Beginning in the ‘70s of the XVII-th century, a large number of calvary complexes was created in Silesia and the County of Kladzko. They were based on one of two basic models – Sacri Monti (among others Góra Świętej Anny, Wambierzyce, Bardo) and linear (Krzeszów, Brzeg Dolny, Góra, Rudy, Trzebnica).

12

Współczesna relacja do sacrum w świetle konwersji obiektów religijnych na cele świeckie

85%

Kuryłowicz E.

Zeszyty Naukowe Politechniki Białostockiej. Budownictwo

|

2006

|

tom Z. 30

219-228

PL

Współczesna relacja do sacrum jest efektem rozciągnięcia przenośnego rozumienia pojęcia świętość na poszerzoną sferę życia duchowego mieszkańców miast. Sacrum w przestrzeni wybudowanej może być umiejscowione tylko w obiektach i przestrzeniach religijnych, ale współczesne miejsca zbiorowej pamięci poświęcone czci czynów heroicznych i ofiar w imię dobra ogółu, czci ofiar zamachów terrorystycznych, wojen, prześladowań uznaje się za miejsca uświęcone. Elementem wspólnym jest obietnica nieśmiertelności, jaką dają religie i o jaką starają się społeczeństwa w miejscach świeckich, w których pamięć o ważnych dla nich wydarzeniach, związanych z cierpieniem, chcą wyrazić. Autorka stawia hipotezę, że być może z charakterystyczną dla współczesności konwersją obiektów sakralnych na obiekty świeckie wiąże się nowa formuła duchowości znajdująca również wyraz w uświęconych świeckich miejscach pamięci.

EN

The contemporary attitude towards sacrum is a result of extending the understanding of the term sanctity over the expanded field of the spiritual life of the citizens of the cities. Sacrum In the built environment can be located in the religious spaces only, but the so called lieux de memoire are considered as the holy places also. The element which is common to the religious sanctity and secular holiness is the immortality - promised by religions and expected from the memorial spaces, often devoted to suffering. The author presents a hypothesis that the phenomenon of observed conversions of the religious buildings into the secular use can be related to the accelerated emerging of the secular spiritual places showing the new formula of the human spirituality.

13

Śląskie sacrum. Mit czy rzeczywistość

85%

Sokołowska-Moskwiak J. , Wagner T.

Zeszyty Naukowe Politechniki Białostockiej. Budownictwo

|

2006

|

tom Z. 30

423-440

PL

W dobie gwałtownych przemian krajobrazu architektonicznego Górnego Śląska następuje zatarcie dotychczasowych cech przestrzeni oraz redefinicja akcentów semiotycznych. Niewielkie obiekty sakralne - znaki i symbole - takie jak krzyże przydrożne, kaplice, figury i niszowe kapliczki elewacyjne, towarzyszyły przestrzeni górnośląskiej od okresu przedindustrialnego do dwudziestego wieku, stanowiąc istotny element przestrzeni symbolicznej. Kaplice przy zakładach przemysłowych, osiedlach patronackich i ołtarze w cechowniach, to specyficzne formy sacrum okresu industrialnego oraz świadectwo przenikania się kultu religijnego z kultem pracy. Śląskie sacrum ma też bowiem znaczenie przenośne. Dotyczy specyficznej sakra-lizacji śląskiego krajobrazu kulturowego. Te i inne przejawy "śląskiego sacrum" giną w zderzeniu ze współczesnymi przekształceniami przestrzeni Górnego Śląska.

EN

In the times of rapid changes in Upper Silesia's architectural landscape, previously detectable spatial qualities have been blurred and semiotics accents redefined. Small sacral objects- landmarks and symbols-such as roadside crosses, shrines, statuettes and alcove chapels have been part of Upper Silesian space since the pre-industrial era, constituting an essential element of symbolic space. Chapels founded at industrial establishments, patronage housing estates, altars in plating workshops, are all specific forms of the Industrial period sacrum and tokens of the merging of the religious cult with the ethos of work. Hence, the Silesian sacrum carries a certain metaphorical meaning, as it appeals to a specific sacralization of the cultural landscape of Silesia. Such manifestations of "the Silesian sacrum" are dying out in the face of recent transformations of space.

