Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Rolnictwo rodzinne a świat w przyszłości

100%

Michalska S.

Wieś i Rolnictwo

|

2015

|

nr 1.1

2

Specyfika rolnictwa rodzinnego w Polsce: ciężar przeszłości i obecne uwarunkowania

75%

Halamska M.

Wieś i Rolnictwo

|

2015

|

nr 1.1

PL

Przyjmując, że gospodarstwa rodzinne to rolnicze jednostki produkcyjne, w których własność i praca ściśle powiązane są z rodziną, autorka analizuje funkcjonowanie rolnictwa rodzinnego w Polsce w okresie 1990–2012. Zgodnie z założeniem, że o sposobie funkcjonowania gospodarstw decyduje ciężar przeszłości, zamiary na przyszłość oraz obecne uwarunkowania, sporo uwagi poświęca każdemu z tych czynników. Osadzając analizę w historycznym tle, podkreśla znaczenie późnego zniesienia pańszczyzny, dokonanego przez państwa zaborcze, meandrów reform rolnych w okresie 1919–1944 oraz nieodległego okresu 1948–1989, kiedy rolnictwo rodzinne wtopiło się w centralnie planowaną gospodarkę niedoboru. W tym ostatnim okresie gospodarstwa rodzinne wykształciły specyficzne mechanizmy funkcjonowania, które widoczne są do dzisiaj. Analiza okresu 1990–2012 oparta jest na danych Głównego Urzędu Statystycznego, badaniach własnych oraz innych publikowanych. Prowadzona jest na zbiorowości indywidualnych gospodarstw rolnych o pow. 1 ha, opierających się na rodzinnej sile roboczej. Rozbita jest na dwa podokresy: transformacji postkomunistycznej w latach 90. oraz po roku 2002, tj. okresie prawie pokrywającym się z akcesją do UE. W pierwszym zarysował się proces powstawania rolnictwa dualnego, kiedy gospodarstwa rodzinne stworzyły dwie zbiorowości: gospodarstw silnie związanych z rynkiem, większych i modernizujących się (profesjonalnych – 1/3 ogółu) oraz drobnych, ekstensywnych i produkujących głównie na samozaopatrzenie (quasi-chłopskich – 2/3). W drugim – funkcjonowanie i przekształcenia gospodarstw dokonują się pod wpływem WPR. Możliwości modernizacji wykorzystują przede wszystkim gospodarstwa profesjonalne; proces ten przebiega klasycznie. Specyficzne są natomiast mechanizmy funkcjonowania dość stabilnej grupy gospodarstw quasi-chłopskich, niezależnych od rynku, posiadających pozarolnicze dochody i rolnicze bezpieczeństwo socjalne. Gospodarstwa te są oryginalnym produktem zatrzymanej kolektywizacji i zahamowanej modernizacji w okresie PRL, postkomunistycznej transformacji, a obecnie podwójnie kontrolowanej modernizacji.

EN

The author provides an analysis of family farming in Poland in the period 1990–2012 with special attention on the close links of ownership and the operation of the farm by family members. The weight of various factors are given close attention, including the historical context of the farm, current conditions and future intensions for the farm. The historical context acknowledges and stresses the importance of the late abolition of serfdom made by the partitioning powers, various agricultural reforms in the period 1919–1944, and the period between 1948–1989 – when family farming was incorporated into deficient centrally planned economy. This latter period saw family farms developing specific mechanisms of functioning, which can be seen two decades later. Analysis of the period 1990–2012 is based on the data of the Central Statistical Office, the present study and other published materials. The data series includes individual farms more than 1 ha, based on family labour. Separated are two sub-periods: the post-communist transformation period from the early 1990s and a period after 2002 to 2012. The latter almost coincides with the accession to the EU. In the first period the article outlines the process of creating duality in Polish agriculture. This describes a group of family farms where the household strongly reacted to the market and became larger and modernized (professional – 1/3 of the total) and small, extensive and producing mainly for own consumption (semi-subsistence – 2/3). In the second period the functioning and the transformation of households taking place under the CAP is examined. Modernisation is primarily seen on the Professional farm. Specific mechanisms can be seen that provide for the fairly stable functioning of semi-subsistence farms, independent of the market, with non-farm incomes and agricultural social security. These farms resisted collectivisation and stopped and hindered modernization in the communist period, and in this post-communist transformation now requires a doubly controlled modernization process.

