Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

30 lat podatku dochodowego od osób fizycznych w Polsce a sądownictwo administracyjne: perspektywa ekonomiczna

100%

Gajewski D. , Joński K.

|

tom 8(300)

4-10

EN

The goal of the paper is to present synthetic, data-driven review of key aspects of adjudicating PIT-related cases by Polish Administrative Courts. Collected data indicates that – in line with fiscal importance and scope (20-million taxpayers submitting annually their income tax returns) – PIT-related cases accounts for substantial share of taxation cases adjudicated by the Administrative Courts. It seems that frequency of amendments precluding effective familiarization with relevant law amplifies the effect. 30th anniversary of PIT introduction provides opportunity for through review of its suitability to the current economic and labor market structure.

PL

Celem niniejszego artykułu jest dokonanie syntetycznego, wspartego analizą danych statystycznych, przeglądu kluczowych zagadnień związanych z obciążeniem sądów administracyjnych sprawami dotyczącymi PIT oraz ich rozpoznawaniem. Zgromadzone dane sugerują, że zgodnie ze znaczeniem fiskalnym PIT – oraz sięgającą dwudziestu milionów liczbą osób składających co roku zeznania podatkowe – skargi dotyczące podatku dochodowego od osób fizycznych pozostają relatywnie liczną grupą spraw podatkowych rozpoznawanych przez sądy administracyjne. Kwestie wydaje się potęgować częstotliwość zmian legislacyjnych, efektywnie wykluczająca bieżące zapoznawanie się podatników z tekstem normatywnym. Trzydziesta rocznica wprowadzenia PIT stanowi okazję do pogłębionego przeglądu adekwatności obecnych rozwiązań do realiów ekonomicznych i struktury rynku pracy.

2

Czynności kierownictwa rozprawą sądowoadministracyjną

100%

Górecki P.

|

nr 4

273-293

PL

Art. 45 Konstytucji ustanawia obowiązek stosowania zasady jawności w postępowaniach przed sądami powszechnymi i szczególnymi. Przejawem tej zasady jest przeprowadzenie postępowania rozpoznawczego na rozprawie, co oznacza, że „rozprawa jest posiedzeniem jawnym, wyznaczonym dla rozpoznania sprawy” . Jest to zgromadzenie, w którym biorą udział sąd, strony i pozostali uczestnicy postępowania. Celem rozprawy jest umożliwienie stronom i innym uczestnikom bezpośredniego brania udziału w czynnościach sądowych, w tym w postępowaniu dowodowym. Ta forma postępowania wyjaśniającego jest najbardziej wszechstronną i najpełniej realizuje te wartości, których nosicielami są między innymi takie zasady, jak kontradyktoryjności, jawności, bezpośredniości, koncentracji dowodów i równości. Rozprawa jest kulminacyjnym momentem postępowania sądowoadministracyjnego. Jej cel wyznaczają ogólne cele procesu sądowoadministracyjnego i jego funkcje. Rozprawa sądowa zmierza do rozstrzygnięcia sporu pomiędzy stronami co do poprawności prawnej wydanego przez organ administracji publicznej rozstrzygnięcia, a przez to ochrony obiektywnego porządku prawnego. Rozprawa stanowi najważniejszy element całego postępowania sądowoadministracyjnego.

EN

The openness principle in common court and special proceedings, established in Art. 45, is one of the most significant constitutional principles. To implement the openness principle, the legislator adopted the rule that fact-finding proceedings before an administrative court are conducted in the form of a hearing and the participants of the proceedings are notified of the place and date of the hearing. A court hearing is aimed at resolving the dispute concerning the legal correctness of a decision issued by a public administration body, and in this manner, at protecting the objective legal order. All objectives of an open hearing will be achieved only when the person managing the hearing will perform activities in compliance with law. This study presents a range of activities performed by the management of subjective, disciplinary and informational nature consolidating the order of the hearing and the repressive-disciplinary actions from the time the case comes up before the court to the issuance of a decision to close it under applicable legal regulations on the proceedings before administrative courts.

