Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Znajomość litologii surowca pomocą w rekonstrukcjach architektonicznych romańskich budowli na przykładzie refektarza klasztoru oo. Dominikanów w Krakowie

100%

Bromowicz J. , Magiera J.

|

2006

|

tom R. 48, nr 1-2

54-60

PL

Szczegółowe rozpoznanie petrografii i kształtów elementów kamiennych użytych do wzniesienia murów romańskiego refektarza klasztoru oo. Dominikanów w Krakowie wykazało wtórne użycia kamienia pochodzącego z różnych budowli, zniszczonych wskutek nieznanego dziś kataklizmu. Zbadano zmienność petrograficzną materiałów kamiennych wykorzystanych do wzniesienia murów romańskiego refektarza klasztoru oo. Dominikanów w Krakowie. Stwierdzono duże zróżnicowanie zarówno wśród zastosowanych tam wapieni (6 odmian) jak i piaskowców (14 odmian). Bardzo rozmaita jest też wielkość kształtek kamiennych. Wśród zastosowanego materiału znaleziono obrobione fragmenty świadczące o jego wtórnym wykorzystaniu. Duże zróżnicowanie petrograficzne kształtek kamiennych, zmienność ich wymiarów oraz wyraźna przypadkowość użycia różnych odmian kamieni, stanowią o wyraźniej odmienności opisywanego muru od innych romańskich budowli Krakowa. Został on zapewne wzniesiony z materiału pochodzącego z rozbiórki różnych budowli, zniszczonych przez nieznany dziś kataklizm.

EN

The building stones used in the wall of the Romanesque refectory of the Dominican Convent in Krakow reveal considerable petrographic variability. There are 6 varieties of the limestone and 14 of the sandstone. The size of blocks varies largely, as well. Carved architectural elements coming obviously from older edifices has been found, moreover. All this makes the wall apparently different from other Romanesque structures in Krakow. It seems plausible that it has been built of "recycled" stones, taken from the buildings that have been destroyed by is a disaster; which is unknown today.

2

Badania geologiczne materiałów kamiennych wczesnośredniowiecznych budowli Krakowa

100%

Bromowicz J. , Magiera J.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2010

|

tom nr 439 (2)

425--435

PL

W artykule przedstawiono wyniki badań skał użytych we wczesnośredniowiecznych budowlach Krakowa. Analiza zróżnicowania zastosowanego materiału, jego kształtów i wymiarów z uwzględnieniem znajomości budowy geologicznej okolicy miasta i możliwości złożowych w obrębie wychodni rozpoznanych w budowlach skał, pozwala na wnioskowanie o umiejętnościach wykonawców w zakresie obróbki kamienia, jego transportu i metod pozyskiwania. Informacje te są istotne przy ustaleniu sukcesji użycia poszczególnych materiałów, pozwalają też typować miejsca ich wydobycia. Szczegółowe opisy skał w dostępnych murach budowli wykazały obecność wśród nich: dolnokredowych zwięzłych piaskowców i jurajskich wapieni o podzielności cienkopłytowej, dolnokredowych zwięzłych piaskowców o podzielności grubopłytowej, jurajskich wapieni o nieregularnej podzielności i miękkich ciosowych piaskowców z przełomu kredy i paleogenu (istebniańskie). Dwie pierwsze z wymienionych odmian skał występują w najstarszych, przedromańskich budowlach Wawelu, piaskowce zwięzłe o grubopłytowej podzielności zastosowano w murach wawelskiego kościoła św. Gereona i kościoła klasztoru Benedyktynów w Tyńcu. Wapienie o nieregularnej podzielności należą do najwcześniej i najpowszechniej stosowanych materiałów wykorzystywanych zarówno do wykonania fundamentów, jak i wypełnienia wnętrza murów o licach płytkowych. Po opanowaniu obróbki stały się surowcem do wyrobu kształtek prostopadłościennych. Miękkie ciosowe piaskowce pojawiły się jako ostatni materiał kamienny wprowadzony do krakowskiego budownictwa romańskiego. Umożliwiały one pozyskiwanie dużych brył do wyrobu kolumn i płyt nagrobnych. Przeprowadzone analizy wykazały dużą jednorodność w zakresie stosowanych odmian skał i równocześnie wyraźne zróżnicowanie w doborze materiału stosowanego w różnych częściach budowli. Ich najważniejsze fragmenty zawierają najbardziej jednorodny materiał danej odmiany. Od powyższej zasady odbiegają mury najstarszej części klasztoru Dominikanów, co pozwala wnioskować o pochodzeniu kamiennego materiału z różnych budowli zniszczonych wskutek nieznanego dziś kataklizmu. Rekonstrukcje architektoniczne uwzględniające objętość użytego materiału pozwalają na ocenę wielkości wyrobisk potrzebnych do jego uzyskania, a wymiary detali architektonicznych wskazują na wykorzystanie występowania piaskowców istebniańskich w formie odrębnych skałek.

