Cele udzielania pierwszej pomocy to: ochrona życia, przyniesienie ulgi w cierpieniu, zapobieganie dalszym zachorowaniom lub urazom oraz wsparcie w powrocie do zdrowia. Do udzielenia pierwszej pomocy zobligowany jest każdy z nas.
Resuscytacja (ożywianie) jest zespołem działań, których celem jest przywrócenie podstawowych funkcji życiowych, tj. krążenia krwi i oddychania (lub, co najmniej, tego pierwszego). Wśród wielu czynności, do tych o udowodnionej wysokiej skuteczności należą tylko dwie: - defiblyrtacja serca w zaburzeniach rytmu typu VFAT (migotanie komór/częstoskurcz komorowy bez tętna) - patrz: ABOIM, rok: nr 3,2009,voL15,s.248-249, - dobrej jakości nacisk klatki piersowej połączony ze sztucznym oddechem. Celem resuscytacji krążeniowo-oddechowej (RKO) jest dostarczenie drogą krwionośną tlenu do tkanek, zwłaszcza najwrażliwszych na jego brak - noironów ośrodkowego układu nerwowego (OUN) i kardio-miocytów serca. Należy to uczynić w czasie kilku pierwszych minut od wystąpienia nagłego zatrzymania krążenia (NZK), zanim zmiany niedokrwienne staną się nieodwracalne.
Artykuł opisuje podstawowe zagadnienia dotyczące pierwszej pomocy przedlekarskiej. Zawiera opis postępowania podczas RKO oraz ułożenia poszkodowanego w pozycji bocznej bezpiecznej. Autor poświęcił uwagę również zagadnieniom związanym z Wytycznymi Europejskiej Rady Resuscytacji.
Istotnym elementem w ratowaniu życia ludzkiego jest umiejętność udzielania pierwszej pomocy. Nabycie tej umiejętności możliwe jest tylko przy wykorzystaniu wiedzy zdobytej na specjalistycznych szkoleniach.
Cel: Oceniano poziom wiedzy strażaków Państwowej (PSP) i Ochotniczej Straży Pożarnej (OSP), policjantów oraz ratowników Wodnego Ochotniczego Pogotowia Ratunkowego (WOPR) w zakresie prowadzenia resuscytacji krążeniowo-oddechowej. Projekt i metody: Rozdano łącznie 165 kwestionariuszy ankiety zawierającej pytania ogólne dotyczące miejsca i stażu pracy, płci, wieku, wykształcenia ankietowanych i odbytych szkoleń oraz 17 pytań na temat resuscytacji krążeniowo-oddechowej. Pytania dotyczyły przede wszystkim rozpoznania nagłego zatrzymania krążenia oraz znajomości procedur BLS, m.in. sposobu udrożnienia dróg oddechowych, techniki uciskania klatki piersiowej, zastosowania automatycznego defibrylatora zewnętrznego oraz sposobu postępowania z pacjentem nieprzytomnym. Wyniki: Dla ratowników WOPR, strażaków PSP i OSP oraz policjantów odsetek prawidłowych odpowiedzi wynosił odpowiednio 79%, 59%, 46% i 52%. Największy odsetek prawidłowych odpowiedzi obserwowano w grupie wiekowej 18–30 lat – 72% oraz pośród respondentów ze stażem pracy poniżej 5 lat – 76%. Nagłe zatrzymanie krążenia prawidłowo potrafiło rozpoznać (odpowiedź w ankiecie – pacjent nieprzytomny, bez oznak krążenia) ponad 80% ratowników WOPR i strażaków PSP oraz 57% strażaków OSP i 53% policjantów. Odsetek prawidłowych odpowiedzi na pytania dotyczące sposobu udrożnienia dróg oddechowych (odpowiedź – odchylenie głowy do tyłu i uniesienie żuchwy), miejsca ułożenia rąk na klatce piersiowej podczas BLS osoby dorosłej (odpowiedź – środek klatki piersiowej), wymaganej częstości uciśnięć (odpowiedź 100–120/minutę) oraz stosunku uciśnięć do wentylacji (odpowiedź – 30:2) wynosił odpowiednio dla WOPR – 80%, 74%, 80% i 86%, PSP – 92%, 50%, 55% i 70%, OSP – 57%, 27%, 33% i 65%, policji – 71%, 20%, 17% i 60%. Większość badanych (WOPR – 89%, OSP – 73%, PSP – 68%, policja – 57%) twierdzi prawidłowo, że automatyczna zewnętrzna defibrylacja polega na zastosowaniu impulsu elektrycznego w celu przywrócenia prawidłowej pracy serca. W przypadku pacjenta nieprzytomnego z zachowanym oddechem prawidłowe postępowanie (odpowiedź – ułożenie w pozycji bezpiecznej) zastosowaliby wszyscy ratownicy WOPR, 65% strażaków OSP, 60% policjantów oraz 35% strażaków PSP. Wnioski: Poziom wiedzy badanych należy ocenić jako niewystarczający, a system szkoleń, w których uczestniczyli, jako mało efektywny w zakresie wiedzy teoretycznej dotyczącej problematyki resuscytacji krążeniowo-oddechowej.
