Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Sądownictwo rektorów krakowskich w XVI wieku

100%

Machaj D.

|

nr 1

41-76

PL

Celem publikacji jest ukazanie władzy sądowniczej i katalogu kar jakim dysponował rektor Akademii Krakowskiej, celem powściągania niesfornych żaków i pracowników.

2

Szczególne znaczenie losowania dla sądownictwa

100%

Ławniczak A.

|

nr 2 (6)

13-41

PL

Losowanie jest alternatywną względem głosowania postacią wyborów. W antycznym modelu ludowładztwa właśnie za pomocą tej pierwszej, abstrahującej od demagogii i zmiennych nastrojów demosu, metody obsadzano większość publicznych stanowisk, co skłoniło Arystotelesa i Monteskiusza do uznania, że losowanie jest odpowiednie dla demokracji, a wybory w formie głosowania dla arystokracji. Obie odmiany wyborów odnajdziemy w nowszych czasach we włoskich republikach miejskich, ale Wielka Rewolucja Francuska skutkuje utożsamianiem w praktyce ustrojowej socjalistycznych i liberalnych nowoczesnych demokracji wyborów z głosowaniem. Losowanie występuje w procedurach elekcyjnych sporadycznie, np. wówczas, gdy kandydaci uzyskali tyle samo głosów, którą to sytuację prawodawcy, również w Polsce, uznają za odpowiednią dla odwołania się do zepchniętego na margines losowania.

EN

Lot and ballot are alternatives forms of the election. In the ancient democracy the first possibility was more popular as better because is independent from the people’s emotions. So Aristotle and Montesquieu represent the constant view that ballot is typical for aristocracy and lot for democracy. The both incarnations of election we can find in medieval Italian city-states as Venice or Firenze, but Great French Revolution changes the democratical paradigm in the direction of victory of balloting as practical almost unique variant of election in the modern both socialist and liberal democracies. In our times lot exists in electional procedures sporadically, for example in the situation of the equal quantity of voices given for two or more candidates. In such situation the creators of law, also in Poland, accept the possibility of using lot in the character of aiding, also evidently non substantial, procedure in the modern democracy

3

Żydzi w miastach prywatnych. Wybrane aspekty

100%

Kaźmierczyk A.

Roczniki Dziejów Społecznych i Gospodarczych

|

2016

|

tom 77

PL

Artykuł zawiera krótkie omówienie dotychczasowej historiografii polskiej i zagranicznej. Omawia zjawiska zachodzące w miastach prywatnych w trzech wyróżnionych przez autora okresach. Uwagę skoncentrowano na niektórych zagadnieniach: statusu prawnego, a zwłaszcza podległości jurysdykcji miejskiej, treści przywilejów wydawanych dla Żydów oraz ich roli w gospodarce miast prywatnych.

4

Sądownictwo, prokuratura oraz adwokatura w międzywojennym Płocku (w stulecie odrodzenia sądownictwa polskiego)

88%

Sokolnicki M.

|

nr 3(252)

11-20

EN

On September, 1 1917 the Polish judiciary was founded in the Kingdom of Poland. 2017 marks the 100th anniversary of this event. Over the period from 1917 to 1939 Płock was the seat of the Regional Court, which included several districts. The article presents the structure and history of the judiciary, the prosecutor’s office and the legal community of Płock in the interwar period.

PL

1 września 1917 r. zostało utworzone sądownictwo polskie w Królestwie Polskim. W 2017 r. mija setna rocznica tego wydarzenia. Płock był w latach 1917-1939 siedzibą sądu okręgowego, obejmującego kilka powiatów. Artykuł przedstawia strukturę oraz dzieje sądu, prokuratury i adwokatury płockiej w okresie międzywojennym.

5

Miasta prywatne Wołynia w XVI i pierwszej połowie XVII w. Liczba i specyficzne cechy funkcjonowania

88%

Zajac A.

Roczniki Dziejów Społecznych i Gospodarczych

|

2016

|

tom 77

PL

Charakterystyka stanu źródeł do badań urbanizacji Wołynia w XVI i pierwszej połowie XVII w. Nowe ustalenia liczby miast, w tym miast prywatnych. Funkcje tych miast, ich rola gospodarcza, zwłaszcza handlowa, jako ośrodków centralnych dóbr właścicieli, rezydencje, miejsca obronne. Charakterystyka ustroju i życia miejskiego oraz sądownictwa. Status społeczny mieszczan w miastach prywatnych Wołynia. Czynniki hamujące rozwój tych ośrodków.

6

Sądowa kontrola kosztów usług finansowych

75%

Michór A.

|

nr 8

32-37

EN

The applicable legal provisions give the courts fairly broad instruments for the assessment of contractual relations and interference in these relations, including in the sphere of costs of financial services. Due to the complexity of contractual relations, each case should be considered individually, and thus - importance should be attributed to the recognition of the judge.

