Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Wplyw zmiennego nasilenia ruchu wczasowo-turystycznego na jakosc wod Bialego i Czarnego Dunajca

100%

Smoron S. , Twardy S.

|

tom 03

|

nr 2[08]

91-102

2

Niszczenie brzegów rzecznych przez procesy mrozowe na przykładach dorzecza Czarnego Dunajca i Ropy w 2011 i 2012 roku

100%

Augustowski K.

|

nr 3-4

3

Rozmieszczenie i liczebność lęgowych ptaków wodno--błotnych w dolinie Białego i Czarnego Dunajca w latach 2015–2016

100%

Bronski S. , Cichocki W.

|

tom 63

|

nr 1

4

Wplyw zabudowy rzeki Czarny Dunajec na dynamike wedrowek roslin gorskich

100%

Koczur A.

|

tom 56

35-49

5

Zróżnicowanie hydromorfologiczne rzeki górskiej a bogactwo gatunkowe i liczebność ichtiofauny

100%

Wyzga B. , Amirowicz A. , Radecki-Pawlik A. , Zawiejska J.

|

nr 02

PL

W ciągu ostatnich kilkudziesięciu lat koryto Czarnego Dunajca uległo w wielu odcinkach znacznemu przekształceniu w wyniku jego regulacji i wcięcia się rzeki. W rezultacie współczesna rzeka cechuje się, zwłaszcza w swym środkowym biegu, dużym zróżnicowaniem morfologii oraz charakteru utrzymania koryta. Dla 12 przekrojów jedno- do czteronurtowych dokonano hydromorfologicznej oceny rzeki i ocenę tę skonfrontowano z liczbą gatunków i okazów ryb stwierdzonych w tych przekrojach metodą elektropołowu. Na podstawie pomiarów wykonanych co 1 m w korycie(tach) małej wody, dla każdego przekroju określono także zróżnicowanie głębokości i prędkości wody oraz średniej średnicy powierzchniowego materiału dennego. Ocena hydromorfologicznej jakości rzeki w badanych przekrojach wynosiła 1,08–3,96, przy czym przekroje o wielonurtowym układzie koryta z dużym udziałem kęp określono jako naturalne, a przekroje uregulowane przyporządkowano do klasy 4. Zwiększaniu się liczby koryt małej wody towarzyszył wzrost zróżnicowania głębokości i prędkości wody oraz średniej średnicy materiału dennego. W przekrojach jednonurtowych stwierdzono tylko 2 gatunki i średnio 13 okazów ryb, natomiast w przekrojach czteronurtowych 3–4 gatunki i średnio 82 okazy ryb. Analiza wyników pokazała, że liczba gatunków i okazów ryb wzrasta liniowo wraz ze zwiększaniem się liczby koryt małej wody oraz zróżnicowania głębokości w przekroju i wykładniczo w miarę wzrostu hydromorfologicznej jakości rzeki. Przedstawione badania pokazały, że uproszczenie układu koryta rzeki górskiej w wyniku antropopresji oraz spowodowane nim pogorszenie się hydromorfologicznej jakości rzeki znajduje odzwierciedlenie w zubożeniu zespołów ichtiofauny. Wskazuje to, iż uzyskanie poprawy ekologicznego stanu rzeki, którego przejawem jest liczebność i zróżnicowanie ichtiofauny, będzie wymagało zwiększenia morfologicznego zróżnicowania jej koryta i poprawy hydromorfologicznej jakości rzeki.