EN
Aim: This paper evaluates the level of knowledge for national and voluntary firefighters, police officers as well as members of the Voluntary Water Rescue Service (VWRS), in the application of cardiopulmonary resuscitation. Project and methods: Research was conducted with the use of questionnaires. Some 165 questionnaires were distributed, containing general questions about the place of work, work experience, gender, age, education and training as well as 17 content-related questions about knowledge of cardiopulmonary resuscitation. Questions were concerned, above all, with the proper diagnosis of a sudden cardiac arrest, knowledge of the chest compression technique, usage of a defibrillator and the method of treating unconscious people. Results: Correct responses were provided by: 79% of members from the VWRS, 59% national firefighters, 46% voluntary firefighters and 52% police officers. The largest percentage of correct responses was observed in the 18–30 age group at 72% and from respondents with short period work experience (less than 5 years) at 76% . A proper diagnosis of a sudden cardiac arrest (Answer: unconscious and without life functions) was provided correctly by over 80% of members from the VWRS and national firefighters, 57% voluntary firefighters and 53% police officers. The percentage of correct responses to questions concerned with unblocking an airway passage (Answer: tilt the head backwards and lift the jaw), the location of hands on an adult’s chest when applying the chest compression technique (Answer: the middle of a chest), required frequency of chest compression (Answer: 100–120 per minute) and proportion of compressions to defibrillations (Answer: 30:2) was provided at a level of; 80%, 74%, 80% and 86% for VWRS, 92%, 50% and 55% for national fire fighters, 57%, 27%, 33% and 65% for volunteer firefighters, 71%, 20%, 17% and 60% for the police. The majority of those questioned (VWRS 89%, volunteer firefighters 73%, national firefighters 68% and police 57%) correctly stated that the purpose of a defibrillator is to apply an electric impulse with the aim of restoring the correct function of the heart. In circumstances where the patient is unconscious, but breathing, the correct approach (Answer: place the patient in the recovery position) was identified by all members of VWRS, 65% of volunteer firefighters, 60% of police officers and 35% of national firefighters. Conclusions: From the research sample it is assessed that the level of knowledge is inadequate and the training system, which the respondents took part in as ineffective, from the view point of theoretical knowledge concerning cardiopulmonary resuscitation.
Wstęp: Obniżenie temperatury głębokiej ciała, które towarzyszy urazom, związane jest ze zwiększoną śmiertelnością. Mechanizmy termoregulacyjne u pacjentów, którzy doznali urazu są upośledzone, zwłaszcza wtedy, gdy zastosowano opioidy lub leki znieczulenia ogólnego. Utrzymanie normotermii wymaga starannej izolacji termicznej oraz wdrożenia ogrzewania czynnego. Celem badania była ocena wyposażenia i procedur związanych z rozpoznawaniem i leczeniem hipotermii pourazowej w polskich szpitalach. Materiał i metody: Ankiety dotyczące wyposażenia i procedur związanych z monitorowaniem temperatury oraz aktywnym ogrzewaniem zostały rozesłane do wszystkich szpitali przyjmujących pacjentów po urazach w województwie świętokrzyskim. Ankietą objęto oddziały chirurgii ogólnej, oddziały intensywnej terapii (OIT) oraz bloki operacyjne. Wyniki: Zdecydowana większość, bo 92% oddziałów chirurgicznych, nie posiada wyposażenia do pomiaru temperatury głębokiej ciała (Tc), a 85% z nich nie ma urządzeń do ogrzewania chorych. Pomiar Tc jest możliwy na każdym OIT, a systemy grzewcze są dostępne na 83% OIT. Na połowie oddziałów intensywnej terapii kryteria wdrożenia ogrzewania są inne niż Tc i opierają się na indywidualnej decyzji lekarza. Na 58% bloków operacyjnych temperatura pacjenta nie jest monitorowana, zaś na 33% bloków pacjenci nie są ogrzewani. Wnioski: Większość OIT i bloków operacyjnych jest odpowiednio wyposażona, jednakże na części z nich kryteria wdrożenia pomiaru Tc i ogrzewania chorych pozostają niesprecyzowane. Oddziały chirurgiczne nie są przygotowane do leczenia chorych z hipotermią pourazową.
