Nowa wersja platformy, zawierająca wyłącznie zasoby pełnotekstowe, jest już dostępna.
Przejdź na https://bibliotekanauki.pl
Preferencje help
Widoczny [Schowaj] Abstrakt
Liczba wyników

Znaleziono wyników: 20

Liczba wyników na stronie
first rewind previous Strona / 1 next fast forward last
Wyniki wyszukiwania
Wyszukiwano:
w słowach kluczowych:  rzeka Wkra
help Sortuj według:

help Ogranicz wyniki do:
first rewind previous Strona / 1 next fast forward last
PL
Praca jest przeglądem metod oceny hydromorfologicznej (ekomorfologicznej) dolin rzecznych, stosowanych w Polsce i innych krajach od lat 80. XX wieku do chwili obecnej. Autor podejmuje problem dokładności oceny w poszczególnych metodach, jej subiektywności, a także udziału parametru „biologicznego” w waloryzacji poszczególnych stref doliny. Analizuje przydatność badań wielkoobszarowych i szczegółowych w aspekcie wdrażania Ramowej Dyrektywy Wodnej i zrównoważonego rozwoju, podejmując temat gatunków szczególnie cennych i kluczowych dla mozaiki ekosystemów rzecznych i dolinowych.
EN
The paper is the overview to the methods of river valleys’ hydro-morphological (eco-morphological) evaluation, which have been used in Poland and other countries since 1980-ies. Author takes up the problem of evaluation accuracy and subjectivity in particular methods and the role of “biological” parameters in different valley zones. The usefulness of vast-area surveys and detailed studies are being analysed in the relation to the Water Framework Directive and sustainable development demands. The controversies about the key and particularly valuable species in river valley ecosystems are also discussed.
PL
W latach 2002–2005 przeprowadzono szczegółowe badania hydrologiczne i biologiczne na wybranych, charakterystycznych odcinkach środkowej Wkry, reprezentującej typ średniej wielkości rzeki Niżu Polskiego. Ustalono, że różnorodność biologiczna strefy korytowej nie jest uzależniona od samego faktu regulacji cieku, ile od obecności specyficznych, powtarzalnych mikrosiedlisk o określonych parametrach hydromorfologicznych. Przeanalizowano relacje pomiędzy typami mikrosiedlisk a występowaniem poszczególnych grup taksonomicznych bezkręgowców. Praca prezentuje wyniki tych analiz oraz rozważania na temat wpływu poszczególnych mikrosiedlisk na mozaikę ekosystemów rzecznych.
EN
Detailed hydrological and biological studies were carried out in 2002-2005 on chosen, typical reaches of Wkra River, representing middle-sized lowland one. The results show that the biodiversity of the riverbed does not depend on the fact of river regulation as itself, but on the presence of unique, repeatable microhabitats of peculiar hydromorphological parameters. The relationships between the microhabitat types and invertebrate taxa were analysed. The paper shows the results of those analyses and the divagations about possible connections of microhabitats, invertebrates and mosaic of river eco-systems.
EN
The paper analyses changes in the structure of land use types, moisture category, soil types and subtypes and meadow types of reclaimed meadows environmental system in the Wkra River valley (part Bieżuń-Poniatowo) in two periods – after reclamation (1971) and recently (2001). The main reason of changes in the meadows natural environment has been decreased efficiency of melioration system. The changes were observed in the moisture category (53% area), in the soil subtypes (32% area) and in the meadow types (50% area) during 30-years agricultural use. Directions of durability index changes decrease the meadows agricultural value and farmers activity on the 50% of area, degrade the meadows natural value and make meadows reswamped.
EN
Modelling pollutant transport in rivers including uncertainty analysis: application of dead zone model. In this study a methodology of contaminants transport in rivers is presented. Comparing to the traditional approach, presented methodology is extended to uncertainty assessment and sensitivity analysis. The one-dimensional dead zone model is applied to describe solute transport. The model parameters are estimated from the results of a tracer experiment carried out on Wkra River. The identifi cation of parameters is followed by uncertainty assesment and sensitivity analysis. The results show that dead zones have no impact on the model predictions. To conclude, in this case, the Fickian model is suffi cient to characterize transport of pollutants.