3

Kwestia ochrony rolnictwa rodzinnego w systemie rolniczego ubezpieczenia społecznego.

75%

Puślecki D.

Przegląd Prawno-Ekonomiczny

|

2020

|

nr 1

55-75

EN

The purpose of the present article is to answer the question to what extent the agricultural social security system provides protection for family farming. It is the issue of family protection, which, when running a farm together, provides subsistence for its members. These problems cannot be considered in isolation from the subject of insurance protection and characteristic features of farming in family farms. In conclusion, the author states that due to the lack of a rational definition of a family farm, poor implementation of constitutional norms in other legal acts, including the agricultural social insurance system, protection of this category of farms in Polish law is insufficient. Taking into consideration the peculiarity of work in agricultural activity, family- based agriculture is offered too little protection in the insurance act. The security of the existence of a farm requires special protection of the entities working in it, and it is implemented mainly through the appropriate quality of services provided. There is now a need for the appropriate protection of a family-based farming, not only in terms of the subject matter and functionality, but in terms of personal scope, above all.

PL

Celem opracowania jest udzielenie odpowiedzi na pytanie, na ile system rolniczego ubezpieczenia społecznego chroni rolnictwo rodzinne. Chodzi tu o zagadnienie ochrony rodziny, która prowadząc wspólnie gospodarstwo rolne, zapewnia utrzymanie swoim członkom. Zagadnień tych nie sposób rozważyć w oderwaniu od przedmiotu ochrony ubezpieczenia i charakterystyki prowadzenia działalności rolniczej w rodzinnych gospodarstwach rolnych. W konkluzji autor stwierdza, że z uwagi na brak racjonalnej definicji rodzinnego gospodarstwa rolnego, słabej realizacji norm konstytucyjnych w innych aktach prawnych, w tym w rolniczym systemie ubezpieczenia społecznego, ochrona tej kategorii gospodarstw w prawie polskim jest niewystarczająca. Ze względu na swoistość pracy w działalności rolniczej zbyt słabo w ustawie ubezpieczeniowej ustawodawca chroni rolnictwo rodzinne. Ochrona bytu gospodarstwa rolnego wymaga szczególnej troski o podmioty w nim pracujące, a urzeczywistniana jest głównie poprzez odpowiednią jakość uzyskiwanych świadczeń. Zachodzi zatem potrzeba należytej ochrony rodzinnego gospodarstwa rolnego, nie tylko w ujęciu przedmiotowym i funkcjonalnym, lecz przede wszystkim podmiotowym.

4

Zmiany efektywnosci gospodarowania w rolnictwie rodzinnym

63%

Bud-Gusaim J.

Zeszyty Naukowe Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego. Ekonomika i Organizacja Gospodarki Żywnościowej

|

1995

|

nr 27

95-109

5

Znaczenie rolnictwa rodzinnego w procesach rozwoju. Wnioski i rekomendacje

63%

Sourisseau J. M. , Bonnal P. , Marzin J. , Losch B. , Bosc P. M.

