Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Braciszek i siostrzyczka. O „tajnym pakcie” między rodzeństwem na przykładzie wybranych baśni

100%

Ungeheuer-Gołąb A.

|

nr 2

PL

W tekście podjęto temat związków między rodzeństwem na przykładzie wybranych baśni ludowych. Autorkę interesują więzi między siostrą a bratem/braćmi pokazane na przykładach bohaterów baśni. Materiał egzemplifikacyjny stanowią wybrane baśnie ludowe ze zbioru braci J. i W. Grimm w tłumaczeniu M. Tarnowskiego. Autorka zakłada, że między bohaterami baśni - siostrą i bratem/braćmi pojawia się specyficzna więź, którą nazywa „tajnym układem”. Przywołuje konteksty psychoanalityczne (B. Bettelheim, C. P. Estés, P. Péju, J. Willi, S. Capodeci) i stara się wykazać, że zachowania rodzeństwa względem siebie są spowodowane „tajnym układem”, czymś w rodzaju „koluzji”. Szczególne znaczenie ma tu pozycja siostry, która ratuje brata lub braci z opresji oraz zjawisko współdziałania postaci w sytuacji zagrożenia.

2

The relationships with siblings in early adulthood – analysis of conditions

100%

Walęcka-Matyja K.

|

nr 3

341-363

PL

Głównym celem prezentowanych badań było określenie uwarunkowań relacji między rodzeństwem w okresie wczesnej dorosłości. Analizie poddano następujące zmienne: wiek, płeć, status rodzica, percepcję warunków materialnych oraz poziom empatii. Poszukiwano także związków empatii z psychologicznymi aspektami relacji dorosłego rodzeństwa. W badaniach uczestniczyło 79 osób w okresie wczesnej dorosłości, pochodzących z województwa łódzkiego (M= 27 lat; SD = 4.23). Kobiety stanowiły 52% badanych, mężczyźni 48%. Zastosowano następujące narzędzia badawcze: ankietę, Kwestionariusz Relacji Dorosłego Rodzeństwa (KRDR) Stockera i in. (1997) w adaptacji Walęckiej-Matyja (2014) oraz Skalę Wrażliwości Empatycznej Davisa w opracowaniu Kaźmierczak, Plopy i Retowskiego (2007). Uzyskane rezultaty badań potwierdziły istotne znaczenie czynników o charakterze psychospołecznym, kształtujących wymiary relacji między rodzeństwem w okresie wczesnej dorosłości. Zweryfikowano znaczącą rolę empatii w regulacji więzi dorosłego rodzeństwa.

3

Agresja pomiędzy rodzeństwem – ciemna strona socjalizacji w rodzinie?

100%

Poraj G. , Poraj-Weder M.

Psychologia Wychowawcza

|

2018

|

tom 56(14)

155-172

PL

Agresja pomiędzy rodzeństwem to jedna z najbardziej rozpowszechnionych i najczęściej bagatelizowanych form agresji w rodzinie. Jest traktowana jako zjawisko naturalne i nieszkodliwe. Tymczasem, jak pokazują badania, pozostawia trwały ślad w psychice dziecka i wpływa na jego funkcjonowanie w dorosłym życiu. Cel: W badaniu poszukiwano związków pomiędzy spostrzeganą jakością środowiska rodzinnego, doświadczaniem agresji w rodzinie i w rodzeństwie oraz poziomem agresji w dorosłości. Metoda: Przebadano 201 osób, 167 kobiet i 34 mężczyzn, w wieku 19–36 lat. Do pomiaru badanych zmiennych wykorzystano autorską ankietę zawierającą pytania dotyczące: agresji i przemocy między rodzicami, agresji rodziców wobec dzieci, dyscyplinowania w procesie oddziaływania wychowawczego, Skalę Oceny Rodziny (FACES-IV) Dawida H. Olsona w adaptacji Margasińskiego (2009, 2015) oraz Kwestionariusz Agresji Bussa i Perry’ego (1992) w adaptacji Aranowskiej, Rytel, Szmar, (2005). Wyniki: Wykazano istnienie związków pomiędzy doświadczaniem przemocy w rodzinie i oceną jej funkcjonalności na czterech wymiarach: spójności, elastyczności, komunikacji i zadowolenia. Przeprowadzone analizy pokazały także, że rozwijaniu agresji sprzyja modelowanie agresji, czyli obserwowanie przemocy pomiędzy rodzicami oraz doświadczanie przemoc ze strony rodziców, a w szczególności ojca. Nieoczekiwanie skorelowane istotnie ze wszystkimi wymiarami oceny rodziny okazały się kary – związane dodatnio z każdym z analizowanych przejawów agresji. Ujawniono także, że o ile określone rodzaje kar wiążą się z konkretnymi przejawami agresji u dzieci (np. kary fizyczne z agresją fizyczną, nagany słowne z agresją werbalną etc.), o tyle jeden rodzaj kar – krzyk/straszenie/wyzwiska – wykazuje znaczące związki z każdym z analizowanych wymiarów agresji i jako jedyny powiązany jest ze skłonnością do reagowania agresją w relacjach z rodzeństwem.

4

Jakość życia zdrowego rodzeństwa osób chorych na mukowiscydozę

100%

Góra A.