3

Konstytucyjna formuła prawa do „sądu właściwego” a sprawowana przez sądy administracyjne kontrola działalności administracji publicznej

100%

Jaworska M.

|

nr 3 (11)

199-224

PL

Celem niniejszej publikacji było przedstawienie – poprzez przywołanie poglądów piśmiennictwa oraz orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego - znaczenia konstytucyjnego terminu „sąd właściwy”, a następnie wskazanie czy obowiązująca procedura sądowoadministracyjna zapewnia jednostce prawo do „sądu właściwego” w sprawach z zakresu sprawowanej przez sądy administracyjne kontroli działalności administracji publicznej. W świetle przeprowadzonej analizy można stwierdzić, że obowiązujący model sądownictwa administracyjnego, którego istota sprowadza się do wyeliminowania z obrotu prawnego aktów oraz czynności organów administracji publicznej sprzecznych z prawem, jest zgodny z konstytucyjnymi założeniami prawa do sądu właściwego, a przez to statuuje po stronie jednostki uprawnienie do sądowej ochrony jej praw.

EN

The purpose of this publication was to present – by recalling the writings and the jurisdiction of The Constitutional Tribunal – the meaning of the constitutional term “competent court” and then to demonstrate whether the valid administrative jurisdiction procedure provides an individual with the right to the “competent court” in the cases from the scope of the control over the activities of the public administration exercised by the administrative courts. In the light of the conducted analysis, it may be stated that the valid model of the administrative jurisdiction; which essence is to eliminate from the conduct of legal transactions these acts and activities of the public administration that are against the law; is in accordance with the constitutional assumptions of the law to the competent court, and by which it enacts the right for the individual to the legal protection of their rights.

4

Zakaz pogarszania sytuacji prawnej skarżącego w procedurze sądowoadministracyjnej

100%

Górecki P.

|

nr 5

155-171

PL

Instytucja zakazu pogarszania sytuacji prawnej podmiotu odwołującego się jest przejawem ochrony praw jednostki i wymogiem państwa prawnego. Bez jej istnienia w systemie prawa polskiego pozycja jednostki występującej w procesie sądowym w celu ochrony swojego indywidualnego interesu byłaby znacznie gorsza od obecnej. Znaczenie zakazu reformationis in peius staje się większe, jeżeli przeciwnikiem procesowym jest podmiot wyposażony w profesjonalny aparat urzędniczy. Instytucja zakazu pogarszania sytuacji prawnej strony jest gwarancją poszanowania praw nabytych i ich niezmienności. Ta sytuacja implikuje z jednej strony możliwość podjęcia starań o zmianę zaskarżonego orzeczenia bez obawy, że w wyniku nieuwzględnienia środka prawnego sytuacja prawnomaterialna skarżącego pogorszy się. Z drugiej strony, instytucja opisana w art. 134 § 2 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi znacząco wpływa na zakres podejmowanych czynności przez sądy administracyjne w toku postępowania sądowoadministracyjnego.

EN

The prohibition on the worsening of the legal situation of the appellant is an expression of the individual’s rights protection and a requirement of the rule of law. If it did not exist in Polish legal system, the position of an entity taking part in court proceedings would be much worse than it is. The significance of the prohibition of reformationis in peius is greater if the other party of the proceedings is assisted by officialdom. The prohibition on the worsening of the legal situation guarantees respect for acquired rights and their constancy. This situation suggest that on the one hand, there is a possibility of attempting to change the contested decision without the risk that the legal situation of the appellant will be worsened because s/he did not take into consideration one of the legal measures. On the other hand, the institution referred to in Art. 134 § 2 of the Act on the Law on the Administrative Courts Procedure has a major impact on the scope of the actions taken by administrative courts during proceedings.

5

O możliwości przekazania spraw z zakresu ubezpieczeń społecznych do wyłącznego rozpoznania sądom administracyjnym – głos w dyskusji

63%

Góra-Błaszczykowska A.

|

nr 2

77-94

EN

The author analyzes the possibility of transferring social insurance related cases for exclusive examination by administrative courts as a means of unifying the type of courts dealing with such cases. The current regulations are anachronistic and do not take into account the specificity of the discussed cases between ZUS as the social insurance body and the insured party. However, the number of social insurance cases heard by ordinary courts is so large that any transfer to administrative courts would require appropriate preparation and considerable additional funding.

PL

Autorka analizuje możliwość przekazania spraw z zakresu ubezpieczeń społecznych do wyłącznego rozpoznania przez sądy administracyjne celem ujednolicenia właściwości sądów rozpoznających omawiane sprawy. Obecne regulacje są anachroniczne i nie uwzględniają specyfiki tych spraw, toczących się pomiędzy organem ZUS a ubezpieczonym. Liczba spraw z zakresu ubezpieczeń społecznych rozpoznawanych przez sądy powszechne jest jednak tak duża, że przekazanie ich sądom administracyjnym wymaga odpowiedniego przygotowania i znacznego dofinansowania.