Wieś i Rolnictwo

|

2015

|

nr 1.1

PL

Rolnictwo rodzinne we współczesnym świecie jest dominującą formą organizacji produkcji rolnej, pełniąc ważne funkcje ekonomiczne (bezpieczeństwo żywnościowe i zatrudnienie), środowiskowe i społeczne. Jest ogromnie zróżnicowane, co wynika z różnych relacji między takimi cechami, jak: dostęp do zasobów, zdolności inwestycyjne, autokonsumpcja, charakter związków z rynkiem, system aktywności zawodowej rodziny, zróżnicowanie/specjalizacja produkcji, substytucja rodzinnej siły roboczej przez kapitał oraz cele działalności i osiągane rezultaty. Nowoczesne i intensywne gospodarstwa rodzinne w krajach wysoko rozwiniętych (Europa, Ameryka Północna, Australia), które przeszły klasyczną drogę modernizacji rolnictwa, stanowią tylko ok. 2% zbiorowości gospodarstw rodzinnych świata. Oznacza to, że przywoływany od czasu rewolucji przemysłowej efekt konwergencji jest pozorny. Oznacza to także, że powtórzenie klasycznej trajektorii rozwoju, opartej na modernizacji rolnictwa rodzinnego, skutkującej gwałtownym wzrostem wydajności pracy w rolnictwie oraz strukturalnej dywersyfikacji gospodarki, jest w najbliższych dziesięcioleciach niemożliwe. Sprawiają to, przede wszystkim w Azji oraz Afryce, względy demograficzne (presja na rynki pracy i braki żywności) oraz finansowe. Opierając się na diagnozie sytuacji rolnictwa rodzinnego w świecie (statystyka FAO oraz licznie przywoływane badania), autorzy postulują redefinicję kanonu globalnej polityki względem rolnictwa rodzinnego. Powinna ona być całościowa i wielosektorowa oraz opierać się przede wszystkim na: uznaniu różnorodności gospodarstw rodzinnych, wielofunkcyjności rolnictwa rodzinnego z postulatem docenienia produkcji dóbr publicznych, poddaniu kontroli wpływu mechanizmów rynkowych i spekulacyjnych, wzmocnieniu działań kolektywnych i ograniczających ryzyko w rolnictwie oraz dowartościowania specyfiki tej formy organizacji, polegającej na związkach rodziny i gospodarstwa. Wymaga to także stworzenia nowych ram instytucjonalnych dla rolnictwa rodzinnego i dostosowania polityk rolnych do specyfiki terytorialno-regionalnej.

EN

Family farming is the dominant form of agricultural production in the contemporary world. It fulfills various important economic (food security, employment, etc.) as well as other (social, environmental, etc.) functions. It is an extremely differentiated phenomenon resulting from various interrelationships among such factors, as: access to resources, investment potential, self-consumption, relations between farms and the market, families’ vocational activities, differentiation and specialization of production, substitution of family work-force by capital, the goals for the functioning of the farm as well as results of actions. Modern and intensive family farms in highly developed countries (Western Europe, North America, Australia) are a result of a so-called conventional (classic) way of modernization and account for only 2% of all family farms existing in the contemporary world. This implies that the result of a so-called “industrial revolution” in agriculture is not observed all over the world. It also means that the repetition of this “classic” way of modernization resulting in the growing level of productivity and a structural diversification in agricultural economy seems to be a impossible goal in the coming decades. This can be attributed, to the effects of demographic pressure, food shortages and a lack of financial resources especially in Asia and Africa. Basing on such a diagnosis the author suggests a re-definition of global policies focused on family farming. There should be a more integrative and multi-sector approach taking into consideration such issue as: diversity of the family farming phenomenon, multi-functionality of family farms, treating them as an important type of a public good, control of market mechanisms and speculation issues, strengthening of cooperation and risk reduction activities in agriculture as well as the relation between the family and the farm. Such an approach requires new institutional frameworks for family farming and for agricultural policies to take into consideration territorial and regional differences.

6

Współczesne rolnictwo rodzinne: polimorficzna rzeczywistość i mity

63%

Halamska M.

Wieś i Rolnictwo

|

2014

|

nr 2

PL

Autorka analizuje aktualny stan rolnictwa rodzinnego na świecie. Wobec wielorakiego zróżnicowania gospodarstw rodzinnych wskazuje na trudności w definicji zjawiska, którego istota tkwi w powiązaniu - głównie przez pracę - rodziny z gospodarstwem rolnym. Opierając się na literaturze i statystykach FAO, kreśli współczesny, zróżnicowany obraz gospodarstw rodzinnych w dzisiejszym świecie oraz ich funkcje ekonomiczne, środowiskowe i społeczne. Na tym ogólnym tle krótko charakteryzuje gospodarstwa rodzinne w Polsce, wskazując na braki analizy, przede wszystkim ich funkcji ukrytych oraz dysfunkcji.

EN

The author analyzes the current state of family farming around the world. Faced with the multifaceted diversity of family farms, she indicates the challenges in shaping a definition of a phenomenon whose gist is the connection - mainly labor-based - between families and agricultural holdings. Basing on literature and FAO statistics, she draws a contemporary, diverse picture of family farms in the modern world, as well as their economic, environmental, and social functions. This serves as a general background for a concise description of family farms in Poland, indicating the need for analysis, chiefly of their latent functions and dysfunctions.