Psychologia Wychowawcza

|

2017

|

tom 53(11)

164-173

PL

Chronic disease has a psychological impact on the sufferer; however, it also affects the close ones. Its specific characteristics, course, and ambiguous prognosis lead to a change in situation in which the family was functioning before. In consequence, the disease affects dramatically the parents and the siblings of the ill person. The article is an attempt to assess the life quality of the siblings of cystic fibrosis’ sufferers. The total number of participants was 124. Four equal experimental groups were created - children with a sibling affected by the disease, parents of the affected child, and also control groups (children with healthy siblings and parents of healthy children). Each group consisted of 31 participants. In order to assess life quality, a polish version of KIDSCREEN-52 was employed. The results suggest that the siblings of people suffering from cystic fibrosis do not declare a lower life quality compared to children who have healthy siblings. Also, no significant differences in the assessment of life quality of healthy children were observed (when assessed both by the children themselves and by their parents).

5

Zasada nierozdzielania rodzeństwa w polskim systemie prawa

63%

Zozula J.

|

nr 615(10)

3-16

EN

This article is devoted to the analysis of the principle of not separating siblings in the Polish legal system. It is described in particular in the Act of February 25, 1964 – Family and Guardianship Code (i.e., Journal of Laws 2020, item 1359) and the Act of 9 June 2011 on supporting the family and foster care system (i.e., Journal of Journal of Laws 2022, item 447 as amended). As part of the study, the implementation of this principle was discussed within such legal institutions as divorce, separation, annulment of marriage, residence order in the case of parents living separately, foster care and adoption. The article also refers to the Act of 12 March 2022 on assistance to Ukrainian citizens in connection with the armed conflict on the territory of the country (Journal of Laws 222, item 583, as amended) introducing the principle of not separating siblings when appointing a temporary guardian for unaccompanied minor citizens of Ukraine residing in Poland.

PL

Artykuł poświęcony jest analizie zasady nierozdzielania rodzeństwa w polskim systemie prawa. Jest ona wyrażona w szczególności w ustawie z dnia 25 lutego 1964 r.- Kodeks rodzinny i opiekuńczy (t.j. Dz.U. 2020, poz. 1359) oraz ustawie z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (t.j. Dz.U. 2022, poz. 447 z późn. zm). W ramach opracowania omówiona została realizacja tejże zasady w ramach takich instytucji prawnych jak: rozwód, separacja, unieważnienie małżeństwa, orzekanie o miejscu pobytu dzieci w sytuacji, gdy ich rodzice żyją w rozłączeniu, piecza zastępcza i przysposobienie. Odniesiono się także do ustawy z dnia 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa (Dz.U. 222, poz. 583, z późn. zm.) wprowadzającej zasadę nierozdzielania rodzeństwa podczas ustanawiania opiekuna tymczasowego dla małoletnich obywateli Ukrainy przebywających w Rzeczypospolitej Polskiej bez opieki.

6

Siblinghood-in-Law as a Dimension of Siblinghood from the Perspective of Later Life

63%

Šlechtová H.

Studia Socjologiczne

|

2021

|

nr 1(240)

139-161

EN

The article focuses on siblinghood-in-law – a dimension of siblinghood revealed in qualitative research on siblinghood at age 50 and over, based on individual interviews and focus groups, realised in the Czech Republic. It introduces the interconnectedness between siblinghood and siblinghood-in-law, and pays particular attention to old age. A sibling-inlaw relationship is created in the context of a more complex relationality (where conjugal construction of reality plays an important role); in addition to the dyadic relationship of two siblings-in-law, or a triadic relationship mediated by the linchpin person, the siblingin-law relation to his/her siblings-in-law (even as individuals) may be primarily defined as a sibling-in-law relationship to a sibling group (generating itself its own definition of reality), possibly even to a larger kin. Late-life situations create a context to possibly intensify relations between the “remaining” siblings and siblings-in-law. The article concludes with a typology of sibling-in-law relationship patterns.

PL

Artykuł zajmuje się szwagrostwem – wymiarem rodzeństwa ujawnionym w jakościowych badaniach nad rodzeństwem w wieku 50 lat i późniejszym, opartych na indywidualnych wywiadach i grupach fokusowych, zrealizowanych w Czechach. Relacje szwagierskie wytwarzają się w kontekście bardziej złożonej relacyjności (gdzie ważną rolę odgrywa małżeńska konstrukcja rzeczywistości). Relacje szwagierskie, oprócz bezpośredniej dwojga szwagrostwa lub pośredniej przez osobę pokrewną, obejmują także relacje szwagrów/szwagierek do ogółu rodzeństwa, a być może nawet do szerzej pojętego pokrewieństwa. Sytuacje z późnego etapu życia – śmierć rodziców, partnerów i rodzeństwa, nieobecność dzieci w domu – tworzą kontekst, który może zintensyfikować relacje między „pozostałym” rodzeństwem a szwagrostwem. Na końcu przedstawiona jest typologia wzorów relacyjnych między szwagrami bądź z udziałem szwagrów.

7

Psychologiczno-społeczne funkcjonowanie młodzieży mającej rodzeństwo z niepełnosprawnością umysłową

63%

Sidor B.