PL

Obowiązujące przepisy prawne dają sądom dość szerokie instrumentarium oceny stosunków umownych oraz ingerencji w te stosunki, w tym w sferze kosztów usług finansowych. Z uwagi na stopień skomplikowania stosunków umownych, każdą sprawę należy jednak rozpatrywać indywidualnie, a co za tym idzie - istotne znaczenie należy przypisać uznaniu sędziowskiemu.

7

Sądy na ziemiach polskich w czasie okupacji niemieckiej (1939–1945). Najnowsze opracowania tematu

75%

Wrzyszcz A.

|

tom 23

35-54

EN

Judiciary during the Second World War and occupation of the Polish territories by the Third German Reich still need comprehensive studies. Overall opinion on the publications issued in recent years is positive, even optimistic. It needs to be emphasized that these works are published not only by the experienced researches but also by young researches at the beginning of their scientific careers. All of the works mentioned in this publication were based on good archival sources. The state of our knowledge about the judiciary during the Second World War and the occupation of Polish lands by the Third German Reich has been significantly expanded and deepened. Another reason for optimism is announcements of new monographs and source studies.

PL

Problematyka sądownictwa w okresie II wojny światowej i okupacji ziem polskich przez III Rzeszę Niemiecką wciąż wymaga dalszych pogłębionych badań. Ogólna ocena dorobku publikacyjnego ostatnich lat jest jednak pozytywna, a nawet optymistyczna. Na podkreślenie zasługuje fakt, że obok prac znanych i doświadczonych historyków ustroju i prawa pojawiły się pozycje innych uczonych, dla których jest to początek badań na tej niwie. Wszystkie przywołane w niniejszym artykule publikacje naukowe oparte zostały na solidnej bazie źródłowej. Stan naszej wiedzy na temat sądownictwa w okresie II wojny światowej i okupacji ziem polskich przez III Rzeszę został znacznie poszerzony i pogłębiony. Źródłem optymizmu są też zapowiedzi nowych monografii i opracowań źródłowych.

8

Słuchacze Szkoły Prawniczej Ministerstwa Sprawiedliwości w Szczecinie skierowani na odbycie aplikacji sądowej w okręgu Sądu Apelacyjnego w Szczecinie. Na podstawie akt osobowych aplikantów Sądu Apelacyjnego i Sądu Wojewódzkiego w Szczecinie

75%

Kaźmierczak A.

|

nr 1

125-155

EN

In 1944 one of the main goals the people’s power started pursuing was to take control over the system of justice. By means of the judicial system and changes introduced into it, the people’s power wanted to first take over and then to consolidate its government’s power as well as the new political and economic system. After taking charge of the military judicial system, the people’s power was also striving to take control over the civil judicial system which was to show nothing but trust towards the new political system and, along with its attitude full of ideology, to incite this trust in the Polish society. To this end, the so-called “reactionary elements” hostile to the new power were removed from law courts and prosecutor’s offices, and the key posts were filled with new people (“democratic elements”). New human resources were attained by means of “the special training concept” as well as by letting the law judge positions be taken by people who acquired their knowledge of law along their careers, their scientific and social or political work, or gained it at law schools approved by the Ministry of Justice. In the period 1947–1952 there were six law schools in Poland. The school in Szczecin was one of them and it was open from 3 June 1950 till 19 August 1951. The school’s objective was to educate new personnel to be appointed as judges equipped not only with essential knowledge of the law (both theoretical and practical), but also with the ‘right’ ideology. Education took place at the level of the upper secondary school and lasted 14 months. It was taken up by 182 people. The enrolled students were people who enjoyed the confidence of the new communist authorities. They were social and political activists who came mostly from the working class or peasant stock, lacking the secondary education, at the age from 23 to over 30. Thanks to personal files kept at the archives of the Regional Court in Szczecin, this article sheds light on the profiles of the Szczecin law school’s students who were to take up the legal training at the Court of Appeal in Szczecin.

