Artykuł przedstawia wpływ nauki i techniki na kształtowanie stosownej do dziejów społecznej kultury, której przeobrażenia były zależne od wynalazczości, również uzależnionej od wojennej emulacji. Właściwy dla poszczególnych formacji społecznych rozwój i przyrost wiedzy, obrazowany w coraz to znakomitszych technologiach ułatwiających poznanie rzeczywistości, kształtował odpowiedni światopogląd, moralność i obyczaje ludzi. Występujące tu sprzężenie zwrotne pomiędzy sferą twórczości (nauka, sztuka itp.) i wytwórczości (zaspokajanie potrzeb) człowieka a instytucjami mającymi na celu budowanie warunków sprzyjających wolności ekonomicznej (czyli w ogólnym planie niezależności od środowiska naturalnego) stawało się najbardziej charakterystyczną tendencją opisującą postęp cywilizacyjny w ogóle.
EN
The main theme of this article deals with an influence of science and technology on a social contexts of historical changes. As it was observed in many cultures the change was determined by scientific discoveries, many of them emulating from war, and progressing general development of society. Author is presenting an overview of the main principles underlying this process. There is a worldview evolving from it, complementing particular social group’s concept of morality and tradition, presenting additional knowledge and in its creative capacity promoting advancing technologies as easing observation of reality. In its main descriptive characteristics explaining the progress and evolution of society in general, we can observe a specific union between spheres of creativity (science, art, etc.) and productivity (fulfillment of basic needs) coinciding with institutional aims of building economic development and freedom (on a larger plain expanding independence from nature).
Jeśli przez „wiedzę obiektywną” rozumiemy zbiór twierdzeń w sposób jedno-jednoznaczny odwzorowujący rzeczywistość, to poglądy naukowe obiektywne nie są. Jednak rozwój naukowych poglądów na świat jest całkowicie niezależny od osobistych pragnień i lęków badaczy, a także od interesów grupowych samych naukowców bądź zatrudniających ich organizacji. O tym rozwoju decydują: wypracowany kolektywnie zbiór czynnych założeń, stanowiący punkt wyjścia badań, obiektywne – przy tych założeniach – wyniki eksperymentów oraz obiektywne prawa logiki. Ilustruję to krótką opowieścią o genezie pierwszych kwantowych modeli atomów.
EN
If by “objective knowledge” we mean a set of theorems that are ono-to-one representation of reality, then scientifi c views are not objective. However, the growth of scientifi c views of the world is completely independent of personal desires and fears of researchers, as well as of group interests of scientists themselves or organizations that employ them. This growth is determined by: (1) collectively developed set of active assumptions, which is the starting point of research, (2) objective – under these assumptions – results of experiments and (3) objective laws of logic. I illustrate this by a short story about the genesis of the fi rst quantum models of atoms.
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.