Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Pierwsze konwencje telegrafu elektrycznego pomiędzy Rosją, Prusami i Austrią

100%

Rutkowski M.

|

2016

|

tom nr 10

1245--1249

PL

W drugiej połowie lat pięćdziesiątych XIX wieku państwa zaborcze rozpoczęły podpisywanie najpierw dwustronnych, a potem trójstronnych umów telekomunikacyjnych. Chociaż dobrze przemyślane i nowoczesne w swojej treści, nie wróżyły one dobrze polskiemu telegrafowi, gdyż język polski został z usług przesyłowych treści nadawczych całkowicie wyeliminowany.

EN

In the second half of the fifties of 19th century, Poland partitioning countries began signing of firstly bilateral and then trilateral agreements concerning telecommunications. Although well thought out and of modern content, they did not indicate prosperous future of Polish telegraph, as the Polish language was completely eliminated out of the transmission services broadcasting system.

2

Ruchy i inicjatywy społeczne na rzecz języka ukraińskiego. Kulturotwórcze strategie oporu

84%

Hałajko J. , Zimniak-Hałajko M.

|

2016

|

nr 7

161-185

PL

W artykule prezentujemy działalność ruchów na rzecz języka ukraińskiego na Ukrainie od czasów Pomarańczowej Rewolucji do chwili obecnej (2005-2017). Ukazujemy strategie i obszary działań ruchów (walka o prawa konsumenckie, oddolna produkcja i dystrybucja ukraińskojęzycznych treści, popularyzacja języka, inicjatywy ustawodawcze) oraz ich potencjalny wpływ na politykę państwową.

EN

The article presents the activities of social movements for Ukrainian language in Ukraine since the Orange Revolution till present time (2005-2017). It explores strategies employed by these movements and fields of their operation (including struggle for consumer rights, grassroots production and distribution of Ukrainian language content, promotion of Ukrainian language use, legislative initiatives) as well as their prospective influence on state policy.

3

Zapiski domowe biskupa Macieja Wołonczewskiego jako przyczynek do poznania sytuacji społecznej i językowej na terenie dawnego Wielkiego Księstwa Litewskiego pod władzą carów

84%

Sawaniewska-Mochowa Z.

|

tom 37

65-84

EN

The article introduces the interesting, albeit controversial, figure of Maciej Wołonczewski (Motiejus Valančius), an important member of the nineteenth-century clergy, and his Polish-language legacy. The bishop of Samogitia’s Domestic Notes document persecutions of the Catholic Church in Lithuania after the November and January Uprisings at the hands of Russian Tzarist authorities, and reflect the state of Polish language and its social functions in this historical period. Valančius’ manuscripts, published in the volume edited by the historians Aldona Prašmantaitė and Jan Jurkiewicz [Motiejus Valančius, Namų užrašai (The Domestic Notes), Vilnius: Baltos Lankos, 2003], were subjected to the far-reaching standardization of spelling, thus they are not a reliable source for a linguistic research. A linguist, who would make the effort of describing the Polish language of the author, should therefore locate and take advantage the original sources, dispersed in various archives in Vilnius.

RU

татья приближает интересную, но спорную, личность священника XIX-го века и его письменное наследие на польском языке. Заметки епископа Матвея Волончевского документируют репрессии, применяемые царским правительством по отношению к Католической церкви в Литве после восстаний против царской власти, и – одновременно – отражают состояние тогдашнего польского языка и его общественные функции. Изданные в научной разработке историков: Альдоны Прашмантайте и Яна Юркевича рукописи Волончевского [Motiejus Valančius, Namų užrašai (Домашние заметки), Vilnius: Baltos lankos, 2003] сильно кодифицированы и не могут быть достоверным источником лингвистических исследований. Лингвист, который захочет изучить польский язык жемайтского автора, будет вынужден работать с подлинниками, разбросанными по разным вильнюсским архивным фондам.

4

The influence of the foreign invader on the shape of wooden architecture of the end of the 19th and beginning of the 20th century in the Lublin region

84%

Netczul-Pol E.

|

nr 1(65)