PL

W 1944 roku jednym z najważniejszych celów, do których dążyła władza ludowa, było zdobycie kontroli nad systemem sprawiedliwości. Za pośrednictwem instytucji sądownictwa oraz wprowadzonych w niej zmian, przedstawiciele władzy ludowej chcieli przejąć kontrolę, a następnie umocnić władzę swojego rządu oraz nowego systemu politycznego i ekonomicznego. Po przejęciu wojskowego systemu sprawiedliwości, pragnęli uczynić to samo z cywilnym sądownictwem, które miało bezgranicznie ufać nowej polityce oraz, za pomocą pełnego idei podejścia, wzniecić tak samo silne zaufanie wśród polskiej ludności. Do tego momentu tak zwane elementy reakcyjne, wrogie wobec wprowadzonych rządów, zostały usunięte z sądów oraz biur prokuratorskich, a kluczowe stanowiska zostały obsadzone nowymi ludźmi („elementy demokratyczne”). Nowe zasoby ludzkie uzyskano w wyniku „konceptu specjalnego treningu” oraz poprzez pozwolenie na objęcie stanowiska sędziowskiego przez ludzi, którzy zdobywali wiedzę prawniczą w toku swojej kariery, pracy naukowej i politycznej bądź podczas nauki w szkołach prawniczych zatwierdzonych przez Ministerstwo Sprawiedliwości. W latach 1947–1952 w Polsce było sześć szkół prawniczych. Jedną z nich była szkoła w Szczecinie, otwarta od 3 czerwca 1950 roku do 19 sierpnia 1951 roku. Owa szkoła za cel postawiła sobie edukację nowego personelu, tak aby uczniowie mogli zostać w przyszłości mianowani na stanowisko sądownicze nie tylko jako ludzie z podstawową wiedzą z danego zakresu (zarówno teoretyczną, jak i praktyczną), ale również jako ludzie z „odpowiednią” ideologią. Szkoła funkcjonowała jako odpowiednik placówki ponadgimnazjalnej, a nauka w niej trwała 14 miesięcy. Populacja uczniów tej szkoły składała się ze 182 osób w wieku od 23 do 30 lat, które pokładały swe zaufanie oraz pewność w nowej, komunistycznej władzy. Była to jednocześnie grupa aktywistów społecznych oraz politycznych, pochodzących głównie z klasy pracującej lub z chłopskiego rodu, którzy nie przeszli edukacji gimnazjalnej. Dzięki aktom osobowym, przechowywanym w archiwum Sądu Regionalnego w Szczecinie, autorzy artykułu rzucają światło na profile studentów szczecińskiej szkoły prawniczej, którzy mieli odbyć aplikację w Sądzie Apelacyjnym w Szczecinie.

9

Międzynarodowy Trybunał Karny dla Rwandy. Cz. 2, Działalność sądownicza

63%

Nowakowska-Małusecka J.

|

tom nr 1(46)

252-263

EN

The International Criminal Tribunal for Rwanda was established by the United Nations Security Council's resolution in 1994. It started its judicial work in 1995 and according to the Statute It has competence to prosecute persons responsible foe committing genocide, crimes against humanity and violations of Art. 3 common to the Geneva Conventions of 1949 and of provisions of Additional Protocol II of 1977 to the Geneva Convention of 1949. The Rwanda Tribunal has already indicted about fifty persons. Most of them are waiting for a trial in Arusha. Some of the cases have been finished with judgements and they are historic as for the first time people who committed genocide have been convicted. The situation of the Tribunal is not easy. One of the reasons is a difficult situation in Rwanda and in the whole region. Besides the Tribunal has many difficulties to collect evidence and find witnesses who - if they are alive- do not want to testify for the fear of vengeance. The results of the Tribunal’s work achieved so far are not impressive but it should be mentioned that it has lasted for only six years. The real opinion about the Tribunal's activities is not possible now.

10

The Short History of the Rule of Law in the United States (1954-2016)

63%

Rowberry R.

|

tom 79

14-28

EN

Many Americans and outside observers assume that the United States of America was founded upon a cluster of principles known as the “Rule of Law”. Indeed, Articles I, II, and III of the United States Constitution of 1789, purportedly establish the rights and authorities of three co-equal branches of government: the legislative, executive, and judicial branches. Adherence to the Rule of Law in the United States, however, has a much shorter history. During the 18th, 19th and early 20th centuries, the President of the United States – leader of the executive branch—often ignored or contradicted decisions by the judiciary when it served their ambitions. Monumental architecture and actions by early Justices on the U.S. Supreme Court also testify that the judiciary was the least respected branch in the U.S. government. Not until 1954 with the landmark U.S. Supreme Court decision of Brown v. Board of Education and its vigorous enforcement by the President of the United States – nearly 200 years after America’s founding – can the United States accurately be described as a nation that consistently follows the Rule of Law. With the repeated questionable and unconstitutional tactics deployed by the Trump administration, however, this period of the Rule of Law in the United States is waning. To prevent its continued decline, the Rule of Law in the United States (and elsewhere) must be vigorously protected and nurtured. For in the end, the Rule of Law is merely an idea, a belief that must be acted upon to be realized. When not constantly protected and cultivated, the Rule of Law can and will wither.

11

Czy CBA i aparat sądowniczy w Polsce są skuteczne w walce z korupcją?