7

Gospodarstwa rodzinne wobec wyzwań wyżywienia i ochrony środowiska – ujęcie globalne

63%

Zegar J. S.

Wieś i Rolnictwo

|

2012

|

nr 4

PL

Świat stoi w obliczu wielu wyzwań – nie po raz pierwszy zresztą, ale po raz pierwszy wyzwania mają charakter globalny (planetarny). Dwa są szczególnie istotne. Jedno wiąże się z wyżywieniem, drugie zaś z zachowaniem habitatu ludzkiego - globalnego ekosystemu (biosfery). W odniesieniu do wyżywienia podstawowy problem polega na wytworzeniu dostatecznego quantum produktów rolniczych, ale ważna jest także dostępność ekonomiczna żywności oraz jej jakość, ponieważ wszystkie te elementy przesądzają o bezpieczeństwie żywnościowym. W odniesieniu do biosfery podstawowy problem wynika z tego, iż system gospodarczy społeczności planetarnej przekroczył jej pojemność czyli mówiąc inaczej obecne pokolenie ludzi żyje na koszt przyszłych generacji. Taka sytuacja jest oczywiście niemożliwa do utrzymania na dłuższą metę.W sprostaniu wymienionym wyzwaniom szczególne miejsce przypada rolnictwu. W odniesieniu do pierwszego wyzwania – wyżywienia – sprawa jest oczywista, bo to właśnie rolnictwo dostarcza lwiej części produktów służących temu celowi. Rybołówstwo, myślistwo, leśnictwo i inne sfery pozyskiwania produktów żywnościowych pełnią rolę uzupełniającą. W odniesieniu do wyzwania drugiego – ochrony środowiska – sprawa także staje się oczywista, jeśli uwzględnimy powierzchnię Ziemi, która jest użytkowana ergo zarządzana przez rolnictwo oraz rozległe interakcje rolnictwa i środowiska. W artykule poszukujemy odpowiedzi na pytanie czy gospodarstwa rodzinne mogą współcześnie podołać tym wyzwaniom. Rozważania rozpoczniemy od uwag ogólnych dotyczących gospodarstw rodzinnych. Następnie przybliżymy dwa wyszczególnione wyzwania, po czym odniesiemy się do sprawności gospodarstw rodzinnych w kontekście tych wyzwań. Chodzi bowiem o to, aby wyzwaniom podołać w sposób efektywny − w społecznym ujęciu efektywności. Rozważania zamkniemy uwagami o przyszłości gospodarstw rodzinnych w dobie globalizacji.

EN

The world, as usually, has to cope with a number of serious problems. However, unlike in the past the problems the world is facing now have a global (planetary) character. Particularly important are two problems: the problem of food production and the problem of preservation of man's habitat – global eco-system (biosphere). The first of these problems primarily consists in the ability to generate a sufficient quantum of agricultural products, but almost equally important is the economic availability of food and its quality because all these factors decide about food security. As far as the biosphere is concerned the key issue is the fact that the economic system of planetary community has exceeded its capacity, which means that the present generation of people is living at the expense of future generations. It is impossible for such situation to continue for a long time. Agriculture has a special role to play in coping with the problems described above. Firstly, it provides the greater part of food products. Fishery, hunting, forestry and other spheres of obtaining foodstuffs play a supplementary role. As far as environmental protection is concerned the matter also becomes obvious when we take into account the area of the Earth's surface that is used ergo managed by agriculture and agriculture's extensive interactions with the natural environment. The article seeks to provide an answer to the question whether family farms are able at present to cope with the described problems. It starts with considerations relating to the general features of family farms. Next, it describes in some detail the problems of food security and environmental protection and then presents an assessment of the efficiency of family farms in the context of these problems. The point is to cope with the problems effectively – in accordance with social interpretation of effectiveness. In the conclusion of the article remarks about the future of family farms in the era of globalization are presented.

8

Rolnictwo rodzinne w procesie transformacji. Czynniki i bariery upodmiotowienia

51%

Gorlach K. , Serenga Z.

Wieś i Rolnictwo

|

1994

|

nr 3/4