11-20

EN

The aim of the article was to present the influence of the Russian national architecture on the wooden architecture of the Lublin region, created at the turn of the 19th and 20th centuries, which was characterized by great distinctiveness. The subject of the work was to show the importance of increased Russification, which touched not only the spheres of social and cultural life, but also architecture. The article analyzes the preserved wooden architecture from the turn of the century in the present-day Lubelskie Region. The starting material used was the available archival materials and documentation prepared for the needs of the provincial conservator of monuments (the card for the records of architectural and construction monuments) and a local inspection was made to prepare photographic documentation of the current state. Characteristic wooden buildings were used as comparative material, built at the end of the 19th and the beginning of the 20th century in Samara, Russia. The buildings have a well-documented history and are well researched by local scientists. Additionally, they are kept almost intact. During the research, a comparative method was used for the existing wooden buildings in the Lublin region from the turn of the century with the Russian wooden buildings, mainly in terms of detail and façade decoration. It allowed us to notice the similarities between the details used in traditional wooden construction in the Lublin Province. It is especially visible in the details of the window decorations – richly decorated drip and window sills. It is an element characteristic only for the analyzed period, which confirms the thesis about the influence of the foreign invaders on the shape of architecture.

PL

Celem artykułu było przedstawienie wpływu architektury narodowej rosyjskiej na drewnianą architekturę Lubelszczyzny powstałą na przełomie XIX i XX w., która charakteryzowała się dużą odrębnością. Przedmiotem pracy było ukazanie znaczenia wzmożonej rusyfikacji, która dotykała nie tylko sfery życia społecznego, kulturalnego, ale także architektury. W artykule dokonano analizy zachowanej architektury drewnianej powstałej na przełomie wieków na terenie obecnego województwa lubelskiego. Jako materiał wyjściowy wykorzystano dostępne materiały archiwalne oraz dokumentację stworzoną na potrzeby wojewódzkiego konserwatora zabytków (karta ewidencji zabytków architektury i budownictwa) oraz dokonano wizji lokalnej w celu przygotowania dokumentacji fotograficznej stanu aktualnego. Jako materiał porównawczy posłużyła charakterystyczna zabudowa drewniana powstała pod koniec XIX i na początku XX w. w Samarze w Rosji. Zabudowa ta ma dobrze udokumentowaną historię oraz jest dobrze zbadana przez lokalnych naukowców. Dodatkowo przetrwała do dziś w stanie prawie nienaruszonym. Podczas badań porównano istniejącą zabudowę drewnianej Lubelszczyzny z przełomu wieków z zabudową drewnianą rosyjską przede wszystkim pod względem detalu i dekoracji fasady. Pozwoliło to na zauważenie podobieństw między detalami stosowanymi w tradycyjnym budownictwie drewnianym na terenie województwa lubelskiego. Szczególnie jest to widoczne w detalu stolarki okiennej – bogato dekorowane nad- i podokienniki. Jest to element charakterystyczny tylko dla badanego okresu, co potwierdza tezę o wpływie zaborcy na kształt architektury.

5

The influence of the foreign invader on the shape of wooden architecture of the end of the 19th and beginning of the 20th century in the Lublin region

84%

Netczuk-Pol E.

|

tom Nr 1 (65)

11-20

PL

Celem artykułu było przedstawienie wpływu architektury narodowej rosyjskiej na drewnianą architekturę Lubelszczyzny powstałą na przełomie XIX i XX w., która charakteryzowała się dużą odrębnością. Przedmiotem pracy było ukazanie znaczenia wzmożonej rusyfikacji, która dotykała nie tylko sfery życia społecznego, kulturalnego, ale także architektury.W artykule dokonano analizy zachowanej architektury drewnianej powstałej na przełomie wieków na terenie obecnego województwa lubelskiego. Jako materiał wyjściowy wykorzystano dostępne materiały archiwalne oraz dokumentację stworzoną na potrzeby wojewódzkiego konserwatora zabytków (karta ewidencji zabytków architektury i budownictwa) oraz dokonano wizji lokalnej w celu przygotowania dokumentacji fotograficznej stanu aktualnego. Jako materiał porównawczy posłużyła charakterystyczna zabudowa drewniana powstała pod koniec XIX i na początku XX w. w Samarze w Rosji. Zabudowa ta ma dobrze udokumentowaną historię oraz jest dobrze zbadana przez lokalnych naukowców. Dodatkowo przetrwała do dziś w stanie prawie nienaruszonym.Podczas badań porównano istniejącą zabudowę drewnianej Lubelszczyzny z przełomu wieków z zabudową drewnianą rosyjską przede wszystkim pod względem detalu i dekoracji fasady. Pozwoliło to na zauważenie podobieństw między detalami stosowanymi w tradycyjnym budownictwie drewnianym na terenie województwa lubelskiego. Szczególnie jest to widoczne w detalu stolarki okiennej – bogato dekorowane nad- i podokienniki. Jest to element charakterystyczny tylko dla badanego okresu, co potwierdza tezę o wpływie zaborcy na kształt architektury.