EN

Over a few past decades, some sections of the fifth-order, mountain Czarny Dunajec River, southern Poland, have been considerably modified by channelization or channel incision induced by gravel extraction. As a result, the contemporary river represents a variety of morphologies ranging from single-thread, incised or regulated channel to unmanaged, multi-thread channel. For twelve crosssections with 1 to 4 flow threads, hydromorphological river quality was assessed by four surveyors from the fields of fluvial geomorphology, river engineering and hydrobiology and compared with the abundance and diversity of fish fauna determined by electrofishing. Moreover, the variation in depth, velocity and bed material size was determined for each cross-section on the basis of measurements made at 1 m intervals. Average values of hydromorphological quality for the surveyed cross-sections ranged between 1.08 and 3.96, with the cross-sections with heavily island-braided morphology classified as representing high status (reference) conditions and those located in channelized river sections falling into Class 4. The increase in the number of low-flow channels within a cross-section was associated with increasing variation in depth, velocity and bed material size. Single-thread cross-sections hosted only 2 fish species and 13 specimens caught on average, whereas 3-4 species and 82 specimens on average were recorded in the crosssections with four low-flow channels. The reduced abundance and diversity of fish fauna characterised single-thread river sections located both upstream and downstream of the multi-thread channel reach. Results from regression analysis indicated the number of both fish species and specimens to increase linearly with increasing number of low-flow channels and variation in depth within a crosssection and exponentially with improving hydromorphological quality. This study shows that the simplification of flow pattern and the resultant aggravation of hydromorphological quality in some sections of the Czarny Dunajec, caused by human disturbances, is manifested in the remarkable impoverishment of fish communities. This indicates a need for increasing morphological complexity of the flow pattern and improving hydromorphological quality of the river that would be reflected in a restored high abundance and diversity of its fish fauna.

6

Wpływ czynników antropogenicznych na zmiany koryt cieków karpackich

80%

Korpak J. , Krzemien K. , Radecki-Pawlik A.

|

nr 04

7

Rozprzestrzenianie sie rodzimych gatunkow roslin nizowych i kenofitow w wyniku zabudowy hydrotechnicznej rzeki Czarny Dunajec

80%

Koczur A.

|

nr 1

77-87

8

Ocena stanu oraz identyfikacja zaburzeń procesów fluwialnych w korytach rzek karpackich

61%

Struzynski A.

|

tom 12

|

nr 2

PL

Obowiązujące w Polsce prawo wodne wprowadza wymóg waloryzacji stanu i poprawy jakości wód. Ocenę stanu wód wykonuje się głównie na podstawie parametrów biotycznych i fizykochemicznych. Pytanie o jakość parametrów hydromorfologicznych nie pojawia się, gdy stan wód płynących jest bardzo dobry, a kiedy jest dobry i średni, ich wynik powinien być zgodny z pozostałymi waloryzacjami. Tego typu podejście nastawione jest na ocenę skutków i nie odpowiada na pytanie o przyczyny postawienia dobrej oceny danemu odcinkowi rzeki. Nie można w takiej sytuacji określić trwałości istniejącego ekosystemu ani tendencji, jakim może on podlegać w przyszłości. Ważnym elementem waloryzacji hydromorfologicznej jest określenie intensywności procesów fluwialnych w korycie rzeki oraz możliwej dynamiki ich zmian. Presje hydromorfologiczne powodują zaburzenia równowagi hydrodynamicznej objawiające się zmianami typu koryta, jego wcięciem oraz zmianą składu granulometrycznego uziarnienia dna. W artykule podjęto próbę waloryzacji procesów fluwialnych. Jej wynik może być zastosowany do dokładnej oceny aktualnej jakości i możliwych zmian w korytach rzek górskich.

EN

The current Polish Water Law requires adjustment and improvement of water quality. The assessment of the status of water is carried out mainly on the basis of biotic, physical and chemical parameters. Question about the quality of hydromorphological parameters does not appear when the state of flowing water is very good, and when it is good and average the result should be consistent with the other valorization. This approach is aimed at evaluating the effects and does not respond to the questions about reasons why good judgment is given for considered reach of the river. The current evaluation doesn’t indicate the stability of the ecosystem or trends the developing the future state. Do not be in such a situation, the useful life of the existing ecosystem or trends which may be in the future. An important element of the valuation is to determine the intensity of fluvial processes in the riverbed, and the possible dynamics of their changes. Hydromorphological pressures cause disturbances of hydrodynamic balance manifested by changes of the channel types, the channel incision and change the composition of the grain size distribution of the bed surface. This article attempts to indexation fluvial processes. The result can be used to accurately assess the current quality and possible changes in the mountain river beds.