Rozwój coraz to większych i bardziej wyspecjalizowanych gospodarstw rolnych w połączeniu z rosnącym stosowaniem środków chemicznych i nawozów sztucznych doprowadził do zwiększenia wpływu poszczególnych gospodarstw na środowisko naturalne. Dlatego też termin "rolnictwo zrównoważone" coraz częściej pojawia się na forum politycznym. Przepisy duńskie koncentrują się w pierwszym rzędzie na redukcji wycieku składników nawozowych do wód gruntowych i powierzchniowych oraz morza, jak również ich parowania. Ponadto podejmuje się też działania na rzecz ochrony przyrody różnego rodzaju biotopów. Ze względu na nieograniczoną objętość nie sposób przedstawić wszystkich tego rodzaju inicjatyw; obok ogólnego ich opisu podane zostaną praktyczne przykłady z dziedziny rolnictwa.
EN
The term "sustainable agriculture" has become more and more in focus on the political agenda in Denmark. Hence different national programmes have been introduced in order to reduce the leakage of nutrient elements to ground water, streams and the sea as well as evaporation to the air. Moreover, the actions are being undertaken to protect the nature in different types of biotopes (including establishing larger national parks). The main Danish regulations and voluntary actions were presented in this paper, several examples of practical initiatives were also described.
W pracy dokonano analizy wyposażenia w techniczne środki pracy wybranych gospodarstw rodzinnych dla których oceniono zrównoważenie procesu produkcji. Badaniami objęto jedenaście gospodarstw rodzinnych dla których w 2009 roku w ramach projektu rozwojowego NCBiR NR 12 00 43 06/200 sporządzono opisy wyposażenia i działalności. Ocenę zrównoważenia procesu produkcji dokonano za pomocą kryteriów przedstawionych przez Sawę i Kocirę [2010]. Ocenę wyposażenia oparto głównie na wskaźnikach określanych za pomocą wartości odtworzeniowej brutto. Stwierdzono ujemną korelację między liczbą spełnionych kryteriów zrównoważenia a wartością odtworzeniową technicznych środków pracy wyrażoną w PLNźkWh-1. Zaobserwowano, że wraz ze wzrostem powierzchni maleje wartość wskaźnika umaszynowienia, a rośnie wartość uzbrojenia technicznego pracownika. Stwierdzono silną korelację dodatnią między powierzchnią gruntów ornych a reprodukcją substancji organicznej. Najwięcej (5) gospodarstw spełnia trzy z siedmiu kryteriów zrównoważenia. Tylko jedno gospodarstwo spełnia wszystkie kryteria.
EN
Analysis of equipment with technical means of work of the selected family farms, for which the balance of the production process was assessed, was carried out. Eleven family farms were covered by the research. In 2009 descriptions of equipment and activity were carried out for these farms within the development project NCBiR NO 12 00 43 06/200. The assessment of the production process balance was carried out with the criteria presented by Sawa and Kocira [2010]. The assessment of equipment was based mainly on indexes determined with gross reinstatement value. Negative correlation between the number of met balance criteria and reinstatement value of work means expressed in PLNźkWh-1 was determined. It was reported that along with the increase of area the value of machine index decreases and the value of technical equipment of a worker. Strong correlation of additional area of arable lands and reproduction of organic substance was determined. The biggest number (5) of farms meets three of seven criteria of balance. Only one of the farms meets all the criteria.
Przedstawiono wyposażenie i wykorzystanie technicznych środków pracy w gospodarstwach o różnym poziomie dostosowania do wymogów rolno-środowiskowych. Analizie poddano 42 gospodarstwa rodzinne, które pogrupowano wg spełnianych kryteriów. Przeprowadzona analiza wykazała zróżnicowanie zarówno pod względem wyposażeniem jak i wykorzystania technicznych środków pracy w gospodarstwach o różnym poziomie dostosowania do wymogów rolno-środowiskowych. Wykorzystanie ciągników rolniczych jest niskie i wynosi około 50% ich normatywnego wykorzystania. Wyjątkiem jest grupa gospodarstw spełniających wszystkie główne kryteria pakietu S01 gdzie wykorzystanie ciągników jest o około 200 godz./rok większe niż w pozostałych grupach.