EN

The aim of the article was to present the influence of the Russian national architecture on the wooden architecture of the Lublin region, created at the turn of the 19th and 20th centuries, which was characterized by great distinctiveness. The subject of the work was to show the importance of increased Russification, which touched not only the spheres of social and cultural life, but also architecture.The article analyzes the preserved wooden architecture from the turn of the century in the present-day Lubelskie Region. The starting material used was the available archival materials and documentation prepared for the needs of the provincial conservator of monuments (the card for the records of architectural and construction monuments) and a local inspection was made to prepare photographic documentation of the current state. Characteristic wooden buildings were used as comparative material, built at the end of the 19th and the beginning of the 20th century in Samara, Russia. The buildings have a well-documented history and are well researched by local scientists. Additionally, they are kept almost intact. During the research, a comparative method was used for the existing wooden buildings in the Lublin region from the turn of the century with the Russian wooden buildings, mainly in terms of detail and façade decoration. It allowed us to notice the similarities between the details used in traditional wooden construction in the Lublin Province. It is especially visible in the details of the window decorations – richly decorated drip and window sills. It is an element characteristic only for the analyzed period, which confirms the thesis about the influence of the foreign invaders on the shape of architecture.

6

Lokalne uwarunkowania i efekty rosyjskiej polityki oświatowej na Białostocczyźnie u progu XX wieku

67%

Miodowski A.

|

2016

|

tom 24

EN

In the nineteenth century the primary function of school involved educating students, in most cases mechanically, with a limited range of knowledge. The first, often ultimate stage, included instruction on reading, writing and basic arithmetical operations. Learning those skills was enough during the period under consideration within the area of Bialystok district to be recognized an “enlightened person”. Central authorities in Petersburg aimed at promoting, through the schools, knowledge of the state language, components of Russian culture and the most important events in the time of the Romanovs. A primary educational objective was making students loyal in relation to the existing socio-political system. In the opinion of local community, Russian elementary public schools were considered a foreign and unwanted entity. This was mainly the result of the historical occurrences, although not exclusively. Partly, this unwillingness was due to the fact that the central authorities relinquished the costs of schools maintenance to the local people depriving them, at the same time, of the influence on their functioning.

RU

В девятнадцатом столетии основная функция школы заключалась в передаче учащимся, обычно механическим прикладным способом, определенного объема знаний. Первый әтап, часто он же и последний, заканчивался на обучении чтению, письму и простейших арифметических действий. Освоение указанных умений хватало для того, чтобы в описываемом периоде на территории белостокского повета считаться «просвещенным человеком». Центральная власть в Петербурге при помощи школ стремилась к популяризации государственного языка, русской культуры и ознакомлению с самыми важными событиями в истории Империи Романовых. Главной воспитательной целью считалось умение сформировать у учащихся лояльного отношения к существующей общественно-политической системе. Для локальной общественности русские публичные начальные школы являлись чуждыми и нежеланными. Әто являлось последствием исторических событий, хотя и не только. Иногда такое отношение появлялось на основании того, что власти перекладывали на плечи местного населения содержание таких школ, одновременно лишая жителей возможности влиять на их функционирование.

7

Access of higher education and study for Poles in the second half of 19th century

59%

Bartnicka K.

|

tom R. 111, z. 1-NP

13--35

EN

In the 19th century, in Poland divided among Russia, Austria and Prussia, the occupants hindered access to education for Poles. Fighting the restrictions, the Poles organized scientific institutions, published texts enabling self-study and founded high and academic private schools. In the Polish Kingdom in 19th century these schools were mostly clandestine, becoming legal at the beginning of 20th century. In Galicia, polonized high schools and universities in Lwów and Kraków educated students, including women, from all occupied territories. Many studied abroad. People educated in the second half of 19th century rebuilt the system of higher education in Poland Reborn.

PL

W XIX w., w Polsce podzielonej między Rosję, Austrię i Prusy, zaborcy utrudniali Polakom dostęp do wykształcenia. Walcząc z ograniczeniami Polacy organizowali instytucje naukowe, wydawali publikacje ułatwiające samokształcenie, zakładali średnie i wyższe szkoły prywatne. W Królestwie Polskim w XIX w. przeważnie tajne, od początku XX w. legalne. W Galicji spolonizowane szkoły średnie i uniwersytety we Lwowie i Krakowie kształciły studentów, w tym kobiety, ze wszystkich zaborów. Wiele osób studiowało za granicą. Ludzie wykształceni w drugiej połowie XIX w. odbudowali szkolnictwo wyższe w Polsce Odrodzonej.