Niezwykle trudno jest zapewnić kontrolę krwotoku w obrębie tułowia niepoddającego się uciskowi, szczególnie w przypadku urazów. W zdecydowanej większości przypadków nie udaje się zatrzymać krwawienia, co prowadzi do wstrząsu, hipoperfuzji mięśnia sercowego, mózgu i zgonu. Jedynym możliwym leczeniem w takich przypadkach jest szybka kontrola krwawienia, otwarta lub wewnątrznaczyniowa. Okluzja aorty wydaje się najszybszym i najwygodniejszym sposobem na ograniczenie utraty krwi. Być może zwiększałoby to szanse na przeżycie, jednak dowody są wciąż skąpe. Tradycyjna okluzja aorty w przypadku urazu polegała na zaklemowaniu aorty piersiowej powyżej przepony w czasie torakotomii ratunkowej (RT). Ten skomplikowany i obciążający zabieg spowodował konieczność opracowania prostszego, mniej inwazyjnego pomostowego leczenia, które można by wdrożyć na oddziale ratunkowym, a nawet w postępowaniu przedszpitalnym. Resuscytacyjna okluzja balonowa aorty (ang. resuscitation balloon occlusion of the aorta; REBOA) zapewnia nową metodę stabilizacji chorych we wstrząsie krwotocznym w przebiegu krwawienia poniżej przepony. Mechanizm polega na poprawie perfuzji mięśnia sercowego i mózgu oraz na powstrzymaniu masywnej utraty krwi. REBOA, wraz z inwazyjnymi zabiegami wewnątrznaczyniowymi i chirurgicznymi, określane jako Endovascular Resuscitation and Trauma Management (EVTM), wprowadzane do nowoczesnej praktyki lekarskiej, daje szansę wyleczenia pacjentom po urazach. Niniejsza praca poprzez szczegółowy przegląd literatury ma na celu przedstawienie zabiegu REBOA szerszemu gronu odbiorców oraz zaprezentowanie szczegółów, korzyści i ograniczeń REBOA.
Celem pracy było przeprowadzenie badań numerycznych stanu naprężeń i odkształceń prawidłowej klatki piersiowej podczas zabiegu resuscytacji w programie ANSYS Workbench. W ramach pracy, sformułowano model 3D klatki piersiowej w programie Mimics a następnie w programie ANSYS dokonano symulacji i analizy stanu naprężeń podczas prawidłowego zabiegu resuscytacji oraz powodującego uszkodzenie żeber.
W ramach pracy opracowano model klatki piersiowej ze skoliozą oraz przeprowadzono obliczenia numeryczne przy wykorzystaniu oprogramowania Ansys. Przeprowadzone obliczenia umożliwiły ocenę wpływu skoliozy na sztywność klatki piersiowej.
EN
In the work, the model of the chest with scoliosis was developed and numerical calculations were performed using ANSYS software. The calculations enabled to assess the impact of scoliosis on the stiffness of the chest.
Triathlon has become an increasingly popular endurance activity in Poland, particularly among adult recreational athletes. It is connected with healthy lifestyle including such benefits as regular exercise, change in nutrition and, as a consequence, reduction of body mass and better wellbeing. Unfortunately the number of race-related fatalities during triathlon seems to be twice higher comparing to running competition but efficiency of resuscitation significantly lower. The article presents identified cases of race-related deaths occurring during triathlons in Poland between 2014 and 2020. Current regulations in Poland do not protect older recreational athletes from loss of life and health because medical screening before taking part in competition is voluntary, not obligatory. Health professionals should be responsible for education of athletes and informing about an existing danger and importance of medical screening before taking part in competition.