6

Zagadnienie unifikacji przepisów regulujących stosunek służbowy funkcjonariuszy służb mundurowych

63%

Szustakiewicz P.

|

nr 21

82-95

PL

Obecnie w Polsce działa dziesięć służb mundurowych: Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencja Wywiadu, Policja, Straż Graniczna, Państwowa Straż Pożarna, Służba Kontrwywiadu Wojskowego, Służba Wywiadu Wojskowego, Centralne Biuro Antykorupcyjne, Służba Ochrony Państwa oraz Straż Więzienna. Stosunek prawny łączący funkcjonariuszy z poszczególnymi służbami, regulujący zasady przyjmowania kandydatów do tych służb, prawa i obowiązki funkcjonariuszy oraz zasady odpowiedzialności dyscyplinarnej jest nazywany stosunkiem służbowym. Polski ustawodawca zdecydował się – mimo wielu podobieństw – uregulować przepisy dotyczące stosunków służbowych dla każdej ze służb oddzielnie. Powoduje to problemy w interpretacji tych przepisów zarówno przez organy administracji, jak i sądy. Dlatego też lepszym rozwiązaniem byłoby zawarcie przepisów, o których mowa, dotyczących wszystkich służb mundurowych, w jednym akcie prawnym.

EN

In modern Poland there are ten uniformed services: Internal Security Agency, Foreign Intelligence Agency, Police, Border Guard, State Fire Service, Military Counterintelligence Service, Military Intelligence Service, Central Anti-Corruption Bureau, State Protection Service and Prison Guard. The legal relationship between officers and individual services regulates the rules of admission to these services, the rights and duties of officers and the principles of disciplinary liability – and it is called a service relationship. The Polish legislator decided, despite many similarities, to regulate the service relationship for each of the services separately. This causes problems in the interpretation of these regulations by both administrative authorities and courts. Therefore, a better solution would be to regulate the service relationship for all uniformed services in one legal act.

7

Administrative courts in Ukraine: formation and functioning in the modern conditions

51%

Bilkiewicz T.

|

tom 17/1

115-127

EN

This article presented analyses of the process of the establishment of the administrative legal system in Ukraine. The reasons for formation of the administrative courts were explained. The nature and content of the basic stages of the development of the administrative courts were determined. The mechanism of legal regulations of the court administrative proceedings was specified. It has been proved that in every administrative court’s decision there can be observed a true implementation of the court powers in the scope of the enforcement of the rule of law, legal state, and protection of the rights and freedoms of individuals. Finally, the article aims to characterize the issues and ways of the development of the administrative justice at the contemporary stage of court reforms in Ukraine. It has been concluded that it is necessary to preserve the administrative courts as a separate institution, primarily at the local level, due to the fact that they have proved their efficiency over an extended period of functioning.

PL

W niniejszym artykule została przeprowadzona analiza procesu wdrożenia do systemu prawnego postępowania sądowoadministracyjnego na Ukrainie. Zostały wyjaśnione przyczyny powstania sądów administracyjnych. Ustalono charakter i treść podstawowych etapów rozwoju sądów administracyjnych. Wyszczególniono mechanizm prawnej regulacji postępowania sądowoadministracyjnego. Potwierdzono, że we wszystkich decyzjach sądów administracyjnych obserwowane było faktyczne wykonanie możności władzy sądowniczej w zakresie zabezpieczenia funkcjonowania zasad praworządności, państwa prawa, ochrony praw i swobód człowieka i obywatela. Scharakteryzowano problemy oraz sposoby udoskonalenia działalności sądownictwa administracyjnego na etapie nowoczesnego reformowania systemu sądowego na Ukrainie. Uznano konieczność pozostawienia sądów administracyjnych jako odrębnej instytucji, przede wszystkim na poziomie lokalnym, bowiem potwierdziły swoją skutecznością w ciągu swojej długotrwałej działalności.