63%

Romański M.

|

tom R. 2, Nr 3

197--219

PL

Celem artykułu jest omówienie najważniejszych aspektów mających wpływ na skuteczność działania Centralnego Biura Antykorupcyjnego i jego współpracę z aparatem sądowniczym w zwalczaniu korupcji. Problematyka przedstawiona w artykule rzuca nowe spojrzenie na analizę skuteczności walki z korupcją, którą należy rozpatrywać nie tylko przez pryzmat oceny samego CBA. Brak skutecznego ścigania omawianego zjawiska ma swoje przyczyny zarówno w niedoprecyzowanych przepisach prawa, biurokracji sądownictwa, działalności opartej na naciskach politycznych, jak i w ukrytym wpływie byłych służb PRL na hamowanie niektórych spraw dotyczących korupcji. Współpraca CBA z wymiarem sprawiedliwości nie należy do mocnych stron polityki antykorupcyjnej. CBA wprawdzie w miarę sprawnie oddaje poszczególne sprawy do sądów, ale te niestety hamują szybkie skazanie winnych. Nie pomaga tutaj dziurawe prawo i niejasne powiązania decydujące o umarzaniu postępowań, które w pierwszym rzędzie powinny być doprowadzone do końca. Mimo że wiele razy mówi się, że sądownictwo polskie od lat wymaga gruntownej reformy, w praktyce dopiero zmiana władz w 2015 roku dała szanse na jej podjęcie.

EN

Discussing important aspects affecting the efficiency of action of the Central Anticorruption Office and its cooperation with courts is a purpose of the article in fighting the corruption. Presented issues in the article are throwing a new look at the effectiveness analysis of the fight against corruption which one should consider not only through the prism of the evaluation of very Central Anticorruption Bureau. The Lack of effective chasing the discussed occurrence has its causes both in not-clarified provisions of the law, bureaucracy of the judiciary, activity based on political pressures, as well as the hidden income of former services the Polish People’s Republic for the inhibition of some matters concerning the corruption. Cooperation the Central Anticorruption Bureau with the judiciary isn’t included in strong points of the anticorruption politics. The Central Anticorruption Bureau admittedly just enough efficiently is returning individual matters to courts, but the ones they unfortunately are suppressing fast sentencing the guilty. Here a law full of loopholes and vague connections deciding about discontinuing proceedings which in the first row should be brought to a conclusion aren’t helping. Even though a lot times are being said, that the Polish judiciary for years requires the root and branch reform, in practice only a change of authorities in 2015 gave chances to taking it.

12

Społeczna odpowiedzialność wymiaru sprawiedliwości a sądownictwo w otoczeniu społecznym

63%

Banasik P.

Pieniądze i Więź

|

2014

|

tom 17

|

nr 4(65)

26-35

PL

Społeczna odpowiedzialność, zwłaszcza biznesu (Corporate Social Resposibility, CSR) jest koncepcją, która na całym świecie zdobywa coraz większą popularność. Badania nad tym zjawiskiem trwają już od kilku dekad i dostarczają argumentów o przełomowości perspektywy społecznej odpowiedzialności w zarządzaniu organizacją. Realizacja CSR, która dla przedsiębiorstw proaktywnych i innowacyjnych stała się realną i rzeczywistą maksymą oraz elementem strategii, przynosi pozytywne wyniki ujęte w postaci danych wymiernych i jakościowych. A zatem w praktyce oznacza to konieczność uwzględniania w działaniu (strategii) przedsiębiorstwa, obok celów ekonomicznych, również społecznych. Takie myślenie redukuje ryzyko w działalności współczesnego przedsiębiorstwa, sprzyjając przetrwaniu w długoletniej perspektywie. Maksymalizacja zysku, co prawda nadal jest postrzegana jako główne źródło wszelkiego postępu, jednak w miarę upływu czasu stało się widoczne, że działalność gospodarcza i związany z nią wzrost przynosi nie tylko pozytywne efekty, ale również skutki uboczne, takie jak degradacja środowiska naturalnego czy obniżenie jakości życia społecznego. Coraz więcej organizacji, również tych spoza biznesu stara się przeciwdziałać tym negatywnym skutkom podejmując szereg działań uwzględniających interesy społeczne, ochronę środowiska czy wreszcie relacje z interesariuszami (zarówno tymi zewnętrznymi, jak i z tymi wewnątrz organizacji). Powstaje zatem pytanie, czy wymiar sprawiedliwości jest jedną z tych organizacji, które społeczną odpowiedzialność powinny postrzegać jako uzupełnienie swojej misji, obok działań związanych z wymierzaniem sprawiedliwości czy też wymiar ten powinien tkwić w tradycyjnej roli, jaka wynika z jego funkcji. Autor podejmuje próbę odpowiedzi na to pytanie, analizując relacje wymiaru sprawiedliwości z otoczeniem społecznym oraz zakreślając możliwe obszary podejmowania działań w ramach jego społecznej odpowiedzialności.