Roczniki Nauk Społecznych

|

2005

|

tom 33

|

nr 2

69-84

EN

The contemporary approach to family focuses on its functioning as a system of mutual interactions. While speaking about family one should bear in mind its particular elements, all of them taken against the background of the action of the overall family system. In technical literature one may find two positions that characterise the psychosocial situation of adolescents with disabled brothers or sisters. On the one hand adolescents with mentally disabled brothers or sisters may be exposed to more emotional problems, deviation in behaviour, lack of strong relations with their family, anxiety about the existence of a disabled brother or sister, a sense of nuisance triggered by the care about disabled brothers or sisters. On the other hand some authors stress that able-bodied siblings do not have to suffer from emotional, adjustable problems, and may develop effective methods by which to overcome their problems. One can distinguish three main relations between able-bodied and disabled siblings: positive contact, negative contact, and neutral contact.

8

Koncepcja pedagogiczna Wiosek Dziecięcych SOS w ujęciu Hermanna Gmeinera i jej współczesne zastosowanie w Polsce

63%

Kowalski W.

|

nr 1(36)

307-330

PL

Artykuł Koncepcja pedagogiczna Wiosek Dziecięcych SOS w ujęciu Hermanna Gmeinera i jej współczesne zastosowanie w Polsce przedstawia system opiekuńczo-wychowawczy jednej z form opieki nad dziećmi pozbawionymi rodziny własnej, jaką są Wioski Dziecięce SOS. Artykuł obejmuje cztery części: wstęp, zasady pedagogiczne Wiosek Dziecięcych SOS, zmiany w funkcjonowaniu Wiosek Dziecięcych SOS w Polsce oraz zakończenie. Wstęp dotyczy wprowadzenia do tematyki artykułu oraz krótkiej historii i rozwoju Wiosek Dziecięcych SOS na świecie oraz w Polsce. W części drugiej zatytułowanej: Zasady pedagogiczne Wiosek Dziecięcych SOS przedstawione zostały cztery podstawowe zasady funkcjonowania Wiosek Dziecięcych SOS stworzone przez założyciela Wiosek Hermanna Gmeinera, stanowiące podstawę ich działalności opiekuńczo-wychowawczej. Są to: matka, rodzeństwo, dom i wioska. Każda z powyższych zasad jest dość szczegółowo omówiona. W tej części artykułu przedstawione zostały także poglądy H. Gmeinera dotyczące krytycznych uwag o funkcjonowaniu wyżej wymienionych zasad, a szczególnie braku ojca w rodzinie wioskowej. Część trzecia artykułu odnosi się do zmian wprowadzonych w Wioskach Dziecięcych SOS w Polsce. Zmiany dotyczą dostosowania działalności Wiosek Dziecięcych SOS w Polsce do obowiązujących przepisów prawa, a szczególnie ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej. W wyniku wprowadzonych zmian rodziny funkcjonujące w poszczególnych Wioskach Dziecięcych SOS stały się placówkami opiekuńczo-wychowawczymi typu rodzinnego. W tej części artykułu zostały także omówione wewnętrzne akty prawne dotyczące funkcjonowania Wiosek jako całości oraz poszczególnych placówek opiekuńczo-wychowawczych typu rodzinnego. Zakończenie to ogólne podsumowanie artykułu ze wskazaniem uwarunkowań ewolucji idei Hermanna Gmeinera oraz podkreślenia głównego celu wspierania i systemu opieki zastępczej, jakim jest praca profilaktyczna z rodziną dysfunkcjonalną umożliwiająca rozwój dzieci w rodzinach biologicznych.

EN

The article The pedagogical concept of the SOS Children’s Villages by Hermann Gmeiner and its contemporary application in Poland presents an educational care system, the SOS Children’s Villages, as one form of care for orphaned and abandoned children. The article includes four parts: the introduction, pedagogical principles of the SOS Villages, the changes in the functioning of the SOS Children’s Villages in Poland and the conclusion. The introduction describes the subject-matter of the article and a brief history and development of the SOS Childreris Villages in the world and in Poland. The second part entitled Pedagogical principles of the SOS Children’s Villages presents four basic principles of the functioning of the SOS Children’s Villages, created by the founder of the villages, Hermann Gmeiner, which form the basis for their educational care activities. Those are: a mother, siblings, a family, a village. Each of the above principles is discussed in detail. This part of the article focuses on the views of H. Gmeiner which concern critical remarks about the functioning of the above principles and in particular the lack of a father in the family of a village. The third part of the article refers to the changes made in the SOS Children’s Villages in Poland. The amendments concern the adaptation of the activities of SOS Children’s Villages in Poland to the applicable laws, especially the law on family support and foster care system. As a result of the introduced changes, families operating in the Children’s Villages of SOS have become family-type care and education facilities. This part of the article also discusses internal legal acts regarding the functioning of villages as a whole and individual family-type care and educational facilities. The ending is a general summary of the article with an indication of the conditions of the evolution of the idea of Hermann Gmeiner. The main goal of the foster care system was formulated which is preventive work with a dysfunctional family enabling the development of children in biological families.

9

Kolejność urodzenia a rozwój tożsamości w okresie wkraczania w dorosłość

63%

Rządzka W. A.