EN
Outfit and use of technical means of work in farmsteads with different level of adaptation to farm and environmental requirements were presented. The analysis covered 42 family farmsteads, which were grouped according to met criteria. The performed analysis showed diversity both in terms of outfitting as well as use of technical means of work in farmsteads with different level of adaptation to farm and environmental requirements. Use of farm tractors is at a low level and is approx. 50% of their standard use. The exception is a group of farmsteads meeting all main criteria of package S01, where tractor usage is higher by approx. 200 hr/year than in others groups.
The Paper’s goal is to assess the most important changes in the European Union’s Common Agricultural Policy (CAP) for years 2014-2020 in the context of its potential influence on environmental pressure of agriculture. The final solutions of that policy reform were discussed in relation to main groups of instruments: these supporting farmers’ incomes and rural development measures. They were analysed in the context of chances and threats for environmental sustainability. The general conclusion is the reform results are far from the initial European Commission’s plans as well as far from proposals presented by the NGO’s connected with environment protection and organic farming. The CAP financial instruments were not sufficiently directed to the support for sustainable agriculture development.
PL
Celem artykułu jest ocena najważniejszych zmian Wspólnej Polityki Rolnej (WPR) Unii Europejskiej na lata 2014-2020 w kontekście jej wpływu na środowiskową presję rolnictwa. Ostateczne rozwiązania reformy tej polityki zostały omówione w stosunku do głównych grup instrumentów: wspierania dochodów rolników i działań rozwoju obszarów wiejskich. Były one analizowane w kontekście szans i zagrożeń dla zrównoważonego rozwoju w perspektywie średnio- i długoterminowej. Ogólny wniosek jest taki, że wyniki reformy są dalekie od początkowych planów Komisji Europejskiej i projektów przedstawionych przez NGO związanych z ochroną środowiska i rolnictwem ekologicznym. Instrumenty finansowe WPR nie były wystarczająco ukierunkowane na wsparcie zrównoważonego rozwoju rolnictwa.
Opracowanie stanowi próbę oceny wpływy dopłat bezpośrednich na sytuacje ekonomiczną gospodarstw o rożnym stopniu zrównoważenia z regionu Wielkopolska i Śląsk w Polsce, w latach 2004-2012. Na podstawie przeprowadzonej symulacji wykazano, że po 2009 roku dopłaty stały się skutecznym instrumentem wsparcia zrównoważenia środowiskowego rolnictwa w tym regionie. Dzięki wprowadzeniu sankcji wobec gospodarstw niezrównoważonych prowadziły bowiem do wyrównywania sytuacji dochodowej gospodarstw trwale zrównoważonych i niezrównoważonych. Dowiedziono także, że gospodarstwa zrównoważone z tego regionu, w latach 2004-2008, osiągały znacznie niższe wyniki ekonomiczne niż niezrównoważone. Wystąpiło również znaczne zróżnicowanie według typów produkcyjnych pomiędzy grupą badanych gospodarstw zrównoważonych i niezrównoważonych. W pracy wykorzystano dane systemu rachunkowości rolnej FADN dotyczące sytuacji ekonomicznej gospodarstw z regionu Wielkopolska i Śląsk w latach 2004-2008. Próbę badawczą stanowiły 231 gospodarstwa trwale zrównoważone i 57 gospodarstw trwale niezrównoważonych.
EN
Article an attempt to evaluate the impact of direct payments on economic situations of farms with varying degrees of sustainability from Wielkopolska and Śląsk Region in Poland, in the years 2004-2012. On the basis of the simulation showed that after 2009 payments are effective means of supporting environmental sustainability of agriculture in this Region. Introduction of sanctions towards unsustainable farms led to compensate for the income situation of sustainable and unsustainable farms.
RU
Разработка является попыткой представить оценку влияния непосредственных доплат на экономическую ситуацию хозяйств с различной степенью уравновешивания в великопольском регионе и Силезии в 2004-2012 годах. На основании проведённой симуляции было показано, что после 2009 года доплаты стали эффективным инструментом поддержки общественного уравновешивания сельского хозяйства в этих регионах. Благодаря введению санкции для неуравновешенных хозяйств было достигнуто возмещение доходной ситуации хозяйств, стабильно уравновешенных и неуравновешенных. Было также доказано, что уравновешенные хозяйства этого региона в 2004-2008 годах достигали значительно низшие экономические результаты по сравнению с неуравновешенными хозяйствами. Появилось также значительное различие по производственным типам между группой исследуемых уравновешенных и неуравновешенных хозяйств. В работе использовались данные системы сельскохозяйственной бухгалтерии FADN, связанной с экономической ситуацией хозяйств в великопольском регионе и Силезии в 2004-2008 годах. Исследуемую группу составляли 231 стабильно уравновешенных и 57 стабильно неуравновешенных хозяйств.