EN

The concept of social responsibility has become increasingly popular in the world, especially in business (Corporate Social Responsibility, CSR). Scientific research on this subject has been conducted for some decades now and has brought enough evidence to show that it is a groundbreaking prospect to implement social responsibility in organization management process. CSR, which has become true maxim and important element of strategy for proactive and innovative companies, has been bringing positive results reflected in qualitative and quantitative data. This means it is essential to acknowledge in actions (and strategy) of an enterprise not only economical goals, but also social ones. This way of thinking reduces business risk and helps company to sustain in a long-term perspective. While maximizing profits is still perceived as the main source of any progress, it has become evident that economic activity and growth bring not only positive consequences, but also negative side effects such as environmental degradation or diminution of social life quality. A rising number of organizations, also among those not related to business, try to prevent these adverse effects by taking actions which also consider social interests, environmental protection, and finally stakeholders relations (both inside and outside an organization). The question therefore arises whether the judicial system is one of these organizations that should consider social responsibility as a vital part of its mission, aside from imposing justice, or should it maintain its traditional role. The Author’s attempt is to answer this question by analyzing relationship between the judicial system and its social surrounding and by focusing on areas where socially responsible actions could be taken.

13

Rola informatyzacji w rozwoju sprawnego sądownictwa i administracji na przykładzie Krajowego Rejestru Sądowego i ksiąg wieczystych

63%

Rojewski M.

Biuletyn Stowarzyszenia Absolwentów i Przyjaciół Wydziału Prawa Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego

|

2012

|

tom 7

|

nr 8

1-10

EN

The author presents the significant role of computerisation in the development of an efficient judiciary and administration on the example of the National Court Register and land and mortgage registers. In Poland, it is one of the biggest achievements of justice in the XXI century. The author indicates the principles of land and mortgage registers: the principle of openness of the formal land and mortgage registers, the principle of presumption of conformity with the legal status, the principle of pledge of public faith and the principle of priority rule rights enshrined. Consequently, the author focuses on the land and mortgage registers in the computer system. This solution enables direct access to the land and mortgage registers for those interested in issuing copies. What is more, access to the land and mortgage registers is possible by using the Internet (proper website). There is also presented functioning of the National Court Register in the computer system.

PL

Autor przedstawia znaczącą rolę informatyzacji w rozwoju sprawnego sądownictwa i administracji na przykładzie Krajowego Rejestru Sądowego i ksiąg wieczystych. W Polsce to jedno z największych osiągnięć wymiaru sprawiedliwości XXI wieku. Autor wskazuje zasady prowadzenia ksiąg wieczystych: zasadę jawności formalnej ksiąg wieczystych, zasadę domniemania zgodności ze stanem prawnym, zasadę przyrzeczenia wiary publicznej oraz zasadę pierwszeństwa praw. W związku z tym autor koncentruje się na księgach wieczystych w systemie informatycznym. Rozwiązanie to umożliwia bezpośredni dostęp do ksiąg wieczystych osobom zainteresowanym wydaniem odpisów. Co więcej, dostęp do ksiąg wieczystych jest możliwy za pośrednictwem Internetu (odpowiednia strona internetowa). Przedstawiono również funkcjonowanie Krajowego Rejestru Sądowego w systemie informatycznym.

14

Efektywność prawa umów. Rola sądów

63%

Szczerbowski J.

|

nr 3

485-495

EN

Effectiveness of every contract lies in the center of interest of the parties, especially in contracts between professional entrepreneurs. Despite this law in books rarely acknowledges effectiveness as a category. Organization and functioning of the judiciary has influence on the transaction costs of contracts. This influence can be divided into two broad categories, the influence of instability or divergence of court decisions, and the influence of access to justice. It is generally concluded, that stability of court decisions influences access to justice as it minimizes incentives for disputes. A different view is proposed by E. Posner in his thought experiment, in which radically incompetent courts still compel contractual parties to perform – mainly by deterring them from using the judicial system. This paper discusses the validity of this thought experiment by questioning its assumptions and its ability to explain empirical observations.