14

Furtwängler Garden: the sacrum as reference field

85%

Kárász J.

PUA Przestrzeń Urbanistyka Architektura

|

2018

|

tom Vol. 1

163--168

EN

The sacred as initial layer in landscape architecture Salzburg’s entire historic centre is a World Heritage Site. In this context, the Furtwängler Garden project, which was completed in 2010, is defined by religious architecture and influenced by the spirituality of the site. This paper addresses the questions: Which sources of sacral traditions play a role? What are the consequences of such an approach? Which kind of transformations in landscape architecture evolve? How does “the sacral” become manifest in contemporary landscapes that are not religiously connoted spaces?

PL

Całe historyczne centrum Salzburga wpisane jest na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. W tym kontekście projekt Furtwängler Garden, który został ukończony w 2010 r., jest określany przez architekturę religijną i pod wpływem duchowości tego miejsca. W niniejszym artykule poruszono pytania: jakie źródła tradycji sakralnych odgrywają rolę? Jakie są konsekwencje takiego podejścia? Jakie przekształcenia w architekturze krajobrazu ewoluują? W jaki sposób sakralność manifestuje się we współczesnych krajobrazach, które nie są religijnie konotowanymi przestrzeniami?

15

Sacrum w medycynie

85%

Wache A.

Zeszyty Naukowe Politechniki Poznańskiej. Architektura, Urbanistyka, Architektura Wnętrz

|

2022

|

tom Z. 9

139--146

PL

Pojęcie sacrum obecne jest w wielu dziedzinach nauki, kultury i sztuki. W sposób szczególny dotyczy medycyny, w której utożsamiane jest z życiem człowieka. Artykuł przedstawia pogląd autorki - lekarki z prawie 20-letnim stażem pracy - na temat życia. Spośród wartości transcendentalnych życie ludzkie było i jest największą wartością w medycynie.

EN

The article presents the view of the author - a doctor with almost 20 years of experience - about life. Among the transcendental values human life was and still is the greatest value in medicine.

16

Znaczenie elementów kultury niematerialnej w krajobrazie wsi Doliny Białej Lądeckiej

80%

Oleszek J.

Turystyka Kulturowa

|

2015

|

nr 7

77-91

PL

Elementy małej architektury sakralnej są specyficznym komponentem krajobrazu wsi. Każdy obiekt to efekt konkretnej duchowej potrzeby człowieka. Złożoność intencji budowy wynika z faktu, iż budowle wzniesione były głównie w pierwszej połowie wieku XIX, a tylko kilka w wieku XVIII. Są świadectwem ówczesnej, nie kontynuowanej po roku 1945, rzeczywistości. Interpretacja treści inskrypcji, która realizowana była kontekście ówczesnych realiów, jest podstawą dla rozpoznania potrzeby wzniesienia obiektu i to łącznie z interpretacją jego znaczenia. Obserwuje się proces adopcji obiektów. Dowodem są próby wypełnienia (zdewastowanej lub okradzionej) wnęki kapliczki symbolem religijnym (najczęściej obrazem) pochodzącym z rodzinnych stron emigrantów. Istnieją nieudane próby rekonstrukcji czy też wprowadzania obiektów stylistycznie obcych. Uzyskany efekt to zaburzenie, a nawet i degradacja specyfiki miejscowego, historycznie ukształtowanego krajobrazu. Budowle współczesne posiadają określony ładunek duchowy, ale korelacja z wartością budowli starszych, jest wątpliwa. Proponuje się nowy wskaźnik sakralizacji wsi, którym jest stopień staranności utrzymania tak obiektu jak i terenu przyległego. Wskazuje się przebieg i ogólną charakterystykę traktu (szlaku), gdzie obiekty małej architektury sakralnej są komponentem miejscowego środowiska kulturowego.