6
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
Chemiczne zwalczanie chwastów jest i będzie podstawowym środkiem w uzyskiwaniu wysokich plonów. Ważnym, ze wzglądów ekologicznych i ekonomicznych, zadaniem jest jednak zmniejszanie dawek herbicydów przy zachowaniu skuteczności niszczenia chwastów. Jedną z metod jest lokalizowanie chwastów na polu i opryskiwanie ich herbicydami. Wykrywanie i lokalizowanie chwastów na polu jest możliwe dzięki stosowaniu czujników optoelektronicznych, które mogą odróżniać chwasty od gleby lub od roślin uprawnych. Takie systemy wykrywania i lokalizacji chwastów zbudowano i poddano badaniom, a następnie zastosowano w opryskiwaczu polowym w kilku instytutach naukowo-badawczych. Do wykrywania chwastów wykorzystywano zjawisko pochłaniania i odbijania przez glebę i rośliny oraz przez różne rodzaje roślin innych zakresów dlugości fal promieniowania elektromagnetycznego. Średnie zmniejszenie ilości herbicydów, w porównaniu do ilości zużywanej przez opryskiwacz bez tego systemu, wyniosło 48%.
EN
Chemical weed control is, and will continue to be, of major importance in high-yield agriculture. However, both economical and ecological considerations dictate that further reductions in herbicide use will be necessary in the future. One method to achieve this is to localize herbicide application to the weeds. Detection of weeds against a soil or plant residue background is possible using optoelectronic sensors and such a system is described in this paper. The system distinguishes between the very different light reflecting properties of green plants and soil. Under certain circumstances, such as between the rows of wide seeded crops, on fallow sites and before the emergence of crops, all green plants on a field are weeds. The amount of herbicides saved was 48%.
Grasslands, with about 40% coverage of entire Earth’s surface as a source of valuable animal food in situation of still increasing cost of production are in need of special care concerning its performance, conservation and productivity. In times of intensive production and decreasing arable areas and increasing costs of animal production, diversified and quality management is required for grasslands. Highly developed precision farming tools, commonly used in cereals crops, especially remote sensing, allowing nondestructive, fast and accurate monitoring during grow season, can be adopted to grasslands in the framework of organic animal husbandry as well. Aim of this article was attempt to check remote sensing of grassland biomass as precision, high-performance and low-cost substitute of currently developed method with use of handheld biomass meter-herbometer. Research has shown that there is possibility to find mathematical relationship between the NDVI values and the grass height in the pasture.
PL
Pastwiska, stanowiące około 40% pokrycia Ziemi jako źródło wartościowej paszy dla zwierząt hodowlanych w sytuacji rosnących kosztów produkcji wymagają szczególnej uwagi odnośnie ich wydajności i jakości. W obliczu intensywnej produkcji zwierzęcej, zmniejszaniu powierzchni upraw i rosnących kosztów, pastwiska wymagają poszerzonego i wysokiej jakości zarządzania. Wysoce rozwinięte narzędzia rolnictwa precyzyjnego, powszechnie stosowane w uprawach zbożowych, a szczególnie zdalna detekcja, umożliwiająca bezinwazyjny, szybki i dokładny monitoring w czasie sezonu wegetacyjnego, mogą być również zaadaptowane do pastwisk w ramach ekologicznego chowu zwierząt. Celem artykułu była próba sprawdzenia metody teledetekcji biomasy łąkowej jako precyzyjnego, wysokowydajnego i taniego zamiennika obecnie stosowanego sposobu do pomiaru biomasy łąkowej z wykorzystaniem ręcznego herbometru. Badania wykazały, że istnieje możliwość znalezienia zależności matematycznej między wartościami współczynnika NDVI a wysokością trawy na pastwisku.
8
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
The Paper’s goal is the identification of the Common Agricultural Policy (CAP) instruments as factors influencing environmental sustainable development of Polish agriculture. These instruments were assessed in the light of the way in which agricultural and environmental policies are projected and introduced. Direct payments - on one hand - contribute to intensification of agriculture (causing negative environmental externalities). On the other hand,- they are important factors of maintenance of extensive farms in other regions (enabling environmental services delivery). The environmental impact of the CAP is strictly associated with cross-compliance. However, Polish authorities did not implement many important standards (regarding water protection, biodiversity and soil conservation). The agri-environmental programme is a factor with a strong positive impact on sustainable development. However, in Poland, its effectiveness of its financing is relatively low – especially in comparison to the main groups of the EU member states. Other CAP instruments with potential positive influence on sustainable development (supporting the development of less favourite areas, afforestation programmes) were insufficiently directed to stimulate supply of environmental services.