PL
W artykule przedstawiono metodykę opracowania transportu zanieczyszczeń w rzekach. Jest ona w stosunku do podejścia klasycznego rozbudowana o szacowanie niepewności oraz analizę wrażliwości modelu. W pracy zastosowano model martwych stref oraz wyniki eksperymentów znacznikowych przeprowadzonych na Wkrze. Zgodnie z proponowanym algorytmem przeprowadzono szacownie niepewności wyników symulacji z zastosowaniem metod nieformalnej analizy bayesowskiej. Analiza wrażliwości modelu wykazała, że parametry opisujące martwe strefy nie mają wpływu na symulowane stężenia.
PL
Rzeki wraz z przyległymi terenami dolinowymi stanowią jeden z najcenniejszych siedliskowo elementów krajobrazu. Działalność człowieka na przestrzeni wieków doprowadziła do różnego typu przekształceń wielu odcinków rzek. Zauważono konieczność przeprowadzenia działań naprawczych w postaci zabiegów renaturyzacyjnych. Zaistniała więc potrzeba oceny aktualnego stanu cieków. Ocena taka ma ułatwić wskazanie odcinków najbardziej przekształconych i najmniej odbiegających od stanu naturalnego, wartych zabiegów ochronnych. W ciągu lat powstało w wielu krajach wielu metod dostosowanych do lokalnych warunków. W Polsce były to metody Ilnickiego i Lewandowskiego [1995] oraz Oglęckiego i Pawłata [2000]. Ostatnio pojawiła się kolejna metoda (o nazwie RHS), będąca przystosowaniem brytyjskiego protokołu do warunków polskich, mająca ułatwić wdrożenie Ramowej Dyrektywy Wodnej. W pracy przedstawiono porównanie waloryzacji ekomorfologicznej dokonane trzema wybranymi metodami.
EN
Rivers with adjoining valleys are one of the most valuable habitat elements of the landscape. Over the ages human interference has led to various types of transformations in river ecosystems. The necessity of repair works called restoration was noticed. Thus, the need for evaluation of the current state of running water has arisen. Such evaluation should help find the most transformed sections as well as the sections closest to the natural state, which are worth protective interventions. Over the years many original methods were created in different countries. In Poland these were Lewandowski's and Ilnicki's methods and also Oglęcki's and Pawłat's methods. Recently a new method has appeared called RHS, which is an adaptation of British protocol to Polish conditions. This protocol is going to facilitate the implementation of the Water Framework Directive. With the help of these three methodologies the ecomorfological evaluation was conducted among selected reaches of middle Wkra River. The analysis of obtained results has been presented in this paper.
PL
Zróżnicowanie warunków abiotycznych wpływa na rozmieszczenie i możliwości rozwoju flory i fauny wchodzącej w skład ekosystemu rzecznego. Zauważalnym efektem zróżnicowania morfologicznego rzeki jest między innymi rozmieszczenie okrywy roślinnej, a także jej skład gatunkowy. W pracy przedstawiono wyniki badań morfologii koryta a także rozmieszczenia hydrofitów w korycie rzeki Wkry. Badaniami objęto 7 odcinków rzeki, przy czym 4 z nich były w przeszłości poddawane regulacji. Do ustalenia charakterystyk koryta posłużyły wyniki sondowania rzeki w kilkudziesięciu przekrojach poprzecznych a także mapy głębokości sporządzone na podstawie pomiarów wykonanych przy użyciu echosondy sprzężonej z odbiornikiem GPS. W wyniku inwentaryzacji terenowej zostały wykonane mapy rozmieszczenia dominujących hydrofitów i helofitów. Przy pomocy narzędzi GIS zostały policzone powierzchnie płatów zajmowanych przez poszczególne gatunki roślin. Inwentaryzacją objęto również drzewa i krzewy w najbliższym sąsiedztwie rzeki, gdyż w największym stopniu wpływają one na warunki świetlne panujące w korycie. Analiza uzyskanych charakterystyk pozwoliła na ustalenie pewnych zależności pomiędzy warunkami abiotycznymi, a miejscami występowania i rodzajem okrywy roślinnej. Stwierdzono, iż koryto na odcinkach prostych o ujednoliconym dnie i symetrycznych przekrojach poprzecznych pokrywają duże jednogatunkowe płaty hydrofitów. Miejsca przegłębień są na ogół wolne od roślinności wodnej. W wyniku porównania składu gatunkowego i lokalizacji roślin wodnych w korycie na odcinkach naturalnych i uregulowanych udało się również określić charakter zmian wywołanych pracami regulacyjnymi. Na odcinkach uregulowanych zaobserwowano brak lub niewielki udział roślin o liściach pływających.