Psychologia Wychowawcza

|

2023

|

nr 70(28)

63-80

EN

Introduction: The aim of the study was to analyse the relationship between birth order and identity development during emerging adulthood. Identity formation was defined in accordance with the Double Cycle of Identity Formation model by Koen Luyckx and the corresponding DIDS questionnaire in Polish adaptation by Konrad Piotrowski. Method: Referring to the Identity Development Dimensions Scale, hypotheses were put forward regarding birth order and the value of individual dimensions. 102 people took part in the study, in the form of an anonymous online questionnaire, declaring, among other things, their order of birth in the family. The obtained data were subjected to statistical analysis, where the intensity of each of the five dimensions of DIDS was compared: exploration in breadth, commitment making, ruminative exploration, exploration in depth, and identification with commitment. Results: Results of the study indicate that middle children undertake significantly less exploration in both breadth and depth, compared to the youngest and oldest children. Conclusions: A review of research dealing with the issue of birth order suggests that middle children are a very diverse and ill-defined group as a result of many intervening variables. Therefore, this group may have exceptional difficulty in exploring and finding their own space. The lack of specific identity characteristics or roles is not compensated here. Other factors pivotal for a person's identity formation are also considered in the postulates for further research, e.g. the matter of taking up a job.

PL

Wprowadzenie: Celem pracy była analiza związku pomiędzy kolejnością urodzenia a rozwojem tożsamości w okresie wkraczania w dorosłość. Formowanie tożsamości definiowano na podstawie modelu Podwójnego Cyklu Formowania Tożsamości autorstwa Koena Luyckxa oraz stworzonym na jego podstawie kwestionariuszu DIDS w polskiej adaptacji Konrada Piotrowskiego. Metoda: Odnosząc się do Skali Wymiarów Rozwoju Tożsamości, postawiono hipotezy dotyczące kolejności urodzenia a stopnia nasilenia poszczególnych wymiarów. W badaniu o charakterze anonimowego kwestionariusza internetowego wzięło udział 102 osoby, deklarując m.in. swoją kolejność urodzenia w rodzinie. Uzyskane dane poddano analizie statystycznej, gdzie porównano nasilenie każdego z pięciu wymiarów DIDS: eksploracji wszerz, podjęcia zobowiązania, eksploracji ruminacyjnej, eksploracji w głąb oraz identyfikacji ze zobowiązaniem. Wyniki: Wyniki wskazują, że osoby będące środkowymi z rodzeństwa istotnie mniej podejmują się eksploracji zarówno wszerz, jak i w głąb, w porównaniu do osób najmłodszych i najstarszych. Wnioski: Przegląd badań zajmujących się problematyką kolejności urodzeń sugeruje, że osoby środkowe w rodzeństwie są grupą bardzo zróżnicowaną i niedookreśloną w wyniku wielu zmiennych pośredniczących. Wobec tego grupa ta może mieć wyjątkowy kłopot z podejmowaniem eksploracji, znajdowania swojej własnej przestrzeni. Brak określonych cech tożsamościowych lub roli nie zostaje tutaj kompensowany. Rozważane są w postulatach dalszych badań także inne czynniki, istotne dla formowania się tożsamości osoby, np. kwestia podejmowania pracy.

10

Retrospektywna ocena oddziaływań wychowawczych rodziców a jakość relacji z rodzeństwem w okresie dzieciństwa

63%

Szymańska P. , Poraj-Weder M.

Psychologia Wychowawcza

|

2021

|

nr 62(20)

5-21

EN

Introduction: According to the systems theory, one of the main factors that can modify the siblings’ bond are parental interactions (Derkman et al., 2011). Researchers indicate two approaches in this area: congruential, confirming the similarity between the sibling’s and parents’ relationships, and the compensatory approach regarding the possibility of compensation in siblings’ relations for a negative relationship with the parents. Method: The aim of the study was to investigate the relationship between the retrospective assessment of parental attitudes and the quality of sibling relations in childhood, including the evaluation of the moderating role of gender factor. Five hundred young adults participated in the study. The EMBU questionnaire – My Childhood Memories, STQ-Then – You and Your Siblings – Once, and a sociodemographic survey were used. Results: The study showed a positive relationship between the Emotional Warmth of the mother and father and the positive aspects of the relationship with siblings, i.e. Mutuality, Support, Care and Imitation, and a negative association with Criticism. High Overprotection and Rejection of parents were associated with a high level of Criticism in sibling relationships. Moreover, parents’ Rejection correlated negatively with Mutuality, Support, and Imitation, while mother’s Overprotection correlated negatively with Mutuality and Support. The gender of respondents was a moderator in two relationships: between Rejection of the father and Support in siblings, and the Emotional Warmth of the father and the level of Care between children. Conclusions: The obtained results are consistent with the congruent approach: parental attitudes based on closeness and support translated into a warm and mutual relationship between siblings, while negative attitudes were associated with a lower quality of relations between brothers and sisters. The child’s gender was particularly important in relation to the relationship between the quality of relations with siblings and the father’s interactions.