PL
Celem artykułu jest identyfikacja instrumentów Wspólnej Polityki Rolnej (WPR) jako czynników zrównoważonego rozwoju polskiego rolnictwa. Zostały one ocenione w świetle sposobu projektowania i realizacji polityk rolnej i ekologicznej. Płatności bezpośrednie z jednej strony wpływają na intensyfikację rolnictwa, a drugiej na zachowanie rolnictwa ekstensywnego w innych regionach (umożliwiając tam dostarczanie usług ekologicznych). Oddziaływanie WPR na środowisko jest ściśle związane z zasadą cross-compliance, ale w Polsce nie wdrożono w jej ramach wielu ważnych standardów (w ochronie wód, różnorodności biologicznej i gleb). Program rolnośrodowiskowy jest czynnikiem o silnie pozytywnym wpływie na zrównoważony rozwój, jakkolwiek w Polsce skuteczność jego finansowania jest relatywnie niska – zwłaszcza w porównaniu do głównych grup państw członkowskich UE. Inne instrumenty WPR o potencjalnie pozytywnym wpływie na zrównoważony rozwój (wsparcie obszarów o niekorzystnych warunkach gospodarowania, zalesienia gruntów rolnych) zostały niewystarczająco ukierunkowane na stymulowanie dostarczania usług środowiskowych.
Modelowanie agentowe (ABM) jest przykładem geomodelowania opartego na wykorzystaniu i przetwarzaniu danych przestrzennych czyli związanych z systemami informacji geograficznej. Jest to jedna z najlepiej przystosowanych metod służących do modelowania sprzężonych systemów naturalnych i społecznych (CHANS), a zarazem relacji człowiek-środowisko. System odzwierciedlany w modelu agentowym składa się z obiektów i elementów umieszczonych w przestrzeni modelowej, która stanowi modelowy obraz Pojezierza Gnieźnieńskiego, a kluczową rolę w całym procesie odgrywają agenci – jednostki decyzyjne modelu, którymi w omawianym systemie są rolnicy. Opracowany model agentowy służy do symulacji zmian pokrycia terenu i użytkowania ziemi będących jednym z istotniejszych syntetycznych wskaźników przemian w środowisku geograficznym. Prezentowany model agentowy oparty jest na schemacie działania związanym z przystępowaniem rolników do wybranych pakietów Programu Rolnośrodowiskowego 2007-2013, które wymuszają na nich ściśle określone działania proekologiczne. Model umożliwia modelowanie różnych scenariuszy postępowania rolników, przez co pozwala uzyskać zarówno realne, jak i abstrakcyjne (100% zainteresowania ofertą PRŚ) konfiguracje pokrycia terenu i użytkowania ziemi. Ten sposób modelowania jest szczególnie przydatny w kontekście funkcjonowania środowiska geograficznego opartego o ścisłe relacje człowiek-środowisko. Dodatkowo może służyć, jako narzędzie wykorzystywane w procesie wspierania podejmowania decyzji, w prognozowaniu rozwoju środowiska, w planowaniu przestrzennym oraz w ocenie oddziaływania na środowisko.
EN
Agent-based modeling is an example of geomodeling based on spatial data, i.e. the data connected withgeographic information systems. Using agent-based modeling makes it possible to simulate functioning of natural systems, social systems or coupled human and natural systems (CHANS). ABM approach is one of the best-adapted methods for modeling coupled social-natural systems due to its characteristic elements – agents. When a system is reflected in the model it is built of objects and elements placed in the model space. A key role in the whole process is played by agents – individual decision-making model entities. The agent-based model developed for this paper is created to simulate changes in land use and land cover and to show the environmental effects of this process, which is one of the most important synthetic indicators in the geographical environment. The model developed can be used for different space scales and it based on the process in which farmers take action participation in selected packages of Agri-environmental Programme 2007-2013, which require them to strictly defined environmental activities. The model allows to simulate different scenarios of implemented decision role, thereby resulting in different, both real and abstract, configurations of land use and land cover patterns. This way of modeling is especially useful in the context of CHANS. It can serve as a tool in supporting decision-making processes, in predicting the environmental changes and development, spatial planning and environmental impact assessment.
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.