Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Między dobrem a złem. Do czego potrzebny jest socjolog

100%

Jeżowski M.

Roczniki Nauk Społecznych

|

2015

|

tom 7(43)

|

nr 2

221-234

EN

In the relativized world, full of all kinds of self-appointed sages who are willing to give advice to others about how they should behave, and even more willing to assess the mistakes others do in their behavior – most often behind their back – sociologists are necessary, as they, keeping to the principles of their discipline, show the world that it is necessary to observe, they study and analyze only what actually exists: both good and evil, without pointing to what does not exist, and what – as it seems – should exist, without obstinate admonishing and telling others what is good and what is bad, and without overbearingly assessing other people’s conduct in dichotomous categories of good and evil. Observing this methodological rule meticulously is a characteristic feature of Janusz Mariański’s research technique; being also a priest and theologian, as a sociologist of religion and of morality he only studies social facts and rigorously avoids formulating evaluating judgments. He does not ask his interlocutors about refraining from actions that are not their duty, or the more so about motifs of such refraining, but about their actual actions and motifs guiding them, which should be the rule of behavior for any well-behaved man, anyway.

PL

W zrelatywizowanym świecie, pełnym wszelkiego rodzaju samozwańczych mędrców chętnie doradzających innym, jak powinni się zachowywać, jeszcze chętniej oceniających błędy ich zachowania i najchętniej za ich plecami, potrzebni są socjologowie, którzy, trwając wiernie przy zasadach uprawianej przez nich nauki, pokazują światu, że trzeba obserwować, badać i analizować tylko to, co jest, co faktycznie istnieje: zarówno dobro, jak i zło, bez wytykania tego, czego nie ma, a co – jak się wydaje – być powinno, bez uporczywego pouczania o tym, co jest dobre, a co złe, i bez apodyktycznego oceniania cudzego postępowania w dychotomicznych kategoriach dobra i zła. Skrupulatne przestrzeganie tej metodologicznej zasady jest charakterystyczną cechą warsztatu naukowego Janusza Mariańskiego, kapłana i teologa, który jako socjolog religii i moralności zajmuje się badaniem wyłącznie faktów społecznych i rygorystycznie unika formułowania sądów wartościujących. Nie pyta on rozmówców o powstrzymywanie się od działania, które nie jest ich powinnością, ani tym bardziej o motywy takich zaniechań, lecz o faktyczne działania i kierujące nimi motywy, co zresztą powinno być regułą zachowania każdego dobrze wychowanego człowieka.

2

Rational technology assessment in need of a philosophical framework

100%

Lekka-Kowalik A.

|

2018

|

tom z. 115

221--233

EN

Armin Grunwald sketched a program of rational technology assessment (RTA) which binds TA and ethics of technology in order to secure both an empirical dimension and a normative dimension of judgments evaluating technology. The paper suggests a way of radicalizing that program. Against the background of basic presuppositions of TA, first Grunwald's program is presented, and then it is argued that in order to fullfil its task of issuing value-judgments and recommendation for decision-makers, RTA needs to be imbedded in a philosophy which grasps a normative structure of reality. Only the those value-judgments obtain rational justification. Seeing value-judgments as judgments optimizing various values involved in technology or as “if-then” judgments (thus, ultimately descriptive judgments value-neutral) does not respect cognitive, practical and evaluative rationality which Grunwald required for his RTA. At the end a hypothesis is posed that classical philosophy developed by the Lublin School of Philosophy is a promising paradigm for RTA.

PL

Armin Grunwald zaproponował program racjonalnej oceny techniki (RTA), łączący etykę techniki i TA, tak by zapewnić zarówno empiryczny, jak i normatywny wymiar sądów wartościujących technikę. Niniejszy artykuł przedstawia sposób radykalizacji tego programu. Na tle podstawowych założeń TA zostaje naszkicowana propozycja Grunwalda, a następnie pokazane, że zrealizowanie celów RTA – formułowanie ocen i rekomendacji dla decydentów – wymaga osadzenia RTA w filozofii, która uznaje normatywną strukturę rzeczywistości. Dopiero wtedy sądy wartościujące i płynące z nich rekomendacje RTA uzyskają racjonalne uzasadnienie. Traktowanie tych sądów albo jako sądów optymalizujących rozmaite wartości obecne w technice, albo jako sądów typu “jeżeli-to” (a więc ostatecznie jako sądów opisowych aksjologicznie neutralnych) nie respektuje wskazanych przez Grunwalda wymiarów racjonalności (kognitywnego, praktycznego i ocennego). Zostaje postawiona hipoteza, że filozofia klasyczna, rozwijana przez lubelską szkołę filozoficzna jest dla RTA obiecującym paradygmatem.

3

Problem klasyfikacji wypowiedzi jako twierdzeń faktycznych lub sądów wartościujących w orzecznictwie Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w Strasburgu

100%

Zaremba M.

Studia Medioznawcze

|

2021

|

nr 1

871-879

PL

Zasada odmiennego traktowania wypowiedzi stanowiących twierdzenia o faktach (statements of fact) oraz sądów wartościujących (value judgements) należy do jednej z najwcześniej sformułowanych w orzecznictwie Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w Strasburgu odnoszącym się do art. 10 konwencji europejskiej. Wartość poznawcza: mimo to problematyka dotycząca tej zasady była dotąd niezwykle rzadko podejmowana w literaturze przedmiotu. Niniejsza publikacja ma wypełnić tę lukę. Śledząc poglądy Trybunału, można dostrzec ewolucję poglądów tego organu w kwestii znaczenia zasady, o której mowa, i sposobu jej realizacji. Główną tezą niniejszego artykułu jest dający się zauważyć stopniowy spadek wagi rozważanego podziału na rzecz podejścia akcentującego dobrą wiarę i staranność autora wypowiedzi. Metody badań: w celu weryfikacji tej tezy poddano analizie kilkadziesiąt orzeczeń Trybunału, w których najobszerniej i najbardziej wnikliwie rozważany był status spornych wypowiedzi oraz konsekwencje przyjmowanej kwalifikacji. Wnioski: wydaje się, że przyczyn stwierdzonej zmiany linii orzeczniczej należy upatrywać w niemożności sformułowania dostatecznie precyzyjnego (a więc pozbawionego uznaniowości) kryterium wspomnianej klasyfikacji.

EN

The principle of different treatment of statements of fact and value judgments is one of the earliest formulated in the jurisprudence of the European Court of Human Rights in Strasbourg relating to Art. 10 of the European Convention. Cognitive value: Despite this, the issue of this principle has so far been extremely rarely discussed in the literature on the subject. This publication aims to fill this gap. By following the views of the Court, one can see the evolution of the views of this body as regards the meaning of the principle in question and the way in which it is implemented. The main thesis of this article is a noticeable gradual decrease in the importance of the considered division in favor of an approach emphasizing good faith and diligence of the author of the statement. Research methods: In order to verify this thesis, several dozen judgments of the Court were analyzed, in which the status of disputed statements and the consequences of the adopted qualification were considered most extensively and thoroughly. Results and conclusions: It seems that the reasons for the identified change in the jurisprudence should be seen in the impossibility of formulating a sufficiently precise (and thus devoid of discretion) criterion of the aforementioned classification.