PL
Triathlon zyskuje coraz więcej entuzjastów wśród osób uprawiających sport na poziomie amatorskim w naszym kraju. Uprawianie triathlonu wiąże się z korzystną prozdrowotną zmianą stylu życia- włączając regularny wysiłek fizyczny, zmianę niewłaściwych nawyków dietetycznych pociągające za sobą redukcję masy ciała i lepsze samopoczucie. Niestety ryzyko zgonu podczas zawodów triathlonowych może być około 2 razy większe niż podczas biegu ulicznego, zaś skuteczność reanimacji znacząco mniejsza. Dokonano przeglądu przypadków zakończonych zgonem podczas imprez triathlonowych w ostatnich latach w Polsce (2014-2020r). Aktualnie obowiązujące przepisy nie chronią starszych sportowców amatorów przed ryzykiem utraty zdrowia i życia, gdyż wykonanie badań lekarskich pozostawia się do dobrowolnej decyzji każdego uczestnika imprezy sportowej. Obowiązkiem środowiska medycznego powinno być uświadamianie sportowców amatorów o istniejącym zagrożeniu i konieczności wykonania wstępnych badań lekarskich przed planowanym startem w triathlonie.
The paper discusses the issue of spreading medical knowledge, connected particularly with ultrasonography, by the social media. Such a way of sharing knowledge and experience results from the needs of recipients – physicians who daily have limited free time. The paper presents the phenomenon of the free open access medical education (FOAM) along with its genesis, an open and global nature as well as the main communication channels. It is emphasized that education via the social media is becoming an element of the mainstream medical didactics. The aforementioned phenomenon is depicted in greater detail in the context of emergency ultrasonography. US imaging is one of the more popular issues in the FOAM community. The paper focuses on the Ultrasound Podcast and the initiative associated with it. Our native (Polish) project, CriticalUSG, is also presented together with its numerous editions. Apart from these two projects, other initiatives, which are equally important not only due to ultrasonography, are also briefly mentioned. The aim of the paper is to interest the reader with the FOAM phenomenon as an open access, free and global medical discussion.
PL
W artykule poruszono temat szerzenia wiedzy medycznej, a szczególnie ultrasonografii, przez media społecznościowe. Taki sposób dzielenia się wiedzą i doświadczeniem wynika z potrzeb odbiorców – lekarzy, na co dzień dysponujących ograniczonym czasem wolnym. Przedstawiono zjawisko free open access medical education (FOAM), jego genezę, otwarty i globalny charakter oraz główne kanały komunikacji. Zaznaczono, że nauka przez media społecznościowe staje się elementem głównonurtowej dydaktyki medycznej. Zarysowano bardziej szczegółowo wspomniane zjawisko w kontekście nauki ultrasonografii stanów nagłych. Obrazowanie USG jest jednym z popularniejszych tematów poruszanych w środowisku FOAM. W artykule zaprezentowano bardziej szczegółowo audycję Ultrasound Podcast i skupione wokół niej inicjatywy. Przedstawiony został również rodzimy projekt CriticalUSG z jego licznymi odsłonami. Poza tymi dwoma projektami wymieniono krótko inne, równie ważne, nie tylko ze względu na ultrasonografię. Celem artykułu jest zainteresowanie czytelnika zjawiskiem FOAM – wolną, darmową i globalną dyskusją medyczną.
Artykuł przedstawia wyniki badań przeprowadzonych metodą sondażu diagnostycznego w grupie ponad 120 policjantów pełniących służbę na terenie całej Polski. Celem badań było określenie kompetencji funkcjonariuszy policji do prowadzenia resuscytacji krążeniowo-oddechowej z wykorzystaniem automatycznego defibrylatora zewnętrznego. Do diagnozy wykorzystano kwestionariusz ankiety, fantoma z programem analizującym wykonywaną resuscytację oraz kwestionariusz umiejętności. Uzyskane wyniki badań wskazują, że policjanci posiadają niezbędne kwalifikacje do prowadzenia resuscytacji krążeniowo-oddechowej, jednak nie wszystkie diagnozowane osoby potrafiły skutecznie posługiwać się automatycznym defibrylatorem zewnętrznym.
