Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Rzeczy w magicznych światach (o roli przedmiotów w bajkach ludowych i baśniach literackich)

100%

Wróblewska V.

|

nr 4-5

43-55

EN

The subject of the article is the presentation of items in Polish folk tales and literary fairy tales of the 19th-20th centuries. The resources of the presented items and the scope of their fictional and cultural functions are described. The starting point is the theory of experiential myth. The main goal is to show the differences in departing from objects in the past and today. When in peasant culture everything found its use in every phase of its existence, which minimized the production of waste, in urban culture damaged things were replaced with new ones, cheap due to their mass production. The above opposition juxtaposition seems to reflect the broader phenomena that fit into various variants of culture - underflow (lack) and excess (overflow), which at the narrative level of broadly understood folk tales and fairy tales has a far-reaching plot and interpretative effects.

PL

Tematem artykułu jest prezentacja przedmiotów w polskich bajkach ludowych i w baśniach literackich XIX-XXI wieku. Opisowi podlegają zasoby przedstawionych rzeczy oraz zakres ich funkcji fabularnych oraz kulturowych. Punktem wyjścia jest teoria mitu doświadczeniowego. Zasadniczym celem jest pokazanie różnic w odejściu do przedmiotów dawniej i dziś. Gdy w kulturze chłopskiej każda rzecz, w każdej fazie jej istnienia znajdowała swoje zastosowane, co do minimum ograniczało produkcję odpadów, w kulturze miejskiej rzeczy uszkodzone zastępowano nowymi, tanimi z racji ich masowej produkcji. Powyższe opozycyjne zestawienie wydaje się odzwierciedlać szerzej pojmowane zjawiska wpisujące się w różne warianty kultury – niedomiaru (braku) i nadmiaru (przesytu), co na poziomie narracyjnym szeroko rozumianych bajek i baśni ma dalekosiężne skutki fabularne oraz interpretacyjne.

2

TRANSHUMANIZM W KONTEKŚCIE ODNIESIENIA CZŁOWIEKA DO RZECZY

100%

Pawłowa E.

|

nr 2

51-61

EN

The article analyses transhumanism as the anthropological strategy for the constitution of the objective human world. It presents also the historical forms of the relations between humans and objects, in which the objects are understood as the "sub-handed", "contr-handed", "proto-existing" or as an entertainment media. The subject, who had lost the attribute of "the hard-core" of the modernity, in the form presented by transhumanism becomes "the soft-ware human being" and it integrates systematically with its own artefacts. This point of view allows not only to overcome the absolutization of the antitheticality of the subject and object, but also to formulate the claims with regard to the borders between male and female, old and young, life and dead.

PL

Artykuł analizuje transhumanizm jako antropologiczną strategię konstytuowania świata przedmiotowego człowieka. Praca rozpatruje historyczne formy współodniesienia człowieka do rzeczy, w której to relacji rzeczy ujmowane są jako „pod-ręczne”, „przeciw-ręczne, „proto-istniejące” i rozrywkowe medium. Podmiot, utraciwszy atrybutywność „twardego rdzenia” nowoczesności, w ujęciu transhumanizmu staje się formą „soft-ludzkiego bytu”, zrastając się stopniowo z własnymi artefaktami. Pozwala to nie tylko przezwyciężyć absolutyzację antytetyczności podmiotu i przedmiotu, ale także formułować roszczenia co do likwidacji granic między męskim i kobiecym, starością i młodością, żywymi i umarłymi.

3

Saksofon, kapelusz i świece, czyli o przedmiotach w Traktacie o łuskaniu fasoli Wiesława Myśliwskiego

100%

Romaniszyn-Ziomek L.

|

tom 40

|

nr 1

269-278

EN

A saxophone, a hat and some candles, or on objects in Wiesław Myśliwski’s “A Treatise on Shelling Beans” The present essay aims to bring into focus the role of objects in the narrative strategy adopted by Wiesław Myśliwski in his A Treatise on Shelling Beans. It focuses primarily on two aspects: on the object as a carrier of memory which nests history and on the object as an element constituting the identity of the speaker. The tale of the protagonist-narrator clearly distinguishes things which are the so-called memory anchors. They focus the novel, perform a retardative function, but also develop the story being told. A saxophone, a hat, a plait, candles or a fork – it is around those objects that the narrator circles, and they become carriers of meanings and memories, it is on them that rests the weight of individual human histories. They take on immense significance in the context of the past being narrated, but also project onto the present, built on the foundation of what has already happened, passed away, or what still lasts.