PL

Efektywność prawa umów leży w centrum zainteresowania stron umowy, w szczególności w przypadku umów pomiędzy profesjonalistami. Pomimo tego, litera prawa rzadko odnosi się do efektywności jako kategorii prawnej. Organizacja i funkcjonowanie wymiaru sprawiedliwości wpływa na koszty transakcyjne stosunków umownych. Ten wpływ można podzielić na dwie szerokie kategorie, wpływ niestabilności lub rozbieżności w orzecznictwie i wpływ dostępu do wymiaru sprawiedliwości. Powszechnie uznaje się, że stabilność orzecznictwa wpływa pozytywnie na dostęp do wymiaru sprawiedliwości poprzez zmniejszanie pobudek do wytaczania powództw. Odmienny pogląd proponuje E. Posner w eksperymencie myślowym, w którym rażąco niekompetentne sądy mają mimo wszystko prowadzić do wykonania umowy przez strony – poprzez wywołanie w stronach umowy niechęci do procesu. W niniejszym tekście przeprowadzono polemikę z powyższym poglądem kwestionując zarówno jego założenia jak i jego wiarygodność w stosunku do obserwacji rzeczywistości.

15

Instytucja asystenta sędziego w Polsce na tle wybranych państw Europy

63%

Oleksiewicz I. , Osowy P.

|

nr 4(68)

265-276

PL

Celem artykułu będzie próba identyfikacji „najlepszego” rozwiązania w polskim systemie prawnym, przy jednoczesnym wskazaniu głównych różnic i podobieństw w wybranych systemach państw europejskich. Biorąc pod uwagę różnice w tradycjach i kulturach prawnych wszystkich systemów sądowych istnieje potrzeba przeprowadzenia wnikliwej komparatystyki. W artykule zostanie scharakteryzowana pozycja asystenta sędziego w Polsce w porównaniu z innymi państwami europejskimi (Austria, Niemcy, Szwajcaria, Włochy), które wywarły największy wpływ na rozwój prawodawstwa polskiego. Artykuł stanowi analizę pozycji ustrojowej asystenta w RP w odniesieniu do różnych systemów prawa europejskiego, w wymiarze instytucjonalno-prawnym, z uwzględnieniem problemów praktycznych i obowiązującego stanu prawnego (od zwykłej formalnej kontroli do niemal samodzielnego podejmowania decyzji). Autorzy opierali się również na dostępnych odpowiedziach udzielonych w ramach kwestionariusza opracowanego do Opinii nr 22 (2019) w sprawie asystentów sądowych. W ramach wniosków badawczych autorzy zaproponowali m.in. zmianę regulacji prawnych odnośnie sposobu i zasad awansu asystentów w Polsce.

EN

The aim of the article will be a trial to identify the “best” solution in Polish legal system, while identifying the main differences and similarities in selected systems of European countries. Taking the differences in the legal traditions and cultures of all judicial systems, there is a need for in-depth comparative studies. The article will characterize the position of a judge’s assistant in Poland in comparison with the other European countries (Austria, Germany, Switzerland, Italy), which had the greatest impact on the development of Polish law. The article analyzes the position of an assistant judge in the Poland in relation to various systems of European law, in the institutional and legal dimension, taking into account practical problems and the applicable legal status. The authors also relied on the Opinion 22 (2019).As the conclusions, the authors proposed, inter alia, change of legal regulations regarding to the promotion of assistants in Poland.

16

Najwyższa Rada Sądownictwa w Rumunii

63%

Ławniczak A.

|

tom 119

143-150

EN

In the constitutional scheme of state power in Romania we can find the Superior Council of Magistracy. This subject is absent in the classical version of the political system. The Council is situated between the highest state powers and the courts. Its personal composition is constituted by delegates of the judiciary and public prosecutor’s office, as well as persons elected by the Senat. The task of the Council is presentation of judicial and prosecutor’s candidatures for the Presidency.

17

Inwigilacja i proces kierownictwa Zarządu Okręgowego Państwowych Nieruchomości Ziemskich w Olsztynie

63%

Gross R.

|

nr 2

PL

W artykule przedstawiono proces usuwania ziemian ze stanowisk kierowniczych w Zarządzie Okręgowym Państwowych Nieruchomości Ziemskich w Olsztynie. Na podstawie analizy akt wytworzonych przez Wojewódzki Urząd Bezpieczeństwa Publicznego w Olsztynie oraz akt procesowych Sądu Apelacyjnego w Olsztynie wykazano rolę funkcjonariuszy Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego, a także dyspozycyjnych prokuratorów oraz sędziów w przygotowaniu procesów pokazowych i skazaniu kierownictwa przedsiębiorstwa na bardzo surowe kary, w tym dyrektora na karę śmierci. The article presents a process of ousting landowners from managerial posts in the Regional Department of the State Land Properties in Olsztyn. Upon an analysis of documents generated by the Voivode Office of Public Security in Olsztyn and procedural documents of the Appellate Court in Olsztyn a role played by functionaries of the Public Security Office was revealed, together with that of prosecutors and judges in preparations for show trials and conviction with severe punishment, including the death penalty.