8

Application of Administrative Law in the Time of Reforms in the Light of the Scope of Judicial Review in Hungary

51%

Hoffman I.

|

nr 3

EN

The Hungarian legal system and especially the administrative law is in the state of permanent change. This constantly transforming environment is a challenge for the rule of law. Every significant field of administrative law is impacted by these changes – even the judicial review model of the administrative decisions. The author analyzes the impact of these changes – especially from the last three years – on the application of administrative law. The issues raised in the article are focused on the transformation of the procedural rules, in particular on the impact of the new Act I of 2017 – Code of Administrative Court Procedure and its amendment in 2019. Two major institutions are analyzed further. First, the work analyzes the impact of the reform on the system of legal remedies in the administrative law, i.e. the reduction of the intra-administration remedies, the administrative appeal. Secondly, the extent of the judicial review was examined, in particular debates, codifications and amendments of the cassation and reformatory jurisdiction of the courts. The courts are currently the major interpreter of administrative law, whose change can be interpreted as a paradigm shift of the approach of the application of administrative law.

PL

Węgierski system prawny, a zwłaszcza prawo administracyjne, nieustannie się zmienia. To stale zmieniające się środowisko stanowi wyzwanie dla rządów prawa. Zmiany te mają wpływ na wszystkie istotne instytucje prawa administracyjnego – nawet na model kontroli sądowej decyzji administracyjnych. Autor analizuje wpływ tych zmian – zwłaszcza z ostatnich trzech lat – na stosowanie prawa administracyjnego. Problematyka poruszona w artykule jest skoncentrowana na transformacji przepisów proceduralnych, w szczególności na wpływie nowej Ustawy I z 2017 r. – Kodeks postępowania administracyjnego i jej nowelizacji z 2019 r. Po pierwsze, w pracy przeanalizowano wpływ reformy na system środków prawnych w prawie administracyjnym, w szczególności na ograniczenie środków wewnątrz administracji, czyli odwołania administracyjnego. Po drugie, zbadano zakres aktywności sądowej, w szczególności debat, kodyfikacji i zmian instytucji kasacji oraz reformatorskiej właściwości sądów. Sądy są obecnie głównym interpretatorem prawa administracyjnego, którego zmiana może być rozumiana jako zmiana paradygmatu podejścia do stosowania prawa administracyjnego.

9

Model argumentacyjny jako narzędzie urzeczywistniania prawa jednostki do sądu (na przykładzie orzeczeń sądów administracyjnych zapadających w tzw. okresie odroczenia)

45%

Sarnowiec-Cisłak M.

|

nr 4 (200)

73-85

EN

The argumentative model of applying law helps to provide „the right for a better quality judgment“ for all citizens. A good example of such relations are decisions of administrative courts made after the Constitutional Tribunal issues a judgment which delays the date of an unconstitutional law becoming ineffective. In such situations, the court faces a conflict of values, i.e. the issue of unconstitutional relevant legal basis against the arguments behind the further applying, or refusing to apply, defective regulations in a given case. By resorting to the discursive paradigm, administrative courts can search for pro-constitutional solutions while taking into the position of a citizen in relations with administrative authorities. Although the argumentative model of arriving at solutions poses a challenge to the court, it seems to be better suited to requirements of ensuring the citizen‘s right to the administrative court and the standards of judiciary which follow that right, by making it easier to create an environment of a dialogue with the citizen and by creating a framework for sufficient guarantee of citizen‘s rights when faced by the public authorities.

10

Własność i zarząd urządzeniami wodnymi w orzecznictwie sądów administracyjnych

45%

Rotko J.

|

nr 3 (199)

85-117

EN

The analysis undertaken in this article covers two issues: the legal status of water facilities and the methods of management of those devices that are owned by the State Treasury. The first one has not been the subject of interest of legal sciences for a long time. The doubts related to it were present in legal debate only through the case law of the administrative courts. The ground-breaking importance is held mainly by the judgment of the Supreme Administrative Court of 16 January 2009. It is the first judgment that settled on the legal status of the water facilities. The Administrative Court in Warsaw opined that the weir on the river was a part of the soil surface covered with fl owing water (river), however the Supreme Administrative Court questioned this view by affirming that such devices were subject to separate ownership and thus formed an exception to the principle of superficies solo cedit. Equally controversial is the governance of the water facilities owned by the State Treasury. The provisions of the Act on Water Law are inconsistent and incoherent. The problems arising in this context remain largely unnoticed in the case law of the administrative courts. The article is summed up by complex de lege ferenda conclusions, designed to remove incoherent and inconsistent provisions of the Water Law.