4

Kaczka de Vaucansona, czyli rzecz o rzeczach. Kilka uwag o humanistyce nieantropocentrycznej

100%

Wajzer B.

|

tom Rzeczy 1(18)/2017

10-23

PL

Mechaniczna kaczka skonstruowana w 1738 roku przez Jacques’a de Vaucansona – le canard digérateur, automat przedrzeźniający procesy fizjologiczne – to zarazem przedmiot symboliczny i symbol przedmiotu. To przechowane w lamusie kulturowej wyobraźni kuriozum dobitnie bowiem unaocznia ontologiczne pęknięcie wpół każdej rzeczy, skłania więc do refleksji nad istotą rzeczy i tym, co określenie to mogłoby dziś oznaczać, jak i nad powikłaną relacją podmiotu z przedmiotem – i przedmiotu z przedmiotem. Niniejszy artykuł przedstawia filozoficzny i literacki (m.in. Voltaire, de La Mettrie) kontekst oświeceniowego mechanicyzmu, w którym pojawia się Vaucansonowski wynalazek. Zarazem zaś próbuje ukazać – właśnie jako powiązane z mechanicyzmem oświeceniowym – niektóre elementy „ponowoczesnych” filozofii przedmiotu, m.in. kontrowersyjnej object-oriented ontology Grahama Harmana oraz „rzeczoznawstwa” Bjørnara Olsena.

EN

Le canard digérateur, i.e. the “digesting” robotic duck constructed in 1738 by Jacques de Vaucanson, is a symbolical object – and a symbol of an object itself. Considering the case of this curiosity, this article tries to describe an ontological rupture within every object. It is a starting point for the reflection on what could be considered a contemporary meaning of “das Ding an sich” category, and likewise on subject/object and object/object relationships. Furthermore, the aim of this article is to present the postmodern philosophies of the object (e.g. G. Harman and B. Olsen) as the reminiscences of the Enlightenment mechanism.

5

Poza dyskurs kompetencji w edukacji krytycznej. „Trzeci termin” oraz Paula Freirego i Jacquesa Rancière’a idea dialogu „zapośredniczonego”

80%

Starego K.

|

nr 1(55)

33-53

EN

The main purpose of this paper is to call into question the use of the language of competence in critical pedagogy. I intend to show that the language of competence lies within the individualistic paradigm of education and is, in effect, useless to the critical project that aims to support social change toward a society based on community, solidarity, justice and equality. I also intend to outline a new theoretical perspective for critical pedagogy. Instead of being based on individual dispositions, this perspective focuses on process of subjectification, rooted in the “social ‘we’.” The individualistic framework is transcended through dialogue that is based not solely on the interpersonal relation, but also on the notion of mediation. I call this concept of pedagogy, based on theories of such authors as Jacques Rancière and Paulo Freire, “the pedagogy of the third term” or “the pedagogy of mediation.”

PL

Głównym celem artykułu jest podważenie zasadności użycia języka kompetencyjnego w pedagogice krytycznej. W oparciu o literaturę przedmiotu staram się pokazać, w jaki sposób język kompetencyjny wpisuje się w indywidualistyczny paradygmat edukacyjny, a tym samym – staje się bezwartościowy dla projektu krytycznego, zainteresowanego emancypacją oraz zmianą społeczną w kierunku bardziej równego i sprawiedliwego społeczeństwa, opartego na wartościach wspólnotowych oraz solidarności. Moim zamiarem jest również zarysowanie relatywnie nowej perspektywy teoretycznej dla pedagogiki krytycznej, która, w miejsce koncentracji na dyspozycjach indywidualnych, stawia w centrum zainteresowania proces upodmiotowienia, którego istotę stanowi społeczne „my”. Warunkiem tak rozumianej edukacji jest dialog, wychodzący jednak poza tradycyjne ujęcie, rozumiane w kategoriach relacji międzypodmiotowej, w stronę idei zapośredniczenia. Opartą na tym koncepcję nazywam pedagogiką „trzeciego terminu” lub mediacji, którą wyprowadzam z teorii takich autorów, jak Jacques Rancière oraz Paulo Freire.

6

Wittgenstein’s ontology in the Bogusław Wolniewicz’s late philosophy

80%

Kowalik Ł. , Kowalik Ł.

|

nr 3

7

Barbie - od przedmiotu do rzeczy

51%

Woźniak-Czech E.

|

nr 40

225-247

EN

Barbie, the doll-symbol, the pop culture icon and significant prop on the artistic, political, social and business scenes, has been arousing emotions in subsequent generations for several decades. It is worth noting, however, that today Barbie is no longer just a passive instrument illustrating desired ideas, but has become a factor creating reality independent of her creators. In the present discussion, the author focuses on the interpretation of the phenomenon of Barbie perceived as an object and a thing in the sense of the Italian philosopher Remo Bodei. The article attempts to trace the transformation of the image of the Barbie doll from its creation to modern times, when its popularity peaked thanks to the excellent marketing strategy accompanying the distribution of Greta Gerwing’s 2023 film Barbie.