EN
Bed river morphology is the basic factor which decides about abiotic condition in the river - ecosystem. In a short section of the bed there is a huge parameter differentiation such as: shape, size (depth, width, and proportion between them), planform (described through the sinuosity index) longitudinal bed profile (riffle- pool sequences), range and distribution of flow velocity. Abiotic differentiation has an influence on distribution and development of the flora and fauna which is the base of the river ecosystem. The effect of morphological differentiation of the river is the distribution of plant covering and also the composition of species. The results of the bed morphology and plant covering investigation are presented in this paper. There were 7 reaches chosen in the middle course, which differ from each other in grade of river training, tree planting and hydraulic structures. Morphological differentiation is described by such indicators as: the sinuosity index, shape factor of cross-section and variability of channel's width idex. The Shanon-Wiener index characterizes plant cover distribution in the investigated reaches. We can find certain connection between bed morphology and plant differentiation. Straight-line section of the channel with symmetrical cross-sections are covered by large one-species aggregations. Regulated reaches are the places where absence or small part of macrophytes with free-floating leaves are observed a result of the change in hydraulic condition. Pools are usually free from water vegetation. The absence of plant is also observed near the hydraulic structures. But a return of the macrophytes in the distance of one to two widths of the river below the structure is noted. Not only morphology affects the plant covering. Big trees and shrubs can effectively limit the plant development if they grow near the bed river.
PL
Zasoby energii wodnej są zróżnicowane obszarowo oraz ulegają zmianom okresowym. Zależą one od naturalnych lub regulowanych przepływów i stanów oraz czynników powodujących ich okresowe zmiany, zarastania i zlodzenia koryta. Podstawowym problemem związanym z pracą elektrowni wodnych w okresie zimowym jest tworzenie się form lodowych ograniczających dopływ wody do wlotów ujęć. Początek okresu zlodzenia zależy od czynników meteorologicznych, temperatur powietrza, opadów śniegu, związanych z eksploatacją obiektów wodnych, temperatury zrzutów wody i stosowania pływających przegród w miejscach, gdzie woda ma najmniejszą prędkość. W artykule przedstawiono analizę podstawowych parametrów wykorzystywanych w ocenie zasobów energetycznych rzek. Do określania form i okresów występowania zjawisk lodowych wykorzystano historyczne dane hydrologiczne, a współczynniki redukcji zimowej ustalono, analizując stany i przepływy. Współczynnik redukcji zimowej obliczono na podstawie krzywych przepustowości koryta rzeki odnosząc przepływy dla okresu zimowego do uzyskanych z krzywej podstawowej. Analizy obejmują przekrój Cieksyn na rzece Wkrze, w którym wystąpiło zlodzenie powodujące zmiany głównych krzywych hydroenergetycznych.
EN
Hydropower resources are regionally and are differentiated periodically. They depend on natural or regulated flows and water levels and factors causing their periodic changes, fouling and icing the river bed. The main problem of working hydropower in the winter is creating a ice form restricting the flow water to the intake inlets. Beginning of the freezing period depends on meteorological factors, air temperature, snowfall, associated with the operation of water facilities, temperature, water discharges and usage of floating baffles in areas where the water has the lowest speed. The article presents an analysis of the parameters used in the assessment of energy resources of rivers. To determine the prevalence of forms and periods of ice phenomena used historical hydrological data, and reduction factors determined by analyzing water levels and flows. Winter reduction factor is calculated by riverbed bandwidth curves, referring to winter flows obtained from the baseline curve. Analyses include selected sections of lowland rivers, where ice cover has occurred causing changes in the major hydroelectric curves.
first rewind previous Strona / 1 next fast forward last
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.