EN
Background: The article presents results of research carried out by diagnostic poll in a group of more than 120 police officers on duty all over Poland. The objective of this study was to determine competence of the police officers to carry out cardiopulmonary resuscitation using automated external defibrillator. Methods: For the diagnosis a questionnaire, a phantom with software analyzing conducted CPR and a skills questionnaire were used. Results: Obtained results evaluated that police officers possess the necessary qualifications to carry out cardiopulmonary resuscitation, but not all individuals were able to effectively use automated external defibrillator.
Celem pracy jest wyznaczenie stanu naprężeń kurzej klatki piersiowej człowieka podczas zabiegu resuscytacji krążeniowo–oddechowej. Na podstawie projekcji tomografii komputerowej trzynastoletniego chłopca opracowano w środowisku MIMICS model 3D. Uzyskany model powierzchniowy przekonwertowano na model objętościowy w środowisku Ansys, w którym przeprowadzono symulacje resuscytacji wyznaczając dopuszczalny zakres sił używanych przez ratowników medycznych.
Resuscytacja jest zbiorem metod mających na celu zahamowanie i odwrócenie procesu umierania. Przywrócenie krążenia krwi odbywa się poprzez zewnętrzny masaż serca. Polega on na rytmicznym uciskaniu ściany klatki piersiowej. Źle zlokalizowana, lub zbyt duża siła nacisku może spowodować złamanie żeber, co w konsekwencji prowadzić może do uszkodzenia narządów wewnętrznych. W pracy podjęto próbę analizy stanu naprężeń klatki piersiowej, podczas masażu serca, dla pacjenta z lejkowatą klatką piersiową.
EN
Resuscitation is a set of methods to curb and reverse the dying process. Restoration of blood circulation is done by external cardiac massage. It consists of applying rhythmic pressure to the chest wall. However, if poorly located, or used with too much force, it can cause the fracture of ribs, which in turn can lead to damage to internal organs. The paper attempts to analyze the stress state of the chest during chest compressions for a patient with a funnel chest.
Europejska Rada Resuscytacji oraz Amerykańskie Towarzystwo Chorób Serca ogłosiły nowe światowe wytyczne postępowania w stanach zagrożenia życia dorosłych i dzieci. Wytyczne obejmują podstawowe zabiegi resuscytacyjne, zastosowanie automatycznych defibrylatorów zewnętrznych oraz wykonywanie zaawansowanych zabiegów resuscytacyjnych. W części dotyczącej podstawowych zasad udzielania pierwszej pomocy są skierowane do ogółu społeczeństwa. W Polsce wytyczne ogłoszono 15 grudnia 2005 r. przez Polską Radę Resuscytacji podczas Sesji Naukowej "Zmiany w Wytycznych Resuscytacji Krążeniowo-Oddechowej 2005".
EN
The European Resuscitation Council and the American Society of Heart Diseases announced new global guidelines for behaviour in state of hazards posed to human beings. The guidelines relate to basic resuscitation techniques, application of automatic defibrillators and to performance of advanced resuscitation interventions. In the part relating to basic principles of providing first aid, the guidelines are directed to general public. In Poland the guidelines were published by the Polish Council for Resuscitation during the conference on "Changes in Respiratory and Circulatory Resuscitation 2005".