17

Mind-game films a kino XXI wieku

80%

Włodek P.

Facta Ficta. Journal of Theory, Narrative & Media

|

2019

|

tom 3

|

nr 1

209-215

18

Сакрализация обыденности в рассказе Андрея Битова „Летучий голландец”

80%

Radosz J.

Kultury Wschodniosłowiańskie - Oblicza i Dialog

|

2016

|

nr 6

219-226

EN

The Flying Dutchman (Letuchiy Gollandets) from the collection Wheel (Koleso) belongs to the forgotten part of Andrei Bitov’s memoir-like prose. This short story stands as an epitaph for a Soviet speedway rider Gennadiy Vyunov. In his story, Bitov adds some sacred value to both speedway and the particular rider, until the sport becomes a supernatural phenomenon. The given article aims at analyzing the story and the means used to conduct the sacralization process on various levels: the plot, the language, the complex of intertextual relations, and therefore, presenting the unknown side of the well-known author of Pushkin House.

RU

The Flying Dutchman (Letuchiy Gollandets) from the collection Wheel (Koleso) belongs to the forgotten part of Andrei Bitov’s memoir-like prose. This short story stands as an epitaph for a Soviet speedway rider Gennadiy Vyunov. In his story, Bitov adds some sacred value to both speedway and the particular rider, until the sport becomes a supernatural phenomenon. The given article aims at analyzing the story and the means used to conduct the sacralization process on various levels: the plot, the language, the complex of intertextual relations, and therefore, presenting the unknown side of the well-known author of Pushkin House.

19

Wyobrażenie sacrum w kulturze tradycyjnej i współczesnej

80%

Mielicka-Pawłowska H.

Uniwersyteckie Czasopismo Socjologiczne

|

2015

|

nr 13

8-21

PL

Na bazie koncepcji fenomenologicznych zawartych w pracach Micrei Eliadego, Rudolfa Otto oraz Emila Durkheima porównane zostały stsyemy wierzeniowe odnoszące się do wyobrażeń sacrum istniejących w XIX i w pierwszej połowie XX w. oraz pod koniec XX w. i na początku XXI w. Tradycyjny system wierzeń, oparty o materiał etnograficzny i folklorystyczny charakteryzowała zasada solidarności łącząca wyobrażenia Boga, przyrody i człowieka. W opozycji do tej zasady antysacrum ukonkretniane było w wierzeniach demonologicznych, wiary w diabła oraz pojawienie się chaosu kkosmicznego wtedy, gdy została naruszona zasada solidarności łącząca Boga, człowieka i przyrodę. Schemat wyobrażeń współczesnych, początku XXI w., ukonkretniał sacrum poprzez związek Boga z przyrodą traktowany jako gwarancja istnienia świata. Człowiek przeciwstawia się temu porządkowi wtedy, kiedy niszczy przyrodę, co traktowane jest jako zło moralne, a także tworzy idealną, wirtualną rzeczywistość, okreslaną pojęciem awatara, przeciwstawną ustanowionemu przez Boga porządkowi wszechświata. Wyobrażenia antysacrum obejmują więc przekonania ludzi, że naruszenie solidarności łączącej Boga (Absolut, Transcendens) i przyrodę jest spowodowane działaniem człowieka, który tworzy własną rzeczywistość i w ten sposób przyczynia się do zaistnienia końca świata.

20

Gdzie się podziała kość „sakralna”? Uwagi na temat genezy terminów medycznych w językach europejskich

80%

Kandrychyn S.

Acta Neophilologica

|

2022

|

tom 1

|

nr XXIV

69-74

PL

The study concerns the origin of anatomical term (os sacrum) in European languages. The occurrence of this term among European countries demonstrates an obvious dichotomy: on the one side, in European countries belonging to the Romance language group (the south and west of the continent) the Latin wording has been preserved, thus, on the other, in European countries lying to the north and east of Germany the peculiar tracing of the German language was used. The study provides further arguments for asserting that the intensity of synonymy in terminology may indicate the historical region of their origin.