PL

Wprowadzenie: Zgodnie z teorią systemową jednym z głównych czynników mogących modyfikować więź braci i sióstr są oddziaływania rodzicielskie (Derkman i in., 2011). Badacze wskazują na dwa konkurencyjne podejścia: kongruencyjne, wskazujące na podobieństwo relacji pomiędzy braćmi i siostrami do relacji rodzic–dziecko oraz podejście kompensacyjneodnoszące się do możliwości kompensacji w rodzeństwie negatywnej relacji z rodzicem. Metoda: Celem badania było sprawdzenie związku między retrospektywną oceną postaw rodzicielskich a jakością relacji z rodzeństwem w dzieciństwie, w tym ocena moderującej roli płci. W badaniu wzięło udział 500 młodych dorosłych. Wykorzystano kwestionariusz EMBU – Moje Wspomnienia z Dzieciństwa, STQ-Then – Ty i Twoje Rodzeństwo – Kiedyś oraz ankietę socjodemograficzną. Wyniki: W badaniu wykazano dodatni związek między Emocjonalnym Ciepłem matki i ojca a pozytywnymi aspektami relacji z rodzeństwem, tj. Wzajemnością, Wsparciem, Opieką i Naśladowaniem oraz ujemny z Krytycyzmem. Wysoka Nadmierna Ochrona i Odrzucenie rodziców łączyły się z wysokim poziomem Krytycyzmu w relacji rodzeństwa. Wysokie Odrzucenie korelowało ponadto z niską Wzajemnością, Wsparciem i Naśladowaniem, natomiast wysoka Nadmierna Ochrona ze strony matki z niską Wzajemnością i Wsparciem. Płeć badanego moderowała zależność pomiędzy Odrzuceniem ojca a Wsparciem w rodzeństwie oraz Emocjonalnym Ciepłem ojca i poziomem Opieki między dziećmi. Wnioski: Uzyskane wyniki są zbieżne z podejściem kongruencyjnym: postawy rodziców oparte na bliskości i wsparciu sprzyjały ciepłej i wzajemnej relacji z rodzeństwem, natomiast negatywne postawy wiązały się z niższą jakością relacji pomiędzy braćmi i siostrami. Płeć dziecka miała znaczenie szczególnie w odniesieniu do związku między jakością relacji z rodzeństwem a oddziaływaniami ojca.

11

Samoocena oraz poczucie samotności rodzeństwa dzieci i młodzieży z zaburzeniami neurorozwojowymi

63%

Stochła-Smalarz P. , Gosztyła T.

|

nr 53(3)

95-105

EN

The aim of the study was to initially diagnose the self-esteem of adolescents having siblings with neurodevelopmental disorders and search for the relationship of this variable with the sense of loneliness, gender and age. The analyzes included results obtained from 80 neurotypical adolescents with sisters or brothers with neurodevelopmental disorders such as: autism spectrum disorder, intellectual disability, attention deficit hyperactivity disorder, motor disorders, communication disorders and Tourette’s syndrome. The following measures were used: Rosenberg Self-Esteem Scale (SES) adapted by Mariola Łaguna, Kinga Lachowicz-Tabaczek and Irena Dzwonkowska (2007); De Jong Gierveld Loneliness Scale (DJGLS) in the Polish adaptation of Paweł Grygiel et al. (2013) and a self-designed questionnaire. The results of the study indicate a negative relationship between the sense of loneliness and self-esteem in the studied group and a negative relationship between self-esteem and age. In the light of these results supportive interventions for youth who have siblings with neurodevelopmental disabilities are indicated.

PL

Celem badań była wstępna diagnoza samooceny nastolatków mających rodzeństwo z zaburzeniami neurorozwojowymi, a także poszukiwanie związku tej zmiennej z poczuciem samotności, płcią oraz wiekiem. Do analiz zakwalifikowano wyniki uzyskane od 80 neurotypowych adolescentów, mających siostry lub braci z takimi zaburzeniami neurorozwojowymi, jak: spektrum autyzmu, niepełnosprawność intelektualna, zespół deficytu uwagi i nadpobudliwości ruchowej, zaburzenia motoryczne, zaburzenia w komunikowaniu się i zespół Tourette’a. Zastosowano następujące narzędzia badawcze: Skalę Samooceny Morrisa Rosenberga (SES) w adaptacji Marioli Łaguny, Kingi Lachowicz-Tabaczek i Ireny Dzwonkowskiej (2007); Skalę Samotności de Jong Gierveld (DJGLS) w polskiej adaptacji Pawła Grygiela i współpracowników (2013) oraz kwestionariusz ankiety w opracowaniu własnym. Wyniki badań wskazują na negatywny związek poczucia samotności i samooceny w badanej grupie oraz negatywny związek samooceny z wiekiem. W ich świetle wskazane są działania wspierające młodzież mającą rodzeństwo z zaburzeniami rozwoju.

12

Czy „rodzeństwo zawsze się bije”? Znormalizowana przemoc między rodzeństwem w dzieciństwie - stan badań, skala zjawiska, doświadczenia dorosłego rodzeństwa

63%

Dębska K.

|

nr 3

51-74

PL

This article deals with the problem of sibling violence in childhood. According to the data, children are particularly often the victims of physical and psychological abuse from their brothers and sisters. However, this topic is relatively rarely discussed in Polish sociological and psychological literature. Among other reasons, there is a tendency to perceive violence between children as irrelevant and as an unavoidable element of childhood. The author has three purposes. First, she presents the state of expertise on sibling violence. Second, she presents data obtained from the Empowering Children Foundation on how many children report sibling violence to the Helpline and thus illustrates the scale of the phenomenon in Poland. Third, she attempts to show how the experience of sibling violence in childhood is reflected in the stories adults recount in regard to their biographies and their relations with their siblings. Cases are cited that illustrate the various circumstances of physical and psychological violence in sibling relations.