18

Procesy o magię i czary w Pradze w XVI i pierwszej połowie XVII stulecia

54%

Kreuz P.

|

2020

|

nr 107

97-116

EN

The beginnings of sorcery trials in Prague date back to the end of the 15th c. In the period before the Battle of White Mountain (1526–1620) only isolated cases of a magic offense (in the form of sorcery) can be documented in Prague. This is despite the fact that since the last third of the 16th c. there has been a noticeable increase in the number of sorcery trials in the Bohemian lands, and the first, isolated cases of witchcraft can also be recorded. One of these cases of sorcery took place in 1553 at the court of the Lesser Town of Prague. The plaintiff in this trial was the royal gunsmith and bell caster Tomáš Jaroš. Relatively more serious cases of witchcraft and sorcery took place in Prague only during the Thirty Years’ War. In 1624 four women from Prague-Hradčany were accused of pimping and practicing magic. One of them was sentenced to be expelled from Prague. In 1630, Mariana Příhodová, the wife of a bricklayer, was investigated in the Old Town of Prague on suspicion of magic and superstitious practices. She was acquitted by the Court of Appeal. In 1631, Lidmila Husáková was arrested in Prague’s New Town on charges of practicing magic, healing practices and divination. She was imprisoned and investigated for almost half a year. She was released from prison after a sharp intervention by her authority, countess Anna Benigna of Fürstenberg. The largest Prague witchcraft case during the Thirty Years’ War took place in 1644. This year, a special commission investigated 19 boys from Prague between the ages of eight and seventeen for the alleged invocation of the Devil at the Jesuit School in the Lesser Town of Prague.

PL

Początki procesów o magię i procesów o czary w Pradze należy datować na koniec XV w. W okresie od objęcia tronu czeskiego przez Habsburgów (1526) do bitwy na Białej Górze (1620) można udokumentować jedynie pojedyncze przypadki procesów o praktyki magiczne w Pradze. Jest to o tyle symptomatyczne, że w ostatniej tercji XVI w. wyraźnie zauważalny jest wzrost liczby procesów o magię na ziemiach czeskich, a odnotowano też wówczas pierwsze, odosobnione jeszcze przypadki czarostwa. Jeden z procesów odbył się przed sądem Małej Strany (Mniejszego miasta praskiego) w 1553 r., a powodem w nim był królewski rusznikarz i ludwisarz Tomáš Jaroš. Poważniejsze sprawy dotyczące oskarżeń o magię i czary miały miejsce w Pradze dopiero w czasie wojny trzydziestoletniej. W 1624 r. cztery kobiety z Pragi-Hradczan zostały oskarżone o stręczycielstwo i uprawianie praktyk magicznych. Jedna z nich została skazana na wypędzenie z Pragi. W 1630 r. na Starym Mieście przeprowadzono dochodzenie przeciwko Marianie Příhodovej, żonie murarza, która została oskarżona o uprawianie magii i zabobonnych praktyk. Została jednak uniewinniona przez Sąd Apelacyjny. W 1631 r. Ludmiła Husáková została aresztowana na Nowym Mieście w Pradze pod zarzutem uprawiania magii, znachorstwa i wróżbiarstwa. Była ona więziona i przesłuchiwana przez prawie pół roku. Z więzienia została zwolniona dopiero po zdecydowanej interwencji jej pani, hrabiny Anny Benigny von Fürstenberg. Największa praska sprawa o czary w czasie wojny trzydziestoletniej odbyła się w 1644 r. Wówczas to specjalna komisja przeprowadziła dochodzenie w sprawie 19 chłopców z Pragi w wieku od 8 do 17 lat za rzekome wywoływanie diabła w szkole jezuickiej na Małej Stranie.

19

ZUR VERSTÄNDLICHKEIT VON ÜBERSETZUNGEN DEUTSCHER UND POLNISCHER GERICHTSBENENNUNGEN

54%

BIELAWSKI P.

|

tom 34

65-84

PL

W niniejszym tekście podjęty został problem przekładu nazw niemieckich oraz polskich nazw sądów. Na podstawie analizy używanych form tłumaczeń w literaturze prawniczej oraz w słownikach autor stwierdza, że przekłady te są często na tyle nieczytelne, że nie pozwalają one odbiorcom określić ani instytucji kraju języka wyjściowego, ani tej języka docelowego, co w znacznym stopniu ogranicza zrozumiałość tekstów docelowych. Wskazując na różnice istniejące pomiędzy sądami niemieckimi i polskimi, autor zastanawia się, czy w przekładzie należy zaznaczać każdego rodzaju dywergencje, występujące między instytucjami dwóch różnych systemów prawnych. W oparciu o teorię komparatystyki prawniczej wskazane zostają te elementy znaczeniowe, które odgrywają istotną rolę w komunikacji prawniczej oraz przekładzie tekstów tego rodzaju. W dalszej części autor zastanawia się, w jaki sposób nazwy sądów mogą, albo powinny być przetłumaczone, aby instytucja kraju języka wyjściowego i decelowego były w translacie rozpoznawalne. W odpowiedzi na to pytanie zaproponowane zostają trzy techniki, których zastosowanie zostaje w tekście przedstawione w analitycznym przekładzie niemieckich i polskich nazw sądów.Przedstawione techniki tłumaczeniowe mają umożliwić poprawę czytelności przekładów prawniczych, a ponadto mają one stanowić alternatywę dla często stosowanego przekładu opisowego nazw sądów.

