Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Bawoły wodne w rekultywacji stawów ziemnych. Cz. 1

100%

Harabasz J. S.

Przegląd Rybacki

|

2014

|

tom 38

|

nr 4[136]

2

Effects of lake morphometry, emergent vegetation and shore habitat on breeding bird communities

80%

Kosinski Z.

Acta Ornithologica

|

1999

|

tom 34

|

nr 1

27-35

EN

The aim of this study was to investigate the role of lake morphometry, emergent vegetation and the surrounding habitat on breeding bird communities. The analysis was based on the published data covering breeding bird communities of 18 lakes in Western Poland. Seven habitat variables were used in the analysis: lake area, length of shore line, maximum depth, area of rushes, length of shoreline covered by emergent vegetation, length of shoreline covered by forest and presence of islands. A stepwise multiple regression analysis revealed that most of the variation in the total bird species richness was explained by the length of shoreline covered by emergent vegetation. The number of water bird species was predicted by the lake area, since the number of reed and bush birds was dependent on the area of rushes. The most important factors determining the total number of pairs were the lake area and the area of rushes. The number of pairs of water birds was dependent on the lake area and the maximum depth. The density of water birds was negatively correlated with the area of rushes and positively with the lake area. The number of pairs of water birds was statistically higher on lakes with islands than on those without. The abundance of reed and bush birds correlated positively with the area of rushes, hence the density was dependent on the maximum depth and the area of rushes. There was no effect of shoreline covered by forest on the abundance of studied groups of birds.

PL

Badano wpływ rozmiarów jeziora, powierzchni roślinności wynurzonej, zalesienia brzegów oraz obecności wysp na bogactwo gatunkowe, liczebność i zagęszczenie ptaków lęgowych. Niezależnie rozpatrywano dwie ekologiczno-morfologiczne grupy ptaków: ptaki pływające i ptaki oczeretów i zarośli (Jakubiec 1978). Materiał stanowiły opublikowane dane różnych autorów dotyczące zgrupowań ptaków lęgowych 18 jezior z terenu Wielkopolski (tab. 1). Awifauna większości jezior (16) była badana w latach 1988-1995, przy użyciu tzw. metody kompleksowej (Borowiec et al. 1982, Ranoszek 1983). W skład zgrupowania ptaków lęgowych włączono: ptaki pływające, ptaki oczeretów i zarośli (z wyłączeniem typowych entomofagów zaroślowych), ptaki polujące z lotu oraz gnieżdżące się w szuwarach gęgawę i żurawia. W całkowitej liczebności zgrupowania nie uwzględniono mew i rybitw. W analizie wykorzystano następujące zmienne środowiskowe: powierzchnię jeziora (LA), długość linii brzegowej (LS), maksymalną głębokość (MaxD), powierzchnię szuwarów (AR), długość linii brzegowej zarośniętej szuwarami (SV), długość linii brzegowej zarośniętej lasem (SF) (tab. 2) oraz niezależnie — obecność lub brak wysp na jeziorze. Podstawową metodą analizy danych była krokowa regresja wielokrotna. Wpływ obecności wysp na liczbę gatunków i par ptaków pływających zbadano wykorzystując analizę kowariancji. Większość analizowanych parametrów środowiska wykazała znaczny stopień współzależności (tab. 3). Liczba gatunków i par obu rozpatrywanych grup ptaków była pozytywnie skorelowana z większością analizowanych parametrów środowiska (tab. 4). Długość linii brzegowej zarośniętej szuwarami w 71% wyjaśniała zmienność całkowitej liczby gatunków. Zależność ta odzwierciedla znaczenie roślinności wynurzonej jako miejsca umieszczania gniazd przez większość gatunków ptaków. Bogactwo gatunkowe ptaków pływających zależało w 49% od powierzchni jeziora, a ptaków oczeretów i zarośli w 55% od powierzchni szuwarów (tab. 5). Stosunkowo niewielki wpływ wielkości jeziora na liczbę gatunków wskazuje na oddziaływanie innych czynników w kształtowaniu bogactwa gatunkowego obu grup ptaków np.: zróżnicowania środowiska i/lub liczebności oraz różnorodności pokarmu (Elmberg et al. 1994). Powierzchnia jeziora i powierzchnia szuwarów wyjaśniały 87% całkowitej zmienności liczby par w zgrupowaniu. Liczba par ptaków pływających była zależna w 86% od powierzchni i maksymalnej głębokości jeziora, podczas gdy liczebność ptaków trzcin i zarośli w 82% od powierzchni szuwarów (tab. 6). Zagęszczenie par w obrębie zgrupowania ptaków było negatywnie skorelowane ze zmienną objaśniającą, której użyto do obliczenia wartości zagęszczenia (tab. 7). Prawdopodobną przyczyną takiego zjawiska, poza zależnością czysto statystyczną, była obecność w zgrupowaniu grup gatunków w odmienny sposób reagujących na analizowane zmienne środowiskowe. Zagęszczenie ptaków pływających, niezależnie od miary zagęszczenia, było ujemnie skorelowane z powierzchnią szuwarów i dodatnio z powierzchnią jeziora (tab. 7). Zależność ta jest efektem ujemnej korelacji pomiędzy udziałem roślinności wynurzonej a powierzchnią lustra wody i co za tym idzie skracaniem długości linii styku szuwary/lustro wody (Giertych 1997, Łucka 1997). Zagęszczenie ptaków oczeretów i zarośli (par/10 ha powierzchni jeziora) było ujemnie związane z maksymalną głębokością zbiornika i dodatnio z powierzchnią szuwarów (tab. 7). W przypadku pozostałych miar zagęszczeń nie stwierdzono liniowej zależności pomiędzy zmiennymi. Negatywny związek między zagęszczeniem tej grupy ptaków a maksymalną głębokością i dodatnią zależnością z powierzchnią szuwarów wynikał prawdopodobnie z faktu, że głębsze jeziora mają węższą strefę litoralu i tym samym węższy lub nierównomiernie rozmieszczony pas szuwarów, który nie odpowiada wymaganiom większości gatunków ptaków (Kostyrko 1989, Kosiński 1997). Wykazano, że obecność wysp na jeziorze w istotnym stopniu zwiększa liczebność par ptaków pływających w porównaniu z jeziorami pozbawionymi wysp (tab. 8). Jest to związane z bezpieczeństwem gniazd oraz zwiększeniem powierzchni litoralu. Długość linii brzegowej zarośniętej lasem nie wpływała istotnie na liczebność żadnej z analizowanych grup ptaków. W przypadku ptaków oczeretów i zarośli zauważalna jest jednak umiarkowana tendencja do zmniejszania się liczebności wraz ze wzrostem zalesienia linii brzegowej. Jest prawdopodobne, że liczebność ptaków oczeretów i zarośli jest bardziej zależna od powierzchni i struktury przestrzennej szuwarów niż sąsiedztwa zalesionego brzegu.

3

Kwiaty na wodzie

60%

Grzelak P.

Bociek. Biuletyn Klubu Przyrodników

|

2014

|

nr 2[118]