13

Młodzież gimnazjalna w obliczu niepełnosprawności członka rodziny – doniesienie z badań nad samotnością rodzeństwa dzieci z mózgowym porażeniem dziecięcym

63%

Borczykowska-Rzepka M. , Skwarek B.

|

2019

|

nr 2(31)

PL

Artykuł zawiera analizę zjawiska samotności w odniesieniu do młodzieży w wieku gimnazjalnym posiadającej rodzeństwo z niepełnosprawnością – mózgowym porażeniem dziecięcym. Doniesienie z badań stanowi kontynuację rozważań autorek obejmujących poczucie samotności globalnej i jej trzech aspektów: społecznej, egzystencjalnej i emocjonalnej.

EN

This paper contains an analysis of the phenomenon of loneliness experienced by junior high school students with siblings affected by cerebral palsy. the report from the research is a continuation of the authors' deliberations, including a sense of global loneliness and its three aspects: the social, existential and emotional ones

14

Wsparcie społeczne i krytyczne wydarzenia życiowe w okresie średniej dorosłości. Różnicująca rola rodzeństwa

63%

Walęcka-Matyja K. K.

|

tom 13

109-136

EN

Background: Social support plays an important role in the process of adaptation to the consequences of critical life events, facilitating coping with them. It is assumed that the possibility of experiencing critical life events is a common phenomenon and mostly concerns people in middle adulthood. Objectives: It was considered whether there is a difference in the perception of various aspects of social support, satisfaction from the support received from a loved one, and the severity of critical life events depending on having siblings. The aim was also to check the relationship between the intensity of critical life events and the perceived available social support and the quality of interpersonal relationships of adult siblings. The last objective of the study was to determine the relationship between the perception of available support and the quality of interpersonal relationships between adult siblings. Methodology: The research used the quantitative and descriptive method, which includes self-report questionnaires (Berlin Social Support Scales, Social Readjustment Rating Scale, Adult Siblings Relationships Questionnaire and a questionnaire). The study involved 136 in middle adulthood (M=41.18, SD=5.88). People with siblings constituted the first group (n=72, 52.9%), including 50 (69.4%) women and 22 (30%) men. In the group of people without siblings (n=64, 47.1%) there were 21(32.8%) women and 43 (67.2%) men. The collected data was subjected to statistical analysis using the IMB SPSS Statistics version 27 software licensed by the University of XX. Results: Groups of people with and without siblings did not differ in terms of perceived and received emotional, instrumental and informational support, and in terms of severity of critical life events. People with siblings derived greater satisfaction from the support provided by a close person. The severity of critical life events was not significantly associated with perceived available social support. Experiencing a greater intensity of critical life events was significantly associated with a less compatible interpersonal relationship between adult siblings. Perceiving available emotional support was associated with a consensual adult sibling relationship. Conclusions: The presented research results lead to reflection on the need for and importance of social support and shape the awareness of creating accessible social networks.

PL

Tło: Wsparcie społeczne odgrywa istotną rolę w procesie adaptacji do skutków krytycznych wydarzeń życiowych, ułatwiając radzenie sobie z nimi. Przyjmuje się, że możliwość doświadczenia krytycznych wydarzeń życiowych stanowi dość powszechne zjawisko i głównie dotyczy osób znajdujących się w okresie średniej dorosłości. Cel: Rozpatrywano występowanie zróżnicowania w zakresie spostrzegania różnych aspektów wsparcia społecznego, satysfakcji płynącej z uzyskiwanego wsparcia od bliskiej osoby oraz nasilenie krytycznych wydarzeń życiowych w zależności od posiadania rodzeństwa. Celem było także sprawdzenie zależności między nasileniem krytycznych wydarzeń życiowych a spostrzeganym dostępnym wsparciem społecznym i jakością relacji interpersonalnej dorosłych rodzeństw. Ostatni cel badań odnosił się do określenia związku między spostrzeganiem dostępnego wsparcia a jakością relacji interpersonalnej dorosłych rodzeństw. Metodologia: W badaniach zastosowano metodę ilościową i opisową. Wykorzystano następujące kwestionariusze samoopisowe (Berlińskie Skale Wsparcia Społecznego, Skalę Oceny Ponownego Przystosowania Społecznego, Kwestionariusz Relacji Dorosłego Rodzeństwa oraz ankietę). W badaniu wzięło udział 136 osób w średnim wieku (M = 41,18, SD = 5,88). Pierwszą grupę stanowiły osoby posiadające rodzeństwo (n = 72, 52,9%), w tym 50 (69,4%) kobiet i 22 (30%) mężczyzn. W grupie osób bez rodzeństwa (n = 64, 47,1%) było 21 (32,8%) kobiet i 43 (67,2%) mężczyzn. Zebrane dane poddano analizie statystycznej przy użyciu oprogramowania IMB SPSS Statistics wersja 27 na licencji Uniwersytetu XX. Rezultaty: Grupy osób posiadających rodzeństwo i nieposiadające rodzeństwa nie różniły się w zakresie spostrzeganego, jak i otrzymywanego wsparcia emocjonalnego, instrumentalnego oraz informacyjnego, oraz w zakresie nasilenia krytycznych wydarzeń życiowych. Osoby posiadające rodzeństwo czerpały większą satysfakcję ze wsparcia udzielanego przez bliską osobę. Nasilenie krytycznych wydarzeń życiowych nie łączyło się istotnie ze spostrzeganym dostępnym wsparciem społecznym. Doświadczanie większego nasilenia krytycznych wydarzeń życiowych wiązało się istotnie z mniej zgodną relacją interpersonalną dorosłych rodzeństw. Spostrzeganie dostępnego wsparcia emocjonalnego łączyło się ze zgodną relacją dorosłych rodzeństw. Wnioski: Ukazane rezultaty badań skłaniają do refleksji nad potrzebą i znaczeniem wsparcia społecznego oraz kształtują świadomość tworzenia dostępnych sieci społecznych.