EN

The focus of this paper is centered on the translation of German and Polish court names. Based on a thorough analysis of the translation terms used in legal literature and dictionaries, the author concludes that the court names are often being translated in a way that makes it impossible for the reader to correctly identify the institution in question, thus undermining the comprehensibility of the target texts significantly. Pointing to the differences between the court systems of Germany and Poland, the author contemplates whether the dissimilarities between two institutions from different legal systems need always to be marked in the translation. On the basis of the comparative law theory, the meaning features essential for both legal communication and legal translation are identified and presented. In the next part, the author examines how to translate the court names so that the institution at issue is instantly recognizable in the target text. As a result, three comprehensive translation techniques are proposed.The presented translation techniques shall contribute to improving the comprehensibility of legal texts, and constitute an alternative to the descriptive translation of these institutions.

DE

Im Fokus des vorliegenden Textes liegt das Problem des Übersetzens deutscher und polnischer Gerichtsbenennungen. Aufgrund einer Analyse der in der rechtswissenschaftlichen Literatur und in den Rechtswörterbüchern gängigen Übersetzungsformen stellt der Autor fest, dass die Übersetzungen der deutschen und der polnischen Gerichtsbenennungen den Empfängern in vielen Fällen nicht ermöglichen, die entsprechende Institution zu erkennen, was die Verständlichkeit der Zieltexte deutlich beeinträchtigt. Unter Hinweis auf bestehende Divergenzen zwischen den deutschen und den polnischen Gerichten überlegt der Autor, ob Unterschiede, die zwischen zwei Institutionen verschiedener Rechtssysteme bestehen, in der Übersetzung immer signalisiert werden sollen. In Anlehnung an die Theorie der Rechtsvergleichung werden diejenigen Bedeutungsmerkmale festgestellt, die in der Rechtskommunikation und somit auch in der Rechtsübersetzung wesentlich sind. Vor diesem Hintergrund versucht der Autor die Frage zu beantworten, wie Gerichtsbezeichnungen übertragen werden können, und vielleicht sollen, damit der Zieltext an Verständlichkeit nicht verliert. Diesbezüglich werden drei Übersetzungsverfahren vorgeschlagen und in einer analytischen Übertragung der deutschen und der polnischen Gerichtsbenennungen angewendet. Es wird hier das Ziel verfolgt, zur Verständlichkeit der Übersetzungen juristischer Texte beizutragen und zugleich eine Alternative für umschreibende Übersetzungen der Gerichtsbezeichnungen vorgeschlagen.

20

Efficacy, impact and English legal history

54%

Watkin T. G.

|

tom 91

83-98

PL

Teoretycy prawa i polityki społecznej rozróżniają pojęcia skuteczności oraz wpływu praw i prawodawstw. Skuteczność dotyczy osiągania celów zamierzonych przez prawodawcę. Wpływ odnosi się do rzeczywistych konsekwencji. Niekiedy obie kategorie różnią się od siebie. Bywa, że dopiero po upływie długiego czasu wpływ zostaje doceniony. Kiedy indziej wpływ wymaga interwencji ze strony ustawodawcy czy działających rozmyślnie sędziów, tak aby skorygować nieprzewidziane bądź nieszczęśliwe skutki rozwiązania prawnego. Rozmiar sędziowskich interwencji nie zawsze jest oczywisty na podstawie zachowanych dokumentów. W artykule dowodzi się, że świadomość możliwości wystąpienia takiego zjawiska jest niezbędna, jeśli historia prawa ma przedstawiać całą prawdę na temat jego rozwoju.

EN

Theorists of law and of social policy distinguish between the efficacy and the impact of laws and legislation. Efficacy concerns the achievement of the effects intended by law-makers. Impact refers to the actual consequences. At times, the two diverge. Sometimes, it is only after a lengthy period that the impact is appreciated. The impact sometimes requires intervention by legislators or judges acting purposively in order to correct unforeseen or unfortunate consequences. The extent of judicial intervention is not always clear from the surviving records. This article argues that an awareness of the possibility of such occurrence is essential if legal history is to present the whole truth concerning legal developments.