EN

Stones used in early mediaeval buildings in Kraków were investigated. Analysis of diversity of stones used in the buildings, their shape and size, with regard to the geology and resources of the Kraków vicinity, allowed evaluating skills of ancient miners, carriers and stonecutters. It helped considerably in reconstructing of a succession of different stones and sites of their quarrying. The following stone types have been recognized: thin-plated compact sandstone (Carpathian flysch; Lower Cretaceous) and limestone (Upper Jurassic); thick-plated compact sandstone (Carpathian flysch; Lower Cretaceous); massive, irregularly breaking limestone (Upper Jurassic); soft, regularly splitable (dimension) Istebna sandstone (Carpathian flysch; Cretaceous/Paleocene). Thin-plated sandstone and limestone were used in the oldest, pre-Romanesque buildings on the Wawel Hill. Thick-plated limestone was applied in the walls of the Romanesque churche of Wawel’s St. Gereon and in the Benedictines Abbey church in Tyniec. Irregular limestone clumps have been commonly used since the very early stages for both constructing of the foundations and filling interior of the walls faced with slabs and plates. Later, as the stonecutters skills developed, regular blocks and bricks were cut from the massive limestone. The soft Istebna sand-stone appeared the last in the Romanesque buildings. Its thick-bedded deposits yielded large blocks suitable for cutting columns and tombstones. Analysis revealed that various types of the stones were relatively very homogeneous. On the other hand, stones used in different parts of buildings were considerably variable. The only exception are the walls of the oldest part of the Dominicans convent. The stones used there stemmed probably from various, earlier demolished structures. Volume of the stones used in buildings, estimated from the architectonic reconstructions, points to the size of ancient quarries. The largest elements were probably cut from blocks quarried from rocks (tors) or cliffs developed on natural outcrops and easily mined.

3

Surowce skalne jako budulec romańskiego kościoła w Kotłowie koło Kalisza

84%

Kasprzak M.

Przegląd Geologiczny

|

2003

|

tom Vol. 51, nr 3

236-237

PL

Obecnie coraz więcej osób podziwia piekno Polskiej architektury. Ludzie doceniaja jej wartość jako narodowe dziedzictwo wnoszone do Europy. Romański kościół w z Kotłowa koło Kalisza jest bez wątpienia częścią naszego spadku po przeszłości. Jest to jedna z najstarszych świątyń w Polsce datowana już najprawdopodobniej na XII wiek. Jego wartości geologiczne równiez powinny byc docenione. Został on bowiem zbudowany z ciekawego materiału skalnego. W jego ścianach można obserwować zarówno eratyki granitowe, syenitowe, granulity jak i lokalne piaskowce.

EN

Nowadays a lot of people marvel at the beauty of Polish old architecture. They emphasise its value as the nation 's contribution to the European cultural heritage. The romanesque church in Kotłów near Kalisz is certainly apart of this European legacy. It is one of the oldest churches in Poland, dating probably from the 12th century. Moreover, its geological value should be appreciated- the church was built of the particularly interesting material. In the structure of its walls you can distinguish sandstones, erratic granites, syenites and granulites.

4

Skały Lubelszczyzny w budownictwie i architekturze regionu – glaukonit

84%

Gazda L.

|

tom Vol. 16, nr 3

143--154

PL

W artykule, który w zamyśle autora jest pierwszym z cyklu omawiającego materiały kamienne i surowce mineralne Lubelszczyzny wykorzystywane na przestrzeni dziejów w budownictwie i architekturze oraz innych działaniach inżynierskich i technologicznych, przedstawiono glaukonityt. Ta charakterystyczna, zielona skała jest stosunkowo mało znana, oszczędnie wymieniana w podręcznikach petrografii i surowców skalnych. Skała ta pojawiła się w architekturze najprawdopodobniej tylko w ziemi chełmskiej w XIII wieku i była wykorzystana wyłącznie do budowy I fazy stołecznego Chełma. Później nie była już wykorzystywana i mało znane stały się miejsca jej występowania i pozyskiwania. Skała ta pozwalała na wykonywanie, w porównaniu do innych skał Lubelszczyzny, dużych formatowych bloków oraz obróbki kamieniarskiej o stosunkowo wyrazistych reliefach oraz skomplikowanych kompozycjach. Gwarantowało to możliwość realizacji założeń ideowych pierwszych kamiennych budowli romańskich na obszarze między Wisłą i Bugiem i to od razu w dojrzałym wydaniu stylistyki XII-wiecznej szkoły pizańskiej. Analiza petrograficzna i materiałowa tego unikatowego surowca kamiennego i śladów jego wystąpień złożowych pozwala w przybliżeniu lokalizować historyczną eksploatację glaukonitu oraz inne rejony występowania tej skały. Na podstawie dostępnych obiektów budowlanych i architektonicznych oraz narzędzi możliwa jest wstępna rekonstrukcja warsztatu kamieniarskiego oraz architektury XIII- wiecznych założeń sakralnorezydencjonalnych Wysokiej Górki w Chełmie.

EN

The paper, intended as the first one in the cycle discussing Lubelszczyzna’s rock materials and mineral raw materials used in construction, architecture and other engineering and technological enterprises in the course of history, looks into glauconite. This characteristic green rock is relatively unknown to the public, rarely mentioned in petrography and rock raw materials handbooks. The rock first appeared in architecture probably only in Chełm Land in 13th century and was used in the 1st phase of the construction of the capital of Chełm. Later, it was no longer in use, and its locations and places of sourcing became quite forgotten. From glauconite large-scale blocks could be produced as well as quite pronounced reliefs and complex compositions. It enabled the implementation of the ideological assumptions of the first Romanesque stone buildings between the Vistula and the Bug Rivers and, moreover, directly in the mature style of the Pisan School of 13th century. A petrographic and material analysis of this unique stone as well as the remains of its deposits make it possible to approximately locate the historical mining sites of glauconite and other areas where it occurred. On the basis of the accessible architectural and other structures as well as tools, a preliminary reconstruction of the stone workshop and architecture of the 13th century sacral-residential complexes of Wysoka Górka in Chełm can be performed.

5

Budownictwo romańskie w Polsce

84%

Grundkowski J.

Warstwy, Dachy i Ściany

|

2005

|

tom nr 1

70-71