15

Znaczenie bliskości wśród rodzeństwa w aspekcie socjalizacyjnym oraz edukacyjnym

63%

Nymś-Górna A.

|

tom 11

147-158

EN

The content of the article presents a different perspective on the closeness through the relationship in siblings. The dynamic development of the relationship depends on many factors. The proximity of siblings affects, for example, the intimacy of siblings. The method of maintaining the relationship between siblings is visible in other relations at the stage of education. Attention is also focused on research done among siblings in one of the lower secondary school. The research concerned cooperation and competition as an activity through which siblings build, develop and strengthen relationships. 73 young people were examined (of which 22 came from large families)

PL

Artykuł przedstawia tematykę intymności i bliskości w relacjach pomiędzy rodzeństwem. Dynamiczny rozwój relacji zależy od wielu czynników. Wypracowywana bliskość przekłada się na kreowany klimat wspólnej intymności. Sposób podtrzymywania relacji pomiędzy rodzeństwem uwidacznia się w relacjach na etapie edukacji. W drugiej części artykułu przedstawione zostały badania zrealizowane wśród rodzeństwa w jednej ze szkół gimnazjalnych w dużym mieście. Badania dotyczyły współdziałania i rywalizacji jako aktywności, poprzez które rodzeństwo buduje, rozwija i wzmacnia relacje. W drugiej połowie 2015 roku przebadanych zostało 73 młodych ludzi (z czego 22 pochodziło z rodzin wielodzietnych).

16

O agresji i przemocy rodzeństwa – przegląd wybranych wątków teoretycznych i empirycznych

63%

GINDRICH P.

Edukacja-Technika-Informatyka

|

2019

|

tom 10

|

nr 1

284-290

PL

Celem artykułu jest prezentacja zagadnień teoretycznych i empirycznych dotyczących agresji i przemocy rodzeństwa. Zjawisko to, mimo że dość powszechnie występuje w społeczeństwie, rzadko jest przedmiotem badań. Artykuł zawiera różne wątki, takie jak: terminologia, epidemiologia, fenomenologia, percepcja społeczna zjawiska, wybrane koncepcje teoretyczne wyjaśniające genezę agresji rodzeństwa oraz przegląd badań na ten temat z uwzględnieniem wybranych zmiennych.

EN

The article is aimed at presenting the theoretical and empirical issues pertaining to sibling aggression and violence. Although the phenomenon occurs quite frequently in society, it is a rare research topic. The article contains various threads such as: terminology, epidemiology, phenomenology, social cognition about this occurrence, the selected theories that are supposed to explain the genesis of sibling aggression as well as a review of the research on the effect of certain variables.

17

Parental attitudes in the retrospective assessment of adults and the quality of interpersonal relationship towards siblings

63%

Szydłowska M. , Borecka-Biernat D.

Polskie Forum Psychologiczne

|

2023

|

tom XXVIII

|

nr 1

56-78

PL

Cel pracy badawczej stanowi określenie związków pomiędzy postawami rodzicielskimi a jakością relacji interpersonalnej wobec rodzeństwa w dorosłości. Uczestnikami badań było 438 dorosłych osób w wieku od 18. do 53. roku życia, znajdujących się w okresie życiowym wczesnej oraz średniej dorosłości. Zastosowano narzędzia badawcze: Kwestionariusz Retrospektywnej Oceny Postaw Rodziców (KPR-Roc) M. Plopy (2005) oraz Skalę Stosunków Familiarnych Dorosłego Rodzeństwa (SSFDR) K. Walęckiej-Matyi (2015). Wyniki analizy statystycznej częściowo potwierdziły przewidywania hipotezy badawczej. Stwierdzono częściowo pozytywne (autonomia, akceptacja) i negatywne (nadmierne wymagania, niekonsekwencja, opiekuńczość) związki między postawami rodziców a ogólnym zaangażowaniem w relacje interpersonalne wobec rodzeństwa w wieku dorosłym, w zależności od przyjętych wariantów analizy.