Cel: Przedstawienie kapnometrii jako narzędzia pomocnego w prowadzeniu działań resuscytacyjnych. Wyjaśnienie podstaw działania urządzenia. Prezentacja dostępnych na rynku urządzeń oraz prawidłowej techniki wykonania badania i interpretacji uzyskanego wyniku. Wprowadzenie: Prowadzenie resuscytacji krążeniowo-oddechowej u poszkodowanych z nagłym zatrzymaniem krążenia należy do podstawowych obowiązków strażaków-ratowników. Najważniejszymi elementami prawidłowo prowadzonej RKO są uciśnięcia klatki piersiowej oraz defibrylacja. Wysoka jakość szybko podjętych uciśnięć klatki piersiowej jest podkreślana w obowiązujących wytycznych Europejskiej Rady Resuscytacji z 2015 roku. Działania powinny być na bieżąco oceniane przez ratowników zarówno za pomocą zmysłu wzroku, jak i dodatkowych narzędzi. Badanie zawartości dwutlenku węgla w wydychanym powietrzu (kapnometria) jest metodą, która polega na kolorymetrycznej lub spektrofotometrycznej analizie składu gazu, który wydostaje się z płuc poszkodowanego podczas wydechu. Zabieg ten rutynowo stosują zespoły ratownictwa medycznego w trakcie wykonywania medycznych czynności ratunkowych, między innymi do oceny jakości prowadzonych uciśnięć klatki piersiowej oraz prawidłowego zabezpieczenia drożności dróg oddechowych. Wykazano zależność między zawartością dwutlenku węgla w wydychanym powietrzu a wartością rzutu serca, który jest generowany przez kompresję klatki piersiowej, przy stałej wentylacji minutowej. Niektóre urządzenia wskazują liczbę wykonywanych przez ratownika oddechów na minutę. Funkcja ta pozwala uniknąć nadmiernej wentylacji, która jest częstym zjawiskiem niepożądanym. Proste w użyciu, jednorazowe detektory wydychanego dwutlenku węgla od dwóch lat wchodzą w skład minimalnego wyposażenia zestawu ratowniczego R1, którym dysponują jednostki Krajowego Systemu Ratowniczo-Gaśniczego. Wnioski: Należy dążyć do rutynowego i świadomego stosowania detektorów wydychanego dwutlenku węgla podczas prowadzenia resuscytacji krążeniowo-oddechowej przez strażaków-ratowników. Znaczenie dla praktyki: Ratownicy prowadzący resuscytację krążeniowo-oddechową z wykorzystaniem kapnometru mogą skutecznie oceniać jakość wykonywanych uciśnięć klatki piersiowej. Dzięki kapnometrom mogą na bieżąco korygować ewentualne błędy, związane z niewystarczającym wyrzutem krwi z serca. Podniesienie jakości działań prowadzonych przez strażaków u osoby z nagłym zatrzymaniem krążenia może wpłynąć korzystnie na dalsze działania prowadzone przez jednostki ochrony zdrowia, a w efekcie zwiększyć szanse przeżycia osób ratowanych.
EN
Aim: The aim of this article, is to show capnometry as a device that is helpful in resuscitation attempts; understanding the basics of the device; presentation of equipment available on the market, appropriate testing method and interpretation of its results. Introduction: One of the responsibilities of rescuers-firefighters is to perform cardiopulmonary resuscitation on sudden cardiac arrest victims. The most important actions of well performed CPR are: chest compressions and defibrillation. High quality of quickly undertaken chest compressions is emphasized in the European Resuscitation Council Guidelines for Resuscitation of 2015. The actions should be evaluated by rescuers on an ongoing basis, using both sight and additional tools. Measurement of carbon dioxide in exhaled air (capnometry) is a method based on colorimetric or spectrophotometric analysis of the composition of gas that comes out of the victim's lungs during exhalation. This procedure is routinely used by emergency medical service teams during performing emergency medical procedures inter alia to assess the quality of chest compressions. It has been estimated that the content of carbon dioxide in exhaled air correlates with the value of cardiac output that is generated by compression of the chest, at constant minute ventilation. In addition, some devices indicate the amount of breaths performed by the rescuer per minute. Due to this fact excessive ventilation that is undesirable, but often occurs is avoided,. Simple to use, disposable end-tidal carbon dioxide detectors two years ago were included in the minimum composition of R1 rescue set, that is available for the National Firefighting and Rescue System units. Conclusion: Efforts should be made on routine and purposeful usage of end-tidal CO2 detectors during cardiopulmonary resuscitation performed by rescuers-firefighters. Significance for practice: Rescuers, who provide cardiopulmonary resuscitation, have a possibility to efficiently assessment of chest compressions that are being performed. This allows them to immediately correct possible mistakes due to insufficient ejection of blood from the heart. Increasing the quality of procedures undertaken by firefighters for a patient, who suffered from sudden cardiac arrest, may affect further actions carried out by healthcare providers, and consequently increase the chances of survival.
17
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
Resuscitation is a dynamically developing branch of medicine. Better and more accessible for receivers educational techniques are currently being sought. One of them is e-learning that is education by means of computers, the Internet, mobile phones etc.
PL
Resuscytacja jest dynamicznie rozwijającą się dziedziną medycyny. Aktualnie poszukiwane są coraz lepsze i gwarantujące większą dostępność do odbiorców techniki edukacyjne. Jedną z nich jest e-learning, czyli edukacja za pośrednictwem nowoczesnych mediów, między innymi komputerów, Internetu czy telefonii komórkowej.
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.