EN

The aim of the research is to determine the relationships between pa rental attitudes and the quality of interpersonal relationships towards siblings in adulthood. The participants of the study were 438 adults aged 18 to 53, in early and middle adulthood. Used research tools were: the Retrospective Assessment of Parental Attitudes Questionnaire (KPR-Roc) by M. Plopa (2005) and the Scale of Family Relationships of Adult Siblings (SSFDR) by K. Walęcka-Matyja (2015). The results of the statistical analysis partially confirmed the predictions of the research hypothesis. Partially positive (autonomy, acceptance) and negative (excessive demands, inconsistency, caring) relationships were found between parental attitudes and general involvement in interpersonal relationships towards siblings in adulthood, depending on the adopted variants of the analysis.

18

Niepełnosprawność dziecka a funkcjonowanie rodziny

63%

Łukasik D.

|

tom 47

271-283

EN

The aim of this article is to show the changes in the functioning of the family due to the appearance of a disabled child. Every parenthood related to a child's illness is connected with a sudden change in the family situation. The moment of the appearance of a disabled child is a moment that may have a positive impact on the stability of the family structure, strengthen its ties or, on the contrary, become the beginning of disorganization leading even to the breakdown of the family. The child’s disability significantly affects the quality of the relation between spouses, confronts them with more difficult tasks and responsibilities, and the need for cooperation and mutual support. The presence of a disabled child in the family also changing conditions for the development of his healthy siblings.

PL

Celem niniejszego artykułu jest ukazanie zmian w funkcjonowaniu rodziny w związku z faktem pojawienia się w niej dziecka z niepełnosprawnością. Każde rodzicielstwo związane z chorobą dziecka łączy się z nagłą zmianą sytuacji rodzinnej, a zatem jest momentem szczególnym, który może wpływać pozytywnie na trwałość struktury rodziny, umocnić jej więzi lub też przeciwnie - stać się początkiem dezorganizacji prowadzącej nawet do rozpadu rodziny. Niepełnosprawność dziecka w rodzinie wpływa znacząco na jakość relacji pomiędzy małżonkami, stawia przed nimi szersze zadania i obowiązki oraz konieczność współdziałania i wzajemnego wsparcia. Obecność dziecka z niepełnosprawnością w rodzinie zmienia także warunki rozwoju jego zdrowego rodzeństwa.

19

Exploring aspects of raising multilingual first-born and later-born siblings from parents’ perspective

63%

Murrmann J. M.

|

nr 32

265–286

PL

Uważa się, że liczba osób wielojęzycznych przewyższa liczbę jednojęzycznych w populacji światowej, co czyni badania nad różnymi aspektami wielojęzyczności szczególnie wartościowymi. W niniejszym artykule pragniemy poruszyć temat wychowania wielojęzycznego rodzeństwa w zależności od kolejności urodzenia się dzieci w danej rodzinie. Rodzice, jako podstawowi wychowawcy w ramach socjalizacji pierwotnej, także językowej, odgrywają bez wątpienia decydującą rolę w zaplanowaniu rozwoju wczesnej wielojęzyczności swojego potomstwa i zmienne takie jak wielkość rodziny (dwoje dzieci lub więcej) i kolejność urodzenia wydają się mieć istotne znaczenie. W artykule przedstawiono i omówiono najważniejsze różnice, elementy ułatwiające oraz trudności i wyzwania zgłaszane przez rodziców wielojęzycznych dzieci i młodzieży, w tym zmiany w postawie rodzicielskiej, wdrażanie nowych strategii, czynnik doświadczenia oraz zgromadzonych zasobów, pozycja i funkcja dziecka pierworodnego i inne. Wyniki badań mogą zainteresować zarówno językoznawców jak i rodziców zastanawiających się, jak zbudować wielojęzyczną rodzinę.

EN

It is believed that multilingual speakers outnumber those that are monolingual in the world’s population, which renders the research into different aspects of multilingualism particularly worthwhile. The present paper wishes to address the topic of raising multilingual children in relation to their order of birth into the family. Parents, being crucial agents of primary socialization, play undoubtedly a decisive role in organizing the early multilingual development of their offspring and the variables of family size (two children or more) and birth order of the children seem to be of great importance. The most important differences, facilitating elements, difficulties and challenges, voiced by parents of multilingual toddlers and teenagers, including changes in parental attitude, implementation of new strategies, factor of experience and accumulated resources, position and function of the first-born, and others, were illustrated and discussed. The findings of the study may be of theoretical interest to linguists, and of practical interest to parents showing curiosity or concern about growing multilingual family.

20

Młodzież o osobach znaczących w bliskiej przestrzeni społecznej

51%

Rewera M.

|

tom 5(41)

|

nr 4

27-49

EN

This paper herein focuses on the young people perception of the nearest significant social space, especially the family environment, parents and siblings, as well – peers (peer group). Firstly, the assessment of the youth on their relationship with parents and siblings was shown, then – the participation of family members and peers in solving the problems of young people and the impact of the circle of family and peers onto their attitudes and life choices. There has also been undertaken the problem of parental authority. The basis for the analyzes were the research results from national surveys and from those carried out on purposivesamples. The study period included the last two decades, i.e. the period from the beginning of the nineties of the last century to 2012. In light of these findings it can be concluded that the significant people in close social space for young people are members of the family (especially they mother, but also they father, to a lesser extent, siblings) and peer groups (friends, colleagues, and boyfriends/girlfriends). They give young people the emotional support and the environment on which they can rely in dealing with the problems, choices and decisions in life.